FERNANDOEʼ nervioso. * Tsʼoʼok u yaʼalaʼaltiʼ tumen kaʼatúul ancianoʼobeʼ taak u tʼaanoʼob tu yéetel. Tsʼoʼok u pʼáatleʼ cada ken tsʼoʼokok u xíimbaltaʼal le múuchʼulil tumen le superintendente tiʼ circuitooʼ, le ancianoʼoboʼ ku tsolkoʼob tiʼ Fernando baʼax jeʼel u beetik utiaʼal u tsʼaʼabal uláakʼ meyajoʼob u beet teʼ múuchʼuliloʼ. Ka chan máan kʼiineʼ káaj u tuklik wa yaan u kʼuchul u kʼiinil u tsʼaʼabal u beet u ancianoil. Beoraaʼ táant u tsʼoʼokol u kaʼa xíimbaltaʼal le múuchʼuliloʼ. ¿Baʼax ta tʼaan kun aʼalbiltiʼ?

Juntúul tiʼ le ancianoʼoboʼ ku xokik tiʼ Fernando baʼax ku yaʼalik Yáax tiʼ Timoteo 3:1, tsʼoʼoleʼ ku yaʼaliktiʼeʼ tsʼoʼok u kʼuchul u nombramiento utiaʼal u beetik u ancianoil. Fernandoeʼ tu jach chʼenxikintik baʼax ku yaʼalaʼaltiʼ, baʼaleʼ tumen jakʼaʼan u yóoleʼ, ku yaʼalik: «¿Baʼaxiʼ sukuʼun? ¿Jach tu jaajil?». Le sukuʼunoʼ ku kaʼa aʼaliktiʼ. Fernandoeʼ jach kiʼimakchaj u yóol. Tsʼoʼoleʼ ka anunciartaʼab teʼ múuchʼuliloʼ tuláakal le sukuʼunoʼob kiʼimakchaj xan u yóoloʼoboʼ.

¿Kʼas wa u tsʼíiboltik máak ka tsʼaʼabak uláakʼ meyajoʼob u beet teʼ múuchʼuliloʼ? Maʼ, maʼ kʼaasiʼ. Le apóstol Pablooʼ tu yaʼaleʼ «wa juntúul xiib táan u kaxtik u tsʼaʼabaltiʼ u meeyjil u kanáantaʼal le múuchʼuliloʼ, jach maʼalob le baʼax ku tsʼíiboltikoʼ» (1 Tim. 3:1). Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ ken u xokoʼob le tekstoaʼ ku maas tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba. Lelaʼ tsʼoʼok u yáantaj xan utiaʼal ka yanak u milesil ancianoʼob yéetel siervo ministerialoʼob noʼojaʼanoʼob. Baʼaleʼ tumen táan u bin u maas yaʼabtal le múuchʼuliloʼoboʼ, le sukuʼunoʼoboʼ kʼaʼabéet ‹u kaxtik u tsʼaʼabaltiʼob u meeyjil u kanáantaʼal le múuchʼuliloʼ›. ¿Bix túun unaj u kaxtik máak u tsʼaʼabal uláakʼ meyajoʼob u beete? Le sukuʼunoʼob taak u beetik u ancianoiloʼoboʼ, ¿unaj wa u sen chiʼichnakchajloʼob yéetel u beetkoʼob jeʼex Fernandoeʼ?

Le tʼaan «táan u kaxtikoʼ» ich griegoeʼ ku tsʼáaik naʼatbil u tsʼíiboltaʼal wa baʼax yéetel u satsʼkuba máak utiaʼal u chʼaʼik wa baʼax. Lelaʼ jeʼel u páajtal k-ketik yéetel u satsʼkuba máak utiaʼal u tʼokik u yich junkúul cheʼeʼ. Baʼaleʼ Pabloeʼ maʼ tu yóotaj u yaʼal ka u kaxt máak u beetik u ancianoil chéen utiaʼal u kaxtik u yutsil wa u nojbeʼenkúuntkubaiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen le máaxoʼob u kʼáat u beet u ancianoiloʼoboʼ, maʼ tu beetkoʼob chéen utiaʼal ka ojéeltaʼak  ancianoʼobiʼ baʼaxeʼ ku beetkoʼob tumen u kʼáat u beetoʼob junpʼéel «jach maʼalob» meyaj.

Yaʼab tiʼ le baʼaxoʼob ku kʼáatik Dios tiʼ le máaxoʼob u kʼáat u beetoʼob le meyajaʼ tiaʼanoʼob tiʼ Yáax tiʼ Timoteo 3:2 tak 7 yéetel Tito 1:5 tak 9. Le ka tʼaanaj tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ, juntúul anciano ku kʼaabaʼtik Raymondeʼ, ku yaʼalik: «Teneʼ maas kʼaʼanaʼan in wilik le bix k-modosoʼ. Kʼaʼanaʼan k-kanik tʼaan yéetel kaʼansaj, baʼaleʼ kʼaʼanaʼan xan maʼ u yantal baʼax oʼolal k-kʼeʼeyel, k-tsʼáaik u pʼiis baʼax k-beetik, k-tuukul maʼalob, maʼ xaʼaxakʼaʼan k-kuxtaliʼ, k-utsul kʼamik k-uʼulaboʼob yéetel u yantaltoʼon junpʼéel utsul puksiʼikʼal».

Juntúul sukuʼun u kʼáat ka tsʼaʼabaktiʼ uláakʼ meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ ku yeʼesik minaʼan baʼax oʼolal u kʼeʼeyel tumen ku bisik junpʼéel toj kuxtal yéetel maʼ tu tsʼíiboltik taakʼin maʼ maʼalob náajaltaʼaniliʼ. Ku tsʼáaik xan u pʼiis tuláakal baʼax ku beetik, ku yáax tuklik baʼax ken u beete, uts u puksiʼikʼal yéetel maʼ xaʼaxaʼakʼ u kuxtaliʼ. Le oʼolal le sukuʼunoʼoboʼ u yojloʼob yaan u yáantaʼaloʼob ken yanaktiʼob junpʼéel talamil yéetel u yojloʼob jeʼel u nuʼuktik le múuchʼulil tubeeloʼ. Tumen uts tu tʼaan u kʼamik u yuʼulaʼaboʼobeʼ mantatsʼ ku líiʼsik u yóol le táankelem paalaloʼoboʼ bey xan le táan u káajal u meyajtikoʼob Diosoʼ. Juntúul sukuʼun beyaʼ uts tu tʼaan xan u yáantik u maasil, le oʼolal ku líiʼsik u yóol le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ bey xan le tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ. Tuláakal leaʼ ku beetik utiaʼal u yáantik u maasil maʼ utiaʼal u séeb tsʼaʼabal u beet u ancianoiliʼ. *

Le múuchʼ ancianoʼoboʼ jeʼel u páajtal u tsolnuʼuktikoʼob yéetel u yáantkoʼob le máaxoʼob táan ‹u kaxtik u tsʼaʼabal› uláakʼ meyajtiʼoboʼ. Baʼaleʼ letiʼe sukuʼun taak u beetik u ancianoil unaj u tsʼoʼokbesik le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Henry, juntúul sukuʼun úuch joʼopʼok u beetik u ancianoileʼ, ku yaʼalik: «Wa a kʼáat ka tsʼaʼabak a beet a ancianoileʼ tsʼáa a wóol a tsʼoʼokbes baʼax ku kʼáataʼal tiʼ le ancianoʼoboʼ». Le sukuʼunaʼ ka tsʼoʼok u chʼaʼchiʼitik le baʼax ku yaʼalik Eclesiastés 9:10, tu yaʼalaj: «‹Tuláakal baʼax ka u kaxt a kʼab u beeteʼ, beet xan yéetel a muukʼ›, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ unaj a tsʼáaik a wóoliʼ. Wa le ancianoʼob ku kʼubéentikoʼobtech ka a beet junpʼéel meyajoʼ, ilawil a beetik maʼalob. Beet yéetel kiʼimak óolal jeʼel baʼaxak  meyajil ka tsʼaʼabak a beet teʼ múuchʼuliloʼ, tak chéen ka tsʼaʼabakech míis. Le bix a beetik a meyajoʼ yaan u chaʼabal en cuentail». Bey túunoʼ wa a kʼáat a beet a ancianoileʼ, beet maʼalob le meyajoʼob ku tsʼaʼabaltech ichil u kaajal Diosoʼ. Eʼes kabal óolal, maʼ a kaxtik chéen a nojbeʼenkúuntaʼal (Mat. 23:8-12).

Jujuntúul sukuʼunoʼobeʼ yaan horaeʼ yoʼolal baʼax ku yaʼalikoʼobeʼ ku tsʼáaikoʼob naʼatbil taak u beetik u ancianoiloʼob wa ku yóotik u yaʼaloʼob tiʼ le ancianoʼob bix unaj u beetaʼal wa baʼaxoʼ. Yanoʼob xaneʼ ku kʼuuxiloʼob ken tsolnuʼuktaʼakoʼob tumen le ancianoʼoboʼ. Le sukuʼunoʼob ku yúuchultiʼob beyaʼ, maʼalob ka u tukloʼob: «¿Chéen wa táan in kaxtik in wutsil? ¿Yéetel kabal óolal wa taak in kanáantik u tamanoʼob Jéeoba?».

Uláakʼ baʼax unaj u beetik le ancianoʼoboʼ, letiʼ lelaʼ: «Eʼeseʼex maʼalob bej tiʼ le tamanoʼoboʼ» (1 Ped. 5:1-3). ¿Bix u beetaʼal lelaʼ? Letiʼe ken yanak tiʼ máak maʼalob tuukuloʼ, ke u beet baʼax maʼalob, ken u yeʼes paciencia bey xan chúukaʼan óolal. Le modosoʼobaʼ unaj u yantal tiʼ máak kex anciano wa maʼ. U jaajileʼ ken káajak u beetik u ancianoil máakeʼ maʼ junpuul u láaj lukʼul tiʼ le modosoʼob maʼ jach maʼalobtakoʼ (Núm. 12:3; Sal. 106:32, 33). Maʼ xaaneʼ juntúul sukuʼuneʼ jeʼel u tuklikeʼ: «Maʼ kʼajaʼanten wa yaan baʼax kʼaas in beetmiʼ». Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ maʼ bey u tuukuloʼobiʼ (1 Cor. 4:4). Bey túunoʼ wa ku tsʼaʼabaltech junpʼéel tsolnuʼuk yéetel le Biblia tumen le ancianoʼoboʼ maʼ a kʼuuxil, baʼaxeʼ chʼenxikinte yéetel tsʼáa ichil a kuxtal.

Jujuntúul sukuʼunoʼobeʼ tumen ku xáantal táan u páaʼtik u beetik u ancianoiloʼobeʼ, ku náakal u yóoloʼob. Wa tsʼoʼok xáantal joʼopʼok a «kaxtik u tsʼaʼabal[tech] u meeyjil u kanáantaʼal le múuchʼuliloʼ», ¿yaan wa kʼiin ka wuʼuyik tsʼoʼok u náakal a wóol? Wa beyoʼ kʼaʼajs le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Alab óolal maʼ tu béeytaleʼ puksiʼikʼal ku yaj óolal, baʼaleʼ tsʼíibolaj ku béeytaleʼ bey junkúul u cheʼil kuxtaleʼ» (Pro. 13:12).

Wa maʼ tu béeytal junpʼéel baʼax u tukulmaj máakeʼ jeʼel u lúubul u yóoleʼ. Lelaʼ bey úuchik tiʼ Abrahán. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼeʼ yaan u yantal juntúul u paal, baʼaleʼ máan yaʼab tiempo maʼ anchajak u paal Sara yéetel Abrahaniʼ (Gén. 12:1-3, 7). Le tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼ, tu yaʼalaj: «Yuumtsil, ¿baʼax u biilal ten ka a tsʼáaten boʼolal, wa jach a wojel minaʼan in paalal?». Kex aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba yaan u yantal u paaleʼ, máan óoliʼ catorce jaʼaboʼob ka béeychaji (Gén. 15:2-4; 16:16; 21:5).

Tumen xáanchaj táan u páaʼtaj Abrahaneʼ, ¿xuʼul wa u meyajtik Jéeoba yéetel kiʼimak óolal? Maʼatech. Mix juntéen tu tuklaj wa maʼ ken u béeykunt Jéeoba baʼax u yaʼalmaj, le oʼolal chúukpaj u yóol u páaʼte. Le apóstol Pablooʼ tu tsʼíibtaj: «Ka tsʼoʼok túun u yeʼesik Abrahán jach chúukaʼan u yóoleʼ, tsʼaʼab le promesa tiʼoʼ» (Heb. 6:15). Ka tsʼoʼokeʼ maas yaʼab bendicionoʼob tu kʼamaj. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ?

Wa úuch taakak a beetik a ancianoil, baʼaleʼ maʼ béeyakeʼ, kʼub a wóol tiʼ Jéeoba. Seguernak a meyajtik yéetel kiʼimak óolal. William, juntúul sukuʼun tsʼoʼok u yáantik yaʼab sukuʼunoʼob u maas  meyajtoʼob Dioseʼ, ku yaʼalik: «Ku bisik tiempo u tsʼoʼokbesik máak le baʼaxoʼob ku kʼáataʼaloʼ. Le baʼaxoʼob u yojel u beet juntúul sukuʼun yéetel le bix u modosoʼ, jujunpʼíitil u chíikpajal ich u kuxtal yéetel tiʼ bix u beetik le meyajoʼob ku tsʼaʼabaltiʼoʼ. Yaneʼ ku tuklikeʼ utiaʼal u bin utsil tiʼeʼ kʼaʼabéet u tsʼaʼabal u beet u ancianoil wa u tsʼaʼabal u beet uláakʼ meyajoʼob. Le tuukul beyaʼ maʼ maʼalobiʼ tumen jeʼel u pʼáatal chéen le ku tuklik máakeʼ. U jaajileʼ utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼ máakeʼ kʼaʼabéet u meyajtik Jéeoba yéetel chúukaʼan óolal, jeʼel tuʼuxak yanoʼoneʼ yéetel kex jeʼel baʼaxak meyajil ka tsʼaʼabak k-beeteʼ».

Juntúul sukuʼuneʼ maas tiʼ diez jaʼaboʼob táan u páaʼtik u tsʼaʼabal u beet u ancianoil. Ka tʼaanaj tiʼ baʼax tu kanaj tiʼ le yáax capítulo tiʼ u libroil Ezequieloʼ, tu yaʼalaj: «Jéeobaeʼ ku nuʼuktik u carro wa u kaajal, jeʼex u kʼáat letiʼeʼ. Le baʼaxoʼob k-tsʼíiboltikoʼ maʼatech u béeytal teʼ súutukil k-kʼáatoʼ, baʼaxeʼ ku béeytal tak ken u yil Jéeoba tsʼoʼok u kʼuchul u súutukil. Le oʼolaleʼ kex wa táan in tsʼíiboltik in beetik in ancianoileʼ, le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ maʼ letiʼe baʼax in kʼáatoʼ mix le baʼax kin tuklik jeʼel u páajtal in beetkoʼ. Maʼ xaaneʼ le baʼax in kʼáatoʼ maʼ letiʼe baʼax ku yilik Jéeoba kʼaʼabéettenoʼ».

Wa taak a beetik le meyaj ku beetik juntúul ancianooʼ, ilawil a wáantik le múuchʼulil utiaʼal ka yanak kiʼimak óolaloʼ. Wa ka wilik xaan u máan le tiempooʼ, maʼ a chiʼichnaktal, chúukpajak a wóol. Raymond, le máax tsʼoʼok k-yáax aʼalikeʼ, tu yaʼalaj: «Juntúul máak maʼatech u xuʼulul u tsʼíiboltik u maasil baʼaleʼ, maʼatech u kiʼimaktal u yóol yéetel baʼax yaantiʼ. A páaʼtik mantatsʼ junpʼéel baʼaleʼ ku beetik u xuʼulul a meyajtik Jéeoba yéetel kiʼimak óolal». Le oʼolaleʼ ilawil u yantaltech u yich u kiliʼich muukʼ Dios, maases le pacienciaoʼ. Xok le Biblia utiaʼal a maas muʼukʼaʼankúuntik a fejoʼ. Maas táakpajkech teʼ kʼaʼaytajoʼ yéetel ilawil a beetik disipuloʼob. Áant máaxoʼob yaan ichil a familia utiaʼal ka u maas meyajtoʼob Dios bey xan ka yanakoʼob teʼ adoración ich familiaoʼ. Ken yanakech yéetel le sukuʼunoʼoboʼ kiʼimakchajak a wóol. Beyoʼ maʼ kun náakal a wóol a páaʼt a beetik a ancianoil.

Kex maʼ tsʼaʼabak a beet a ancianoileʼ, tsʼáa a wóol a beet le baʼaxoʼob ku kʼáataʼaltiʼoboʼ. Maʼalobkíint a modos yéetel áant le múuchʼuliloʼ. Kʼaʼajaktecheʼ Jéeoba bey xan u kaajaleʼ maʼ u kʼáatoʼob ka lúubuk a wóoliʼ. Dioseʼ ku yáantik yéetel ku beetik u bin utsil tiʼ le máaxoʼob meyajtik yéetel u jaajil u yóoloʼoboʼ. Maʼ u tuʼubultecheʼ le bendicionoʼob ku tsʼáaikoʼ maʼatech u «taasik[oʼob] kʼiʼinamil» (Pro. 10:22).

Kex wa úuch káajak a páaʼtik a beetik a ancianoileʼ, jeʼel u páajtal a beetik uláakʼ meyajoʼob mientraseʼ. Jéeobaeʼ maʼ ken u tuʼubs bix a tsʼáaik a wóol a beet le baʼax ku páaʼtaʼal tiʼ le ancianoʼoboʼ, bix a wáantaj teʼ múuchʼuliloʼ bey xan bix a kanáantik a familia. Meyajt Jéeoba yéetel kiʼimak óolal kex jeʼel baʼalak meyajil ka tsʼaʼabaktecheʼ.