1, 2. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet kaʼach u kanáantaʼal u chʼiʼibal le koʼoleloʼ?

LE YÁAX profecía ku chíikpajal teʼ Bibliaoʼ letiʼe baʼax eʼesik jach yaan u béeytal le baʼax u tukultmaj Dios utiaʼal le Luʼum yéetel wíinikoʼ. Teʼ promesa tu beetaj tu jardinil Edenoʼ, Dioseʼ tu yaʼalaj: «Teech [Satanás] yéetel le koʼoleloʼ yaan in beetik a pʼektikabaʼex, bey kun úuchul xan tiʼ a chʼiʼibal yéetel u chʼiʼibal letiʼ». ¿Bix ken u pʼektilubaʼob? Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ u chʼiʼibal le koʼoleloʼ yaan u púuʼchaʼatik u pool Satanás yéetel tu yaʼaleʼ Satanaseʼ yaan u chiʼik u tuunkuy u chʼiʼibal le koʼoleloʼ (Gén. 3:15). Satanaseʼ jach yaan u pʼektik le koʼoleloʼ, yaan tak u yóotik u kíims u chʼiʼibal.

² Lelaʼ bey tu yeʼesil le payalchiʼ tu beetaj le salmista tiʼ Diosoʼ: «Ile a j-pʼeekoʼobeʼ, le máaxoʼob pʼekmailechoʼ ku pʼuʼujsajoʼob yéetel ku binoʼob ta wóokʼol. Tsʼoʼok u [chʼaʼtuklikoʼob] baʼaloʼob tu yóokʼol a kaajal, ¡tu yóokʼol máaxoʼob ka wáantikoʼob! Tsʼoʼok u tuklikoʼob u taaloʼob u xuʼulsoʼonoʼob bey múuchʼ kaajeʼ» (Sal. 83:2-4). Satanaseʼ u kʼáat kaʼach u xuʼuls le chʼiʼibal tuʼux kun taal le máax ku reinaroʼ. Baʼaleʼ utiaʼal maʼ u xuʼulsaʼaleʼ Jéeobaeʼ tu beetaj uláakʼ pactoʼob wa núuptʼaanoʼob.

3, 4. 1) ¿Baʼax kʼiin ka káaj u meyaj u pactoil le Leyoʼ? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj u kaajil Israel ken u beete? 3) ¿Baʼaxten unaj u yilik u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik u pactoil le Leyoʼ?

³ Ka tu chukaj u millonesil u chʼiʼibaloʼob Abrahán, Isaak yéetel Jacobeʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ yaan u suutoʼob junpʼéel kaaj: lelaʼ u kaajil Israel. Yéetel u yáantaj Moiseseʼ, Jéeobaeʼ tu beetaj junpʼéel pacto yéetel le israelitaʼoboʼ, u pactoil le Leyoʼ. Jéeoba tsʼáa le Ley tiʼoboʼ, letiʼob túuneʼ tu yaʼaloʼob yaan u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Moiseseʼ [...] tu chʼaʼaj u tsʼíibil juʼunil le núuptʼaanoʼ ka tu xokaj tiʼ le kaajoʼ, letiʼobeʼ tu yaʼalajoʼob: Yaan k-tsʼáaik tuláakal k-táan óolal utiaʼal k-beetik baʼax tsʼoʼok u yaʼaliktoʼon Yuumtsil. Moisés túuneʼ tu chʼaʼaj [u kʼiʼikʼel le wakaxoʼoboʼ ka tu witsʼaj] tu yóokʼol le máakoʼob kaʼalikil táan u yaʼalik: Lelaʼ letiʼ le kʼiʼikʼ ku jetsʼkúuntik u núuptʼaan Yuumtsil ta wéeteleʼex jeʼel bix u yaʼalmajileʼ» (Éxo. 24:3-8).

⁴ U pactoil le Leyoʼ káaj u meyaj tu puʼukil Sinaí tu jaʼabil 1513 táanil tiʼ u taal Jesús. Yéetel le pactoaʼ Dioseʼ tu yéeyaj u kaajil Israel. Desde teʼ kʼiinoʼ letiʼeʼ káaj u beetik u juezil yéetel u reyil le kaajoʼ, tsʼoʼoleʼ joʼopʼ u nuʼuktikoʼob (Isa. 33:22). Le baʼaxoʼob úuch tiʼ u kaajil Israeloʼ ku yeʼesik bix u bin tiʼ máak ken u beet baʼax ku yaʼalik Dios bey xan ken u beet baʼax kʼaas. Junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Ley maʼ u beetkoʼoboʼ letiʼe u tsʼoʼokol u beeloʼob yéetel máaxoʼob maʼ israelitaʼoboʼ wa yéetel máaxoʼob ku adorartikoʼob yaanal diosoʼob. Lelaʼ bey unaj kaʼach u beetkoʼoboʼ tumen wa maʼeʼ jeʼel kaʼach u yokol yaanal máaxoʼob tu chʼiʼibal Abrahaneʼ (Éxo. 20:4-6; 34:12-16).

5. 1) Yoʼolal u pactoil le Leyoʼ, ¿baʼax meyajil jeʼel u páajtal u beetik kaʼach le israelitaʼoboʼ? 2) ¿Baʼaxten xuʼul u kʼaʼamloʼob tumen Dios?

⁵ U pactoil le Leyoʼ tu beetaj u yantal xan sacerdoteʼob, lelaʼ chéen junpʼéel eʼesajil tiʼ le nojoch meyaj kun tsʼaabiltiʼob kaʼachoʼ (Heb. 7:11; 10:1). Letiʼobeʼ yaan kaʼach u táakpajloʼob tiʼ junpʼéel u reinoil sacerdoteʼob wa ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Diosoʼ (xok Éxodo 19:5, 6). Baʼaleʼ u kaajil Israeleʼ maʼ tu yuʼubaj tʼaaniʼ. Letiʼobeʼ maʼ tu kʼamoʼob le Mesías, wa u chʼiʼibal Abrahanoʼ. Le oʼolaleʼ xuʼul u kʼaʼamloʼob tumen Dios.

6. ¿Baʼaxten tsʼaʼab le Leyaʼ?

⁶ U kaajil Israeleʼ maʼ tu yuʼubaj u tʼaan Jéeobaiʼ, le oʼolaleʼ maʼ béeychaj u yantaloʼob tiʼ junpʼéel u reinoil sacerdoteʼobiʼ. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal mix baʼal u biilal le Ley tsʼaʼaboʼ? Maʼatech. Le Leyaʼ tsʼaʼab utiaʼal u kanáantaʼal le tuʼux kun taal le Mesíasoʼ bey xan utiaʼal u chíikbesik  máaxiʼ. Lelaʼ béeychaji tumen anchaj le Mesías jeʼex aʼalaʼaniloʼ yéetel ojéeltaʼab máaxiʼ. Le oʼolaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «Cristoeʼ letiʼ u xuul le Leyoʼ» (Rom. 10:4). ¿Máaxoʼob túun kun táakpajloʼob tiʼ junpʼéel u reinoil sacerdoteʼob? Jéeobaeʼ tu beetaj uláakʼ pacto utiaʼal junpʼéel túumben kaaj.

7. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Jeremías?

⁷ Táanil tiʼ u xuʼulul u meyaj u pactoil le Leyoʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Jeremías yaan u beetik junpʼéel ‹túumben pacto› yéetel u kaajil Israel (xok Jeremías 31:31-33). Le túumben pactoaʼ jelaʼan tiʼ u pactoil le Leyoʼ tumen utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban máakeʼ maʼ kun kʼaʼabéettal kaʼach u kíimsaʼal baʼalcheʼob utiaʼal kʼubbil bey siibaloʼobeʼ. ¿Bix kun úuchul kaʼach lelaʼ?

8, 9. 1) ¿Baʼax u biilal le u kʼiʼikʼel Jesús tu wekoʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u páajtal u beetik le máaxoʼob táakpajaʼanoʼob teʼ túumben pactooʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁸ Tu kʼiinil 14 tiʼ nisán tiʼ u jaʼabil 33 tsʼoʼokok u taal Jesuseʼ, le tsʼoʼok u máan yaʼab jaʼaboʼob beetaʼak u pactoil le Leyoʼ, Jesuseʼ tu káajsaj U Ookʼin Janal Yuumtsil. Le ka tu chʼaʼaj u copail le vinooʼ, tu yaʼalaj tiʼ u 11 disipuloʼob: «Le copaaʼ u kʼáat u yaʼal le túumben núuptʼaan ku beetaʼal yoʼolal in kʼiʼikʼel kun wekbil ta woʼolaleʼexoʼ» (Luc. 22:20). U Evangelioil Mateoeʼ ku yaʼalik xan baʼax tu yaʼalaj yoʼolal le vinooʼ: «Lelaʼ u kʼáat u yaʼal in ‹kʼiʼikʼel utiaʼal núuptʼaan› kun wekbil utiaʼal u perdonartaʼal yaʼabkach máakoʼob» (Mat. 26:27, 28).

⁹ U kʼiʼikʼel Jesús tu wekoʼ letiʼe baʼax beetik u káajal u meyaj le túumben pactooʼ. Le u kʼiʼikʼelaʼ ku beetik u perdonartaʼal u kʼeban máak utiaʼal mantatsʼ. Jesuseʼ maʼ táakaʼan ichil le túumben pactoaʼ, tumen letiʼeʼ minaʼan kaʼach u kʼeban. Le oʼolaleʼ maʼ kʼaʼabéet kaʼach u perdonartaʼaliʼ. Yéetel u kʼiʼikʼel Jesús tu wekoʼ, Dioseʼ jeʼel kaʼach u taasik utsiloʼob tiʼ u paalaloʼob Adaneʼ. Tsʼoʼoleʼ le máaxoʼob kun chúukpajal u yóoloʼoboʼ jeʼel u páajtal u yéeyaʼaloʼob yéetel le kiliʼich muukʼ utiaʼal u ‹máataʼaloʼob bey u paalaloʼob Dioseʼ› (xok Romailoʼob 8:14-17). Tumen tu táan Dios yaan u pʼáatal minaʼan u kʼebanoʼobeʼ, jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ beyoʼob jeʼex Jesús, u Paal Dioseʼ. ‹Le herencia ku tsʼáaik Dios tiʼ Cristooʼ yaan xan u tsʼaʼabaltiʼob› yéetel yaan u táakpajloʼob tiʼ le baʼax tu peʼertaj u úuchben kaajil Israeloʼ, u táakpajloʼob tiʼ junpʼéel u reinoil sacerdoteʼob. Tiʼ le máakoʼobaʼ le apóstol Pedrooʼ tu yaʼalaj: «‹Junpʼéel chʼiʼibal yéeyaʼaneʼex, sacerdoteʼex yéetel reyeʼex, junpʼéel kiliʼich kaajeʼex, junpʼéel kaaj tiaʼalintaʼaneʼex tumen Dios, utiaʼal ka a kʼaʼayteʼex tu táan u maasil u jatsʼuts modos› le máax tʼaneʼex utiaʼal ka jóokʼkeʼex tiʼ le éeʼjochʼeʼeniloʼ yéetel ka náatsʼkeʼex tiʼ u kiʼichkelem sáasil» (1 Ped. 2:9). ¿Máasaʼ jach kʼaʼanaʼan le túumben pactooʼ? Le pactoaʼ ku tsʼáaik u páajtalil tiʼ jujuntúul u disipuloʼob Jesús utiaʼal u táakpajloʼob ichil u chʼiʼibal Abrahán.

10. 1) ¿Baʼax kʼiin ka káaj u meyaj le túumben pactooʼ? 2) ¿Baʼaxten maʼ káaj le ka tu beetaj Jesús U Ookʼin Janaloʼ?

¹⁰ ¿Baʼax kʼiin ka káaj le túumben pactooʼ? Maʼ káaj le ka tu beetaj Jesús U Ookʼin Janaloʼ. Utiaʼal u káajal u meyajeʼ yáaxeʼ unaj kaʼach u weʼekel u kʼiʼikʼel Jesús yéetel u tojoleʼ unaj u kʼuʼubul tu táan Jéeoba teʼ kaʼanoʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj kaʼach u yéeyaʼal yéetel kiliʼich muukʼ le máaxoʼob kun binoʼob gobernar yéetel Cristooʼ. Bey túunoʼ le túumben pactooʼ káaj u béeytal le ka yéeyaʼab yéetel kiliʼich muukʼ jujuntúul u disipuloʼob Jesús. Lelaʼ úuch teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33 tsʼoʼokok u taal Jesusoʼ.

11. 1) Teʼ túumben pactoaʼ, ¿baʼaxten kʼaʼam tak le j-táanxel kajiloʼoboʼ? 2) ¿Jaytúul máax kun táakpajal teʼ túumben pactooʼ?

 ¹¹ Le ka tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Jeremías yaan u beetik junpʼéel túumben pactooʼ, tu tsʼáaj naʼatbileʼ u pactoil le Leyoʼ yaan u «jáawal u meyaj», baʼaleʼ lelaʼ yaan kaʼach u yúuchul tak ken káajak u béeytal le túumben pactooʼ (Heb. 8:13). Le ka túun káaj le túumben pactooʼ Dioseʼ káaj u kʼamik tak le j-táanxel kaajiloʼob maʼ súutkʼuptaʼanoʼoboʼ, tumen pʼáateʼ utiaʼal Dioseʼ «le súutkʼuptajiloʼ letiʼe beetaʼan tu tsʼuʼ u puksiʼikʼal [máak] yoʼolal le kiliʼich muukʼoʼ, maʼ yoʼolal le ley tsʼíibtbil beetaʼaniloʼ» (Rom. 2:29). Yoʼolal le túumben pactoaʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Yaan in tsʼáaik in leyoʼob tu tuukuloʼob yéetel yaan in tsʼíibtik tu puksiʼikʼaloʼob» (Heb. 8:10). Le bukaʼaj máakoʼob kun táakpajloʼob teʼ túumben pactoaʼ 144,000. Letiʼob le túumben kaajoʼ wa «u Israel Dios» (Gal. 6:16; Apo. 14:1, 4).

12. ¿Tiʼ baʼax chíikaʼan u pactoil le Ley yéetel le túumben pactooʼ?

¹² ¿Tiʼ baʼax chíikaʼan u pactoil le Ley yéetel le túumben pactooʼ? U pactoil le Leyoʼ Jéeoba beet yéetel u úuchben kaajil Israel, le túumben pactooʼ Jéeoba xan beet yéetel le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ (wa u Israel Dios). Tiʼ tu kaʼapʼéelal le pactoʼobaʼ anchaj juntúul mediador, tiʼ u pactoil le Leyoʼ Moisés, tiʼ le túumben pactooʼ Jesús. Tiʼ tu kaʼapʼéelal xan kʼaʼabéetchaj u weʼekel kʼiʼikʼ: tiʼ u pactoil le Leyoʼ u kʼiʼikʼel baʼalcheʼob, tiʼ le túumben pactooʼ u kʼiʼikʼel Jesús. Ichil le pactoʼobaʼ anchaj máax ku nuʼuktaj, Moiseseʼ tu nuʼuktaj u kaajil Israel, yéetel Jesuseʼ ku nuʼuktik u Israel Dios (Efe. 1:22).

13, 14. 1) ¿Baʼax yaan u yil le túumben pacto yéetel le Reinooʼ? 2) ¿Baʼax uláakʼ kʼaʼanaʼan utiaʼal u beetik u reyiloʼob yéetel u sacerdoteiloʼob le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ?

¹³ ¿Baʼax yaan u yil le túumben pacto yéetel le Reinooʼ? Le túumben pactooʼ ku beetik u yantal junpʼéel kiliʼich kaaj tuʼux yaan máaxoʼob kun béeytal u beetik u reyiloʼob yéetel u sacerdoteiloʼob tu Reino Dios. Le kaajaʼ táakaʼan xan tiʼ u chʼiʼibal Abrahán (Gal. 3:29). Le oʼolaleʼ le túumben pactoaʼ ku yeʼesik yaan u béeytal le pacto tu beetaj Jéeoba yéetel Abrahanoʼ.

¹⁴ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ le túumben pactoaʼ ku beetik u yantal u Israel Dios yéetel ku tsʼáaik u páajtalil u yantal uláakʼ máaxoʼob utiaʼal u gobernaroʼob yéetel Cristo. Baʼaleʼ utiaʼal u beetik u reyiloʼob yéetel u sacerdoteiloʼobeʼ, ¿baʼax uláakʼ kʼaʼanaʼan? Kʼaʼabéet kaʼach uláakʼ junpʼéel pacto.

15. ¿Baʼax pactoil tu beetaj Jesús yéetel u apostoloʼob?

¹⁵ Ka tsʼoʼok U Ookʼin Janal Yuumtsileʼ, Jesuseʼ tu beetaj junpʼéel pacto yéetel u 11 apostoloʼob. Lelaʼ letiʼe u pactoil le Reinooʼ (xok Lucas 22:28-30). Le pactoaʼ jelaʼan tiʼ u maasiloʼoboʼ tumen maʼ táakaʼan Jéeobaiʼ. Lelaʼ Jesús beet yéetel u apostoloʼob. Le ka tu yaʼalaj Jesús «jeʼex in Taata tsʼoʼok u beetik junpʼéel núuptʼaan tin wéetel[oʼ]» maʼ xaaneʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ le pacto tu beetaj Jéeoba tu yéetel utiaʼal u beetik u ‹sacerdoteil utiaʼal mantatsʼ jeʼel bix Melquisedekeʼ› (Heb. 5:5, 6).

16. Yoʼolal u pactoil le Reinooʼ, ¿baʼax kun páajtal u beetik le yéeyaʼanoʼoboʼ?

¹⁶ Le 11 apostoloʼoboʼ maʼ tu xulaj u tsaypachtikoʼob Jesús ka tu aktáantaj túuntajiloʼobiʼ. U pactoil le Reinooʼ tu yeʼesaj tiʼ le apostoloʼoboʼ yaan u yantaloʼob yéetel Jesús teʼ kaʼanoʼ, utiaʼal u beetik u reyiloʼob yéetel u sacerdoteiloʼob. Baʼaleʼ maʼ chéen le 11 apostoloʼob ken u beetoʼob le meyajaʼ. Jesucristoeʼ tu yaʼalaj tiʼ Juan ichil junpʼéel náay: «Le máax kun tsʼáanchaakʼ teʼ baʼateloʼ yaan in tsʼáaik u páajtalil u kutal tin wéetel tin trono, jeʼex teen tsʼáanchaakʼnajen yéetel  kulajen yéetel in Taata tu tronoeʼ» (Apo. 3:21). Jeʼex túun k-ilkoʼ ichil u pactoil le Reinooʼ táakaʼan le 144,000 yéeyaʼanoʼoboʼ (Apo. 5:9, 10; 7:4). Le pactoaʼ ku tsʼáaik u páajtalil u reinaroʼob yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ. Lelaʼ bey jeʼex ken yéeyaʼak u novia juntúul reyeʼ, ken tsʼoʼokok u beeloʼobeʼ u yataneʼ ku káajal u gobernar tu yéetel. Teʼ Biblia xanoʼ le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ ku yaʼalaʼaltiʼob ‹u novia› Cristo yéetel ku yaʼalikeʼ «bey juntúul x-lóoʼbayan chʼúupal mix baʼal kʼaskúuntmileʼ» (Apo. 19:7, 8; 21:9; 2 Cor. 11:2).

17, 18. 1) Jáan tsol baʼax yaan u yil le Reino yéetel le seis pactoʼob tsʼoʼok k-xakʼaltikoʼ. 2) ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-kʼubik k-óol tiʼ le Reinooʼ?

¹⁷ Cada junpʼéel tiʼ le pactoʼob tsʼoʼok k-xakʼaltik teʼ kaʼapʼéel xookoʼobaʼ yaan baʼaloʼob jach kʼaʼanaʼantak yaan u yil yéetel le Reinooʼ (ilawil le cuadro «¿Bix ken u béeykuntil Dios baʼax u tukulmaj?» jóokʼ teʼ xook máanikoʼ). Le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilkaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ le Reinooʼ sellartaʼan yéetel pactoʼob. Jeʼex túun tsʼoʼok k-ilikoʼ yaʼab baʼaxoʼob eʼesiktoʼon jeʼel u páajtal k-kʼubik k-óol tiʼ u Reino Cristoeʼ. Le Reinooʼ letiʼe baʼax kun meyaj tiʼ Dios utiaʼal u béeykuntik baʼax u tukulmaj utiaʼal le Luʼum yéetel wíinikoʼ (Apo. 11:15).

¹⁸ Le Reinooʼ yaan u taasik yaʼab utsiloʼob tiʼ tuláakal wíinik. Chéen u Reino Dios kun luʼsik tuláakal le baʼaxoʼob beetik k-muʼyajoʼ. Le oʼolaleʼ, ¡koʼoneʼex tsʼáaik k-óol k-kʼaʼayt tiʼ u maasil máakoʼob le baʼax ken u beet Diosoʼ! (Mat. 24:14.)