1, 2. 1) ¿Baʼax ku páaʼtik Jéeoba tiʼ máaxoʼob meyajtik? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

APÓSTOL Pedroeʼ tu chʼaʼchiʼitaj u libroil Levítico utiaʼal u tsolikeʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ kʼaʼabéet u yeʼeskoʼob kiliʼichoʼob tiʼ tuláakal baʼax ku beetkoʼob (xok 1 Pedro 1:14-16). Jéeoba, ‹le Máax Kiliʼichoʼ›, ku páaʼtik ka ‹kiliʼichajak tiʼ tuláakal baʼax ku beetik› le yéeyaʼanoʼob yéetel le «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]» (Juan 10:16).

² Teʼ xookaʼ yaan k-kanik uláakʼ jatsʼuts baʼaloʼob ku kaʼansik u libroil Levítico. Lelaʼ yaan u yáantkoʼon k-naʼat bix u kʼáat Jéeoba ka kiliʼichchajkoʼon yéetel yaan u yáantkoʼon k-il bix jeʼel k-tsʼáaik ichil k-kuxtaleʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan k-ilik u núukil le kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼaxten unaj k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba? U libroil Leviticoeʼ, ¿bix u yáantkoʼon k-eʼes tsiikil tiʼ le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ? ¿Baʼax k-kanik tiʼ le siibaloʼob ku kʼubik kaʼach le israelitaʼoboʼ?

3, 4. 1) ¿Baʼaxten unaj k-beetik baʼax ku yaʼalik u tsolnuʼukoʼob Jéeoba? 2) ¿Baʼaxten maʼ unaj k-sutik u jeel baʼax ku beetaʼaltoʼon mix k-chʼaʼkʼuxtik mix máakiʼ?

³ Utiaʼal u kʼamkoʼon Dioseʼ unaj k-beetik baʼax ku yaʼalik u leyoʼob yéetel u tsolnuʼukoʼob, maʼ unaj k-tuklik wa maʼ kʼaʼanaʼanoʼob  utiaʼal k-nuʼuktik k-kuxtaliʼ. Kex bejlaʼa minaʼanoʼon yáanal le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ, láayliʼ ku yáantkoʼon k-il baʼax maʼalob yéetel baʼax maʼ maʼalob tu táan Diosiʼ. Juntéenjeakileʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ: «Maʼ a sutik kʼaas mix a chʼaʼkʼuxtik a kaajal. Yaabilt a láakʼ [...]. Teneʼ Yuumtsilen» (Lev. 19:18).

⁴ Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat ka k-sut u jeel baʼax ku beetaʼaltoʼoniʼ mix k-chʼaʼkʼuxtik mix máak (Rom. 12:19). Wa maʼ k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ táan k-pʼatik kʼaasil u kʼaabaʼ yéetel táan k-beetik baʼax uts tu tʼaan Satanás. Le oʼolaleʼ ken beetaʼaktoʼon wa baʼaxeʼ, unaj k-tuʼubsik, maʼ unaj u pʼáatal ichil k-puksiʼikʼaliʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ toʼoneʼ ‹nuʼukuloʼon de kʼat› chuupoʼon yéetel junpʼéel koʼokoj baʼal: le kʼaʼaytajoʼ (2 Cor. 4:1, 7). Baʼaleʼ le koʼokoj baʼal wa le kʼaʼaytaj kʼubéentaʼantoʼonoʼ maʼ tu páajtal k-nupik yéetel le chʼaʼkʼuuxililoʼ tumen jeʼel u kʼaskúuntikeʼ.

5. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax kʼáataʼab tiʼ Aarón ka u beet le ka kíim u paalaloʼoboʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁵ Levítico 10:1 tak 11, ku tʼaan tiʼ junpʼéel yaayaj baʼal úuch tiʼ Aarón yéetel u láakʼtsiloʼob. Jéeobaeʼ tu beetaj u yéemel kʼáakʼ desde teʼ kaʼan utiaʼal u xuʼulsik Nadab yéetel Abihú, kaʼatúul u paalal Aaronoʼ. Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ u láakʼtsiloʼob Aaroneʼ maʼ u yeʼeskoʼob wa yaachajaʼan u yóoloʼob. ¿Máasaʼ maʼ chéen chʼaʼabil le baʼax kʼáataʼabtiʼobaʼ? Kux túun toʼon, ¿táan wa k-eʼesik kiliʼichoʼon tu táan Jéeoba wa k-bisikba yéetel k-láakʼtsiloʼob wa k-amigoʼob expulsartaʼanoʼob? (Xok 1 Corintoiloʼob 5:11.)

6, 7. 1) ¿Baʼax unaj k-chʼaʼik en cuenta utiaʼal k-ilik wa yaan k-táakpajal tiʼ junpʼéel boda? (Ilawil le tsolajiloʼ.) 2) ¿Baʼax jeʼel k-aʼalik tiʼ juntúul k-láakʼtsil wa ku invitarkoʼon táakpajal tu bodaeʼ?

⁶ Maʼ xaaneʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ maʼ kun kʼáatbiltoʼon ka k-beet junpʼéel baʼal jeʼex le kʼáataʼab tiʼ Aarón yéetel u láakʼtsiloʼoboʼ. Baʼaleʼ ¿kux túun wa k-invitartaʼal tumen juntúul k-láakʼtsil utiaʼal ka xiʼikoʼon wa ka táakpajkoʼon ken tsʼoʼokok u beel tiʼ junpʼéel templo wa iglesia? Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa maʼ maʼalob ka xiʼikoʼoniʼ, baʼaleʼ ku tsʼáaik tsolnuʼukoʼob utiaʼal u yáantkoʼon k-il baʼax jeʼel k-beetkeʼ. *

⁷ Maʼ xaaneʼ jujuntúul k-láakʼtsiloʼobeʼ maʼ kun utstal tu tʼaanoʼob le baʼax ken k-chʼaʼtukloʼ. Yaan horaeʼ letiʼobeʼ maʼ tu naʼatkoʼob k-kʼáat beet baʼax ku yaʼalik Jéeoba yéetel k-kʼáat pʼáatal kiliʼichil tu táan (1 Ped. 4:3, 4). Toʼoneʼ maʼ k-kʼáat ka yaachajak u yóoloʼobiʼ, le oʼolal ken k-tsoltiʼob baʼax tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik k-beetkeʼ unaj k-aʼaliktiʼob yéetel yaabilaj. Tsʼoʼoleʼ maʼ unaj k-páaʼtik tak u kʼuchul u kʼiinil utiaʼal k-aʼaliktiʼobiʼ. Yáaxeʼ maʼalob ka k-tsʼáa u diosboʼotikil tiʼob úuchik u invitartikoʼonoʼob táakpajal teʼ bodaoʼ. Maʼalob xan ka k-tsoltiʼobeʼ teʼ templo wa teʼ iglesiaoʼ yaan u beetaʼal baʼaloʼob maʼ ken k-beete, le oʼolaleʼ como maʼ k-kʼáat chiʼichnakkúuntoʼobeʼ maas maʼalob maʼ k-táakpajliʼ. K-aʼaliktiʼob beyaʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-beetik baʼax u kʼáat Jéeoba tiʼ tuláakal súutukil.

8. U libroil Leviticoeʼ, ¿bix u yáantkoʼon k-eʼes tsiikil tiʼ le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ?

⁸ U libroil Leviticoeʼ ku yeʼesikeʼ chéen Jéeoba yaan u derechoil u tsʼáaik leyoʼob, le libroaʼ maas tiʼ 30 u téenel ku yaʼalik Jéeoba tsʼáa le leyoʼob yanoʼob ichiloʼ. Moiseseʼ u yojel kaʼach lelaʼ, le oʼolal mantatsʼ tu beetaj baʼax ku yaʼalik Jéeoba (Lev. 8:4, 5). Toʼon xaneʼ mantatsʼ unaj k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba. Utiaʼal lelaʼ letiʼeʼ ku yáantkoʼon yéetel u kaajal. Baʼaleʼ ken yanakoʼon chéen t-juunaleʼ yaan u kʼaʼabéettal k-eʼesik wa k-uʼuyik u tʼaan Jéeoba, jeʼex úuchik u beetik Jesús teʼ desiertooʼ (Luc. 4:1-13). Teʼ súutukiloʼob beyaʼ, ¿baʼax ken k-beete? Wa k-kʼubmaj k-óol tiʼ Dios yéetel k-eʼesik tsiikil tiʼeʼ, mix máak kun  beetik maʼ k-uʼuyik u tʼaan yéetel maʼ ken k-chʼaʼ saajkil tiʼ mix máak (Pro. 29:25).

9. ¿Baʼaxten k-pʼektaʼal?

⁹ Toʼon táan k-tsaypachtik Cristoeʼ k-ojel yaan k-chʼaʼpachtaʼal, letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Le máakoʼoboʼ yaan u beetik a muʼyajeʼex yéetel yaan u kíimskeʼexoʼob, yaan xan a chʼaʼpʼektaʼaleʼex tumen tuláakal le kaajoʼob tu yoʼolal in kʼaabaʼoʼ» (Mat. 24:9). Kex yaan máaxoʼob pʼektikoʼoneʼ, maʼatech u xuʼulul k-kʼaʼaytaj yéetel tiʼ tuláakal baʼax k-beetkeʼ k-ilik k-pʼáatal kiliʼichil tu táan Jéeoba. Toʼoneʼ táan k-bisik junpʼéel toj kuxtal. Wa beyoʼ, ¿baʼaxten túun k-pʼektaʼal? (Rom. 13:1-7.) Tumen chéen Jéeoba k-uʼuyik u tʼaan. «Chéen letiʼ» k-adorartik yéetel mantatsʼ k-beetik baʼax ku yaʼalik u leyoʼob (Mat. 4:10).

10. ¿Baʼax úuch tiʼ juntúul sukuʼun maʼ chúukpaj u yóoliʼ?

¹⁰ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob tsaypachtik Cristooʼ ‹maʼ yóokʼol kaabiloʼobiʼ›. Le oʼolal maʼatech k-táakpajal tiʼ baʼateltáambaloʼob mix tiʼ política (xok Juan 15:18-21 yéetel Isaías 2:4). Baʼaleʼ tsʼoʼok u yantal jujuntúul sukuʼunoʼob maʼ chúukpajak u yóoloʼobiʼ. Jujuntúul tiʼ le sukuʼunoʼobaʼ ka máan kʼiineʼ arrepentirnajoʼob yéetel tu kaʼa natsʼubaʼob tiʼ Jéeoba (Sal. 51:17). Baʼaleʼ yanoʼobeʼ maʼ arrepentirnajoʼobiʼ. Lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch tu luʼumil Hungría le táan le Kaʼapʼéel Nojoch Baʼateltáambaloʼ. Jujuntúul soldadoʼobeʼ tu muchʼoʼob 160 sukuʼunoʼob maʼ u tsʼáa mix 45 jaʼaboʼob tiʼob tiʼ junpʼéeliliʼ kaajiʼ. Le sukuʼunoʼobaʼ kʼalaʼanoʼob kaʼach tiʼ jejeláas carceloʼob tumen maʼ tu yóotoʼob táakpajal tiʼ baʼaxoʼob yaan yil yéetel politicaiʼ. Le ka muʼuchʼoʼobeʼ aʼalaʼabtiʼob yaan u beetik u servicio militaroʼob. Kex yaʼab chúukpaj u yóoloʼob yéetel maʼ tu yóotoʼob táakpajleʼ nueve u túulaleʼ tu beetoʼob le juramento militar utiaʼal u defendertik u luʼumiloʼoboʼ yéetel tsʼaʼab u uniformeʼob. Ka máan kaʼapʼéel jaʼabeʼ tiʼ juntúul tiʼ le maʼ chúukpaj u yóoloʼoboʼ aʼalaʼabtiʼ ka u beet junpʼéel baʼax jach kʼaas. Aʼalaʼabtiʼeʼ yaan u yantal ichil le soldadoʼob ku kíimskoʼob le máaxoʼob condenartaʼanoʼoboʼ yéetel yaan u kíimskoʼob jujuntúul j-Jaajkunajoʼob. ¡Bukaʼaj wal úuchik u péek u yóol ka tu yilaj tiaʼan tak u sukuʼun ichil le máaxoʼob ken u kíimsoʼoboʼ! U maʼalobileʼ ka tsʼoʼokeʼ aʼalaʼabtiʼob maʼ u kíimskoʼob le j-Jaajkunajoʼoboʼ.

11, 12. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jéeoba le bix u yaʼalik le Ley ka tsʼaʼabak le siibaloʼoboʼ?

¹¹ Le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ ku yaʼalikeʼ unaj u kʼubkoʼob siibaloʼob (Lev. 9:1-4, 15-21). Le siibaloʼobaʼ kʼaʼabéet kaʼach maʼalobtak tumen ku chíikbeskoʼob u kuxtal Jesús ken u kʼuboʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj kaʼach u beetaʼal jach jeʼex u yaʼalik Diosoʼ. Tu libroil Levítico 12:6, ku yaʼalik baʼax unaj u beetik juntúul koʼolel ken tsʼoʼokok u síijil u chaambal: «Ken tsʼoʼokok u [yóolintkuba] tiʼ juntúul chan xiʼipal wa tiʼ juntúul chan x-chʼúupaleʼ, le maamaoʼ unaj u bisik tu jool u noj Paselil Muchʼtal juntúul chan taman [jun jaʼab yaantiʼ utiaʼal u kʼub] láaj tóokbil, bey xan juntúul chan sakpakal wa juntúul mukuy utiaʼal kíimsbil tu yoʼolal kʼeban. Bíin u kʼub tiʼ le j-kʼiinoʼ». Kex ku yaʼalik bix unaj u kʼuʼubul le siibaloʼoboʼ, le Leyoʼ ku yaʼalik xaneʼ Jéeobaeʼ juntúul Dios ku chʼaʼik en cuenta bix yanil máak yéetel ku yeʼesik u yaabilaj. Wa maʼ tu páajtal u kʼubik juntúul taman le maamatsiloʼ jeʼel u páajtal kaʼach u kʼubik kaʼatúul sakpakaleʼ wa kaʼatúul mukuy (Lev. 12:8). Kex óotsil yéetel maʼ tu páajtal u kʼubik juntúul baʼalcheʼ maas koʼoj u tojoleʼ, láayliʼ yaabiltaʼan yéetel kʼaʼanaʼan u yilaʼal tumen Jéeobaeʼ. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ?

¹² Le apóstol Pablooʼ tu líiʼsaj u yóol le sukuʼunoʼob utiaʼal ka u ‹kiʼikiʼtʼantoʼob Dios yéetel u chiʼoboʼ› (Heb. 13:15). Lelaʼ bey siibaloʼob k-tsʼáaik tiʼ Jéeobaeʼ yéetel k-beetik ken  k-tsʼáa ojéeltbil u kʼaabaʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ. U jaajileʼ maʼ tuláakloʼon igual bix kuxlikoʼoniʼ yéetel maʼ tuláakloʼon toj xan k-óoliʼ, baʼaleʼ tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-tsʼáaik u maas maʼalobil tiʼ Jéeobaeʼ, lelaʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Yaan sukuʼunoʼobeʼ maʼ tu páajtal u jóokʼloʼob tu yotochoʼob tumen tsʼoʼok u chʼíijloʼob wa kʼojaʼanoʼob, baʼaleʼ ku kʼaʼaytajoʼob tiʼ carta, tiʼ teléfono wa tiʼ le máaxoʼob ku binoʼob xíimbaltikoʼoboʼ. Beyaʼ táan xan u kiʼikiʼtʼantkoʼob Jéeoba (Rom. 12:1; 2 Tim. 2:15).

13. ¿Baʼaxten unaj k-kʼubik k-informe?

¹³ Ken k-tsʼáa siibaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ maʼatech k-beetik tumen k-obligartaʼal, baʼaxeʼ k-beetik tumen k-yaabiltmaj (Mat. 22:37, 38). ¿Unaj wa k-kʼuuxil ken aʼalaʼaktoʼon ka k-kʼub k-informe cada mes? Maʼ unaj k-kʼuuxiliʼ tumen ken k-kʼubeʼ k-eʼesik k-yaabiltmaj Jéeoba yéetel k-kʼáat beet baʼax uts tu tʼaan (2 Ped. 1:7). Maʼ unaj xan u tuklik máak unaj u jóokʼol kʼaʼaytaj chéen tumen taak u kʼubik yaʼab horaʼobiʼ. Wa juntúul j-kʼaʼaytaj tsʼoʼok u yantal u jaʼabil wa kʼojaʼan le oʼolal chéen ku páajtal u beetik quince minutoʼobeʼ, láayliʼ jeʼel u páajtal u informartikeʼ. Kex chéen junpʼíit tiempo ku kʼubik máakeʼ, Jéeobaeʼ u yojel táan u beetaʼal yéetel yaabilaj yéetel tumen kʼaʼanaʼan u yilik máak u beetik u j-Jaajkunajil. U yojel táan a tsʼáaik u maas maʼalobil, le oʼolal nojoch baʼal u yilik. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ kex óotsil le israelitaʼoboʼ láayliʼ jeʼel u páajtal u tsʼáaik u siibaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ. Le sukuʼunoʼob xan maʼ tu páajtal u kʼubkoʼob yaʼab horaʼoboʼ láayliʼ unaj u kiʼimaktal u yóoloʼob ken u kʼub u informeʼobeʼ. Yéetel le informe ku kʼubik le j-kʼaʼaytajoʼoboʼ ku yilaʼal bix u bin le meyaj tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ, tuʼux maas kʼaʼabéet áantaj yéetel bix jeʼel u tsʼaʼabal le áantajoʼ. ¿Jach wa junpʼéel baʼal talam u kʼubik máak u informe tu yorail?

14. ¿Baʼaxten maʼalob ka k-tukult bix táan k-xook?

¹⁴ Beora tsʼoʼok k-kanik uláakʼ jatsʼuts baʼaloʼob ku kaʼansiktoʼon u libroil Leviticooʼ, ¿máasaʼ k-naʼatik baʼaxten táakbesaʼab ichil le Biblia tumen Jéeobaoʼ? (2 Tim. 3:16.) Yéetel le baʼax tsʼoʼok k-kanikaʼ k-kʼáat eʼes kiliʼichoʼon tu táan Jéeoba, maʼ chéen tumen letiʼe baʼax ku kʼáatiktoʼonoʼ, baʼaxeʼ tumen ku náajaltik ka k-tsʼáa u maas maʼalobil tiʼ. Le xook xanaʼ tsʼoʼok u líiʼsik k-óol utiaʼal ka k-xakʼalxokt le Bibliaoʼ (xok Proverbios 2:1-5). Tuláakloʼon k-kʼáat ka kʼaʼamak tumen Jéeoba le siibaloʼob k-tsʼáaikoʼ. Maʼalob ka k-tukult lelaʼ: «¿Chéen jáajan xook wa kin beetik? Le televisión, le videojuegos, le deporte wa le náaysaj óoloʼoboʼ, ¿táan wa u beetkoʼob maʼ in tsʼáaik in wóol in meyajt Jéeoba?». Wa beyoʼ tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo teʼ carta tu tsʼíibtaj tiʼ le Hebreoʼoboʼ.

15, 16. ¿Baʼaxten u taatsʼ tu yaʼalil Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob hebreoʼob baʼax unaj u beetkoʼoboʼ?

¹⁵ Pabloeʼ u taatsʼ tu yaʼalil tiʼ le hebreoʼob baʼax unaj u beetkoʼoboʼ (xok Hebreoʼob 5:7, 11-14). Tu yaʼalajtiʼobeʼ ‹tsʼoʼok u pʼáatal maʼ taak a yuʼubikoʼob› mix baʼaliʼ, wa istikyaj u naʼatkoʼob le baʼaloʼob talamtak ku kaʼansik Diosoʼ. ¿Baʼaxten u taatsʼ tu yaʼaliltiʼob? Tumen jeʼex Jéeobaeʼ, Pabloeʼ u yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ yéetel maʼ u kʼáat ka u tséentubaʼob chéen yéetel «leche» wa le kaʼansajoʼob chéen chʼaʼabil u naʼataʼaloʼoboʼ. Kex kʼaʼabéet kaʼach u naʼatkoʼob u yáax  kaʼansajiloʼob le Bibliaoʼ, wa u kʼáatoʼob ka yiijchajak u tuukuloʼobeʼ kʼaʼabéet u tsʼéentkubaʼob yéetel «chichich janal» wa u naʼatkoʼob tubeel le baʼaloʼob talamtak ku kaʼansik Diosoʼ.

¹⁶ Le sukuʼunoʼobaʼ tu lugar u kaʼanskoʼob le baʼaxoʼob tsʼoʼok u kankoʼoboʼ, láayliʼ kʼaʼabéet kaʼach u kaʼansaʼaloʼobeʼ. ¿Baʼaxten? Tumen maʼ táan kaʼach u tséentkubaʼob yéetel «chichich janal[iʼ]». ¿Kux túun toʼon? ¿Bix k-ilik le kaʼansajoʼob talamtakoʼoboʼ? ¿K-tsʼáaik k-óol wa k-naʼatoʼob? ¿K-jóoʼsik wa tiempo utiaʼal k-payalchiʼ yéetel utiaʼal k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ? ¿Maʼ wa ta tʼaan talam k-ilik k-naʼatik junpʼéel baʼal tumen chéen jáajan xook k-beetkiʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ maʼ chéen unaj k-kʼaʼaytajiʼ, baʼaxeʼ unaj k-kaʼansik le máakoʼoboʼ yéetel k-beetik disipuloʼob (Mat. 28:19, 20).

17, 18. 1) ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-ilik k-xakʼalxoktik le baʼaxoʼob talamtak u naʼataʼaloʼ? 2) ¿Bix unaj u yilik máak u yuʼukʼul cerveza wa uláakʼ baʼaloʼob ku káalkunaj tu kʼiinil muchʼtáambal?

¹⁷ Yaʼab tiʼ toʼoneʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-ilik k-xokik le Bibliaoʼ, Jéeoba xaneʼ maʼ tu obligartik mix máak ka u beete. Kex jeʼel bukaʼaj tiempo káajak k-meyajtik Dioseʼ tuláakloʼon unaj k-tséentikba yéetel chichich janal, tumen lelaʼ le kun áantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon junpʼéel kuxtal kiliʼich.

¹⁸ Utiaʼal k-bisik junpʼéel kuxtal kiliʼich tu táan Jéeobaeʼ kʼaʼabéet k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik. Koʼox kaʼa ilik baʼax úuch tiʼ Nadab yéetel Abihú, le máaxoʼob xuʼulsaʼaboʼob tumen Jéeoba úuchik u kʼubkoʼob «kʼáakʼ maʼ u yaʼalmajiʼ». Maʼ xaaneʼ le ka tu beetoʼob lelaʼ u yukʼmoʼob alcohol (Lev. 10:1, 2). Maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Dios tiʼ Aarón le táant u xuʼulsaʼal u paalaloʼoboʼ (xok Levítico 10:8-11). ¿U kʼáat wa túun u yaʼal maʼ unaj k-ukʼik cerveza wa uláakʼ baʼaloʼob ku káalkunaj tu kʼiinil muchʼtáambaliʼ? Tuukulnakoʼon tiʼ jujunpʼéel baʼaloʼob. Toʼoneʼ minaʼanoʼon yáanal u páajtalil le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ (Rom. 10:4). Tiʼ jujunpʼéel luʼumiloʼobeʼ le sukuʼunoʼoboʼ tu yorail u jaanloʼobeʼ suuk u yukʼikoʼob junpʼíit cerveza wa uláakʼ baʼal ku káalkunaj kex u kʼiinil muchʼtáambal. Úuchjeakileʼ teʼ Pascuaoʼ suuk u yuʼukʼul cuatro copas vino. Ka tu káajsaj Jesús U Ookʼin Janaloʼ tu yaʼalaj tiʼ u apostoloʼob ka u yukʼoʼob le vino chíikbesik u kʼiʼikʼeloʼ (Mat. 26:27). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le baʼax kʼaasoʼ letiʼ u káaltal máakoʼ, maʼ letiʼe u yukʼik junpʼíitoʼ (1 Cor. 6:10; 1 Tim. 3:8). Baʼaleʼ yaʼab sukuʼunoʼobeʼ tumen jeʼel u chiʼichnaktal u concienciaʼobeʼ maas ku chʼaʼtuklikoʼob maʼ u yukʼikoʼob mix junpʼíit teʼ kʼiin kun táakpajloʼob tiʼ jeʼel baʼaxak meyajil ichil u kaajal Jéeobaoʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ tiʼ cada luʼumileʼ jelaʼan baʼax suuk u beetaʼal. Baʼax maas kʼaʼabéet u yilik máakeʼ letiʼe u kanik u yil «baʼax kiliʼich yéetel baʼax maʼ kiliʼichiʼ». Wa k-beetik beyaʼ yaan u kʼamkoʼon Jéeoba yéetel yaan k-eʼesik kiliʼichoʼon tiʼ tuláakal baʼax k-beetik.

19. 1) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-jóoʼsik u yutsil le adoración ich familia wa ken xooknakoʼon t-juunaloʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-eʼesik kiliʼichoʼon tiʼ tuláakal baʼax k-beetkeʼ?

¹⁹ Yaʼab baʼaloʼob jatsʼutstak jeʼel k-kanik wa k-xakʼaltik u Tʼaan Dioseʼ. U kaajal Jéeobaeʼ yaʼab baʼaxoʼob táan u tsʼáaiktoʼon utiaʼal k-jóoʼsik u yutsil le adoración ich familia wa ken xooknakoʼon t-juunaloʼ. Baʼaleʼ ¿táan wa u meyajtoʼon? Koʼoneʼex maas kʼaj óoltik Jéeoba, bey xan le baʼaxoʼob ken u beetoʼ yéetel koʼoneʼex maas natsʼikba tu yiknal (Sant. 4:8). Maʼalob ka k-kʼáattiʼ jeʼex le salmistaoʼ: «Pʼil in wich utiaʼal ka in pakt u jakʼ óolaloʼob a kaʼanbesaj» (Sal. 119:18). Maʼ u xuʼulul k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba, le Máax ‹Kiliʼichoʼ›, yéetel koʼoneʼex táakpajal yéetel kiʼimak óolal «tiʼ u kiliʼich meeyjil u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil Dios» (1 Ped. 1:15; Rom. 15:16). Kuxaʼanoʼon tu tsʼook kʼiinoʼob, le oʼolaleʼ koʼoneʼex chʼaʼtuklik k-eʼesik kiliʼichoʼon tiʼ tuláakal baʼax k-beetik yéetel k-meyajtik Jéeoba, le juntúuliliʼ jaajil Diosoʼ.