Le baʼax tsʼoʼok k-aʼalikaʼ ku yeʼesik bix u tuukul jujuntúul kiikoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼobiʼ. Kex beyoʼ u yojloʼobeʼ apóstol Pabloeʼ u yaʼalmeʼ unaj u tsʼoʼokol u beel máak «chéen yéetel juntúul máax ku meyajtik Yuumtsil» (1 Cor. 7:39). Wa u yojloʼob lelaʼ, ¿baʼaxten túun bey u tuukuloʼob yaan horaaʼ?

Yaan máaxoʼob ku tuukuloʼob beyaʼ tumen ku yaʼalikoʼobeʼ ichil u kaajal Jéeobaeʼ maas yaʼab kiikoʼob yaan. Lelaʼ bey u yúuchul tiʼ yaʼab luʼumiloʼob. Jeʼex tu luʼumil Coreaeʼ tiʼ cada 100 j-Jaajkunajoʼobeʼ 57 kiikoʼob yaniʼ yéetel 43 sukuʼunoʼob. Tu luʼumil Colombia xaneʼ tiʼ cada 100 j-Jaajkunajoʼobeʼ 66 kiikoʼob yaniʼ yéetel 34 sukuʼunoʼob.

Tiʼ jujunpʼéel luʼumiloʼob xaneʼ maas talam u kaxtik u núupoʼob tumen le taatatsiloʼob maʼ j-Jaajkunajoʼoboʼ ku kʼáatkoʼob yaʼab taakʼin wa yaʼab baʼaloʼob tiʼ le noviotsiloʼ. Le oʼolaleʼ le sukuʼunoʼob maʼ jach yaan modo tiʼoboʼ maas maʼ tu tsʼoʼokol u beeloʼob. Wa tiʼ juntúul kiik táan u yúuchul lelaʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u tuklikeʼ mix bikʼin kun tsʼoʼokol u beel, maʼ xaaneʼ jeʼel tak u tuklikeʼ: «¿Jeʼel wa u yantal juntúul ‹máax meyajtik Dios› utiaʼal u tsʼoʼokol in beeleʼ?». *

Wa yaan hora ka tuklik maʼ kun tsʼoʼokol a beeleʼ, maʼ u tuʼubultecheʼ Jéeobaeʼ u yojel bix a wuʼuyikaba yéetel u yojel baʼax ku tsʼíiboltik a puksiʼikʼal (2 Cró. 6:29, 30).

Teʼ Bibliaoʼ Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon ka tsʼoʼokok k-beel chéen yéetel máax meyajtik. ¿Baʼaxten? Tumen letiʼeʼ u yojel baʼax maas jeʼel u taasik utsil tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ. Maʼ xan chéen táan u yaʼalik tumen u  yojel jeʼel u bin kʼaasil tiʼ máak wa ka tsʼoʼokok u beel yéetel máax maʼ j-Jaajkunajeʼ, baʼaxeʼ ku yaʼalik tumen u kʼáat ka yanak kiʼimak óolal tiʼ. Tu kʼiiniloʼob Nehemíaseʼ le judíoʼoboʼ táan kaʼach u tsʼoʼokol u beeloʼob yéetel máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Jéeoba, le oʼolal Nehemíaseʼ tu yaʼalajtiʼob baʼax úuch tiʼ Salomón. Tu yaʼalajtiʼobeʼ Salomoneʼ «yaabiltaʼab xan tumen [Dios]», chéen baʼaleʼ «le x-táanxel luʼumil koʼoleloʼoboʼ tu beetajoʼob u kʼebanchajal» (Neh. 13:23-26). Jeʼex k-ilkoʼ Dioseʼ ku yaʼaliktoʼon ka tsʼoʼokok k-beel chéen yéetel máaxoʼob meyajtik tumen u yojel jeʼel u taasiktoʼon utsileʼ (Sal. 19:7-10; Isa. 48:17, 18). Toʼoneʼ jach k-tsʼáaik gracias tiʼ Dios tumen ku kanáantkoʼon yéetel yaabilaj, tsʼoʼoleʼ jach k-kʼubik óol tiʼ baʼax ku yaʼalik. Ken k-beet baʼax ku yaʼalikeʼ k-eʼesik chéen tiʼ letiʼ yaan u derechoil u yaʼalik baʼax unaj k-beetik (Pro. 1:5).

Wa ku tsʼoʼokol a beel yéetel juntúul máax maʼatech u meyajtik Dioseʼ, jeʼel u náachkuntikech tiʼ letiʼeʼ. ¿Máasaʼ maʼ a kʼáat a beet junpʼéel baʼal beyoʼ? (2 Cor. 6:14.) Yaʼab tiʼ le máaxoʼob tsʼoʼok u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ, tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ jach ku taasik utsil. Chéen baʼaleʼ yanoʼobeʼ maʼ tu beetoʼob baʼax ku yaʼalikiʼ.

Maggy, juntúul kiik australianaeʼ, ku yaʼalik baʼax úuchtiʼ ka káaj u biskuba yéetel juntúul xiʼipal maʼ j-Jaajkunajiʼ, ku yaʼalik: «Káaj in peʼertik le muchʼtáambaloʼob chéen utiaʼal in wilkinba tu yéeteloʼ. Leloʼ tu beetaj in náachtal tiʼ Jéeoba». * Ratana, kajaʼan Indiaeʼ, káaj u biskuba yéetel juntúul u yéet xook. Le xiʼipalaʼ káaj u xokik le Bibliaoʼ, chéen baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ tu yeʼeseʼ chéen táan kaʼach u xook utiaʼal u biskuba yéetel Ratana. Ka máan kʼiineʼ Ratanaeʼ tu xulaj u meyajtik Jéeoba ka ook ichil uláakʼ religión utiaʼal u tsʼoʼokol u beel tu yéetel.

Ndenguè, kajaʼan Cameruneʼ, 19 años yaantiʼ ka tsʼoʼok u beel yéetel juntúul xiʼipal maʼ j-Jaajkunajiʼ. Táanil tiʼ u tsʼoʼokol u beeloʼobeʼ le xiʼipaloʼ tu yaʼalaj tiʼ Ndenguèeʼ maʼ ken u prohibirt tiʼ u bin tu religión. Chéen baʼaleʼ ka tsʼoʼok kaʼapʼéel semanaʼob tsʼoʼokok u beeloʼobeʼ tu prohibirtaj tiʼ u bin muchʼtáambal. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Kin wuʼuyikinba jach tin juunal, tsʼoʼoleʼ chéen sen okʼol kin beetik. Tin tsʼáaj cuenta tsʼoʼok ten beyoʼ yéetel joʼopʼ in tuklik tiʼ teen anchaj u culpail le baʼax úuchoʼ».

U jaajileʼ maʼ tuláakal le íichamtsiloʼob maʼ j-Jaajkunajoʼob kʼasaʼanoʼob yéetel maʼatech u yeʼeskoʼob yaabilajoʼ. Chéen baʼaleʼ kex wa tsʼokaʼan a beel yéetel máax maʼ j-Jaajkunaj yéetel maʼ táan a muʼyajtik le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-aʼalikoʼ, a tuklikeʼ: ¿Láayliʼ wa jeʼel u páajtal a biskaba yéetel Jéeoba jeʼex kaʼacheʼ? ¿Bix ken a wuʼuyilaba ken a kʼaʼajs maʼ ta beetaj baʼax tu yaʼalajtech Jéeoba utiaʼal ka xiʼiktech utsiliʼ? U tsʼookeʼ, ¿bix a tuklik ken u yuʼubiluba Jéeoba yoʼolal le baʼax ta beetoʼ? (Pro. 1:33.)

Yaʼab sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼobeʼ tsʼoʼok u jach tsʼáaikoʼob cuentaeʼ maas maʼalob ka tsʼoʼokok u beel máak yéetel ‹máax meyajtik Dios›. Le máaxoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jach u kʼáat u kiʼimakkúuntoʼob u yóol Jéeoba, le oʼolal tsʼoʼok u chʼaʼtuklik u tsʼoʼokol u beeloʼob yéetel máax yaabiltmil Jéeoba. Michiko, juntúul kiik japonileʼ, le kaʼach maʼ tsʼoʼokok u beeloʼ ku sen aʼalaʼaltiʼ tumen u láakʼtsiloʼob ka tsʼoʼokok u beel yéetel juntúul xiʼipal maʼ j-Jaajkunajiʼ. Tsʼoʼoleʼ ku yaatal u yóol kaʼach ken u yil táan u tsʼoʼokol u beel u amigaʼob bey xan uláakʼ kiikoʼob u kʼaj óol yéetel le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. ¿Baʼax áant Michiko utiaʼal maʼ u jach lúubul u yóol? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Mantatsʼ kin kʼaʼajsikeʼ Jéeobaeʼ juntúul Dios kiʼimak u yóol, le oʼolaleʼ maʼ pʼis tsʼokaʼan u beel máak utiaʼal u yantal kiʼimak óolal tiʼiʼ. In wojel xan kaʼacheʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaik tiʼ máak le baʼax ku tsʼíiboltikoʼ. Le beetkeʼ wa maʼ t-kaxtik juntúul máax yéetel u tsʼoʼokol k-beel, kex letiʼe baʼax k-tsʼíiboltikoʼ, maʼ unaj k-desesperariʼ» (1 Tim. 1:11). Ka máan kʼiineʼ Michikoeʼ tsʼoʼok u beel yéetel juntúul sukuʼun u yaabiltmaj Dios, letiʼeʼ kiʼimak u yóol tumen chúukpaj u yóol u páaʼt u jóokʼol máax yéetel kun tsʼoʼokol u beel.

Yaan sukuʼunoʼob xaneʼ anchaj u páaʼtkoʼob u máan tiempo utiaʼal ka tsʼoʼokok u beeloʼob. Lelaʼ bey úuchik tiʼ Bill, juntúul sukuʼun australiano. Letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ yaan kʼiineʼ taakchaj u biskuba yéetel le x-chʼúupalaloʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ tu chʼaʼtuklaj maʼ u biskuba yéetel máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Dios. ¿Baʼaxten? Tumen letiʼeʼ maʼ taak u tsʼoʼokol u beel yéetel máax maʼ j-Jaajkunajiʼ. Billeʼ ku yaʼalikeʼ yaan kiikoʼob utschaj tu yich, chéen baʼaleʼ le kiikoʼoboʼ maʼ tu yóotaj u bisubaʼob tu yéeteliʼ. Máan 30 años táan u páaʼtik u jóokʼol juntúul kiik utiaʼal ka tsʼoʼokok u beel. ¿Bix u yuʼubikuba Bill bejlaʼeʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Maʼ tin arrepentir úuchik in  páaʼtik u máan yaʼab tiempo utiaʼal ka tsʼoʼokok in beel». Ku yaʼalik xan: «Jach kiʼimak in wóol tumen ku páajtal in múul kʼaʼaytaj yéetel in watan, ku páajtal k-múul xook yéetel k-múul adorartik Jéeoba. Kiʼimak xan in wóol ikil in biskinba yéetel máaxoʼob ku biskubaʼob yéetel in watan tumen ku meyajtikoʼob xan Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-bisikba tubeel».

Kex a kʼubmaj a wóol tiʼ Jéeoba mientras a páaʼtik u jóokʼol juntúul sukuʼun utiaʼal u tsʼoʼokol a beeleʼ, ¿baʼax uláakʼ jeʼel a beetkeʼ? Maʼalob ka a tukult baʼaxten maʼ tsʼoʼokok a beeliʼ. Wa maʼ tsʼoʼokok a beel tumen maʼ jóokʼok ‹juntúul máax meyajtik Dios› jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ, jach maʼalob baʼax ka beetik tumen Jéeobaeʼ jach kiʼimak u yóol ikil a beetik baʼax ku yaʼalik (1 Sam. 15:22; Pro. 27:11). Tsʼoʼoleʼ jeʼel xan u páajtal a orar tiʼ Jéeobaeʼ (Sal. 62:8). Ken orarnakecheʼ jeʼekʼabt a puksiʼikʼal utiaʼal a waʼalik tiʼ Jéeoba jach bix a wuʼuyikaba. Kex táan u yaʼalaʼaltech ka a beet baʼax kʼaas yéetel kex jach taak u tsʼoʼokol a beeleʼ, wa ka wilik u chúukpajal a wóoleʼ yaan a maas biskaba yéetel Jéeoba. Maʼ u tuʼubultecheʼ letiʼeʼ u kʼáat ka xiʼik utsil tiʼ tuláakal le máaxoʼob meyajtik yéetel chúukaʼan óolaloʼ, yéetel kʼaʼajs xaneʼ jach u yaabiltmech. Letiʼeʼ u yojel baʼaxoʼob kʼaʼabéettech yéetel baʼaxoʼob ka tsʼíiboltik. U jaajileʼ Jéeobaeʼ maʼ ten u kaxt máax yéetel u tsʼoʼokol a beel. Chéen baʼaleʼ wa jach tu jaajil kʼaʼabéet a núupeʼ, letiʼeʼ u yojel bix jeʼel u tsʼáaiktech le baʼaloʼob maʼalobtak ka tsʼíiboltikoʼ (Sal. 145:16; Mat. 6:32).

Maʼ xaaneʼ yaan kʼiineʼ yaan a wuʼuyikaba jeʼex le rey Davidoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Yuumtsil, ¡núuken tu séeblakil táan u xuʼulul in wóol! Maʼ a waʼalik maʼ táan a tsʼáaikten a wáantaj» (Sal. 143:5-7, 10). Ken a wuʼuyaba beyaʼ, chaʼa u nuʼuktikech Jéeoba utiaʼal ka a beet baʼax uts tu tʼaan. Junpʼéel bix jeʼel a chaʼik u nuʼuktikecheʼ letiʼe ka a jóoʼs tiempo utiaʼal a xokik le Biblia yéetel a tuukul tiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ. Ken a beeteʼ yaan a kanik baʼax uts tu tʼaan Jéeoba yéetel yaan a wilik bix úuchik u yáantik le máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan a maas confiar tiʼ letiʼ yéetel yaan a beetik baʼax ku yaʼalik.

¿Baʼax jeʼel a beetik utiaʼal u yantaltech kiʼimak óolal mientras maʼ tsʼoʼokok a beeleʼ? Jeʼel u páajtal a maas kʼubik a wóol a meyajt Dioseʼ, a weʼesik utsil, a kanik meyaj, a weʼesik yaabilaj yéetel a tsʼáaik a wóol a beet baʼax maʼalob. Le baʼaloʼobaʼ jach kʼaʼabéet utiaʼal u yantal kiʼimak óolal tiʼ máak ichil u familia (Gén. 24:16-21; Rut 1:16, 17; 2:6, 7, 11; Pro. 31:10-27). Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkecheʼ letiʼe a kaxtik táanil le Reinooʼ, a tsʼáaik a wóol kʼaʼaytaj yéetel a beetik uláakʼ meyajoʼob ichil u kaajal Jéeoba. Bill, le sukuʼun tsʼoʼok k-yáax chʼaʼchiʼitikoʼ, ku yaʼalik baʼax tu beetaj ichil le 30 años tu páaʼtaj utiaʼal u tsʼoʼokol u beeloʼ: «¡Séeb tin wilil u máan le tiempooʼ! Tumen teneʼ tin tsʼáaj in wóol in meyajt Jéeoba bey precursoreʼ».

Jeʼex túun k-ilkoʼ jeʼel u yantal juntúul ‹máax meyajtik Dios› utiaʼal u tsʼoʼokol a beeleʼ. Wa ka beetik beyoʼ yaan a kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba yéetel yaan u bintech utsil. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ‹juntúul máax tsikik Dioseʼ uts tu tʼaan u beetik baʼax ku yaʼalik u leyoʼob. Tu yotocheʼ yaan u yantal yaʼabkach ayikʼalil yéetel mantatsʼ uts u puksiʼikʼal› (Sal. 112:1, 3). Le beetkeʼ chʼaʼtukult u tsʼoʼokol a beel ‹chéen yéetel máax meyajtik Dios›.