1, 2. ¿Bix tu yeʼesil Jesús jach u yaabiltmaj wíinik?

U YÁAX Hijo Jéeobaoʼ letiʼe u maas nojchil tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob eʼesik jach táaj nojoch u naʼatoʼ, tsʼoʼoleʼ u Hijoaʼ letiʼ áant u beet tuláakal baʼal. Chéen tukult bix kiʼimakchajik u yóol Jesús ka tu yilaj bix beetaʼabik tumen u Taata «le kaʼanoʼob» yéetel «le ka tu tsʼáaj u chuunpakʼiloʼob le Luʼumaʼ». Pero tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob tu beetaj u Taataoʼ, Jesuseʼ maases tu «yaabiltaj wíinik» (Pro. 8:22-31, TNM). Jeʼex túun k-ilkoʼ Jesuseʼ desde tu káajbal jach u yaabiltmaj wíinik.

² Ka máan kʼiineʼ Jesuseʼ tu yeʼesaj u yaabiltmaj yéetel jach chúukaʼan u yóol tiʼ u Taata, tsʼoʼoleʼ tu yeʼesaj jach u yaabiltmaj wíinik tumen «tu xúumpʼattaj tuláakal baʼax yaantiʼ» teʼ kaʼan utiaʼal u taal kajtal way Luʼum bey juntúul wíinikoʼ. Tu yoʼolal u nojoch yaabilajeʼ Jesuseʼ tu yóotaj tak u tsʼáa u kuxtal bey «boʼol utiaʼal u salvartaʼal yaʼab máakoʼobeʼ» (Fili. 2:5-8; Mat. 20:28). Ka taal Jesús way Luʼumeʼ, Dioseʼ tu tsʼáaj poder tiʼ utiaʼal ka u beet milagroʼob. Le milagroʼobaʼ tu yeʼesoʼob bukaʼaj u yaabiltmil  wíinik yéetel tu yeʼesaj xan le jatsʼuts baʼaloʼob ken u beet maʼ kun xáantaloʼ.

3. ¿Baʼax ken k-xakʼalt teʼ xookaʼ?

³ Ka taal Jesús way Luʼumeʼ tu kʼaʼaytaj «u maʼalob péektsilil u Reino Dios» (Luc. 4:43). Letiʼeʼ u yojleʼ u Reino kun eʼesik chéen Jéeoba yaan u derechoil u gobernar yéetel chéen xan letiʼ jeʼel u páajtal u xuʼulsik le baʼaxoʼob beetik u muʼyaj wíinikoʼ. Le táan u kʼaʼaytaj Jesusoʼ tu beetaj xan yaʼab milagroʼob. Le milagroʼoboʼ tu yeʼesoʼob jach u kʼáat u yáant tuláakal máak. ¿Baʼaxten maʼalob ka k-xakʼalt le milagroʼobaʼ? Tumen ku tsʼáaikoʼobtoʼon esperanza yéetel ku yáantkoʼon k-creert le baʼaxoʼob ken u beet Dios maʼ kun xáantaloʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-xakʼaltik kanpʼéel milagroʼob tu beetaj Jesús.

4. ¿Baʼax úuch ka tu kʼaj óoltaj Jesús juntúul máak yaan lepra tiʼ?

⁴ Le táan u kʼaʼaytaj Jesusoʼ bin tu luʼumil Galilea. Tiʼ junpʼéel chan kaaj yaan Galileaeʼ tu kʼaj óoltaj juntúul máak jach yayachʼkil u wíinklil yéetel lepra (Mar. 1:39, 40). Lucas, le doctoroʼ, tu yaʼaleʼ le máakaʼ «chuup u wíinklil yéetel lepra» (Luc. 5:12). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le ka tu yilaj le máak táan u taal Jesusoʼ «tu xóolkʼabtuba táan u kʼáat óoltik tiʼ: ‹Yuumtsil, wa a kʼáateʼ jeʼel u páajtal a tsʼakikeneʼ›». Le máakaʼ u yojel yaan u poderil tiʼ Jesús utiaʼal u tsʼaʼakal, chéen baʼaleʼ maʼ u yojel wa yaan u yóotaʼal tsʼakbil tumen Jesusiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen le fariseoʼoboʼ suuk kaʼach u mixbaʼalkúuntikoʼob le máaxoʼob yaan lepra tiʼoboʼ. Kux túun Jesús, ¿yaan wa u mixbaʼalkúuntik le máak jach yachʼbanajaʼan u wíinklilaʼ? ¿Baʼax jeʼel a beetik kaʼach techeʼ?

5. Jesuseʼ ¿baʼaxten tu tsʼakaj le máak yaan lepra tiʼoʼ?

⁵ Le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ ku yaʼalikeʼ le máax yaan lepra tiʼoʼ unaj u yawtik: «¡Maʼ uts yanileniʼ! ¡Maʼ uts yanileniʼ!», pero le máakaʼ maʼ tu beetiʼ (Lev. 13:43-46). Jesuseʼ maʼ tsʼíikilnajiʼ, baʼaxeʼ jach taak u yáantik kaʼach le máakoʼ. Toʼoneʼ maʼ k-ojel baʼax ku tuklik kaʼach Jesusiʼ chéen baʼaleʼ k-ojel taak kaʼach u yáantik le máakaʼ. Letiʼeʼ jach yaachaj u yóol ka tu yilaj le máakaʼ, le oʼolaleʼ tu beetaj junpʼéel milagro. Tu beetaj junpʼéel baʼal mix máak jeʼel u beetik kaʼacheʼ, tu machaj le máakoʼ. Tsʼoʼoleʼ yéetel yaabilajeʼ tu yaʼalajtiʼ: «‹In kʼáat. Utschajkech›. Tu séebaʼanil lukʼ le lepra tiʼoʼ» (Luc. 5:13). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeoba tsʼáa poder tiʼ Jesús utiaʼal u beetik le milagroaʼ, beyaʼ tu yeʼesaj bukaʼaj u yaabiltmil wíinik (Luc. 5:17).

6. ¿Bix úuchik u tsʼakik Jesús le máakoʼoboʼ, yéetel baʼax ku kaʼansiktoʼon?

⁶ Yéetel le poder tsʼaʼabtiʼoʼ Jesuseʼ tu beetaj yaʼab nukuch milagroʼob. Letiʼeʼ maʼ chéen tu tsʼakaj máaxoʼob yaan lepra tiʼobiʼ, baʼaxeʼ tu tsʼakaj yaʼab máakoʼob yaan jejeláas kʼojaʼanil tiʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob il le milagroʼob tu beetoʼ «jaʼakʼ u yóoloʼob le ka tu yiloʼob táan u tʼaan le tootoʼoboʼ, táan u xíimbal le móochoʼoboʼ yéetel táan u paakat le chʼóopoʼoboʼ» (Mat. 15:31). Ka tu tsʼakaj Jesús le máakoʼoboʼ, maʼ kʼaʼabéetchaj u operartikoʼobiʼ. Letiʼeʼ yaan kaʼach poder tiʼ utiaʼal u tsʼakik jeʼel baʼaxak kʼojaʼanil yaan tu wíinklil máakeʼ, tsʼoʼoleʼ chéen ichil junsúutuk ku beetik. Kex náach xan yaan le máax kʼojaʼanoʼ letiʼeʼ láayliʼ ku béeytal u tsʼakikeʼ (Juan 4:46-54). ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ, Jesucristoeʼ jeʼel u páajtal u tsʼakik jeʼel baʼaxak kʼojaʼanileʼ yéetel jach u kʼáat u beete. Le bix úuchik u  tratartik le máakoʼoboʼ, ku kaʼansiktoʼoneʼ teʼ túumben luʼumoʼ letiʼeʼ ‹yaan u chʼaʼik óotsilil tiʼ le máaxoʼob kabal u yóoloʼoboʼ› (Sal. 72:13). Jeʼex k-ilkoʼ Jesuseʼ yaan u yáantik tuláakal le máaxoʼob táan u muʼyajoʼoboʼ tumen jach ku tsʼíiboltik u beetik.

7, 8. ¿Baʼax tu beetaj Jesús le táan u viajar tak tu luʼumil Judeaoʼ?

⁷ Ka tsʼoʼok u máan wa jaypʼéel mesoʼob u tsʼak le máak yaan lepra tiʼoʼ, Jesuseʼ lukʼ Galileaeʼ ka bin tak Judea utiaʼal u kʼaʼaytik u Reino Dios. Le táan u viajaroʼ u milesil máakoʼob tu yuʼuboʼob le kʼaʼaytaj tu beetoʼ yéetel yoʼolal le yaabilaj tu yeʼesajtiʼoboʼ yaʼab máak tu kʼexaj u kuxtal. Jesuseʼ jach taak u líiʼsik u yóol yéetel u yáantik le máaxoʼob óotsiloʼob bey xan le lubaʼan u yóoloʼoboʼ (Isa. 61:1, 2; Luc. 4:18-21).

⁸ Tu mesil nisaneʼ, Jesuseʼ bin Jerusalén utiaʼal u kʼiinbesik le Pascuaoʼ. Yoʼolal lelaʼ jach yaʼab máakoʼob yaan kaʼach teʼ kaajoʼ. Tu xamanil le templooʼ yaan kaʼach junpʼéel pila ku kʼaabaʼtik Betzata, teʼeloʼ Jesuseʼ tu kʼaj óoltaj juntúul máak maʼ tu páajtal u xíimbal.

9, 10. 1) ¿Baʼaxten ku bin kaʼach le máakoʼob tu pilail Betzataoʼ? 2) ¿Baʼax milagroil tu beetaj Jesús, yéetel baʼax ku kaʼansiktoʼon? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁹ Yaʼab máakoʼob kʼojaʼanoʼob ku binoʼob kaʼach tu pilail Betzata. ¿Baʼaxten? Tumen ku tuklikoʼobeʼ wa le máax kʼojaʼan ku yokol ichil le pila le táan u woʼoltikuba u jaʼiloʼ, jeʼel u yutstaleʼ. Chéen tukult bukaʼaj máakoʼob chiʼichnakoʼob yéetel lúubul u yóoloʼob taak u yookloʼob teʼ pila utiaʼal u yilkoʼob wa jeʼel u yutstaloʼoboʼ. Jesuseʼ bin teʼ tuʼux yaan le pilaoʼ, pero wa perfecto yéetel maʼ kʼojaʼaneʼ, ¿baʼax ta tʼaan bin u beet teʼeloʼ? Letiʼeʼ bin teʼeloʼ tumen u yaabiltmaj le máakoʼoboʼ. Teʼ túun tu kʼaj óoltaj le máak kʼojaʼanoʼ, le máakaʼ úuch kʼojaʼanchajak, antes tak tiʼ u síijil Jesús way Luʼumeʼ (xok Juan 5:5-9).

¹⁰ Jesuseʼ tu kʼáataj tiʼ le máak wa u kʼáat xíimbal tu kaʼatéenoʼ. Chéen tukult bukaʼaj lubaʼanil u yóol le máak ka tu yaʼalaj tiʼ Jesús u kʼáat utstaloʼ pero minaʼan mix máak áantik okol teʼ pilaoʼ. Jesús túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ le máak ka u beet junpʼéel baʼal úuch pʼáatak maʼ tu páajtal u beetkoʼ, tu yaʼalajtiʼ: «Líikʼen, chʼaʼ a camillaeʼ ka xíimbalnakech». Le máak túunoʼ tu chʼaʼaj u camillaeʼ ka joʼopʼ u xíimbal. Le milagroaʼ ku yeʼesik le baʼaloʼob jatsʼutstak ken u beet Jesús teʼ túumben luʼumoʼ. Ku yeʼesik xaneʼ Jesuseʼ jach u yaabiltmaj le máakoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yilaj u yáantik le máaxoʼob maas kʼaʼabéet áantaj tiʼoboʼ. Le milagroaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ ken jóokʼkoʼon kʼaʼaytajeʼ unaj k-tsʼáaik k-óol kaxt le máaxoʼob lubaʼan u yóoloʼob tu yoʼolal le baʼaxoʼob ku yúuchul teʼ yóokʼol kaabaʼ.

11. Marcos 5:25 tak 34, ¿bix u yeʼesik Jesuseʼ u yaabiltmaj le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ?

¹¹ Xok Marcos 5:25 tak 34. Juntúul koʼoleleʼ tsʼoʼok doce años káajak u sen máan kʼiʼikʼ tiʼ. Le koʼolelaʼ tsʼoʼok kaʼach u bin yiknal yaʼab doctoroʼob yéetel tsʼoʼok u xupik tuláakal u taakʼin pero maʼ utsakiʼ, baʼaxeʼ maas peorchaji. Le oʼolal jach lubaʼan u yóol tsʼoʼoleʼ maʼ tu páajtal u adorartik Dios jeʼex u beetik u maasiloʼ. Junpʼéel kʼiineʼ le koʼolelaʼ máan tu tuukul u beetik uláakʼ baʼal utiaʼal u yutstal, letiʼeʼ tu tsʼotuba ichil le yaʼabkach máakoʼoboʼ, tu natsʼuba yiknal Jesuseʼ ka tu machaj u nookʼ (Lev. 15:19, 25). Ka tu yuʼubaj Jesús yaan muukʼ jóokʼ tiʼeʼ, tu yaʼalaj: «¿Máax mach in nookʼ?». Le  koʼoleloʼ jach sajakchaji yéetel joʼopʼ u kikilankil tsʼoʼoleʼ xolaj tu táan Jesuseʼ «ka tu yaʼalaj tuláakal u jaajil tiʼ». Jesuseʼ u yojel Jéeoba tsʼak le koʼolelaʼ, le oʼolaleʼ tu yaʼalajtiʼ: «Hija, tu yoʼolal a fejeʼ tsʼoʼok a wutstal, xeen yéetel jeetsʼelil, utschajkech tiʼ le yaayaj kʼojaʼanil yaantechoʼ».

12. 1) Le baʼax tsʼoʼok k-ilik teʼ xook tak beoraaʼ, ¿baʼax ku kaʼansiktech yoʼolal bix Jesús? 2) ¿Bix jeʼel k-seguertik u ejemplo Jesuseʼ?

¹² Teʼ kʼiinoʼobaʼ Satanaseʼ u kʼáat ka k-creert mix baʼal k-biilal yéetel mix máak u yaabiltmoʼon. ¿Máasaʼ jach ku kiʼimaktal k-óol ojéeltik Jesuseʼ jach u yaabiltmaj tuláakal máak, maases le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ? Le milagroʼob tu beetaj Jesusoʼ ku yeʼesikeʼ jach u yaabiltmoʼon yéetel jach u kʼáat u yáantoʼon. Toʼoneʼ k-tsʼáaik u graciasil tumen yaantoʼon juntúul Rey yéetel «nojoch sacerdote» jach uts (Heb. 4:15). Maʼ xaaneʼ toʼoneʼ maʼ tu páajtal k-naʼatik bix u yuʼubikuba juntúul máax tsʼoʼok u máan kʼiin kʼojaʼanchajak, maases wa maʼ kʼojaʼanoʼoniʼ. Pero Jesuseʼ kex mix juntéen kʼojaʼanchajeʼ tu chʼaʼaj óotsilil tiʼ le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ. Toʼon xaneʼ maʼalob ka k-eʼes yaabilaj tiʼ le máaxoʼob kʼojaʼanoʼob jeʼex tu beetil Jesusoʼ (1 Ped. 3:8).

13. ¿Baʼax k-kanik yoʼolal Jesús le úuchik u kaʼa kuxkíintik Lázarooʼ?

¹³ Jesuseʼ jach ku yaatal u yóol kaʼach ken u yil u muʼyaj uláakʼ máakoʼob. Jeʼex le ka kíim Lázaro, u amigoeʼ, «yaachaj u yóol» yéetel «péeknaj u yóol» ka tu yilaj bix u muʼyaj u láakʼtsiloʼob yéetel u amigoʼob Lázaro (xok Juan 11:33-36). Kex u yojel jeʼel u kaʼa kuxkíintik Lázaroeʼ, Jesuseʼ okʼolnaji.  Letiʼeʼ maʼ suʼlakchaj u yeʼes bix u yuʼubikubaiʼ. Tsʼoʼoleʼ tumen jach u yaabiltmaj Lázaro bey xan u láakʼtsiloʼobeʼ, meyajnajtiʼ le poder tsʼaʼantiʼ tumen Dios utiaʼal u kaʼa kuxkíintikoʼ (Juan 11:43, 44).

14, 15. 1) ¿Baʼax eʼesik Jéeobaeʼ u kʼáat u luʼs le baʼaxoʼob beetik u muʼyaj máakoʼ? 2) ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le tʼaan «muknaloʼoboʼ»?

¹⁴ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jesuseʼ ku chíikbesik tubeel bix Jéeoba (Heb. 1:3). Le oʼolaleʼ le milagroʼob tu beetaj Jesusoʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ u kʼáat xan u luʼs le kʼojaʼaniloʼoboʼ, le muʼyajiloʼ yéetel le kíimiloʼ. Maʼ kun xáantaleʼ Jéeoba yéetel Jesuseʼ yaan u kaʼa kuxkíintikoʼob yaʼabkach máakoʼob. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ «yaan u kʼuchul u kʼiinileʼ, tuláakal le máaxoʼob yanoʼob ichil le muknaloʼoboʼ» yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob (Juan 5:28, 29).

¹⁵ Le tʼaan ich griego ku suʼutul «muknaloʼoboʼ» ku taal tiʼ junpʼéel tʼaan ich hebreo u kʼáat u yaʼal u kʼaʼajsaʼal wa baʼax. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeoba, le Máax beet tuláakal baʼaloʼ, jeʼel u páajtal u kʼaʼajsik jach bix k-láakʼtsiloʼob tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ (Isa. 40:26). Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal u kaʼa kuxkíintik le máaxoʼob tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ yéetel jach u kʼáat u beete. Le máaxoʼob kaʼa kuxkíintaʼaboʼob ku yaʼalaʼal teʼ Bibliaoʼ ku yeʼesik yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le máaxoʼob kimenoʼob teʼ túumben luʼumoʼ.

16. Wa ku chúukpajal k-óoleʼ, ¿baʼax kun béeytal k-ilik?

¹⁶ Wa ku chúukpajal k-óoleʼ yaan k-ilik junpʼéel tiʼ le maas nojoch milagroʼoboʼ: k-salvartaʼal ken tsʼoʼokok le nojoch muʼyajiloʼ. Ken tsʼoʼokok Armagedoneʼ, yaan k-ilik uláakʼ jatsʼuts milagroʼob. Ken kʼuchuk le kʼiinaʼ mix máak kun kʼojaʼantal (Isa. 33:24; 35:5, 6; Apo. 21:4). Chéen tukult bukaʼaj kun kiʼimaktal a wóol ken a wil bix kun xuʼulul u meyaj tiʼ máak u lentes, u xóolteʼ, u muletas, u silla de ruedas yéetel uláakʼ baʼaloʼob ku meyaj tiʼ máak bejlaʼeʼ. Jéeobaeʼ u yojleʼ le máaxoʼob ken u salvartubaʼob ken tsʼoʼokok Armagedoneʼ kʼaʼabéet toj u yóoloʼob yéetel yaan u muukʼoʼob tumen yaan u yantal yaʼab meyaj u beetoʼob. Letiʼobeʼ yaan u meyajoʼob utiaʼal u sutkoʼob le Luʼum junpʼéel jatsʼuts Paraísooʼ (Sal. 115:16).

17, 18. 1) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le milagroʼob tu beetaj Jesusoʼ? 2) ¿Baʼax ken u yáantoʼon utiaʼal k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-antal teʼ túumben luʼumoʼ?

¹⁷ Le «junmúuchʼ yaʼabkach máakoʼo[boʼ]» jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken u xokoʼob bix úuchik u tsʼakik Jesús le kʼojaʼaniloʼoboʼ (Apo. 7:9). Lelaʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-maas creertik yaan u xuʼulul u yantal kʼojaʼaniloʼob maʼ kun xáantal. Le milagroʼob tu beetoʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ Jesús, u yáax Paal Dioseʼ, jach u yaabiltmaj wíinik (Juan 10:11; 15:12, 13). Le bix úuchik u chʼaʼik óotsilil Jesusoʼ ku yeʼesiktoʼon le yaabilaj ku yuʼubik Jéeoba tu yoʼolal le máaxoʼob meyajtikoʼ (Juan 5:19).

¹⁸ Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab máak ku muʼyaj, ku kʼojaʼantal yéetel ku kíimil (Rom. 8:22). Le oʼolal jach k-kʼáat antal teʼ Paraísooʼ. Teʼeloʼ jeʼex u yaʼalmil Diosoʼ mix máak kun kʼojaʼantaliʼ. Malaquías 4:2, ku yaʼalikeʼ maʼ kun xáantaleʼ jach yaan u kiʼimaktal k-óol tumen yaan k-jáalkʼabtaʼal tiʼ le kʼebanoʼ. Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeoba yéetel le fe yaantoʼonoʼ, yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-antal teʼ túumben luʼumoʼ. Jach ku líiʼsik k-óol k-ojéeltikeʼ le milagroʼob tu beetaj Jesusoʼ ku yeʼesik le baʼaloʼob jatsʼutstak ken u beet ken gobernarnakoʼ.