1. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet u yantal u fe máak? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

«¿YAAN wa u salvartiken Jéeoba ken káajak le nojoch muʼyajiloʼ?», maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u máan t-tuukul le kʼáatchiʼaʼ. Le apóstol Pablooʼ tu yaʼaleʼ le fejoʼ junpʼéel baʼax jach kʼaʼabéet utiaʼal k-salvartikba. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Wa minaʼan u fe máakeʼ maʼ tu páajtal u lúubul utsil tiʼ Dios» (Heb. 11:6). Maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ maʼ talam le baʼax ku kʼáataʼaltoʼonoʼ, pero u jaajileʼ «le fejoʼ maʼ tiʼ tuláakal máak yaniʼ» (2 Tes. 3:2). Le kaʼapʼéel tekstoʼob tsʼoʼok k-ilkaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ jach kʼaʼabéet u yantal u fe máak.

2, 3. 1) ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-ilik u maas nojochtal k-fe? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

² Le apóstol Pedrooʼ tu yaʼaleʼ kʼaʼabéet u yilik máak wa nojoch u fe (xok 1 Pedro 1:7). Jach naatsʼ yanil le nojoch muʼyajiloʼ, le oʼolal k-kʼáat antal «ichil le máaxoʼob yaan u fejoʼob yéetel yaan u seguer u kuxtaloʼoboʼ» (Heb. 10:39). Le beetkeʼ kʼaʼabéet k-ilik u maas nojochtal k-fe. Toʼoneʼ k-kʼáat antal ichil le máaxoʼob ken u salvartubaʼob ken taalak Jesusoʼ. Le oʼolaleʼ unaj k-aʼalik xan jeʼex le máak tu yaʼalaj tiʼ Jesusaʼ: «¡Áanten tuʼux ku bineltikten fe!» (Mar. 9:24). Wa maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal xan k-aʼalik le baʼax tu yaʼalaj le apostoloʼoboʼ: «Beet u maas nojochtal k-fe» (Luc. 17:5).

³ Teʼ xookaʼ yaan k-ilik u núukil le kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal u maas nojochtal k-fe? ¿Bix jeʼel k-eʼesik wa nojoch  k-fejeʼ? Yéetel ¿baʼaxten jach k-creertik yaan u yáantkoʼon Dios ken k-kʼáattiʼ ich oración ka u tsʼáatoʼon maas fe?

4. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u maas nojochtal k-fejeʼ?

⁴ Jach kʼaʼabéet u yantal u fe máak, le oʼolal Jéeobaeʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼal teʼ Biblia bix kuxlajik le máaxoʼob jach anchaj u fejoʼoboʼ (Rom. 15:4). Le bix úuchik u kuxtal Abrahán, Sara, Isaak, Jacob, Moisés, Rahab, Gedeón, Barak yéetel uláakʼ máakoʼoboʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u maas nojochtal k-fejeʼ (Heb. 11:32-35). Tsʼoʼoleʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab baʼaloʼob xan jeʼel k-kanik tiʼ le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼob tsʼoʼok u yeʼeskoʼob jach nojoch u fejoʼoboʼ. *

5. ¿Bix tu yeʼesil Elías jach yaan u fe tiʼ Jéeoba, yéetel baʼax unaj k-tuklik?

⁵ Teʼ Bibliaoʼ ku chíikpajal u ejemplo Elías. Koʼox ilik cinco u pʼéelel bix tu yeʼesil jach yaan u fe. Yáaxeʼ Elíaseʼ jach ku creertik kaʼach yaan u beetik Jéeoba u yantal yáaxkʼiin, le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ Acab: «¡Kin jalaʼachtʼantik tu kʼaabaʼ Yuumtsil u [Dios] u kajnáaliloʼob Israel, máax kin meyajtikeʼ, tiʼ le jaʼaboʼobaʼ maʼ bíin kʼáaxak jaʼiʼ, mix [sereno!]» (1 Rey. 17:1). U kaʼapʼéeleʼ Elíaseʼ jach ku creertik kaʼach Jéeobaeʼ yaan u tsʼáaik tiʼ letiʼ bey xan tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼax kun kʼaʼabéettaltiʼob le táan le yáaxkʼiinoʼ (1 Rey. 17:4, 5, 13, 14). U yóoxpʼéeleʼ Elíaseʼ jach u yojel Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal u kaʼa kuxkíintik u hijo le viudaeʼ (1 Rey. 17:21). U kanpʼéeleʼ jach ku creertik kaʼach Jéeobaeʼ yaan u beetik u yéemel kʼáakʼ teʼ kaʼan utiaʼal u yelel le siibal ku kʼubik tu puʼukil Carmelooʼ (1 Rey. 18:24, 37). U cinco bix tu yeʼesil jach yaan u fejeʼ tumen desde táanil tiʼ u káajal u kʼáaxal le jaʼoʼ Elíaseʼ tu yaʼalaj tiʼ Acab: «Xeen janal yéetel ukʼul, tumen táan u yuʼubaʼal u kíilbal le kʼaʼamkach jaʼoʼ» (1 Rey. 18:41). Beora tsʼoʼok k-ilik le baʼax tu beetaj Elíasoʼ, tukle: «¿Nojoch wa in fe jeʼex Elíaseʼ?».

6. ¿Baʼax kʼaʼabéettoʼon utiaʼal u maas nojochtal k-fe?

⁶ Chéen t-juunaleʼ maʼ tu páajtal k-beetik u maas nojochtal k-fe, le oʼolal kʼaʼabéet k-kʼáatik u yáantaj u kiliʼich muukʼ Dios. ¿Baʼaxten? Tumen le fejoʼ junpʼéel tiʼ le jatsʼuts modos ku taal tiʼ le kiliʼich muukʼoʼ (Gal. 5:22). Le oʼolaleʼ unaj u seguer k-kʼáatik le kiliʼich muukʼ jeʼex tu yaʼalil Jesusoʼ. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ Jéeobaeʼ «jeʼel u tsʼáaik kiliʼich muukʼ tiʼ le máaxoʼob kʼáatiktiʼoʼ» (Luc. 11:13).

7. Tsol yéetel junpʼéel ejemplo baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u chichantal k-fe.

⁷ Le ken nojochchajak k-fe tiʼ Dioseʼ, kʼaʼabéet k-kanáantik utiaʼal maʼ u chichantal. Le fejoʼ jeʼel u páajtal k-ketik yéetel le kʼáakʼoʼ. Le táant u tʼaʼabal le kʼáakʼoʼ jach ku tóochʼbal u kʼáakʼil. Chéen baʼaleʼ wa maʼ t-tsʼáaik uláakʼ siʼ ichileʼ jujunpʼíitil ken tuʼupuk. Pero wa maʼ tu xuʼulul k-tsʼáaik uláakʼ siʼ ichileʼ maʼ kun tuʼupul. Lelaʼ láayliʼ xan bey jeʼel u yúuchul yéetel k-fejoʼ. Wa sáamsamal k-xokik le Bibliaoʼ yaan k-maas yaabiltik baʼax ku yaʼalik yéetel yaan xan k-yaabiltik Jéeoba, tsʼoʼoleʼ yaan u maas nojochtal k-fe.

8. ¿Baʼax uláakʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka maas nojochchajak k-fejeʼ?

⁸ Táanil tiʼ k-okjaʼeʼ yaʼab baʼaxoʼob t-kanaj, chéen baʼaleʼ utiaʼal u maas nojochtal k-fejeʼ kʼaʼabéet u seguer k-kaanbal (Heb. 6:1, 2). Junpʼéel baʼax maʼalob ka k-beeteʼ, letiʼe ka  k-xok le profecíaʼob tsʼoʼok u béeytaloʼoboʼ. Lelaʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka maas nojochchajak k-fe. Maʼalob xan ka meyajnaktoʼon le Biblia utiaʼal k-ilik wa nojoch k-fejoʼ (xok Santiago 1:25; 2:24, 26).

9, 10. ¿Bix u yáantoʼon utiaʼal ka nojochchajak k-fe 1) le maʼalob amigoʼoboʼ? 2) le muchʼtáambaloʼoboʼ? 3) le kʼaʼaytajoʼ?

⁹ Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ utiaʼal ka nojochchajak u fejoʼobeʼ kʼaʼabéet ‹u paklan líiʼsik u yóoloʼob› (Rom. 1:12). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal lelaʼ? U kʼáat u yaʼaleʼ ken k-máans tiempo yéetel le sukuʼunoʼob bey xan le kiikoʼoboʼ ku yáantaj utiaʼal ka nojochchajak k-fe bey xan le fe yaantiʼoboʼ. Lelaʼ maases bey u yúuchul wa k-máansik tiempo yéetel le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yeʼeskoʼob jach nojoch u fejoʼob ka tu aktáantoʼob problemaʼoboʼ (Sant. 1:3). Wa k-bisikba yéetel máaxoʼob maʼ u yaabiltmoʼob Jéeobaeʼ yaan u pʼáatal minaʼan k-fe, pero wa k-bisikba yéetel maʼalob amigoʼobeʼ yaan u maas nojochtal k-fe (1 Cor. 15:33). Le oʼolal mantatsʼ táan u yaʼalaʼaltoʼon ka xiʼikoʼon teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ tumen beyoʼ jeʼel «k-paklan líiʼsik k-óol[eʼ]» (xok Hebreoʼob 10:24, 25). Tsʼoʼoleʼ le kaʼansaj ku tsʼaʼabal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka maas nojochchajak k-fejeʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le fejoʼ ku taal ken tsʼoʼokok u yuʼubik máak baʼax ku yaʼalaʼal» (Rom. 10:17). Le oʼolaleʼ tukle: «¿Suuk wa in bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ?».

¹⁰ Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka nojochchajak k-fejeʼ, letiʼe k-kaʼansik tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Ken kʼaʼaytajnakoʼoneʼ k-maas confiar tiʼ Jéeoba yéetel ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil k-tsikbalt baʼax k-creertik, lelaʼ bey xan tu beetil le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ (Bax. 4:17-20; 13:46).

11. 1) ¿Baʼax beet u maas nojochtal u fe Caleb yéetel Josué? 2) Jeʼex Caleb yéetel Josueeʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka nojochchajak k-fejeʼ?

¹¹ Ken k-il bix u yáantkoʼon Jéeoba yéetel ken k-il bix u núukik k-oracionoʼobeʼ ku maas nojochtal k-fe. Lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ Caleb yéetel Josueoʼ. Letiʼobeʼ tu yeʼesoʼob yaan u fejoʼob tiʼ Jéeoba le ka bin u yiloʼob le luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼex u bin u máan le tiempooʼ tu yiloʼob bix u yáantaʼaloʼob tumen Jéeoba, lelaʼ le áantoʼob utiaʼal ka maas nojochchajak u fejoʼob. Le oʼolal Josueeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ: «Tsʼoʼok u béeychajal tuláakal baʼax tu [yaʼalaj] Yuumtsil». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Tu yoʼolal tuláakal lelaʼ, tsikeʼex Yuumtsil, meyajteʼex yéetel jaaj óolal bey xan yéetel chúukaʼan óolal». Tu tsʼookeʼ tu yaʼalaj: «Teen yéetel in paalaleʼ, [Jajal Dios] bíin k-meyajte» (Jos. 23:14; 24:14, 15). Jeʼex túun k-ilkoʼ ken confiarnakoʼon tiʼ Jéeoba yéetel ken k-il bix u yáantkoʼoneʼ, ku maas nojochtal k-fe (Sal. 34:8).

12. ¿Bix jeʼel k-eʼesik wa nojoch k-fejeʼ?

¹² ¿Bix jeʼel k-eʼesik wa nojoch k-fejeʼ? Le disipulo Santiagooʼ tu yaʼalaj: «Teen túuneʼ yaan in weʼesiktech in fe tu yoʼolal in wutsil meyajoʼob» (Sant. 2:18). Jeʼex k-ilkoʼ yéetel le baʼaxoʼob k-beetkoʼ jeʼel k-eʼesik wa nojoch k-fejeʼ. Koʼox ilik bix jeʼel k-eʼesikeʼ.

13. ¿Baʼaxten ken kʼaʼaytajnakoʼoneʼ k-eʼesik nojoch k-fe?

¹³ Junpʼéel bix jeʼel k-eʼesik wa nojoch k-fejeʼ letiʼe ken kʼaʼaytajnakoʼonoʼ. ¿Baʼaxten? Tumen ken kʼaʼaytajnakoʼoneʼ táan k-eʼesik k-creertik jach naatsʼ yanil le xuʼulsajiloʼ yéetel «bíin kʼuchuk jach u kʼiinil» (Hab. 2:3). Utiaʼal k-ojéeltik wa nojoch k-fejeʼ maʼalob ka k-tukle: «¿Jach wa kʼaʼanaʼan in wilik in jóokʼol kʼaʼaytaj? ¿Kin beetik wa tuláakal le  ku páajtal utiaʼal in kaʼansik tiʼ uláakʼ máakoʼob baʼax ku kaʼansik Diosoʼ? ¿Kin wilik wa baʼax jeʼel in beetik utiaʼal in maas meyajtik Jéeobaeʼ?» (2 Cor. 13:5). Jeʼex túun k-ilkoʼ ken kʼaʼaytajnakoʼon tiʼ ‹uláakʼ máakoʼob utiaʼal ka u salvartubaʼobeʼ› k-eʼesik nojoch k-fe (xok Romailoʼob 10:10).

14, 15. 1) ¿Bix jeʼel k-eʼesik ichil k-kuxtal wa yaan k-fejeʼ? 2) ¿Bix tu yeʼesil Rebecca yéetel u familia nojoch u fejoʼob?

¹⁴ Uláakʼ bix jeʼel k-eʼesik wa nojoch k-fejeʼ letiʼe ken chúukpajak k-óol k-aktáant le problemaʼob ku yantal ichil k-kuxtaloʼ. Kex kʼojaʼanoʼon, lubaʼan k-óol, óotsiloʼon wa yaantoʼon uláakʼ problemaʼobeʼ, maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ Jéeoba yéetel Jesuseʼ yaan ‹u yáantkoʼon jach teʼ kʼiin kʼaʼabéettoʼonoʼ› (Heb. 4:16). Ken k-kʼáat xan tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼoneʼ k-eʼesik yaan k-fe. Jesuseʼ tu yaʼalajtoʼon ka k-kʼáat tiʼ Jéeoba le «waaj utiaʼal le kʼiinaʼ, le bukaʼaj kun kʼaʼabéettaltoʼon[oʼ]» (Luc. 11:3). Le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon tuláakal le baʼax kʼaʼabéettoʼonoʼ. Jeʼex le ka tu beetaj yáaxkʼiin tu luʼumil Israeleʼ, Jéeobaeʼ tu tsʼáaj baʼal u jaant yéetel u yukʼ Elías. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ken sáasak bey xan ken tardechajkeʼ le chʼíichʼoʼoboʼ ku biskoʼob kaʼach waaj yéetel bakʼ tiʼ Elías yéetel teʼ ku yukʼik jaʼ tiʼ junpʼéel ríoeʼ (1 Rey. 17:3-6). Toʼon xaneʼ k-ojleʼ Jéeobaeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon tuláakal le baʼax kʼaʼabéettoʼonoʼ.

¹⁵ Wa k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ, yaan u páajtal k-tsʼáaik tiʼ k-familia tuláakal baʼax kʼaʼabéet. Rebecca, juntúul kiik kajaʼan Asiaeʼ, tu tsikbaltaj bix tu tsʼáajiloʼob ichil u kuxtaloʼob baʼax ku yaʼalik Mateo 6:33 yéetel Proverbios 10:4. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ u yíichameʼ tu pʼataj u meyaj tumen ku pʼáatal minaʼan tiempo tiʼ utiaʼal u meyajtik Jéeoba. Letiʼobeʼ kantúul u paalaloʼob, le oʼolaleʼ utiaʼal u yantal baʼax kʼaʼabéettiʼobeʼ káaj u beetik u koonoloʼob. Úuchik u beetkoʼob beyaʼ maʼ pʼáat minaʼan taakʼin tiʼobiʼ yéetel anchaj tuláakal baʼax kʼaʼabéettiʼob ichil u familiaʼob. Rebeccaeʼ ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ maʼ tu pʼatoʼoniʼ. Mix juntéen pʼáat minaʼan baʼal k-jaante». ¿Tsʼoʼok wa u yúuchultech wa baʼax tu beetaj a weʼesik wa nojoch a fe?

16. ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubultoʼoniʼ?

 ¹⁶ Mantatsʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ wa k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ yaan u yáantkoʼon. Pabloeʼ tu chʼaʼchiʼitaj le baʼax tu yaʼalaj Habacukaʼ: «Le máax toj u kuxtaloʼ yaan u kuxtal tu yoʼolal u fe» (Gal. 3:11; Hab. 2:4). Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ kʼaʼabéet k-tsʼáaik fe tiʼ Jéeoba tumen chéen letiʼ jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Pabloeʼ tu yaʼaleʼ chéen Dios «jeʼel u páajtal u píitmáan u beetik u maas yaʼabil tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob k-kʼáatkoʼ wa tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku taal t-tuukuloʼ» (Efe. 3:20). Toʼoneʼ k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-beetik baʼax uts tu tʼaan Dios, chéen baʼaleʼ k-ojel yaan xan baʼaxoʼob maʼ tu páajtal k-beetik. Le oʼolaleʼ k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba tumen k-ojleʼ yaan u bendecirkoʼon ikil k-tsʼáaik k-óol k-meyajte.

17. 1) ¿Bix úuchik u núukik Jesús tiʼ u apostoloʼob le baʼax tu kʼáatoʼoboʼ? 2) ¿Jeʼel wa u tsʼáaiktoʼon Jéeoba maas fe wa k-kʼáatiktiʼeʼ?

¹⁷ Yéetel le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-kanik teʼ xookaʼ, maʼ xaaneʼ beoraaʼ k-uʼuyikba jeʼex le apostoloʼob ka tu yaʼaloʼob tiʼ Jesús lelaʼ: «Beet u maas nojochtal k-fe» (Luc. 17:5). Teʼ Pentecostés tiʼ u añoil 33, Jesuseʼ tu núukaj tiʼ le apostoloʼob le baʼax tu kʼáatoʼoboʼ tumen weʼek kiliʼich muukʼ tu yóokʼoloʼob. Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ letiʼobeʼ tu maas naʼatoʼob baʼax u kʼáat Dios ka u beetoʼob. Lelaʼ tu beetaj u maas nojochtal u fejoʼob. ¿Baʼax tu beetoʼob ka tsʼoʼoki? Desde teʼ kʼiinoʼob túunoʼ tu káajsoʼob le maas nojoch kʼaʼaytaj tsʼoʼok u beetaʼaloʼ (Col. 1:23). ¿Jeʼel wa u tsʼáaiktoʼon Jéeoba maas fe wa k-kʼáatiktiʼeʼ? Jeʼeleʼ, Jéeobaeʼ ku yaʼalikeʼ wa k-kʼáatiktiʼ jeʼel baʼalak «jeʼex uts tu tʼaaneʼ» yaan u tsʼáaiktoʼon (1 Juan 5:14).

18. ¿Baʼax bendicionil ken u kʼam le máaxoʼob nojoch u fejoʼoboʼ?

¹⁸ Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol ken u yil k-confiar tiʼ letiʼ. Wa k-kʼáatiktiʼ ka u tsʼáatoʼon maas fejeʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka maas nojochchajak k-fe yéetel yaan k-antal ichil le máaxoʼob ku náajmatkoʼob u yantaloʼob yáanal u Reinooʼ (2 Tes. 1:3, 5).