1, 2. ¿Baʼax ku tuklik le máakoʼob yoʼolal Diosoʼ?

BEJLAʼEʼ yaʼab máax tuklikeʼ Dioseʼ chéen ku yilik baʼax ku beetik máak yéetel maʼatech u beetik u cuentail baʼax ku yúuchultiʼob. Por ejemploeʼ ka tsʼoʼok u máan junpʼéel chak ikʼal tu kaajil Filipinas tu mesil noviembre tiʼ 2013, juntúul presidenteeʼ tu yaʼalaj: «Mi táanxel tuʼux ku máan Dios ka taal le chak ikʼaloʼ».

² Uláakʼ máakoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ Dioseʼ mix tu páajtal u yilkoʼon (Isa. 26:10, 11; 3 Juan 11). Tu kʼiinil le apóstol Pablooʼ láayliʼ xan anchaj máaxoʼob bey u tuukuloʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Maʼ tu yóotoʼob u chúukaʼan kʼaj óoltoʼob Dios[iʼ] [...]. Letiʼobeʼ chuupoʼob kaʼach yéetel baʼaloʼob maʼ tojtakiʼ, loobil, tsʼuʼutil yéetel kʼasaʼanil» (Rom. 1:28, 29).

3. ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-tuukul?

³ Toʼon k-meyajtik Jéeobaeʼ k-ojel ku yilik tuláakal baʼax k-beetik. Chéen baʼaleʼ, ¿k-creertik wa jach tu jaajil u yaabiltmoʼon? ¿K-ilik wa bix u yáantkoʼon ichil k-kuxtal? ¿Tiaʼanoʼon wa ichil le máaxoʼob tu yaʼalaj Jesús yaan u «yilkoʼob Dios[oʼ]»? (Mat. 5:8.) ¿Bix jeʼel u páajtal k-ilik Dioseʼ? Koʼox ilik jujunpʼéel ejemploʼob teʼ Biblia tiʼ jujuntúul máaxoʼob tu creertoʼob jach yaan u poder  Diosoʼ, tsʼoʼoleʼ yaan k-ilik xan u ejemplo jujuntúul máaxoʼob kex tu yiloʼob bix u yeʼesik Dios u podereʼ maʼ tu yóotaj u creertoʼobiʼ. Yaan k-kanik xaneʼ le fejoʼ jeʼel u yeʼesiktoʼon bix u yáantkoʼon u poder Dios ichil k-kuxtaleʼ.

4. ¿Baʼax tu beetaj u enemigoʼob le israelitaʼob kex tu yiloʼob u poder Diosoʼ?

⁴ Úuchjeakileʼ yaʼab máax tu yilaj yéetel tu yuʼubaj bix úuchik u yáantik Dios le israelitaʼoboʼ. Jéeobaeʼ tu beetaj milagroʼob utiaʼal u jóoʼskoʼob tu luʼumil Egipto yéetel tu beetaj xan milagroʼob utiaʼal u chʼaʼikoʼob le luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼoboʼ (Jos. 9:3, 9, 10). Kex yaan tiʼ le reyoʼob tu yiloʼob yéetel tu yuʼuboʼob bix úuchik u salvartik Jéeoba u kaajaloʼ, letiʼobeʼ tu tsʼáajubaʼob de acuerdo «utiaʼal u baʼateltikoʼob Josué yéetel le israelitaʼoboʼ» (Jos. 9:1, 2). Ka baʼatelnaj le reyoʼob yéetel u kaajil Israeloʼ tu yiloʼob bukaʼaj nojchil u poder Dios. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «le kʼiin yéetel le lunaoʼ maʼ péeknajoʼob» tak ka tsʼoʼok u ganartikoʼob u enemigoʼoboʼ (Jos. 10:13). Jéeobaeʼ tu chaʼaj u tsʼuʼuytal u puksiʼikʼaloʼob utiaʼal ka baʼatelnakoʼob tu contra Israel (Jos. 11:20). U enemigoʼob le israelitaʼoboʼ xuʼulsaʼaboʼob tumen maʼ tu creertoʼob wa Jéeoba áantik u kaajaliʼ.

5. ¿Baʼax maʼ tu creertaj rey Acabiʼ?

⁵ Ka máan kʼiineʼ le kʼasaʼan rey Acaboʼ yaʼab bix úuchik u yilik bukaʼaj nojchil u poder Dios. Elíaseʼ tu yaʼalaj: «Maʼ bíin kʼáaxak jaʼiʼ, mix [sereno] tak ken in waʼale» (1 Rey. 17:1). Lelaʼ béeychaj chéen yoʼolal u poder Dios, chéen baʼaleʼ Acabeʼ maʼ tu creertiʼ. Ka tsʼoʼokeʼ Elíaseʼ orarnaj tiʼ Jéeoba, yéetel letiʼeʼ tu núukaj le oracionoʼ tumen tu beetaj u yéemel kʼáakʼ desde teʼ kaʼanoʼ. Le baʼax úuchaʼ tu yilaj Acab. Elías túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ Acabeʼ, Jéeobaeʼ yaan u xuʼulsik le yáaxkʼiinoʼ yéetel yaan u beetik u kʼáaxal jaʼ (1 Rey. 18:22-45). Kex Acab tu yilaj tuláakal le milagroʼobaʼ maʼ tu creertaj wa béeychaj yoʼolal u poder Jéeobaiʼ. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilkaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ bix u yáantkoʼon Dios ichil k-kuxtal.

6, 7. 1) ¿Baʼax tu beetaj le gabaonitaʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tu beetaj Rahab?

⁶ Le gabaonitaʼoboʼ maʼ beyoʼob kaʼach jeʼex u maasil kaajoʼoboʼ tumen letiʼobeʼ tu creertoʼob jach yaan u poder Dios. Letiʼobeʼ tu lugar u baʼateloʼob tu contra le israelitaʼoboʼ tu yilaj u biskubaʼob tu yéeteloʼob. ¿Baʼaxten? Tumen tu yaʼaloʼobeʼ tu yuʼuboʼob u tsikbalil Jéeoba yéetel le baʼaxoʼob tsʼoʼok u sen beetkoʼ (Jos. 9:3, 9, 10). Letiʼobeʼ maʼalob baʼax tu beetoʼob tumen tu creertoʼob Jéeoba áantik u kaajil Israel.

⁷ Rahabeʼ tu yilaj xan bukaʼaj nojchil u poder Jéeoba. Kex letiʼ maʼ israelitaeʼ tu yuʼubaj bix tu jóoʼsil Jéeoba u kaajal tiʼ u luʼumil Egipto. Ka bin kaʼatúul israelitaʼob tu yotoch le táan u chʼúuktikoʼob le kaajoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Teneʼ in wojel Yuumtsileʼ tsʼoʼok u tsʼáaikteʼex le luʼumaʼ». Rahabeʼ u yojel jeʼel u páajtal u salvartaʼal yéetel u láakʼtsiloʼob tumen Jéeobaeʼ. Letiʼeʼ tu tsʼáaj u fe tiʼ Jéeoba kex u yojel jeʼel tak u peʼertik u kuxtaleʼ (Jos. 2:9-13; 4:23, 24).

8. ¿Bix úuchik u yilik jujuntúul israelitaʼob u poder Dios?

⁸ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ le rey Acaboʼ maʼ tu creertaj le poder tu yeʼesaj Diosoʼ, chéen baʼaleʼ jujuntúul israelitaʼobeʼ tu yiloʼob bix núukaʼabik u oración Elías le ka éem le kʼáakʼ teʼ kaʼanoʼ. Ka úuch lelaʼ letiʼobeʼ tu yaʼaloʼobeʼ Jéeoba u jaajil Dios (1 Rey. 18:39). Tu yiloʼob bukaʼaj nojchil u poder Dios.

9. ¿Bix jeʼel k-tsʼáaik cuenta Jéeobaeʼ táan u yáantik u kaajal bejlaʼeʼ?

 ⁹ Tak beoraaʼ tsʼoʼok k-ilik jujunpʼéel ejemploʼob tiʼ máaxoʼob tu creertoʼob le nojoch poder yaan tiʼ Diosoʼ yéetel tiʼ máaxoʼob maʼ tu creertoʼobiʼ. Le ejemploʼobaʼ ku yáantkoʼon k-il bix u yeʼesik u poder Dios ichil k-kuxtal. Toʼon xaneʼ ken k-kʼaj óolt Jéeoba bey xan ken k-il le jatsʼuts modos ku yeʼesikoʼ k-tsʼáaik cuenta jach tu jaajil ku yáantkoʼon (Efe. 1:18). Lelaʼ ku péeksikoʼon utiaʼal ka k-seguert u ejemplo le máaxoʼob tsʼoʼok u yilkoʼob bix u yáantik Jéeoba u kaajaloʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax eʼesiktoʼon táan u yáantik Jéeoba u kaajal teʼ kʼiinoʼobaʼ?

10. ¿Baʼax eʼesik táan u yáantik Jéeoba le máakoʼob bejlaʼoʼ? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

¹⁰ Yaʼab baʼaxoʼob eʼesiktoʼon Jéeobaeʼ táan u yáantik u kaajal bejlaʼeʼ. Toʼoneʼ suuk k-uʼuyik u tsikbaltaʼal tumen jujuntúul máakoʼob bix úuchik u oraroʼob tiʼ Dios yéetel núukaʼab u oracionoʼob (Sal. 53:2). Le táan u kʼaʼaytaj Allan tiʼ junpʼéel chan isla yaan Filipinasoʼ tu kʼaj óoltaj juntúul koʼolel, ka tu yojéeltaj j-Jaajkunaj Allaneʼ káaj u yokʼol. Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik: «Temprano tiʼ le kʼiin jeʼeloʼ le koʼoleloʼ tu yaʼalaj bin tiʼ Jéeoba u kʼáat ka xíimbaltaʼak tumen juntúul j-Jaajkunaj». Tu x-lóoʼbayanileʼ le koʼolelaʼ ku tsʼaʼabal kaʼach xook tiʼ, pero ka tsʼoʼok u beeleʼ bin kajtal teʼ islaoʼ ka xuʼul u tsʼaʼabal xook tiʼ. Le koʼolelaʼ jach péeknaj u yóol úuchik u séeb núukaʼal u oración tumen Jéeoba. Ka tsʼoʼok lelaʼ mix junpʼéel año máaneʼ ka okjaʼanaji.

11, 12. 1) ¿Bix u yáantaʼal le máakoʼob tumen Jéeobaoʼ? 2) Tsol bix áantaʼabik Amy tumen Jéeoba.

¹¹ Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ tsʼoʼok u yilkoʼob bix úuchik u yáantaʼaloʼob ka tu pʼatoʼob le baʼaloʼob kʼaastak ku beetkoʼoboʼ, jeʼex u tsʼuʼutsʼkoʼob chamal, u drogarkubaʼob wa u chaʼantikoʼob pornografía. Yaan jujuntúuloʼobeʼ tu yóotaj u pʼatoʼob chéen tu juunaloʼob le vicio yaantiʼob kaʼachoʼ pero maʼ béeychajoʼobiʼ. Chéen baʼaleʼ ka tu kʼáatoʼob u yáantaj Jéeobaeʼ, letiʼeʼ tu tsʼáajtiʼob «le páajtalil ku píitmáan tiʼ u muukʼ wíinikoʼ», lelaʼ le áantoʼob utiaʼal u pʼatkoʼob le viciooʼ (2 Cor. 4:7; Sal. 37:23, 24).

¹² Jéeobaeʼ ku yáantik xan le máaxoʼob meyajtik utiaʼal u aktáantkoʼob le problemaʼob ku yantal ichil u kuxtaloʼoboʼ. Lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ Amyoʼ. Le kiikaʼ túuxtaʼab áantaj utiaʼal u beetaʼal junpʼéel Najil Reino yéetel junpʼéel naj utiaʼal le misioneroʼob tiʼ junpʼéel chan isla yaan teʼ Océano Pacíficooʼ. Le tuʼux binoʼ jach jelaʼan bix u kuxtal le máakoʼoboʼ, yaan horaeʼ ku pʼáatal minaʼan corrienteiʼ, mix jaʼ maʼalob utiaʼal ukʼbil, jach ku búulul le calleʼoboʼ, jach ku tuklik u láakʼtsiloʼob yéetel tiʼ ku pʼáatal kaʼach tu cuartoil junpʼéel hoteleʼ. Junpʼéel kʼiineʼ Amyeʼ tu kʼeyaj juntúul kiik táan kaʼach u meyaj tu yéetel, chéen baʼaleʼ jach yaachaj u yóol yoʼolal le baʼax tu beetoʼ. Ka suunaj tu cuartoeʼ corriente, ka túun orarnaj tiʼ Jéeoba utiaʼal ka áantaʼak. Ka suunaj le corrienteoʼ letiʼeʼ tu xokaj junpʼéel jaats tiʼ le revista U Pʼíich Tulumil Kanan ku tʼaan tiʼ u graduacionil Galaad. Teʼ xookaʼ ku tsoʼolol kaʼach bix jeʼel u aktáantaʼal le problemaʼob yaantiʼoʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le táan in xokik le revistaoʼ tin wuʼuyaj bey Jéeoba tʼankeneʼ. Lelaʼ le áanten utiaʼal in seguer in beetik le meyaj tsʼaʼantenoʼ» (Sal. 44:25, 26; Isa. 41:10, 13).

13. ¿Baʼax eʼesiktoʼon ku yáantik Jéeoba u kaajal utiaʼal maʼ u xuʼulul u kʼaʼaytaj?

¹³ Jéeobaeʼ tsʼoʼok xan u yáantik u kaajal utiaʼal u defendertik tu táan le gobierno le derecho yaan utiaʼal u kʼaʼaytajoʼoboʼ bey xan  ka chaʼabak u kʼaʼaytajoʼob tuláakʼ tuʼux (Fili. 1:7). Por ejemploeʼ ken taakak u prohibirtaʼal le kʼaʼaytajoʼ, toʼoneʼ k-defendertik le derecho yaantoʼonoʼ. Desde teʼ año 2000, tsʼoʼok k-ganartik 268 juicioʼob, 24 tiʼ leloʼobaʼ beetaʼab teʼ Tribunal Europeo de Derechos Humanosoʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ mix máak jeʼel u beetik u xuʼulul u yáantkoʼon Jéeobaeʼ (Isa. 54:17; xok Isaías 59:1).

14. ¿Baʼax uláakʼ eʼesik Dioseʼ ku yáantik u kaajal?

¹⁴ Le kʼaʼaytaj ku beetaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ ku yeʼesiktoʼon bix u yáantkoʼon Jéeoba (Mat. 24:14; Bax. 1:8). Tsʼoʼoleʼ le yaabilaj yaan ichil le máaxoʼob meyajtik Jéeoba tiʼ tuláakal le yóokʼol kaabaʼ chéen ku béeytal yoʼolal le áantaj ku tsʼáaikoʼ. Minaʼan uláakʼ religión beyaʼ, tak le máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Jéeobaoʼ ku yaʼalikoʼob: «Dioseʼ jach tu jaajil tiʼ yaan ichileʼexeʼ» (1 Cor. 14:25). Jeʼex k-ilkoʼ yaʼab baʼax eʼesik táan u yáantik Jéeoba u kaajal (xok Isaías 66:14). ¿Kux túun teech? ¿Táan wa a wilik bix u yáantkech Dios?

15. ¿Baʼaxten yaan kʼiineʼ maʼatech k-ilik bix u yáantkoʼon Dios ichil k-kuxtal?

¹⁵ Yaan kʼiineʼ maʼatech k-ilik bix u yáantkoʼon Dios. ¿Baʼaxten? Tumen yaan horaeʼ yaʼab problemaʼob yaantoʼon le oʼolal ku tuʼubultoʼon wa jeʼel u yáantkoʼon Jéeoba jeʼex suukil u beetkeʼ. Lelaʼ bey úuchik tiʼ Elíasoʼ. Letiʼeʼ jach chúukaʼan u yóol kaʼach tiʼ Jéeoba chéen baʼaleʼ ka tu yojéeltaj taak u kíimsaʼal tumen Jezabeleʼ, sajakchaji. Letiʼeʼ tu tuʼubsaj bix u yáantaʼal kaʼach tumen Jéeoba. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Elíaseʼ taakchaj tak u kíimil (1 Rey. 19:1-4). ¿Baʼax jeʼel u yáantik kaʼach Elías utiaʼal u kaʼa líikʼil u yóoleʼ? Letiʼeʼ kʼaʼabéet kaʼach u kaxtik u yáantaj Jéeoba (1 Rey. 19:14-18).

16. Ken yanaktoʼon problemaʼobeʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-creertik jeʼel u yáantkoʼon Dioseʼ?

¹⁶ Job xaneʼ jach chʼíik u tukult baʼax ku yúuchul tiʼ, le oʼolal maʼ tu yilaj le problemaʼob yaantiʼ jeʼex u yilik Jéeobaoʼ (Job 42: 3-6). Yaan hora xaneʼ tumen jach yaʼab problemaʼob yaantoʼoneʼ ku tuʼubultoʼon wa jeʼel u yáantkoʼon Dioseʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-creertik jeʼel u yáantkoʼon Dioseʼ? Toʼoneʼ kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le problemaʼob yaantoʼonoʼ. Wa k-beetik beyoʼ, yaan k-jach kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba yéetel yaan u béeytal k-aʼalik xan le baʼax tu yaʼalaj Jobaʼ: «Tak walkilaʼ, chéen in kʼaj óoltmech kaʼach yéetel in xikin, baʼaleʼ bejlaʼeʼ kin wilkech».

17, 18. 1) ¿Bix jeʼel a wilik wa táan u yáantkech Dios ichil a kuxtaleʼ? 2) Tsol baʼax eʼesik táan u yáantkoʼon Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ.

¹⁷ ¿Bix jeʼel a wilik wa táan u yáantkech Dioseʼ? Koʼox ilik jujunpʼéel baʼaxoʼob eʼesik. Yáaxeʼ, unaj a kʼaʼajsikeʼ Jéeoba áantech utiaʼal a kaxtik u jaajil. U kaʼapʼéeleʼ, yaan horaeʼ teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ ken a wuʼuy u yaʼalaʼal wa baʼax tiʼ junpʼéel discursoeʼ, ka waʼalik: «Lelaʼ jach letiʼe baʼax kʼaʼabéettenoʼ». U yóoxpʼéeleʼ, maʼ xaaneʼ tsʼoʼok a wilik bix u núukik Jéeoba a oracionoʼob. U kanpʼéeleʼ, taakchaj wal a maas meyajtik Jéeobaeʼ yéetel ta wilaj bix úuchik u yáantkech a beete. U cinco, maʼ xaaneʼ ta chʼaʼtuklaj a pʼatik junpʼéel meyaj tumen maʼ tu chaʼiktech a maas meyajtik Jéeoba, yéetel ta wilaj jach jaaj le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Mix bikʼin ken in xúumpʼattech» (Heb. 13:5). Wa maʼalob k-bisikba yéetel Jéeobaeʼ yaan k-tsʼáaik cuenta jach tu jaajil ku yáantkoʼon.

¹⁸ Sarah, juntúul kiik kajaʼan Keniaeʼ, tu yaʼalaj: «Teneʼ orarnajen tiʼ Jéeoba yoʼolal juntúul koʼolel táan u xokik le Biblia tin wéeteloʼ tumen bey in wóol maʼ táan kaʼach u apreciartik le baʼax táan u kanikoʼ. Le oʼolal tin kʼáataj tiʼ Jéeoba wa maʼalob ka xuʼuluk in tsʼáaik xook tiʼ. Jach le ku tsʼoʼokol in orareʼ le ku juum in teléfono. Le koʼoleloʼ tu tʼanen utiaʼal u kʼáatikten wa jeʼel u páajtal u bin muchʼtáambal tin wéeteleʼ. ¡Jach jaʼakʼ in wóol yoʼolal le baʼax úuchoʼ!». Wa k-tuukul tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku beetik Dios t-oʼolaloʼ yaan k-tsʼáaik cuentaeʼ jach tu jaajil ku yáantkoʼon. Rhonna, juntúul kiik kajaʼan Asiaeʼ, tu yaʼaleʼ ku bisik tiempo k-ilik bix u yáantkoʼon Jéeoba ichil k-kuxtal. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le ken a kan a wil bix u yáantkoʼon Jéeobaeʼ, yaan u jaʼakʼal a wóol ken a wil bukaʼaj u yaabiltmilech».

19. ¿Baʼax uláakʼ kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal k-ilik bix u yáantkoʼon Dios?

¹⁹ Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob minaʼan baʼax kʼaas tu puksiʼikʼaloʼoboʼ, tumen letiʼobeʼ yaan u yilkoʼob Dios» (Mat. 5:8). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal ‹maʼ u yantal baʼax kʼaas tu puksiʼikʼal máak›? U kʼáat u yaʼaleʼ kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtak yéetel maʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastak (xok 2 Corintoiloʼob 4:2). Teʼ xookaʼ tsʼoʼok k-kanikeʼ kʼaʼabéet k-bisikba maʼalob yéetel Dios utiaʼal k-ilik bix u yáantkoʼon. Teʼ xook ku segueroʼ yaan k-kanik bix u yáantkoʼon le fe utiaʼal k-ilik baʼaxoʼob ku beetik Jéeoba t-oʼolaloʼ.