Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

LE BAʼAXOʼOB K-LÍIʼSMOʼ

«Mix baʼal unaj u kʼatkuba ta beeleʼex»

«Mix baʼal unaj u kʼatkuba ta beeleʼex»

ÓOLIʼ tu mesil marzo wa abril tiʼ 1931, jach chochoʼkil u yookbal le sala de conciertos Pleyeloʼ. Aktáan tiʼ le lugaraʼ tiʼ ku yéemsaʼal tumen le taxistaʼob le máaxoʼob jach maʼalob u vestirmilubaʼoboʼ, le sala de conciertosaʼ maʼ xáanchaj ka chuʼup yéetel tres mil máakoʼob ku taaloʼob tiʼ 23 jejeláas luʼumiloʼobiʼ. Pero le máakoʼobaʼ maʼ taal u yiloʼob junpʼéel conciertoiʼ, baʼaxeʼ taal u yuʼuboʼob Joseph Rutherford, le máax nuʼuktik le kʼaʼaytaj ku beetik u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ. Le discursoʼob tu máansaj le sukuʼunoʼ traducirtaʼab ich francés, alemán yéetel polaco. Hasta ku yáambal le sala yoʼolal bix kʼaʼamil u tʼaan le sukuʼunoʼ.

Le asamblea beetaʼabaʼ jach áantajnaj utiaʼal u yúuchul kʼaʼaytaj tu luʼumil Francia. Le sukuʼun Rutherfordoʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob binoʼoboʼ, maases tiʼ le táankelmoʼoboʼ, ka pʼáatkoʼob kajtal Francia utiaʼal u beetik u colportoriloʼob wa u precursoriloʼob. John Cooke, juntúul xiʼipal gran bretañaileʼ, maʼ tu tuʼubsaj le baʼax tu yaʼalaj le sukuʼunaʼ: «Táankelmeʼex, mix baʼal unaj u kʼatkuba ta beeleʼex utiaʼal maʼ a beetik a colportorileʼex». * Lelaʼ le áant utiaʼal u beetik u precursoril.

John Cookeeʼ, tu beetaj u misioneroil, chéen baʼaleʼ yaʼab uláakʼ sukuʼunoʼob binoʼob tuʼux kʼaʼabéet áantaj (Bax. 16:9, 10). Ka tsʼoʼok lelaʼ maas yaʼabchaj le precursoroʼob tu luʼumil Franciaoʼ, tu añoil 1930, chéen 27 precursoroʼob yaniʼ, pero tu añoil 1931, tu chukaj 104 u túulal. Chéen baʼaleʼ beora kun binoʼob táanxel luʼumilaʼ yaan u kʼaʼabéettal u kankoʼob uláakʼ idioma, u kankoʼob kuxtal chéen yéetel junpʼíit baʼaloʼob yéetel yaan u náachtaloʼob tiʼ u láakʼtsiloʼob.

KU KʼAʼABÉETTAL U KANKOʼOB ULÁAKʼ IDIOMA

Le precursoroʼob táanxel luʼumil u taaloʼoboʼ utiaʼal u kaʼanskoʼob tiʼ le máakoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, chéen le tarjetaʼob utiaʼal kʼaʼaytaj ku meyajtiʼoboʼ. Juntúul sukuʼun u yojel alemán kʼaʼaytajnaj tu kaajil Pariseʼ, ku yaʼalik: «Yaan horaeʼ k-uʼuyik taʼaytak u jóokʼol k-puksiʼikʼal ken kʼaʼaytajnakoʼon, pero maʼ tumen saajkoʼon tiʼ le máakoʼoboʼ mix tumen k-tuklik maʼ ken u yáantoʼon Jéeobaiʼ, baʼaxeʼ tumen saajkoʼon u tuʼubultoʼon le presentacionoʼ, tsʼoʼoleʼ maʼ nojochiʼ. Ku yaʼalik: ‹Voulez-vous lire cette carte, sʼil vous plaît? [¿Jeʼel wa a much xokik le tarjetaaʼ?]›. Toʼoneʼ jach kʼaʼanaʼan k-ilik le meyajaʼ».

Le yáax precursoroʼob binoʼob Franciaoʼ meyajnajtiʼob bicicletaʼob yéetel motoʼob utiaʼal u kʼaʼaytajoʼob

Ken xiʼik le sukuʼunoʼob kʼaʼaytaj teʼ edificioʼob tuʼux yaʼab mejen cuartoʼob yanoʼ, maʼatech u chaʼabal u yookloʼob tumen le máaxoʼob tsʼaʼanoʼob utiaʼal kanáantikoʼ. Junpʼéel kʼiineʼ kaʼatúul precursoraʼob gran bretañailoʼob táan u kankoʼob le idioma francesoʼ tʼaanajoʼob yéetel juntúul máak ku kanáantik le edificioʼoboʼ, le máakaʼ jach pʼujaʼan ka jóokʼi. Letiʼeʼ tu kʼáatajtiʼob máax ku kaxtikoʼob. Mientras táan u kaxtikoʼob baʼax ken u yaʼaloʼob utiaʼal maʼ u seguer u tsʼíikileʼ, juntúul tiʼ le kiikoʼobaʼ tu yilaj junpʼéel chan letrero yaan teʼ joonaj ku yaʼalik: «Tournez le bouton [tsʼáankʼabt le timbreoʼ]». Le kiikoʼ tu tukleʼ bey u kʼaabaʼ le máax kajaʼan teʼ cuartooʼ, le oʼolaleʼ yéetel kiʼimak óolal tu yaʼalajtiʼ: «Taaloʼon k-xíimbalt doña Tournez le bouton». Le sukuʼunoʼoboʼ kex maʼ u yojloʼob le idiomaoʼ, seguernaj u kʼaʼaytajoʼob, maʼ lúub u yóoloʼobiʼ.

CHÉEN JUNPʼÍIT BAʼALOʼOB YAANTIʼOB YÉETEL NÁACH YANILOʼOB TIʼ U LÁAKʼTSILOʼOB

Tu añoiloʼob 1930, u maas yaʼabil u kajnáaliloʼob Franciaeʼ táan kaʼach u máanskoʼob óotsilil, yéetel le precursoroʼob binoʼob áantajoʼ láayliʼ xan tu máansoʼob óotsilileʼ. Mónica Brzoska, * juntúul kiik ku tʼaan ich ingleseʼ, ku kʼaʼajsik baʼax úuch tiʼ letiʼ bey xan tiʼ juntúul u yéet precursorail, ku yaʼalik: «Maases pʼáatoʼon tiʼ cuartoʼob tuʼux yaʼab baʼaloʼob ku bineltiktoʼon kaʼachi, pero baʼax maas talam t-ileʼ tumen minaʼan calefaccioniʼ. Utiaʼal keʼelileʼ le cuartooʼ ku kojsíistal, ken sáasakeʼ le jaʼ k-chupmoʼ yaan u hieloil tu yóokʼol, le oʼolal kʼaʼabéet kaʼach k-paʼik utiaʼal k-pʼoʼik k-ich». ¿Lúub wa u yóol le sukuʼunoʼob yoʼolal le baʼaxoʼob tu aktáantoʼoboʼ? Maʼatech. Le baʼax tu yaʼalaj juntúul tiʼ le sukuʼunoʼobaʼ ku yeʼesik bix u yuʼubikubaʼob: «Mix baʼal yaantoʼon kaʼachi, pero mantatsʼ anchajtoʼon baʼax kʼaʼabéet» (Mat. 6:33).

Precursoraʼob gran bretañailoʼob binoʼob teʼ asamblea beetaʼab 1931 tu kaajil Parisoʼ

Le sukuʼunoʼobaʼ anchaj xan u kankoʼob kuxtal náach tiʼ u láakʼtsiloʼob. Tu añoiloʼob 1930, tu luʼumil Franciaeʼ mix setecientos j-kʼaʼaytajoʼob yaniʼ, tsʼoʼoleʼ jach kʼiʼitpajaʼanoʼob tiʼ tuláakal le luʼumilaʼ. ¿Baʼax áantoʼob utiaʼal maʼ u lúubul u yóoloʼob? Mónica, le kiik tsʼoʼok k-yáax chʼaʼchiʼitikoʼ, tu yaʼalaj baʼax úuch tiʼ letiʼ bey xan tiʼ juntúul u yéet precursorail, tu yaʼalaj: «K-máansik yaʼab tiempo táan k-múul xokik le publicacionoʼoboʼ. Lelaʼ tu yáantoʼon utiaʼal maʼ k-sen tuklik k-láakʼtsiloʼob. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ maʼatech u beetaʼal revisitaʼob mix tech u tsʼaʼabal xook, le oʼolaleʼ yaantoʼon tiempo de noche utiaʼal k-tsʼíibtik cartaʼob tiʼ u maasil precursoroʼoboʼ yéetel tiʼ k-láakʼtsiloʼob. K-tsikbaltiktiʼob baʼaxoʼob ku yúuchultoʼon yéetel k-paklan líiʼsik k-óol» (1 Tes. 5:11).

Le precursoroʼob binoʼob Franciaoʼ mix baʼal beet u lúubul u yóoloʼob. Kex tsʼoʼok u máan yaʼab años xuʼuluk u yáantajoʼob Franciaeʼ, chíikaʼan u yilaʼal jach kiʼimak u yóoloʼob yoʼolal le cartaʼob tu túuxtoʼob teʼ najil Beteloʼ. Annie Cregeen, juntúul kiik yéeyaʼan, áantajnaj yéetel u yíicham tiʼ jejeláas múuchʼuliloʼob tiʼ u luʼumil Francia desde 1931 tak 1935, tu yaʼalaj: «Jach kiʼimak k-óol yéetel yaʼab jatsʼuts baʼaloʼob t-máansaj ichil k-kuxtal. Jach maʼalob k-bisikba yéetel u maasil precursoroʼoboʼ. Jeʼex tu yaʼalil le apóstol Pablooʼ: ‹Teen pakʼe, Apolos jóoyabte, baʼaleʼ Dios beet u nojochtal›. Tuláakal le táakpajoʼon tiʼ le meyaj t-beetaj úuchjeakilaʼ, k-kʼaʼajsik bix jatsʼutsil úuchik u béeytal le baʼax tu yaʼalaj le apostoloʼ» (1 Cor. 3:6).

Le yáax sukuʼunoʼob binoʼob áantaj Franciaoʼ, tu tsʼáajoʼobtoʼon junpʼéel maʼalob ejemplo tumen jach tu kʼubaj u yóoloʼob kʼaʼaytaj. Bejlaʼeʼ óoliʼ catorce mil precursoroʼob yanoʼob Francia yéetel yaʼab tiʼ letiʼobeʼ ku yáantajoʼob tiʼ uláakʼ grupoʼob, múuchʼuliloʼob wa ichil uláakʼ idiomaʼob. * Jeʼex le sukuʼunoʼob t-chʼaʼchiʼitaj teʼ xookaʼ, ‹mix baʼal tu kʼatuba xan tu beeloʼob›. (Le baʼaxoʼob k-líiʼsmaj tu luʼumil Franciaoʼ.)

^ xóot’ol 4 Utiaʼal a wojéeltik u maasil yoʼolal bix áantaʼabik le polacoʼob binoʼob Franciaoʼ, ilawil le xook «Jéeoba taaseʼex Francia utiaʼal a kʼaj óoltikeʼex u jaajil», tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan 15 tiʼ agosto tiʼ 2015.

^ xóot’ol 10 Kʼexaʼan u kʼaabaʼ.

^ xóot’ol 13 Tu añoil 2014, yaan maas tiʼ 900 múuchʼuliloʼob yéetel grupoʼob ichil uláakʼ idiomaʼob ku nuʼuktik u Betelil Francia; ku kʼaʼaytajoʼob ich 70 idiomaʼob.