Tsolnuʼukoʼob utiaʼal le familiaʼoboʼ

 Bix jeʼel u yutskíintaʼal le talamiloʼob ku yantal ichil le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ

Le íichamtsiloʼ ku yaʼalik: (Le táan u tʼaan tiʼ u hijaʼoboʼ.) ¿Tuʼux bijaʼan le paalaloʼoboʼ?

Le atantsiloʼ ku núukik: Bijaʼanoʼob u man u nookʼoʼob.

Le íichamtsiloʼ ku yaʼalik: (Táan u tsʼíikil.) ¿Tu kaʼatéen? ¡Si mix u mes u tsʼáa u man u nookʼoʼob!

Le atantsiloʼ ku núukik: (Táan u defendertikuba.) Esque yaan ofertas. Tsʼoʼoleʼ teen tsʼáa permiso tiʼob utiaʼal ka xiʼikoʼob.

Le íichamtsiloʼ ku yaʼalik: (Jach táan u tsʼíikil yéetel táan u kʼeyaj.) ¡A wojel maʼ utstintʼaan ka a xupeʼex taakʼin wa maʼ a kʼáatmeʼexten permisoiʼ! ¿Bix a chaʼik u binoʼob wa maʼ a kʼáatmajten permisoiʼ?

¿BAʼAX talamil ka tuklik yaan tiʼ le íichamtsil yéetel le atantsilaʼ? Le íichamtsiloʼ jach séeb u tsʼíikil. Tsʼoʼoleʼ maʼ u tsikbaltmoʼob baʼax jeʼel u páajtal u beetik u paalaloʼobeʼ yéetel baʼax maʼatan. Lelaʼ ku yeʼeskeʼ letiʼobeʼ maʼatech u jóoʼskoʼob u súutukil utiaʼal u tsikbaloʼob.

U jaajileʼ, tiʼ tuláakal le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku yantal wa baʼax talmiloʼ. Baʼaleʼ jeʼel baʼalak talmil ka yanaktiʼobeʼ jach maʼalob ka u yil u séeb utskíintkoʼob. ¿Baʼaxten?

Tumen wa ku máan kʼiin maʼ tu yutskíintkoʼobeʼ, le talamiloʼobaʼ jeʼel u beetik u xuʼulul u tʼankubaʼobeʼ. Le rey Salomonoʼ tu yaʼaleʼ le talamiloʼob beyaʼ jeʼel u «jumpáaykunsik wíinik[eʼ]» (Proverbios 18:19). Le oʼolaleʼ, ken yanak talmil ichil le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿bix unaj u yutskíintkoʼob?

U kuxtal le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel le bix u meyaj k-wíinkliloʼ. Utiaʼal u páajtal k-kuxtaleʼ kʼaʼabéettoʼon le kʼiʼikʼoʼ, utiaʼal xan ka xiʼik utsil tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jach kʼaʼabéet u tsikbaloʼob. Jeʼex le puksiʼikʼal yéetel le pulmonoʼob ku yáantaj utiaʼal u yáalkab maʼalob le kʼiʼikʼ ichil u wíinklil máakoʼ, kʼaʼabéet xan le yaabilaj yéetel le tsiikil utiaʼal u tsikbaloʼob yéetel kiʼimak óolal le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ (Efesoiloʼob 5:33). Ken joʼopʼok u yutskíintkoʼob le talamiloʼob yantiʼoboʼ, le yaabilajoʼ letiʼ kun beetik maʼ u kʼaʼajskoʼob le úuchben baʼaloʼob maʼ maʼalobtak u beetmaj cada utúuloʼ, mix le baʼaxoʼob u beetmaj u yaatal u yóoloʼoboʼ, baʼaxeʼ ka u yil u yutskíintkoʼob le talmil ku máanskoʼoboʼ (1 Corintoiloʼob 13:4, 5; 1 Pedro 4:8). Jach kʼaʼabéet xan u yeʼeskoʼob tsiikil, tumen utúul máax ku yeʼesik tsiikileʼ, ku chaʼik u tʼaan u núup yéetel maʼ chéen ku yuʼubik baʼax ku yaʼalikiʼ, baʼaxeʼ ku yilik xan u naʼatik tubeel.

Kampʼéel baʼaxoʼob jeʼel u yáantaj utiaʼal u yutskíintaʼal le talamiloʼoboʼ

Jach ilawil le kampʼéel baʼaxoʼob ken k-aʼalaʼ yéetel ilawil xan bix jeʼel u yáantkech le baʼax ku yaʼalik  le Biblia utiaʼal a wutskíintik yéetel yaabilaj bey xan yéetel tsiikil le talamiloʼoboʼ.

1. Jóoʼs u súutukil utiaʼal a tsikbalkeʼex le baʼax uchaʼanoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «yaan junsúutuk utiaʼal u yúuchul tuláakal baʼax [...]. Yaan junsúutuk utiaʼal mak chiʼ, yaan junsúutuk utiaʼal tʼaan» (Eclesiastés 3:1, 7). Jeʼex le baʼateltʼaan t-ilaj anchaj tiʼ le íichamtsil yéetel le atantsil tu káajbal le xookaʼ, yaan kʼiineʼ bey xan u yúuchul ken u tsikbalt le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob le talmil yantiʼoboʼ. Wa yaan xan teʼex le talmilaʼ, controlartabaʼex yéetel maʼ a baʼateleʼex. Táanil tiʼ u káajal a baʼateltʼaaneʼexeʼ, aʼal tiʼ a núup maas maʼalob ka a tsikbalteʼex yaanal súutukil. Wa ka chʼaʼik en cuentai le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ yaan u yáantkeʼex utiaʼal maʼ u maas nojochtal le talmiloʼ: «[U káajsaʼal] baʼateleʼ bey u lukʼsaʼal u maak jaʼ ku tóochʼbaleʼ; [maas] uts ka a tselaba tiʼ» (Proverbios 17:14).

Baʼaleʼ yaan xan «junsúutuk utiaʼal tʼaan». Jeʼex ukúul kʼaakʼas xíiw séeb u nojochtal wa maʼ tu jáan joʼokleʼ bey xan u yúuchul yéetel le talamiloʼob wa maʼ tu jáan utskíintaʼaloʼoboʼ. Le oʼolaleʼ maʼ unaj k-páaʼtik u yutstal le talamiloʼob chéen tu juunaloʼoboʼ. Wa ka waʼalik tiʼ a núup yaanal súutukil ken a tsikbalteʼex le talmil yanteʼexoʼ, ilawil maʼ u máan yaʼab kʼiin utiaʼal a beetkeʼex, beyoʼ yaan a weʼesik tsiikil tiʼ a núup. Wa ka beetkeʼex beyaʼ yaan u yáantkeʼex a beeteʼex le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Maʼ u pʼáatal bul kʼiin kʼuuxeʼex» (Efesoiloʼob 4:26). Ken a waʼal baʼax kʼiin ken a tsikbalt le talmil yéetel a núupoʼ unaj a beetik.

_______

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Tʼaanen yéetel a núup utiaʼal ka wileʼex baʼax kʼiin yéetel baʼax hora tiʼ cada semana ken a tsikbalteʼex le talmiloʼob ku yantal ichil le familiaoʼ. Wa ka wilkeʼex maas séeb a tsʼíikileʼex ken uʼukeʼex ta meyajeʼex wa tu yorai le janaloʼ, teʼ horaʼob jeʼeloʼ maʼ a tsikbaltkeʼex le talmiloʼob yanteʼexoʼ, baʼaleʼ tsikbalteʼex teʼ súutukoʼob maas jeetsʼel a tuukuleʼexoʼ.

______

2. Aʼal yéetel tsiikil jach baʼax ka tuklik. Efesoiloʼob 4:25, ku yaʼalik: «Maʼ a tuuseʼex; [cada utúuleʼ] u yaʼal baʼal jaaj tiʼ u yéet máakil» wa u prójimo. Le prójimo yaan maas naatsʼ tiʼ utúul máax tsʼokaʼan u beeleʼ, letiʼe u núupoʼ. Le oʼolal ken tʼaanakech tu yéeteleʼ aʼaltiʼ jach bix a wuʼuykaba. Margareta, * utúul koʼolel tsʼoʼok veintiséis jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ, ku yaʼalik: «Le táant u tsʼoʼokol in beeloʼ, kin tuklikeʼ ken yanaktoʼon upʼéel talmileʼ in wíichameʼ u yojel jach bix in wuʼuyikimba. Baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ tin kanaj maʼ beyiʼ, le oʼolal bejlaʼeʼ kin wilik in waʼaliktiʼ jach baʼax kin tuklik yéetel bix in wuʼuyikimba».

Ken tʼaanakech tiʼ upʼéel talmileʼ kʼaʼajaktecheʼ maʼ táan a kaxtik a ganariʼ, baʼaxeʼ a kʼáat ka u yojéelt a núup jach baʼax ka tuklik. Utiaʼal lelaʼ, aʼaltiʼ máakalmáak le talmil ka tuklik yanoʼ, tsʼoʼoleʼ aʼal baʼax kʼiin ka anchaji yéetel aʼal bix a wuʼuyikaba tu yoʼolal. Jeʼex wa maʼ utstatʼaan u pʼatik a núup le baʼaloʼob chéen jeʼel tuʼuxakoʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a waʼaliktiʼ yéetel tsiikileʼ: «Le ken a pʼat a nookʼ teʼ luʼum ken uʼukech ta meyajoʼ [ken a waʼal beyaʼ, táan a weʼesik máakalmáak le talmiloʼ yéetel bix u káajal], kin wuʼuyik bey chéen kunel tuláakal le meyaj kin beetik utiaʼal in pʼatik limpioi le najoʼ [ken a waʼal beyaʼ táan a waʼalik bix a wuʼuykaba yoʼolal le baʼax ku beetkoʼ]». Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal a utsul aʼaliktiʼ baʼax a kʼáat ka u beet utiaʼal maʼ u seguer u yantal le talmilaʼ.

_______

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Táanil tiʼ u káajal a tʼaan yéetel a núup tiʼ le talmiloʼ, tsʼíibt máakalmáak le talmil ka tuklik yanoʼ yéetel bix a kʼáat ka wutskíinteʼex.

_______

3. Chʼenxikint a núup yéetel ilawil a naʼatik bix u yuʼubikuba. Le disipulo Santiagooʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ: «[Cada utúul] tiʼ teʼexeʼ unaj u yuʼubaj séebaʼan, baʼaleʼ maʼ unaj u séeb tʼaaniʼ mix u séeb pʼuʼujuliʼ» (Santiago 1:19). U pʼáatal maʼ u naʼataʼal bix u yuʼubkuba máak tumen u núupeʼ, letiʼe baʼax jach taasik talmil tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Le oʼolaleʼ ilawil a weʼesik tiʼ a núup ka naʼatik bix u yuʼubikuba (Mateo 7:12).

Wolfgang, utúul máak treintaicinco jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ, ku yaʼalik: «Ken tʼaanaken tiʼ talamiloʼobeʼ ku beetik in chiʼichnaktal, maases ken in tukult maʼ tu naʼatik in watan baʼaxten bey in tuukuloʼ». Dianna, utúul koʼolel veinte jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ, ku yaʼalik: «Mantatsʼ kin  waʼalik tiʼ in wíicham jach maʼatech u chʼenxikintik baʼax kin waʼaliktiʼ ken k-tsikbalt le talamiloʼob yantoʼonoʼ». ¿Bix jeʼel a wutskíintik le talmilaʼ?

Maʼ tuklik wa jach a wojel baʼax ku tuklik yéetel bix u yuʼubikuba a núup. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le kaʼanal ichoʼoboʼ chéen ku léeksikoʼob baʼateʼel; le ojéelajoʼ tiʼ yaan yéetel le j-kabal óoloʼoboʼ» (Proverbios 13:10). Eʼes tsiikil tiʼ a núup ikil a chaʼik u tʼaan yéetel a jach chʼenxikintik baʼax ku yaʼalik. Ken tsʼoʼokkeʼ utiaʼal a weʼesiktiʼ ta naʼateʼ, kaʼa tsoltiʼ le baʼax tu yaʼaloʼ. Baʼaleʼ maʼ pʼaʼastik mix a tʼaan bey táan a tsʼíikileʼ. Chaʼa u yutskíintik le baʼaxoʼob maʼ ta jach naʼataj tubeeloʼ. Maʼ tʼaan chéen teech, baʼaxeʼ ilawil a tʼaan utéen teech yéetel utéen a núup tak ken a naʼateʼex tubeel bix a wuʼuyikabaʼex yéetel bix a tuukuleʼex.

U jaajileʼ kʼaʼabéet u yantal kabal óolal yéetel maʼ u séeb tsʼíikil máak utiaʼal ka u chʼenxikint baʼax ku yaʼalik u núup yéetel u naʼatik bix u tuukul. Baʼaleʼ wa ka beetkeʼ maʼ xaaneʼ letiʼeʼ jeʼel xan u beetik beyoʼ (Mateo 7:2; Romailoʼob 12:10).

_______

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Ken a weʼestiʼ a núup ka naʼatik le baʼax ku tuklikoʼ maʼ unaj a beetik jeʼex utúul x-tʼuutʼ chéen ku kaʼa aʼalik le baʼax ku yaʼalaʼaltiʼoʼ. Baʼaxeʼ eʼestiʼ jach ka naʼatik baʼax ku tuklik bey xan bix u yuʼubikuba (1 Pedro 3:8).

_______

4. Chʼaʼatukleʼex bix ken a wutskíinteʼex. «Kaʼatúuleʼ [maas] maʼalob tiʼ chéen juntúul, tumen yaʼab u náajali. Wa juntúul ku lúubuleʼ yaan máax líikʼsik.» (Eclesiastés 4:9, 10.) Utiaʼal u yutskíintkoʼob upʼéel talmileʼ, le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ kʼaʼabéet u yáantaj tu kaʼatúulaloʼob.

Jéeobaeʼ u tsʼaamaj tiʼ le íichamtsil u páajtalil u nuʼuktik u familiaoʼ (1 Corintoiloʼob 11:3; Efesoiloʼob 5:23). Baʼaleʼ lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa chéen letiʼe íichamtsil kun aʼalik yéetel kun chʼaʼatuklik baʼax kun beetbiloʼ. David, utúul máak veinte jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ, ku yaʼalik: «Kin kaxtik upʼéel baʼax upʼéeliliʼ bix in tuukul yéetel in watan yéetel kin wilik in chʼaʼatuklik upʼéel baʼal tu kaʼatúulaloʼon jeʼel u páajtal k-beetkeʼ». Tanya, utúul koʼolel siete jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ, ku yaʼalik: «Maʼ táan k-kaxtik máax maas maʼalob baʼax ku yaʼalik wa máax maʼatechiʼ. Yaan kʼiineʼ chéen yaanal bix k-tuklik bix unaj u yutskíintaʼal le talmiloʼ. Tsʼoʼok in wilkeʼ utiaʼal u yutskíintaʼaleʼ chéen kʼaʼabéet k-kʼamik le baʼax ku yaʼalik k-núupoʼ yéetel maʼ k-tuklik chéen toʼon jach maʼalob baʼax k-aʼalik».

_______

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Tsʼíibteʼex tuláakal le bix a tuklikeʼex jeʼel a wutskíintkeʼex le talmiloʼ. Ken tsʼoʼokeʼ xokeʼex le baʼaxoʼob ta tsʼíibteʼexoʼ yéetel meyajnakteʼex le ka wilkeʼex maas maʼaloboʼ. Tsʼoʼoleʼ, jóoʼseʼex u súutukil utiaʼal a wilkeʼex wa ta beeteʼex le baʼax ta chʼaʼatukleʼexoʼ yéetel wa utschaj le talmiloʼ.

_______

U múuchʼ meyaj máakeʼ ku taasik utsil

Ka tʼaanaj Jesús tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ tu yaʼaleʼ lelaʼ upʼéel «baʼax nupaʼan tumen Jajal Dios» (Mateo 19:6). Le tʼaan «nupaʼan[oʼ]» ku taal tiʼ upʼéel tʼaan Griego ku tsʼáaik naʼatbil le cheʼ ku kʼaxaʼal tu yóokʼol kaʼatúul baʼalcheʼob utiaʼal ka múul meyajnakoʼoboʼ. Wa le baʼalcheʼob maʼ tu múul meyajoʼoboʼ maʼ kun páajtal u beetkoʼob yaʼab meyaj yéetel yaan u loobiltik u kaaloʼob. Baʼaleʼ wa ku múul meyajoʼobeʼ, yaan u páajtal u beetkoʼob talam meyajoʼob, jeʼex u jíiltkoʼob kuuchoʼob jach aaltak wa u ararkoʼob le luʼumoʼ.

Bey túun xanoʼ, le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ wa maʼ tu múul meyajoʼobeʼ jeʼel u yantal talmil ichiloʼobeʼ. Baʼaleʼ wa ku kankoʼob múul meyajeʼ jeʼel u páajtal u yutskíintkoʼob óoliʼ tuláakal le talamiloʼob ku yantaltiʼoboʼ. Kalala, utúul máak tsʼokaʼan u beeleʼ, ku yaʼalik: «Teʼ veinticinco jaʼaboʼobaʼ, teen yéetel in wataneʼ tsʼoʼok k-kanik utskíint le talamiloʼoboʼ, tumen mantatsʼ k-aʼalik baʼax k-tuklik yéetel k-tuukul yoʼolal cada utúul, k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ». ¡Jach maʼalob xan ka wil a beetik beyoʼ!

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 12]

TUKULTE

▪ ¿Baʼax talmil in kʼáat in tsikbalt yéetel in núup?

▪ ¿Bix jeʼel in wilik wa kin naʼatik bix u yuʼubikuba in núup yoʼolal le talmilaʼ?

▪ Wa mantatsʼ kin wilik ka beetaʼak chéen baʼax in kʼáateʼ, ¿baʼax talmil jeʼel u taasikeʼ?