¿Yaan wa máax jeʼel u páajtal u yaʼalik baʼax ku taal u kʼiineʼ?

«Teneʼ [Diosen], [...] kin waʼalik baʼax ku taal tu tsʼook kʼiin; kin waʼalik baʼax ku taal u kʼiin maʼiliʼ úuchukeʼ.» (Isaías 46:9, 10)

BEJLAʼEʼ jach séeb u kʼexpajal le kuxtalaʼ, le oʼolaleʼ le máaxoʼob jach u kʼaj óoloʼob tiʼ política, tiʼ bix u meyaj le taakʼin tiʼ le luʼumiloʼob yéetel tiʼ bix kuxlik le máakoʼoboʼ, utiaʼal u yojéeltkoʼob baʼax ku taal u kʼiineʼ, táan u xakʼaltkoʼob baʼax tsʼoʼok u beetik yéetel baʼax táan u beetik wíinik. Uláakʼ máakoʼob jach taak u yojéeltkoʼob baʼax ku taal u kʼiin tiʼobeʼ ku binoʼob ka jóoʼsaʼak u suerteʼob wa ku yokskubaʼob tiʼ uláakʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel espiritismo. Baʼaleʼ le baʼax ku yaʼalaʼaltiʼoboʼ maʼatech u yúuchul. Lelaʼ, ¿u kʼáat wa túun u yaʼaleʼ maʼ tu páajtal k-ojéeltik jach baʼax ku taal u kʼiin u yúuchul tiʼ le yóokʼol kaabaʼ, tiʼ k-familia yéetel tiʼ toʼon? ¿Yaan wa máax jeʼel u páajtal u yaʼalik baʼax ku taal u kʼiineʼ?

Tu tekstoi Isaías tsʼíibtaʼan tu káajbal le xookaʼ, Jéeoba, le máax tiʼ yaan tuláakal páajtaliloʼ, ku yaʼalikeʼ jeʼel u páajtal u yaʼalik baʼax ku taal u kʼiineʼ. Letiʼeʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼaleʼ le israelitaʼob palitsiltaʼanoʼob kaʼach Babiloniaoʼ yaan u jáalkʼabtaʼaloʼob yéetel yaan u suutoʼob Jerusalén utiaʼal u jel líiʼsoʼob le kaaj yéetel u temploiloʼ. Óoliʼ doscientos jaʼaboʼob u bin u yúuchleʼ, profeta Isaíaseʼ tu yaʼaleʼ Ciro u kʼaabaʼ le máax kun jáalkʼabtik le israelitaʼoboʼ. Tu yaʼalaj xaneʼ le máakaʼ yaan u kʼexik u beel le áalkab jaʼ ku máan tu baʼpaach le kaajoʼ. Yéetel tu yaʼaleʼ u nukuch joonailoʼob le kaajoʼ yaan u tuʼubul u kʼaʼalaloʼob, lelaʼ letiʼe baʼax kun beetik u séeb lúubul tu kʼab Cirooʼ (Isaías 44:24–45:7).

Baʼaleʼ wíinikeʼ maʼ tu páajtal u yaʼalik baʼax ku taal u kʼiin jeʼex u beetik Dioseʼ. Salomón, utúul rey jach yanchaj u naʼateʼ, tu yaʼalaj: «Maʼ a nonojbail tu yoʼolal u kʼiinil sáamal tumen maʼ wojel baʼax ku taasik u kʼiinil sáamaliʼ» (Proverbios 27:1). Bejlaʼa xaneʼ bey u yúuchul: wíinikeʼ maʼ tu páajtal u yaʼalik baʼax kun úuchultiʼ sáamal. Baʼaleʼ ¿baʼaxten túun Dioseʼ jeʼel u páajtal u beetkeʼ? Tumen letiʼeʼ u kʼaj óol tubeel tuláakal le baʼaxoʼob u beetmoʼ, u kʼaj óol tubeel baʼax yaan tu puksiʼikʼal máak bey xan u tsʼíibolaloʼob. Le oʼolaleʼ ken u yil kʼaʼananeʼ ku yaʼalik jach baʼax ken u beet utúul máak wa tu túulisil upʼéel kaaj. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal u béeykuntik le baʼaxoʼob u yaʼalmoʼ. Yéetel letiʼ «béeykuntik» tuláakal le baʼaxoʼob ku yaʼalik tiʼ u profetaʼob ka u yaʼaloʼoboʼ (Isaías 44:26). Chéen Jéeoba jeʼel u páajtal u beetik leloʼ.

Le profeta Isaías, máax kuxlaj maas tiʼ setecientos jaʼaboʼob táanil tiʼ u síijil Jesusoʼ, tu yaʼalaj xan yaan u kʼuchul u kʼiinil u yilaʼal Cristo wa le Mesíasoʼ. Baʼaleʼ teʼ siglo 18, jujuntúul máakoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼobeʼ joʼopʼ u yaʼalikoʼob maʼ jaaj wa Isaías tsʼíibt le libro ku bisik u kʼaabaʼoʼ yéetel ku yaʼalikoʼobeʼ ka tsʼíibtaʼab le libroaʼ tsʼokaʼaniliʼ u yúuchul le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ. Baʼaleʼ ¿jaaj wa le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ? Tu jaʼabil 1947 tiʼ upʼéel sajkab yaan naatsʼ tiʼ le Mar Muertooʼ kaxtaʼab yaʼab úuchben tsʼíiboʼobiʼ, ichil leloʼobaʼ tiaʼan upʼéel u copiai u tsʼíibil Isaíasiʼ. Ka xakʼaltaʼab le copiaʼob tumen le cientificoʼoboʼ tu yiloʼobeʼ  tsʼíibtaʼaboʼob maas tiʼ cien jaʼaboʼob táanil tiʼ u síijil Cristo. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ, le Bibliaoʼ jach tu jaajil ku yaʼalik baʼax ku taal u kʼiin u yúuchul.

U jaajileʼ mix Isaías mix uláakʼ máaxoʼob tsʼíibt le Biblia jeʼel u páajtal kaʼach u yaʼalikoʼob baʼax ku taal u kʼiin chéen tu juunal u yóoloʼoboʼ. Baʼaxeʼ letiʼobeʼ «nuʼuktaʼanoʼob tumen kiliʼich [muukʼeʼ]; tʼaanajoʼob tu yoʼolal Jajal Dios» (2 Pedro 1:21). Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik jujumpʼéel baʼaxoʼob tu yaʼalaj Isaías yoʼolal u kuxtal Jesús. Tsʼoʼoleʼ yaan xan k-tʼaan yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj Jesús yéetel u disipuloʼob kun úuchul teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼoboʼ.