Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Kʼeʼex u kuxtaloʼob tumen le Bibliaoʼ

Kʼeʼex u kuxtaloʼob tumen le Bibliaoʼ

Kʼeʼex u kuxtaloʼob tumen le Bibliaoʼ

¿BAʼAX áant juntúul koʼolel utiaʼal ka xuʼuluk u káaltal yéetel utiaʼal ka yanak kiʼimak oʼolal ichil u familia? ¿Baʼax beet u káajal u kʼaʼaytaj juntúul máak karateca kaʼach tu luʼumil Australia? Ilawil baʼax ku yaʼalikoʼob.

«Maʼ ichil junsúutuk ku kʼexik u kuxtal máakiʼ» (CARMEN ALEGRE)

SÍIJ TU JAʼABIL: 1949

TUʼUX SÍIJI: FILIPINAS

KAʼACHEʼ: KU KÁALTAL

LE BIX KUXLIKEN KAʼACHOʼ: Síijen tiʼ junpʼéel chan kaaj ku kʼaabaʼtik San Fernando, tu provinciail Camarines Sur. Baʼaleʼ ka nojochchajeneʼ xáanchaj tiʼ kajaʼanen Antipolo, tu provinciail Rizal. Antipolo kaʼacheʼ junpʼéel chan kaaj yaan ichil puʼukoʼob yéetel kʼáaxoʼob. Tsʼoʼoleʼ ken áakʼabchajkeʼ óoliʼ mix máak ku yilaʼal u máan calle. Baʼaleʼ bejlaʼeʼ u kaajil Antipoloeʼ tsʼoʼok u nojochtal yéetel yaʼab máakoʼob kajaʼanoʼobiʼ.

Maʼ úuch kʼuchken Antipoloeʼ tin kʼaj óoltaj Benjamin, le máax yéetel tsʼoʼok in beeloʼ. Maʼ tin tuklaj wa jach talam u tsʼoʼokol u beel máakiʼ. Utiaʼal in «tuʼubsik» le talamiloʼob anchajtenoʼ káaj in káaltal. Leloʼ tu beetaj u maas kʼastal in modos yéetel in wíicham bey xan yéetel in paalal. Jach minaʼan in paciencia yéeteloʼob mix tech in weʼesik tsiikil tiʼ in wíicham. Mix junpʼíit kiʼimak óolal yaantoʼon kaʼachi.

BIX TU KʼEXIL IN KUXTAL LE BIBLIAOʼ: Editha u kiik in wíichameʼ, u x-jaajkunaj Jéeoba. Letiʼeʼ tu yaʼalajtoʼon ka k-múul xok le Biblia yéetel le j-Jaajkunajoʼoboʼ. Tumen k-kʼáat ka yanak kiʼimak óolal ichil k-otocheʼ, káaj k-xook yéeteloʼob.

Yaʼab baʼaloʼob jatsʼutstak t-kanaj le ka joʼopʼ k-xokik le Bibliaoʼ. Kʼuch tin puksiʼikʼal le baʼax ku yaʼalik Apocalipsis 21:4 yoʼolal le máaxoʼob kun kajtaloʼob teʼ Paraíso yáanal u gobierno Diosoʼ: «Jajal Dios kun choʼik tuláakal u jaʼil u yichoʼob, maʼ túun yantal kíimil, mix okʼol, mix yaj óolal, mix kʼiʼinamil». Tin tsʼíiboltaj in wantal ichil le máakoʼob kun kajtal teʼ Paraísooʼ.

Tin wilaj yaʼab baʼaloʼob kʼaʼabéet in kʼexik ichil in kuxtal. Maʼ ichil junsúutuk ku kʼexik u kuxtal máakiʼ; jujunpʼíitileʼ hasta ka tin pʼataj le káaltaloʼ. Tsʼoʼoleʼ tin kanaj in weʼes utsil yéetel paciencia tiʼ in familia. Joʼopʼ xan in weʼesik tsiikil tiʼ in wíicham tumen tin kaneʼ letiʼ u poolil le familiaoʼ.

Le ka joʼopʼ k-bin yéetel in wíicham Benjamin tu muchʼtáambal u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ jach utschaj t-ich le baʼaxoʼob t-iloʼ. Letiʼobeʼ maʼatech u apostaroʼob, mix tech u káaltaloʼob, tsʼoʼoleʼ tiʼ tuláakal máak ku yeʼeskoʼob utsil yéetel tsiikil. T-tsʼáaj cuentaeʼ letiʼe religión kaʼansik u jaajiloʼ (Juan 13:34, 35).

LE UTSILOʼOB TSʼOʼOK U TAASIKTENOʼ: K-kuxtaleʼ jach tsʼoʼok u maʼalobtal. Teen yéetel Benjamineʼ jach maʼalob k-bisikba beoraaʼ, yéetel kiʼimak k-óol k-kaʼansik le Biblia tiʼ uláakʼ máakoʼoboʼ. K-kaʼatúul paalal yéetel u yatanoʼobeʼ tsʼoʼok xan u káajal u xokikoʼob le Bibliaoʼ. Kexiʼ ka u chʼaʼtukult u múul meyajtikoʼob Jéeoba t-éeteleʼ, tumen u jaajileʼ minaʼan uláakʼ bix maas maʼalob jeʼel u kuxtal máakeʼ.

«Mix máak jeʼel u páajtal kaʼach tin wéeteleʼ» (MICHAEL BLUNSDEN)

SÍIJ TU JAʼABIL: 1967

TUʼUX SÍIJI: AUSTRALIA

KAʼACHEʼ: KARATECA

LE BIX KUXLIKEN KAʼACHOʼ: Nojochchajen tu jatsʼuts noj kaajil Albury (Nueva Gales del Sur). Le kaajaʼ jach tranquilo utiaʼal u kajtal máakiʼ, kex u jaajileʼ jeʼex tiʼ uláakʼ nukuch kaajoʼobeʼ láayliʼ yaan kʼasaʼanileʼ.

Maʼalob úuchik k-líiʼsaʼal t-otoch. Kex tu divorciartuba in taataʼob le yaanten siete jaʼaboʼoboʼ mantatsʼ tu yiloʼob maʼ u bineltik mix baʼal tiʼ teen, tiʼ in sukuʼun, tiʼ in kiik yéetel in wíitsʼin. Jach maʼalob le educación tsʼaʼabtenoʼ, tumen túuxtaʼaben tiʼ le maas maʼalob escuela yaan teʼeloʼ. In taataeʼ u kʼáat kaʼacheʼ ken tsʼoʼokok in xookeʼ ka in nuʼukt junpʼéel empresa. Baʼaleʼ maas uts tin tʼaan kaʼach le deporteʼoboʼ. Maʼaloben utiaʼal le ciclismo bey xan utiaʼal le karateoʼ. Tu tsʼookeʼ joʼopʼ in meyaj tiʼ junpʼéel taller tuʼux ku yutskíintaʼal cocheʼob; leloʼ ku tsʼáaikten u tiempoil utiaʼal in maas táakpajal teʼ deporteʼob uts tin tʼaanoʼ.

Jach kin nojbaʼalkúuntkinba kaʼach tumen maʼalob in wíinklil ikil in beetik ejercicio. Yaan kʼiineʼ kin wuʼuyik bey mix máak jeʼel u páajtal kaʼach tin wéeteleʼ. Jach séebaʼan jeʼel in ganartik u maasileʼ. Baʼaleʼ in maestro tiʼ karateeʼ, tumen u yojel chéen uts tin tʼaan in weʼesik in muukʼeʼ, tu kaʼansen in controlartinba yéetel maʼ in beetik in kʼasaʼanil. Mantatsʼ tu kaʼansajten in wuʼuy tʼaan yéetel maʼ in traicionartik mix máak.

BIX TU KʼEXIL IN KUXTAL LE BIBLIAOʼ: Teʼ Bibliaoʼ tin kaneʼ Jéeoba u pʼekmaj u loobiltaʼal máak (Salmo 11:5). Tu káajbaleʼ tin tuklaj le karateoʼ maʼ kʼaasiʼ tumen maʼ utiaʼal in beetik loobiʼ baʼaxeʼ chéen utiaʼal in defenderkinba. Hasta kin tuklik kaʼacheʼ le baʼaxoʼob ku kaʼansaʼal tiʼ le karatecaʼoboʼ óoliʼ jeʼex le ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Jach yanchaj paciencia tiʼ le kaʼatúul j-Jaajkunajoʼob áantenoʼ. Mix juntéen tu yaʼaloʼob ka in pʼat le karateoʼ, chéen seguernaj u tsʼáaikoʼobten xook yéetel le Bibliaoʼ.

Le ka tin kanaj u maasil tiʼ le Biblia yéetel le ka tin maas natsʼinba tiʼ Jéeobaoʼ, kʼexpaj bix in tuukul. Jach kʼuch tin puksiʼikʼal le baʼax tin kanaj yoʼolal Jesús u Paal Jéeobaoʼ. Letiʼeʼ kex jach yaʼab páajtalil yaantiʼeʼ, mix juntéen tu beetaj loob tiʼ mix máak. Le baʼax tu yaʼalaj teʼ Mateo 26:52, tu péeksaj u yóol in puksiʼikʼal: «Tuláakal le máaxoʼob ku baʼateloʼob yéetel máaskabeʼ yéetel máaskab bíin kíimkoʼob».

Jeʼex binik in maas kʼaj óoltik Jéeobaeʼ bey binik in maas yaabiltik yéetel in weʼesik tsiikil tiʼoʼ. Jach tu péeksaj u yóol in puksiʼikʼal in wojéeltikeʼ Dioseʼ, kex táaj nojoch u páajtalil yéetel u naʼateʼ ku tuukul tin woʼolal. Yaan horaeʼ kin chan fallar, wa ku jach lúubul in wóol, tumen talamchaj in beetik le baʼax kin kanikoʼ. Baʼaleʼ líikʼ in wóol ka tin wojéelteʼ wa mantatsʼ kin tsʼáaik in wóoleʼ Jéeobaeʼ mix bikʼin ken u xúumpʼatten. Jach tu líiʼsaj in wóol le tekstoaʼ: «Tumen teen Yuumtsil a [Dioseʼ], tsʼoʼok in machkech ta kʼab; teneʼ tin waʼalaj tiʼ teech: Maʼ a sajaktal, teen áantkech» (Isaías 41:13). Le ka tin tsʼáaj cuenta bukaʼaj u yaabiltmen Jéeobaeʼ tin chʼaʼtuklaj in pʼáatal naatsʼ tiʼ letiʼ.

In wojliliʼeʼ letiʼe karate kun maas talamtal in pʼatkoʼ. Baʼaleʼ in wojliliʼ xaneʼ jach jeʼel in kiʼimakkúuntik u yóol Jéeobaeʼ. Tsʼoʼoleʼ u meyajtaʼal Dioseʼ maʼ chéen kuneliʼ. Maʼ xaaneʼ le baʼax maas áanten in pʼatoʼ letiʼe baʼax tu yaʼalaj Jesús teʼ Mateo 6:24: «Mix máak ku páajtal u meyajtik kaʼatúul tsʼuul». Tin tsʼáaj cuentaeʼ wa maʼ tin pʼatkeʼ maʼ bíin páajchajak in meyajtik Jéeobaiʼ, tumen yaʼab tiempo ken u luʼsten le karateoʼ. Anchaj in chʼaʼtuklik máax ken in meyajte: le karateoʼ wa Jéeoba.

Maʼ chéen chʼaʼabil tin pʼatil le karateoʼ. Jach tin tuklaj. Kiʼimak in wóol tumen in wojel yaan in lúubul utsil tiʼ Jéeobaeʼ, baʼaleʼ chiʼichnaken xan tumen kin wuʼuyik bey táan in traicionartik in maestro tiʼ karate. Utiaʼal le karatecaʼoboʼ junpʼéel nojoch kʼeban u traicionar máak. Yaneʼ tumen suʼtsil u yilkeʼ maas ku kíimskuba.

Suʼlaken bin yiknal in maestro in waʼaltiʼ baʼaxten táan in pʼatik. Chéen bey tin pʼatiloʼ. Maʼ suunajen in wil in maestroiʼ mix in wéet kaanbaloʼob, mix tin kaʼa tʼanoʼobiʼ. In wojel maʼalob úuchik in pʼatik le karateoʼ. Baʼaleʼ ku yaatal xan in wóol tumen kex anchaj tuʼux in tsikbaltiktiʼob le túumben baʼaxoʼob tsʼoʼok in kanikoʼ maʼ tin beetiʼ. Tin wuʼuyaj bey táan in pʼatik kʼaasil Jéeoba táanil tiʼ in káajal in meyajtikeʼ. Le baʼaloʼobaʼ jach ku chiʼichnakkúuntiken. Yaʼab u téeneleʼ yéetel u jaʼil in wich payalchiʼinajen tiʼ Jéeoba.

Maʼ xaaneʼ Jéeobaeʼ yaan baʼax uts tu yilaj tin puksiʼikʼal le oʼolal tu péeksaj le suʼukunoʼob utiaʼal ka u jach áantenoʼoboʼ. Letiʼobeʼ jach tu yeʼesoʼobten yaabilaj, tu líiʼsoʼob in wóol yéetel tu beetubaʼob in amigoʼob. Tu líiʼsaj in wóol xan in xokik u tsikbalil David yéetel Bat-seba teʼ Bibliaoʼ. Kex jach nojoch u kʼeban Davideʼ, Jéeobaeʼ tu saʼatsajtiʼ tumen arrepentirnaj tu jaajil u yóol. Le tsikbal jeʼelaʼ tu yáanten in wil maʼ unaj in jach chiʼichnaktal yoʼolal le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak in beetmoʼ.

BIX TU KʼEXIL IN KUXTAL LE BIBLIAOʼ: Táanil tiʼ u káajal in xokik le Bibliaoʼ, chéen tin woʼolal kin tuukul. Baʼaleʼ yéetel u yáantaj Jéeoba bey xan in x-kiʼichpan atan —le máax yéetel tsʼoʼok siete jaʼaboʼob tsʼoʼokok in beeleʼ— tsʼoʼok in kanik tuukul tiʼ u maasil. Nib óolal tiʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok k-áantik uláakʼ máakoʼob u kanoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, yaan tiʼ letiʼobeʼ yaʼab baʼax tsʼoʼok u muʼyajtikoʼob. In wilik bix u yeʼesik u yaabilaj Jéeoba tiʼ uláakʼ máakoʼobeʼ, maas ku taasikten kiʼimak óolal ke ka in beetinba kaʼach campeón tiʼ le karateoʼ.

[Uláakʼ baʼax ku tsoʼolol teʼ táan juʼun 14]

«Jach tu péeksaj u yóol in puksiʼikʼal in wojéeltikeʼ Dioseʼ, kex táaj nojoch u páajtalil yéetel u naʼateʼ ku tuukul tin woʼolal»

[Foto yéetel cuadro yaan teʼ táan juʼun 15]

«¡Diosboʼotik yoʼolal le jatsʼuts xookoʼobaʼ!»

¿Jatsʼuts wa ta wilil le tsikbaloʼob táant a xokikaʼ? Jeʼex leloʼobaʼ yaʼab jokʼaʼan tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan desde tu revistail octubre-diciembre tiʼ 2008. Le jaats xookoʼob «Kʼeʼex u kuxtaloʼob tumen le Bibliaoʼ», yaʼab máax uts tu tʼaan u xokikoʼob. ¿Baʼaxten?

Le máaxoʼob tsikbalt le baʼax tsʼíibtaʼan teʼ xookoʼobaʼ jejeláas bix likʼaʼaniloʼob. Táanil tiʼ u kʼaj óoltikoʼob Jéeobaeʼ, yaneʼ maʼalob u bintiʼob, baʼaleʼ ku yuʼubikoʼob minaʼan u biilal u kuxtaloʼob. Uláakʼoʼobeʼ jach séeb u pʼuʼujuloʼob, ku drogarkubaʼob wa ku káaltaloʼob. Yanoʼobeʼ desde tu chichniloʼobeʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeoba, baʼaleʼ náachchajaʼanoʼob kaʼachi. Le baʼax úuchtiʼoboʼ ku yeʼesik jeʼel u páajtal u kʼexik u kuxtal máak utiaʼal u kiʼimakkúuntik u yóol Dioseʼ yéetel mantatsʼ ku taasik utsil u beetik máak beyaʼ. ¿Bix u yuʼubikuba máak ken u xok le tsikbaloʼobaʼ?

Juntúul koʼoleleʼ ku yaʼalik bix áantaʼabik jujuntúul koʼoleloʼob kʼalaʼanoʼob cárcel tumen le xook jóokʼ tu revistail abril-junio tiʼ 2009.

▪ «Yaʼab tiʼ le koʼoleloʼob kʼalaʼanoʼoboʼ chíikaʼan u kuxtaloʼob tiʼ le ku chíikpajloʼob teʼ xookoʼ. Le úuchben foto yéetel u túumbeniloʼ bey xan le datos ku tsʼaʼabal tu káajbaloʼ ku beetik u taaktal u xoʼokol. Kaʼatúul tiʼ le koʼoleloʼoboʼ tu kʼamoʼob junpʼéel xook yéetel le Biblia le ka tu xokoʼob chéen wa jaypʼéel tiʼ le tsikbaloʼoboʼ». (C. W.)

Le tsikbaloʼob ku chíikpajal teʼ jaatsaʼ, tsʼoʼok u kʼuchul tu puksiʼikʼal jujuntúul máaxoʼob xokik. Óoliʼ jeʼex u revistail julio-septiembre tiʼ 2011, tʼaanaj tiʼ Guadalupe Villarreal, letiʼeʼ homosexual kaʼachi, baʼaleʼ tu kʼexaj u kuxtal utiaʼal u meyajtik Jéeoba. Ilawil kaʼapʼéel tiʼ le yaʼabkach cartaʼob tu túuxtaj le máaxoʼob xokik le jaatsaʼ.

▪ «Jach kʼuch tin puksiʼikʼal le baʼax tin xokaj yoʼolal Guadalupeoʼ. ¡Jach jatsʼuts u yilaʼal bix u kʼexik u kuxtal juntúul máax u yaabiltmaj Jéeoba yéetel u Tʼaan!» (L. F.)

▪ «Kaʼacheʼ tiʼ tuláakal máak kin wilik in tsikbaltik baʼax kin creertik, tak tiʼ le homosexualoʼoboʼ. Baʼaleʼ tsʼoʼok in tsʼáaik cuentaeʼ bejlaʼeʼ kin wilik maʼ in tsikbal yéeteloʼob mix in náatsʼaltiʼob. Jach letiʼe xook kʼaʼabéet kaʼach tenoʼ. Tu yáanten in wiloʼob jeʼex u yilaʼaloʼob tumen Jéeobaeʼ, bey máaxoʼob jeʼel u kʼuchul u adorartoʼobeʼ.» (M. K.)

Uláakʼ tsikbal jach kʼuch tu puksiʼikʼal le máaxoʼob xok le jaatsaʼ, letiʼe u tsikbalil Victoria Tong jóokʼ tu revistail octubre-diciembre tiʼ 2011. Victoriaeʼ tu tsikbaltaj bix líiʼsaʼabik tu chichnil, tu yaʼalaj xaneʼ talamchaj u creertik wa jach tu jaajil yaabiltaʼan tumen Jéeoba, kex tsʼoʼok u máan kʼiin káajak u meyajtik. Tu tsolaj xan baʼax áant u creert yaabiltaʼan tumen Jéeoba. Ilawil baʼax tu yaʼalaj jujuntúul máaxoʼob xok le tsikbalaʼ.

▪ «Le baʼax úuch tiʼ Victoriaoʼ tu péeksaj u yóol in puksiʼikʼal. Teneʼ yaʼab baʼax tsʼoʼok in muʼyajtik. Kex tsʼoʼok u máan kʼiin okjaʼanakeneʼ yaan hora kin tuklik bey mix baʼal in biilaleʼ. U tsikbalil Victoriaeʼ tu yáanten in maas tsʼáa in wóol tuukul tiʼ bix u yilken Jéeoba.» (M. M.)

▪ «Tin táankelmileʼ jach talamchajten in pʼatik le pornografíaoʼ. Yaj tin wóol in waʼalik, kaʼa lúuben tiʼ le vicioaʼ. Yéetel u yáantaj u ancianoiloʼob le múuchʼuliloʼ, táan u bin in pʼatik. Letiʼobeʼ tsʼoʼok u yáantkenoʼob in wileʼ Dioseʼ u yaabiltmen yéetel ku chʼaʼikten óotsilil. Kex beyoʼ yaan horaeʼ kin wuʼuyik bey mix baʼal in biilaleʼ yéetel maʼ tu páajtal u yaabiltiken Jéeoba. In xokik baʼax úuch tiʼ Victoriaeʼ jach tu jaajil ku yáantken. Kin tsʼáaik cuentaeʼ wa kin waʼalik maʼ tu páajtal u perdonartiken Dioseʼ, u jaajileʼ táan in mixbaʼalkúuntik u kuxtal Jesús tu tsʼáaj utiaʼal k-perdonartaʼal. Tin kʼosaj u tsikbalil Victoria utiaʼal in xokik yéetel in tuukul yoʼolal ken joʼopʼok in tuklik mix baʼal in biilal. ¡Diosboʼotik yoʼolal le jatsʼuts xookoʼobaʼ!» (L. K.)