JUNTÚUL íichamtsileʼ ¿bix jeʼel u yeʼesik jach tu jaajil u yaabiltmaj u yataneʼ? Yaʼab máax aʼalikeʼ u tsʼáaik taakʼin tiʼ. Baʼaleʼ ¿baʼaxten túun yaan atantsiloʼobeʼ kex ku tsʼaʼabal taakʼin tiʼobeʼ ku yuʼubikoʼob maʼ yaabiltaʼanoʼobiʼ? Rosa, kajaʼan Españaeʼ, ku yaʼalik: «Tu táan u maasileʼ in wíichameʼ maʼalob u tratartiken, baʼaleʼ ken pʼáatkoʼon t-juunaleʼ ku pochʼken». Sandra, * kajaʼan Nigeriaeʼ, ku yaʼalik xan: «Wa maʼ de acuerdoen yéetel le baʼax ku yaʼalik in wíichamoʼ, ku yaʼalikten: ‹Yaan a beetik le baʼax kin waʼaliktechoʼ tumen a wíichamen›».

Juntúul íichamtsileʼ ¿bix jeʼel u yeʼesik u yaabiltmaj u yataneʼ? ¿Baʼax unaj u beetik utiaʼal u yuʼubik u yatan kanáantaʼan yéetel kiʼimak u yóol? (Rut 1:9.)

Kex tu táan Dios igual le xiib yéetel le koʼoleloʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ tiʼ cada juntúuleʼ yaan baʼax ku páaʼtaʼal ka u beete. Romailoʼob 7:2, ku yaʼalikeʼ le atantsiloʼ unaj u yantal yáanal «u ley u yíicham». Jeʼex tiʼ tuláakal meyaj ku tsʼaʼabal máax nuʼuktikeʼ, Dios xaneʼ tsʼoʼok u tsʼáaik le íichamtsil u nuʼukt u familiaoʼ. Le íichamtsil túunoʼ u pool le atantsiloʼ (1 Corintoiloʼob 11:3).

Le íichamtsiloʼ ¿bix unaj u beetik le meyaj kʼubéentaʼantiʼoʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maʼ u xuʼulul a yaabiltikeʼex a wataneʼex jeʼex tu yaabiltaj Cristo le múuchʼuliloʼ» (Efesoiloʼob 5:25). Kex maʼ tsʼoʼok u beel Jesucristoeʼ, le bix kuxlajikoʼ jeʼel u yáantkech a wojéelt bix unaj a beetkeʼ. Koʼox ilik.

Jesuseʼ tu yilaj u yáantik le máaxoʼob kaʼanaʼanoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob chiʼichnakoʼob yoʼolal le baʼaxoʼob ku yúuchultiʼoboʼ: «Koʼoteneʼex tin wiknal [...], teen ken in beet a jeʼelsikabaʼex» (Mateo 11:28, 29). Tu tsʼakaj le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ yéetel tu yáantoʼob u natsʼubaʼob tiʼ Dios. ¡Le oʼolal bakáan yaʼab máakoʼob tu natsʼubaʼob tu yiknal!

Bix jeʼel a beetik jeʼex Jesuseʼ. Ilawil bix jeʼel a wáantik a watan utiaʼal maʼ u sen kaʼanaleʼ. Tiʼ yaʼab koʼoleloʼob ku yúuchul le baʼax úuch tiʼ Rosaoʼ; letiʼeʼ tu yaʼalaj: «In  wíichameʼ ku yilken kaʼach bey u x-kʼooseʼ». Baʼaleʼ juntúul íichamtsil ku kʼaabaʼtik Kwekueʼ ku yaʼalik: «Mantatsʼ kin kʼáatik tiʼ in watan wa yaan tiʼ baʼax jeʼel u páajtal in wáantikeʼ. Tumen jach in yaabiltmeʼ, suuk in wáantik ichil k-otoch kex maʼ tu yaʼalikten».

Jesuseʼ tu naʼataj máak yéetel tu yeʼesaj u yutsil tiʼ. Juntúul koʼolel doce jaʼab joʼopʼok u muʼyaj yoʼolal junpʼéel yaayaj kʼojaʼanileʼ tu yojéelteʼ Jesuseʼ ku beetik milagroʼob, ka tu yaʼalaj: «Wa ka in mach kex chéen u nookʼeʼ, jach jeʼel in wutstaleʼ». Jaaj u tʼaan. Náatsʼ yiknal Jesús, yéetel chéen ikil tu machil u nookʼeʼ ka jáan utschaji. Kex maʼ maʼalob ilaʼabik le baʼax tu beetaj le koʼoleloʼ, Jesuseʼ tu naʼataj baʼaxten tu beetaj. * Le oʼolal tu yaʼalajtiʼ: «Hija, [...] utschajkech tiʼ le yaayaj kʼojaʼanil yaantechoʼ». Le baʼax tu beetoʼ tu yeʼesaj ku naʼatik bix u yuʼubikuba le máakoʼoboʼ yéetel ku yeʼesik u yutsil tiʼob (Marcos 5:25-34).

 Bix jeʼel a beetik jeʼex Jesuseʼ. Wa ka wilik maʼ maʼalob u yuʼubikuba a wataneʼ, maas eʼes utsil yéetel paciencia tiʼ. Ilawil a naʼatik baʼaxten ku yaʼalik yéetel ku beetik wa baʼax. Ricardoeʼ ku yaʼalik: «Ken in wil lubaʼan u yóol wa kʼuuxilnajaʼaneʼ, kin maas kanáantik baʼax kin waʼalik».

Jesuseʼ tsikbalnaj yéetel u disipuloʼob. Jesuseʼ yaʼab tiempo úuchik u tsikbal yéetel u amigoʼob. Juntéenjeakeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok u yaʼalikten in Taataoʼ, teneʼ tsʼoʼok xan in tsʼáaik a wojéelteʼex» (Juan 15:15). Jaaj, yaan horaeʼ pʼáat chéen tu juunal utiaʼal u tuukul yéetel utiaʼal u orar, baʼaleʼ u suukileʼ ku tsikbaltik tiʼ u disipuloʼob tak le baʼaxoʼob yaan tu tsʼuʼ u puksiʼikʼaloʼ. Le áakʼab táanil tiʼ u kíimiloʼ, tu yaʼalajtiʼob «táaj yaachajaʼan [u yóol]» yoʼolal le baʼax ken u muʼyajtoʼ (Mateo 26:38). Kex yaan hora tu beetoʼob baʼaloʼob maʼ uts tu tʼaaneʼ, Jesuseʼ maʼ xuʼul u tʼankoʼobiʼ (Mateo 26:40, 41).

Bix jeʼel a beetik jeʼex Jesuseʼ. Tsikbalnen yéetel a watan. Aʼaltiʼ baʼax ka tuklik yéetel bix a wuʼuyikaba. Yaʼab atantsiloʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ jach suuk u tsikbal u yíichamoʼob wa tiaʼanoʼob yéetel uláakʼ máakoʼobeʼ, baʼaleʼ tu yotochoʼobeʼ mix tech u tʼaanoʼob. Anaeʼ ku yaʼalik bix u yuʼubikuba ken tsikbalnak u yíicham tu yéetel: «Kin wuʼuyik jach tu jaajil u yaabiltmen yéetel junmúuchʼ yaniloʼon».

Maʼ u xuʼulul a tʼanik a watan chéen utiaʼal a castigartik. «Ken tsʼíikilnak in wíicham tin wéeteleʼ —ku yaʼalik juntúul atantsil— ku máan kʼiinoʼob maʼ tu tʼanken. Ku beetik in wuʼuyik tiʼ teen yaan u culpail yéetel ku suʼlakkúuntiken». Baʼaleʼ Edwin, juntúul íichamtsileʼ, ku yilik u beetik jeʼex Jesuseʼ: «Ken kʼuuxilnakeneʼ —ku yaʼalik— kin wilik maʼ in séeb núukik, baʼaxeʼ kin kaxtik junpʼéel hora maas maʼalob utiaʼal k-tsikbaltik le baʼax uchaʼanoʼ».

Sandra, le máax tsʼoʼok k-yáax aʼalikoʼ, tu tsʼáaj cuentaeʼ desde ka káaj u xook u yíicham yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ tsʼoʼok u kʼexik u modos. Ku yaʼalik: «Bejlaʼeʼ maas uts u modos. Ku yilik u maas eʼesikten yaabilaj, jeʼex tu beetil Jesús yéetel u disipuloʼobeʼ». Le Bibliaoʼ tsʼoʼok u yáantik u millonesil máakoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob. ¿A kʼáat wa xan ka kaʼansaʼakech yéetel le Bibliaoʼ? Aʼal tiʼ juntúul u j-jaajkunaj Jéeoba ka u tsʼáatech xook yéetel le Bibliaoʼ; mix baʼal ken a boʼote.