Tuláakal le mejen ikʼeloʼoboʼ kʼaʼabéet limpio u wíinkliloʼob utiaʼal ka páajchajak u xikʼnaloʼob, u naʼakloʼob wa tuʼux bey xan utiaʼal u kʼaj óoltikoʼob baʼax yaan tu baʼpachoʼob. Jeʼex le síinikoʼoboʼ wa sucio u mejen antenaʼobeʼ istikyaj kun péekoʼob, u tʼankubaʼob wa u yuʼubikoʼob u book wa baʼax. Le oʼolaleʼ Alexander Hackmann, juntúul máak jach u xokmaj bix u kuxtal le baʼalcheʼoboʼ, ku yaʼalik: «Mix bikʼin ken k-il juntúul chan ikʼel sucio u wíinklil». Le máakaʼ tu yaʼalaj xaneʼ le mejen ikʼeloʼoboʼ «u yojloʼob bix ken u limpiartil u wíinkliloʼob».

 Tuukulnen tiʼ lelaʼ: Alexander yéetel u yéet meyajoʼobeʼ jach tu xakʼaltoʼob bix u limpiartik u mejen antenaʼob junpʼéel clase síinik (lelaʼ junpʼéel clase hormiga carpintera). Tu yiloʼobeʼ utiaʼal u limpiartik u antenaʼobeʼ ku wutsʼik u kʼaboʼobeʼ tsʼoʼoleʼ ku jiʼik u antenaʼobiʼ. Le kéen u máansoʼobeʼ ku luʼskoʼob tuláakal le baʼax paakʼal tu antenaʼoboʼ, kex nojochtak wa mejentak. Lelaʼ ku béeytal tumen tu kʼaboʼobeʼ yaan junpʼéel baʼal bey chan cepilloeʼ, yaan tiʼ u kojoʼob le cepilloaʼ xáachtakoʼob utiaʼal u luʼsik le baʼaloʼob maas nuuktak taakʼal tu antenaʼoboʼ. Yaan uláakʼ u kojoʼobeʼ maas taakʼal yanil utiaʼal u luʼskoʼob le baʼaloʼob mejentak taakʼaloʼob tak tu mejen tsoʼotseloʼob le antenaʼoboʼ. Uláakʼ junjaats tiʼ u kojoʼob le cepillooʼ maas táakʼuntakʼ yaniloʼob utiaʼal u luʼskoʼob le baʼaloʼob maas pʼayachtak taakʼal tu antenaʼoboʼ.

 Ilawil juntúul síinik táan u limpiartik u antenaʼob

 Alexander yéetel u yéet meyajoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ wa ka beetaʼak junpʼéel baʼal jeʼex le yaan tiʼ le mejen síinikoʼob utiaʼal u limpiartikoʼob u antenaʼobeʼ jach jeʼel u meyaj teʼ nukuch fabricaʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u meyaj le táan u beetaʼal le mejen nuʼukuloʼob ku tsʼaʼabal ichil computadoraʼob, celularoʼob wa uláakʼ baʼaloʼob jeʼex leloʼobaʼ. Wa tu yorail táan u beetaʼal le mejen nuʼukuloʼobaʼ ku bin wa baʼax ichiloʼobeʼ jeʼel u kʼastaloʼobeʼ wa maʼ kun meyajoʼob tubeel.

 Techeʼ, ¿bix a wilik? ¿Chéen wa bey anchajik le baʼax ku meyaj tiʼ le síinik utiaʼal u limpiartik u antenaʼoboʼ, wa yaan máax beete?