Le tecnologíaoʼ jeʼel u yáantik le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, pero jeʼel xan u taasik problemaseʼ. ¿Bix jeʼel u meyajtech maʼalobeʼ?

•  Le baʼax unaj a wojéeltikoʼ

•  Le baʼax unaj a beetkoʼ

•  Baʼax ku yaʼalik uláakʼ máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob

•  Utiaʼal a múul tsikbaltikeʼex

•   Le tecnologíaoʼ jeʼel u yáantik le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob wa ku meyajtiʼob tubeeloʼ. Yaan máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼobeʼ ku meyajtiʼob utiaʼal u tsikbaloʼob wa utiaʼal u túuxtikoʼob mensaje tiʼ u núupoʼob.

   Jonathaneʼ ku yaʼalik: «Ku kiʼimaktal a wóol kéen túuxtaʼaktech junpʼéel mensaje tuʼux ku yaʼalik: ‹in yaabiltmech› wa ‹táan in tuklikech›».

•   Wa maʼ tu meyaj tubeel le tecnología tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jeʼel u yantal problemas tiʼobeʼ. Yaan máaxoʼobeʼ láalaj hora táan u meyajtiʼob le celular yéetel le tabletoʼ, le jeʼeloʼ jeʼel u luʼsik tiempo tiʼob utiaʼal u máanskoʼob yéetel u núupoʼobeʼ.

   Julissaeʼ ku yaʼalik: «In wojel jeʼel u máansik yaʼab tiempo in wíicham tin wéetel wa bejlaʼa maʼ tin sen báaxtik in celulareʼ».

•   Yaan máaxoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ jeʼel u páajtal u múul tsikbaloʼob yéetel u núupoʼob kex táan u báaxtik u celularoʼob wa u tabletoʼobeʼ. Sherry Turkle, juntúul koʼolel u xokmaj bix u kuxtal máakeʼ, ku yaʼalikeʼ yaan máaxeʼ ku tuklikeʼ «jeʼel u páajtal u beetik jejeláas baʼaloʼob mientras táan u beetik uláakʼ baʼaloʼobeʼ». Kex yaʼab máaxoʼob ku tuklikoʼob maʼalob ka u beetoʼob beyaʼ pero u jaajileʼ maʼatech u taasik mix junpʼéel utsil. Le koʼolel xanoʼ ku yaʼalikeʼ «mientras maas yaʼab baʼaxoʼob ka beetik tiʼ junpʼéeliliʼ súutukileʼ maas istikyaj a concentrarkaba». a

   Saraheʼ ku yaʼalik: «Uts tin tʼaan in tsikbal yéetel in wíicham wa maʼ táan u beetik uláakʼ baʼaloʼobiʼ. Chéen baʼaleʼ kéen in wil táan u báaxtik u celulareʼ bey in wóol maas kiʼimak u yóoleʼ».

 Kʼaʼajaktech lelaʼ: Le bix u meyaj le tecnología tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jeʼel u yáantaj utiaʼal u bin utsil tiʼobeʼ pero jeʼel xan u beetik u yantal problemas tiʼobeʼ.

 Tsikbalteʼex baʼax maas kʼaʼanaʼan. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ unaj u yilaʼal «máakalmáak le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ» (Filipenses 1:10). Tukle: «¿Táan wa u pʼáatal minaʼantoʼon tiempo utiaʼal k-múul tsikbal tumen táan k-sen usartik le celular yéetel le tabletoʼ?»

 Mattheweʼ ku yaʼalik: «Jach triste u yilaʼal juntúul íichamtsil yéetel u yatan táan u cenaroʼobeʼ pero cada juntúuleʼ búuyul u báaxt u celular. Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ maʼ unaj u tuʼubultiʼobeʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ letiʼe u múul tsikbaloʼoboʼ yéetel u paklan eʼeskoʼob u yaabiltmubaʼob».

 Tsʼáaʼex u pʼiis le tecnologíaoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Jach kanáanteʼex maʼ a máaneʼex bey máaxoʼob minaʼan u naʼatoʼobeʼ, baʼaxeʼ bey máaxoʼob yaan u naʼatoʼobeʼ. Ilawil u meyajteʼex tubeel le tiempo yaanteʼexoʼ» (Efesios 5:15, 16). Tukle: «¿Suuk wa in jáan núukik le mensajeʼob chéen pʼel u kʼuchultenoʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal in pʼatik tu tsʼook le mensajeʼob maʼ jach kʼaʼabéet in núukik tu séebaʼaniloʼ?».

 Jonathaneʼ ku yaʼalik: «Junpʼéel baʼax áantkeneʼ letiʼe in luʼsik u sonidoil in celularoʼ yéetel in wilik in núukik le mensajeʼob yaanal súutukiloʼ. Tsʼoʼok in tsʼáaik xan cuentaeʼ le kéen tʼaʼanken, kéen kʼuchukten junpʼéel mensaje wa junpʼéel correoeʼ maʼ jach kʼaʼabéet in núukik tu séebaʼaniliʼ».

 Tsʼáa u pʼiis a meyajeʼex. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tuláakal baʼal yaan u súutukil» (Eclesiastés 3:1). Tukle: «Le tiaʼanen tin wotoch yéetel in familiaoʼ, ¿ku meyajten wa le celular utiaʼal in tsʼoʼoksik jujunpʼéel meyajoʼoboʼ? Le baʼax kin beetkaʼ, ¿táan wa u beetik u yantalten problemas yéetel in núup? ¿Baʼax ku tuklik in núup yoʼolal le baʼax kin beetkaʼ?».

 Mattheweʼ ku yaʼalik: «Le tecnologíaoʼ ku yáantik máak utiaʼal u beetik u meyaj jeʼel baʼalak horaeʼ. Chéen baʼaleʼ teneʼ kin wilik in tsʼáaik u pʼiis in meyaj yéetel kin wilik in máansik tiempo yéetel in watan».

 Tsikbalteʼex bix kun meyajteʼex le tecnologíaoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Cada juntúul máakeʼ maʼ u seguer u kaxtik chéen u yutsil, baʼaxeʼ u yutsil u yéet máakil» (1 Corintios 10:24). Tsikbalteʼex bix unaj u meyajteʼex le tecnologíaoʼ yéetel wa ka wilkeʼex tsʼoʼok u káajal u afectarkeʼexeʼ ilawil baʼax ken a beeteʼex utiaʼal maʼ u yantalteʼex problemas. Utiaʼal leloʼ jeʼel u páajtal u meyajteʼex le cuadro «Utiaʼal a múul tsikbaltikeʼex» ku chíikpajal teʼ xookaʼ.

 Danielleeʼ ku yaʼalik: «Teen yéetel in wíichameʼ jach suuk k-aʼalik baʼax k-tuklik, wa k-ilik juntúul tiʼ toʼon maʼ táan u tsʼáaik u pʼiis bix u meyajtiʼ le celular wa le tabletoʼ k-aʼalik bix k-uʼuyikba. Tsʼoʼok k-tsʼáaik cuentaeʼ wa maʼ t-séeb utskíintik le baʼax ku yúuchultoʼonoʼ jeʼel u káajal u yantaltoʼon problemaseʼ».

 Kʼaʼajaktech lelaʼ: Kʼaʼabéet a tsʼáaik u pʼiis bix u meyajtech le tecnologíaoʼ.