Tiʼ junpʼéel encuesta beetaʼabeʼ ilaʼabeʼ u 97 por cientoil tiʼ le paalaloʼoboʼ ku meyajtiʼob le redes socialesoʼ. Kux túun a paalal, ¿ku tsʼíiboltik wa u meyajtiʼob le redes socialesoʼ? Wa beyoʼ yaan jujunpʼéel baʼaloʼob unaj a chʼaʼik en cuenta.

Teʼ xookaʼ yaan k-tʼaan tiʼ lelaʼ:

•  ¿Bukaʼaj tiempo ken u máans a paalal teʼ redes socialesoʼ?

•  ¿Yaan wa u kanik a hijo u yéey u amigoʼobiʼ?

•  ¿Jeʼel wa u afectartik le bix u yuʼubikubaʼoboʼ?

•  ¿Baʼax ken u beet a paalal teʼ redes socialesoʼ?

•  ¿Jach wa kʼaʼabéet le redes socialesoʼ?

•  Baʼax ku yaʼalik uláakʼ taatatsiloʼob

 Junpʼéel página ich Interneteʼ ku yaʼalik: «Le redes socialesoʼ beetaʼan utiaʼal u náaysik u yóol máak bey xan utiaʼal ka taakchajak u conectarkuba láalaj hora u yil le baʼaxoʼob ku naʼaksaʼaloʼ» (HelpGuide).

 Lynne, yaan 20 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Wa táan u meyajten le redes socialesoʼ hasta maʼatech in tsʼáaik cuenta bix u máan le tiempooʼ. Kex ka in waʼal chéen junsúutuk kun meyajten le celularoʼ tu tsʼookeʼ maʼatech u taaktal in pʼatik utiaʼal in beetik uláakʼ baʼaloʼob».

 Tukulte: ¿Jeʼel wa u yuʼubik tʼaan in paalal wa kin waʼaliktiʼob bukaʼaj tiempo ken u máansoʼob teʼ redes socialesoʼ? ¿Jeʼel wa u kanik u controlartoʼob bukaʼaj tiempo kun meyajtiʼob le redes socialesoʼ?

 Teksto jeʼel u yáantajeʼ: «Jach kanáanteʼex maʼ a máaneʼex bey máaxoʼob minaʼan u naʼatoʼobeʼ, baʼaxeʼ bey máaxoʼob yaan u naʼatoʼobeʼ. Ilawil u meyajteʼex tubeel le tiempo yaanteʼexoʼ» (Efesios 5:15, 16).

 Le tʼaan redes socialesoʼ ku tsʼáaik naʼatbileʼ tuláakal le máaxoʼob yanoʼob teʼeloʼ a amigoʼob yéetel a kʼaj óoloʼob, chéen baʼaleʼ yaan kʼiineʼ maʼ beyiʼ tumen mix k-kʼaj óoloʼobiʼ.

 Patricia, yaan 17 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Teneʼ tsʼoʼok in wilkeʼ yaʼab táankelem paalaloʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ mientras maas yaʼab seguidoroʼob yaantiʼobeʼ u kʼáat u yaʼal bineʼ maas yaʼab máakoʼob ku preocuparkubaʼob tu yoʼolaloʼob. Chéen baʼaleʼ chéen táan u tuskubaʼob tumen mix u kʼaj óoloʼob le máakoʼoboʼ».

 Tukulte: ¿Ku naʼatik wa in paalal maʼ importante u yantaltiʼob yaʼab seguidores teʼ redes socialesoʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal u kaxtik u amigoʼob kex maʼ ich Internet yanoʼobiʼ?

 Teksto jeʼel u yáantajeʼ: «Juntúul jach maʼalob amigoeʼ ku yeʼesik yaabilaj tiʼ tuláakal súutukil, tu kʼiinil táan u muʼyaj máakeʼ letiʼeʼ bey juntúul sukuʼuneʼ» (Proverbios 17:17).

 Le investigadoroʼoboʼ tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ u sen usartaʼal le redes socialesoʼ ku beetik u yuʼubikuba máak tu juunal, u sen chiʼichnaktal wa hasta u deprimir.

 Serena, yaan 19 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Ku yaatal in wóol kéen in wil u foto in amigoʼob tuʼux binoʼob xíimbal pero maʼ tu invitartenoʼobiʼ».

 Tukulte: ¿Jeʼel wa u beetik u tuukul in hijo chéen tu yoʼolaleʼ, u taaktal u competir yéetel u kʼaskúuntaʼal u tuukul tumen le baʼax ku publicartik u maasiloʼ?

 Teksto jeʼel u yáantajeʼ: «Maʼ k-taasikbaʼex nojbaʼalil utiaʼal k-ilik máax maas maʼalob tiʼ uláakʼ» (Gálatas 5:26).

 Teʼ redes socialesoʼ jach chéen chʼaʼabil jeʼel u chaʼantik máak pornografía, u túuxtaʼal mensaje tiʼ máak utiaʼal u acosartaʼal wa u túuxtik bey xan u kʼamik máak fotoʼob jach suʼtsiltak (sexteo). Kex wa maʼ táan u máan tu tuukul a paalal u beetkoʼob kaʼacheʼ jeʼel u tocar u lúubloʼob tiʼ le baʼaloʼobaʼ.

 Linda, yaan 23 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Kex tu káajbal maʼ kʼaas le baʼax ku publicartaʼaloʼ yaan horaeʼ maʼ bey u tsʼoʼokoliʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ redes socialesoʼ yaʼab u yúuchul poochʼiliʼ, u yaʼalaʼal baʼaloʼob kʼaastak yéetel u yuʼubaʼal paaxoʼob jach kʼaastakiʼ».

 Tukulte: ¿U yojel wa u kanáantuba in paalal kéen ookkoʼob ich Internet? ¿Baʼax jeʼel u beetkoʼob wa ku chíikpajal tiʼob baʼaloʼob kʼaastakeʼ?

 Teksto jeʼel u yáantajeʼ: «Ichileʼexeʼ maʼ unaj u yúuchul tʼaan tiʼ le núupkʼebanoʼ, tiʼ tuláakal u jejeláasil baʼaloʼob kʼaastak bey xan tiʼ u píitmáan u tsʼíiboltaʼal wa baʼax [...]. Maʼ unaj xan u beetaʼal baʼaloʼob suʼtsiltakiʼ mix u yaʼalaʼal tʼaanoʼob minaʼan u biilaloʼob, mix u yaʼalaʼal kʼaakʼas báaxal tʼaanoʼob» (Efesios 5:3, 4).

 U jaajileʼ le redes socialesoʼ maʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼabéet utiaʼal u kiʼimaktal u yóol máakiʼ. Yaʼab paalaloʼobeʼ kiʼimak u yóoloʼob kex maʼ u usarkoʼob le redes socialesoʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan paalaloʼob xaneʼ tsʼoʼok u xuʼulul u usarkoʼob.

 Nathan, yaan 17 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Teneʼ xuʼul in usartik le redes sociales le ka tin wilaj bix tu afectartil in kiikoʼ. Tsʼoʼoleʼ desde ka xuʼul in usarkoʼobeʼ maas kiʼimak in wóol yéetel maas kin disfrutartik in kuxtal».

 Kʼaʼajaktech lelaʼ: Táanil tiʼ a tsʼáaik permiso tiʼ a paalal utiaʼal u meyajtiʼob le redes socialesoʼ ilawil wa jeʼel u kankoʼob u tsʼáaʼob u pʼiis le tiempo ken u máansoʼoboʼ, wa jeʼel u kankoʼob u yéeyoʼob tubeel u amigoʼobeʼ bey xan wa jeʼel u kanáantkubaʼob tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak ku chíikpajloʼoboʼ.

 Teksto jeʼel u yáantajeʼ: «Le máax yaan u naʼatoʼ ku jach ilik tuʼux ku tsʼáaik u yook» (Proverbios 14:15).