Le tʼaan utsul samaritanooʼ suuk u meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ máax jach suuk u yáantik u maasil. Le tʼaanaʼ chʼaʼab tiʼ junpʼéel tsikbalil tu yaʼalaj Jesús. Letiʼeʼ tu yaʼalaj utiaʼal u kaʼansikeʼ juntúul máak u yaabiltmaj u yéet máakileʼ ku chʼaʼik óotsilil yéetel ku yáantik u yéet máakil kex jeʼel tuʼuxak u taaleʼ.

Teʼ xookaʼ yaan k-ilik u núukil le preguntaʼobaʼ.

•  ¿Tiʼ baʼax ku tʼaan u tsikbalil le samaritanooʼ?

•  ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Jesús le tsikbalaʼ?

•  ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le tsikbalaʼ?

•  ¿Máax kaʼach le samaritanoʼoboʼ?

•  ¿Jach wa tu jaajil úuchi wa chéen junpʼéel tsikbal tu yaʼalaj Jesús?

Tu tsikbalil le samaritanooʼ Jesúseʼ tu yaʼaleʼ juntúul judíoeʼ lukʼ Jerusalén utiaʼal u bin Jericó. Chéen baʼaleʼ teʼ bejoʼ oklaʼabiʼ, loʼoloxaʼabiʼ yéetel sapat kíimsaʼabi.

Juntúul sacerdote judío táan kaʼach u suut Jericóeʼ tu yilaj le máakoʼ, chéen baʼaleʼ tu xóoyteʼ ka máan yaanal tuʼux. Ka tsʼoʼokeʼ máan juntúul levita, láayliʼ judíoeʼ, tu yilaj xan le máakoʼ ka máan yaanal tuʼux. Jeʼex k-ilkoʼ kex u yéet kaajaloʼobeʼ mix juntúul tiʼ letiʼob tu yáantaj le judíooʼ.

Ka tsʼoʼokeʼ máan xan juntúul samaritano teʼ bejoʼ (Lucas 10:33; 17:16-18). Le ka tu yilaj bix yanil le máakoʼ tu chʼaʼaj óotsilil tiʼeʼ ka tu tsʼakaj le tuʼux uchaʼan loob tiʼoʼ. Tsʼoʼoleʼ ka tu bisaj tiʼ junpʼéel naj utiaʼal u kanáante. Tuláakʼ kʼiin túuneʼ tu boʼotaj u yuumil le naj utiaʼal u seguer u kanáantik le máakoʼ, ka tu yaʼalajtiʼeʼ wa ku xupik u maasil taakʼineʼ jeʼel u boʼotiktiʼ le kéen suunakeʼ (Lucas 10:30-35).

Jesúseʼ tu yaʼalaj le tsikbal tiʼ juntúul máak ku tuklik kaʼach chéen kʼaʼabéet u yaabiltik u yéet kaajaloʼob wa u yéet religióniloʼoboʼ. Jesúseʼ taak kaʼach u kaʼansik tiʼeʼ kʼaʼabéet u yaabiltik tuláakal máak, maʼ chéen u yéet judíoiloʼobiʼ (Lucas 10:36, 37). Le tsikbalilaʼ tsʼíibtaʼab teʼ Biblia utiaʼal u jóoʼsik u yutsil tuláakal le máaxoʼob taak u beetkoʼob baʼax maʼalob tu táan Diosoʼ (2 Timoteo 3:16, 17).

Ku kaʼansiktoʼoneʼ juntúul máax u yaabiltmaj u yéet máakileʼ maʼ chéen ku yaʼalikiʼ, baʼaxeʼ ku yeʼesik. Juntúul máax beyaʼ ku yáantik le máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ kex wa táanxel luʼumil u taaloʼob, yaanal u idiomaʼob wa le baʼax suuk u beetkoʼoboʼ. Juntúul máax yaan u yaabilajeʼ ku tratartik u maasil jeʼex u kʼáat ka tratartaʼakeʼ (Mateo 7:12).

Le samaritanoʼoboʼ tiʼ kajaʼanoʼob kaʼach tu xamanil Judeaeʼ. Yaan tiʼ letiʼobeʼ u paalaloʼob le judíoʼob tsʼoʼok u beeloʼob yéetel le máaxoʼob maʼ judíoʼoboʼ.

Teʼ yáax siglooʼ le samaritanoʼoboʼ tsʼokaʼaniliʼ u formartik u religiónoʼobeʼ. Letiʼobeʼ maʼ tu kʼamkoʼob kaʼach uláakʼ u libroiloʼob le Bibliaoʼ, chéen le yáax cinco Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ.

Yaʼab judíoʼob tu kʼiiniloʼob Jesúseʼ jach u pʼekmoʼob le samaritanoʼoboʼ, jach junpuliʼ maʼatech u biskubaʼob kaʼach tu yéeteloʼob (Juan 4:9). Yaan judíoʼob xaneʼ utiaʼal u ofenderkoʼob wa máax kaʼacheʼ ku yaʼalikoʼobtiʼ samaritano (Juan 8:48).

Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa jach tu jaajil úuch le u tsikbalil le samaritanooʼ. Chéen baʼaleʼ Jesúseʼ kéen kaʼansajnak kaʼacheʼ suuk u chʼaʼchiʼitik lugaroʼob yéetel baʼaxoʼob suuk u beetik le máakoʼoboʼ. Lelaʼ ku beetik kaʼach utiaʼal u naʼatkoʼob le baʼax ku kaʼansiktiʼoboʼ.

Yaʼab tiʼ le baʼaxoʼob tu chʼaʼchiʼitaj Jesús tu tsikbalil le samaritanooʼ jach suuk u yilaʼal kaʼach tumen le máakoʼoboʼ. Koʼox ilik jujunpʼéel ejemploʼob.

• Wa tiaʼan kaʼach máak Jerusalén yéetel tak u bin Jericóeʼ yaan u kʼaʼabéettal u xíimbaltik 20 kilómetros. Chéen baʼaleʼ como Jerusalén maas kaʼanal yanileʼ éemel ku beetik máak utiaʼal u bin Jericó. Le oʼolal Jesúseʼ tu yaʼaleʼ le máak oklaʼaboʼ lukʼ Jerusaléneʼ yéetel táan kaʼach «u yéemel tu kaajil Jericó» (Lucas 10:30).

• Le sacerdoteʼob yéetel le levitaʼob kajaʼanoʼob Jericóoʼ suuk kaʼach u máanoʼob teʼ bejoʼ.

• Como maʼ yaʼab máak ku máan kaʼach teʼ bejoʼ suuk u yoklaʼal kaʼach máakiʼ, maases wa tu juunal ku bin.