Baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ

 Danieleʼ juntúul profeta judío jach kʼaj óolaʼan kaʼachi, kuxlaj tu añoiloʼob 700 tak 600 táanil tiʼ u taal Jesús. Yéetel u yáantaj Dioseʼ béeychaj u yojéeltik baʼax u kʼáat u yaʼal le wayakʼoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ tsʼaʼab xan u yil baʼaxoʼob kun úuchul teʼ kʼiinoʼobaʼ yéetel áantaʼab u tsʼíibt junpʼéel libro yaan ichil le Bibliaoʼ (Daniel 1:17; 2:19).

¿Máax kaʼach Daniel?

 Danieleʼ líikʼ tu luʼumil Judá, naatsʼ tiʼ u kaajil Jerusalén tuʼux yaan kaʼach le templooʼ. Teʼ año 617 táanil tiʼ u taal Jesúsoʼ, le rey Nabucodonosor, u reyil Babiloniaeʼ, ook tu kaajil Jerusalén ka tu bisaj yaʼab máakoʼob jach kʼaj óolaʼanoʼob (2 Reyes 24:15; Daniel 1:1). Ichil le máaxoʼob bisaʼaboʼoboʼ tiaʼan kaʼach le xiʼipal ku kʼaabaʼtik Danieloʼ.

 Jujuntúul táankelmoʼobeʼ yéeyaʼaboʼob utiaʼal ka kaʼansaʼakoʼob yéetel ka meyajnakoʼob tu palacio le reyoʼ. Ichiloʼobeʼ tiaʼan kaʼach Daniel yéetel u amigoʼobiʼ (Sadrac, Mesac yéetel Abednego). Letiʼobeʼ chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Jéeoba kex yaʼab baʼaloʼob tu aktáantoʼob (Daniel 1:3-8). Ka máan tres años táan u kaʼansaʼaloʼobeʼ le rey Nabucodonosoroʼ tu felicitartoʼob tumen jach yaan u naʼatoʼob. Letiʼeʼ «tu yileʼ diez u téenel maas maʼaloboʼob ke tuláakal le sacerdoteʼob ku beetkoʼob magia yéetel le j-meenoʼob» yanoʼob tiʼ tuláakal le tuʼuxoʼob ku reinaroʼ. Le oʼolal invitartaʼaboʼob utiaʼal ka meyajnakoʼob teʼ palaciooʼ (Daniel 1:18-20).

 Le ka máan yaʼab añoseʼ, le yaan 90 años tiʼ Danieloʼ túuxtaʼab tʼanbil utiaʼal ka xiʼik tu táan Belsasar, u reyil Babilonia teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ. Letiʼeʼ u kʼáat kaʼach u yojéelt baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax téek tsʼíibtaʼab teʼ pakʼoʼ. Yéetel u yáantaj Dioseʼ, Danieleʼ tu yaʼaleʼ Babiloniaeʼ yaan u lúubul tu kʼab le medopersaʼoboʼ. Yéetel jach bey úuchikoʼ, teʼ mismo áakʼaboʼ xuʼulsaʼab tiʼ Babilonia (Daniel 5:1, 13-31).

 Daríooʼ, u reyil medopersaeʼ tu tsʼáaj junpʼéel nojoch puesto tiʼ Daniel, tsʼoʼoleʼ tu chʼaʼtuklaj u tsʼáaik u maasil autoridad tiʼ (Daniel 6:1-3). Leloʼ jach tu beetaj u pʼektaʼal Daniel, le oʼolal taakchaj tak u kíimsaʼal. Le kʼasaʼan máakoʼoboʼ tu beetoʼob u puʼulul Daniel tu sajkab le leónoʼoboʼ, pero áantaʼab tumen Jéeoba utiaʼal maʼ u yúuchul mix junpʼéel loob tiʼ (Daniel 6:4-23). Le maʼ yaʼab u bin u kíimil Danieloʼ chíikpaj juntúul ángel tiʼ ka tu yaʼalajtiʼeʼ ‹jach táaj yaabiltaʼan› tumen Dios, lelaʼ kaʼatéen úuchik u yaʼalaʼal tiʼ (Daniel 10:11, 19).

 Chaʼant le video jóoʼsaʼan kaʼa jaats tiʼ, u kʼaabaʼeʼ Daniel, juntúul máak jach muʼukʼaʼan u fe.