¿Tsʼoʼok wa u kʼeʼexel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ?
Maʼ. Kex yaʼab u téenel tsʼoʼok u copiartaʼal le Biblia tu yáamil u milesil añosoʼ, wa ka keʼetek yéetel le baʼax ku yaʼalik le úuchben tsʼíiboʼoboʼ yaan u yilaʼaleʼ le yaantoʼon teʼ kʼiinoʼobaʼ láayliʼ letiʼe baʼax ku yaʼalikoʼ.
¿U kʼáat wa túun u yaʼaleʼ jach mix baʼal kʼaschajaʼan tiʼ le baʼax tsʼíibtaʼanoʼ?
Teʼ kʼiinoʼobaʼ tsʼoʼok u kaxtaʼal yaʼab úuchben tsʼíiboʼob tiʼ le Bibliaoʼ. Yaneʼ maʼ igual baʼax ku yaʼalikiʼ, lelaʼ ku yeʼesikeʼ maʼ jach maʼalob copiartaʼabikiʼ. Baʼaleʼ maʼ baʼaloʼob jach nuuktakoʼobiʼ yéetel maʼ tu kʼexik le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Chéen baʼaleʼ jujunpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ ku chan kʼexik le bix unaj u naʼataʼal le baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Diosoʼ. Lelaʼ úuch tsʼíibtaʼakoʼob, le máaxoʼob tsʼíibtoʼ u yóoliliʼob u kʼexoʼob bix u naʼataʼal u Tʼaan Dioseʼ. Koʼox ilik kaʼapʼéel baʼax tu kʼexoʼobiʼ.
Tiʼ jujunpʼéel úuchben tsʼíiboʼobeʼ 1 Juan 5:7, ku yaʼalik: «Teʼ kaʼanoʼ: le Taataoʼ, le Verbo yéetel le Espíritu Santooʼ, le óoxtúuloʼobaʼ, juntúuliliʼob». Chéen baʼaleʼ jujunpʼéel úuchben tsʼíiboʼob tsʼoʼok u kaxtaʼaloʼobeʼ ku yeʼesikeʼ le tʼaanoʼobaʼ minaʼan kaʼach le ka yáax tsʼíibtaʼab u Tʼaan Diosoʼ. Baʼaxeʼ oksaʼab le ka máan kʼiinoʼ. a Le oʼolal le Bibliaʼob maas maʼalob traducirtaʼaniloʼoboʼ maʼatech u taaskoʼob le jaatsaʼ.
Teʼ úuchben tsʼíiboʼoboʼ u kʼaabaʼ Dioseʼ u milesil u téenel ku chíikpajliʼ. Baʼaleʼ tiʼ yaʼab Bibliaʼobeʼ luʼsaʼab u kʼaabaʼiʼ ka tsʼaʼab «Yuumtsil» wa «Dios».
¿Bix jeʼel k-ojéeltik wa yaan uláakʼ baʼaloʼob maʼ maʼalob tsʼíibtaʼan ichil u Tʼaan Diosiʼ?
Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab úuchben tsʼíiboʼob tsʼoʼok u kaxtaʼal, le oʼolal maas chéen chʼaʼabil u yilaʼal wa maʼalob bix traducirtaʼanil le bibliaʼoboʼ. b Le ka tsʼoʼok u keʼetel le úuchben tsʼíiboʼob yéetel le baʼax ku yaʼalik le Biblia teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿baʼax ilaʼabi? ¿Jeʼel wa u páajtal k-creertik maʼ kʼeʼexek le baʼax ku yaʼalikoʼ?
Le ka tʼaanaj yoʼolal le Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ (wa Antiguo Testamento) William Henry Greeneʼ, tu yaʼalaj: «Jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ minaʼan uláakʼ tsʼíib jach chúukaʼan baʼax ku yaʼalik jeʼex le ka tsʼíibtaʼab úuchjeakiloʼ».
Tu yoʼolal le Tsʼíiboʼob ich Griegooʼ (wa Nuevo Testamento) Frederick Bruceeʼ, ku yaʼalik: «Maas yaʼab baʼaxoʼob eʼesik de ke jach jaaj tuláakal baʼax tsʼíibtaʼan teʼ Nuevo Testamentooʼ ke le baʼaxoʼob tsʼíibtaʼaboʼob úuchjeakil tumen le máakoʼob jach kʼaj óolaʼanoʼoboʼ, le baʼaloʼobaʼ mix máak ku táabal u yaʼal wa maʼ jaaj baʼax ku yaʼalikoʼobiʼ».
Sir Frederic Kenyon, juntúul máak ku xakʼaltik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ, ku yaʼalikeʼ «jeʼel máaxakeʼ jeʼel u páajtal u machik u xok le Bibliaoʼ, u confiar de ke u Tʼaan Dios yéetel jaaj baʼax ku yaʼalik. Kex jeʼel bukaʼaj años yéetel generaciónoʼob tsʼoʼok u máaneʼ maʼ kʼeʼexek baʼax ku yaʼalikiʼ».
¿Baʼax uláakʼ eʼesik maʼ kʼeʼexek baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ?
Le judíoʼob yéetel le cristianoʼob tsʼíibt le Bibliaoʼ tʼaanajoʼob tak tiʼ le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak tu beetaj u kaajal Dios úuchjeakiloʼ (Números 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Gálatas 2:11-14). c Tu tsʼíibtoʼob xan le baʼaloʼob kʼaastak ku beetik kaʼach le judíoʼoboʼ, lelaʼ ku yeʼesik jujunpʼéel tiʼ le kaʼansajoʼob maʼ jaajtak ku creertaʼal tumen le máakoʼoboʼ (Oseas 4:2; Malaquías 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Juan 5:21). Úuchik u tsʼíibtikoʼob lelaʼ tu yeʼesoʼob maʼatech u tuusoʼob yéetel jach kʼaʼanaʼan u yilkoʼob u Tʼaan Dios.
¿Máasaʼ lelaʼ ku yeʼesikeʼ Dios kanáant maʼ u saʼatal u Tʼaan? (Isaías 40:8; 1 Pedro 1:24, 25). d Dioseʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼal u Tʼaan utiaʼal u jóoʼsaʼal u yutsil tumen le máakoʼob kuxlajoʼob úuchjeakiloʼ bey xan utiaʼal k-jóoʼsik u yutsil teʼ kʼiinoʼobaʼ (1 Corintios 10:11). U jaajileʼ «tuláakal le baʼaxoʼob tsʼíibtaʼaboʼob úuchjeakiloʼ tsʼíibtaʼaboʼob utiaʼal k-kaanbal, utiaʼal beyoʼ ikil u chúukpajal k-óol yéetel ikil u líiʼsaʼal k-óol tumen u Tʼaan Dioseʼ ka k-páaʼt le baʼax ken u tsʼáatoʼon Diosoʼ» (Romanos 15:4).
Jesús yéetel u discípuloʼobeʼ tu chʼaʼchiʼitoʼob le Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ yéetel maʼ tu yaʼaloʼob wa maʼ maʼalob le baʼax tsʼíibtaʼan ichiloʼ (Lucas 4:16-21; Hechos 17:1-3).
a Le tʼaanoʼobaʼ maʼ tu chíikpajal teʼ Códice Sinaíticooʼ, teʼ Códice Alejandrinooʼ, teʼ Manuscrito Vaticano 1209, teʼ Vulgata latina yáax tsʼíibtaʼaboʼ, teʼ versión siríaca Filoxeniana-Harclenseoʼ mix teʼ Peshitta siríacaoʼ.
b Tsʼoʼok u kaxtaʼal maas tiʼ 5,000 úuchben tsʼíiboʼob ich griego wa jeʼex maas kʼaj óolaʼaniloʼ Nuevo Testamento wa Tsʼíiboʼob ich Griego.
c Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa perfecto le máaxoʼob meyajtik Dios way Luʼumeʼ. Baʼaxeʼ ku yaʼalik: «Tuláakal máak ku kʼebantal» (1 Reyes 8:46).
d Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Dios tsʼáa tu tuukul le máakoʼob le baʼaxoʼob ken u tsʼíibtoʼoboʼ, maʼ tu yaʼalik wa tu dictartaj cada junpʼéel tiʼ le tʼaanoʼoboʼ (2 Timoteo 3:16, 17; 2 Pedro 1:21).