Koʼoneʼex ilik jujunpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantkecheʼ.

•  Techeʼ, ¿baʼax jeʼel a beetkeʼ?

•  ¿Kux túun wa kʼaʼabéet a kʼamik junpʼéel tratamientoeʼ?

•  ¿Baʼax jeʼel u páajtal a beetik utiaʼal a wuʼuyikaba maʼalobileʼ?

•  Tekstoʼob jeʼel u yáantkecheʼ

 Tuukulnen tiʼ le baʼax ku yúuchlaʼ:

 Jennifereʼ maʼ kiʼimak u yóoliʼ, bul kʼiin táan u yokʼol yéetel maʼ u yojel baʼaxten bey u yuʼubikubaoʼ. Maʼ u kʼáat tsikbal yéetel mix máakiʼ, maʼ taak u janaliʼ, maʼ tu wenel tubeel yéetel wa yaan baʼax ku beetkeʼ maʼ tu páajtal u concentrarkuba. Le oʼolal yaan kʼiin ku tuklik wa yaan u xuʼulul u yuʼubikuba beyoʼ.

 Markeʼ jach maʼalob u calificaciónoʼob kaʼachi, pero beoraeʼ maʼ tu tsʼáaik u yóol teʼ xookoʼ yéetel maʼ taak u bin escuelaiʼ. Kaʼacheʼ jach uts tu tʼaan u jóokʼol báaxal, pero beoraeʼ mix le jeʼel taak u beetkoʼ. U amigoʼobeʼ maʼ tu naʼatkoʼob baʼax ku yúuchultiʼ, yéetel u taataʼobeʼ tsʼoʼok u káajal u preocuparoʼob tumen maʼ u yojloʼob wa yaan u séeb máantiʼiʼ wa tsʼoʼok u kʼojaʼantal.

 Wa yaan kʼiin tsʼoʼok a wuʼuyikaba jeʼex Jennifer yéetel Markeʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ? Jeʼel u páajtal a beetik kaʼapʼéel baʼaleʼ.

1.  Yáaxeʼ: Ilawil a wutskíintik le problema chéen ta juunaloʼ.

2.  U kaʼapʼéeleʼ: Tsikbalt baʼax ku yúuchultech tiʼ juntúul máax ka confiar.

 Wa maʼ taak a tsikbaltik le baʼax ku yúuchultechoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u taaktal a wutskíintik ta juunal le problema yaantechoʼ. Pero, ¿letiʼe baʼax wa unaj a beetkoʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maas maʼalob kaʼatúul ke chéen juntúul, tumen maas ku bin utsil tiʼob yoʼolal le meyaj ku beetkoʼoboʼ. Tumen wa ku lúubul juntúul tiʼ letiʼobeʼ jeʼel u yáantaʼal tumen uláakʼ juntúul utiaʼal u líikʼleʼ. Pero ¿baʼax jeʼel u yúuchul tiʼ le máax ku lúubul wa minaʼan mix máak líiʼsikoʼ?» (Eclesiastés 4:​9, 10).

 Tuukulnen tiʼ le ejemploaʼ. Koʼox aʼalikeʼ ka saʼatal tiʼ junpʼéel lugar jach peligroso, éeʼjochʼeʼen yéetel maʼ a kʼaj óol mix máakiʼ. ¿Baʼax jeʼel a beetkeʼ? ¿Ta juunal wa ken a wil bix kan jóokʼoliʼ wa yaan a kʼáatik áantaj tiʼ juntúul máax ka confiar?

 Jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ le depresiónoʼ bey jeʼex ka saʼatkoʼon tiʼ junpʼéel lugar jach éeʼjochʼeʼen yéetel peligrosoeʼ, tumen yaan kʼiineʼ maʼ tu xuʼulul u yuʼubikuba máak jach triste. Le oʼolal maas maʼalob ka k-kʼáat áantaj.

 TEKSTO JEʼEL U YÁANTAJEʼ: «Jeʼel máaxak ku náachkuntkubaeʼ [...] yaan u yeʼesik u pʼekmaj le naʼatoʼ» (Proverbios 18:1).

 Wa ka tsikbaltik tiʼ a taataʼob wa tiʼ juntúul máax ka confiar le baʼax ku yúuchultechoʼ jach jeʼel u yáantkecheʼ, tumen maʼ xaaneʼ láayliʼ u máansmoʼob le baʼax ku yúuchultechoʼ.

 Maʼ xaaneʼ ka tuklikeʼ a taataʼobeʼ maʼ tu naʼatkoʼob bix a wuʼuyikaba tumen mix juntéen úuchuk tiʼob le baʼax ka aktáantikoʼ. Pero, ¿jach wa jaaj leloʼ? Kex maʼ igual le baʼax tu aktáantaj a taataʼob tiʼ le baʼax ku yúuchultechoʼ, maʼ xaaneʼ tocarnaj u yuʼubikubaʼob jeʼex a wuʼuyikabaoʼ yéetel jeʼel u páajtal u yaʼalikoʼobtech baʼax unaj a beetik utiaʼal a wuʼuyikaba maʼalobileʼ.

 TEKSTO JEʼEL U YÁANTAJEʼ: «¿Minaʼan wa u naʼat le máaxoʼob yaan u jaʼabiloʼoboʼ? ¿Mix baʼal wa u yojel le máaxoʼob tsʼoʼok u yúuchbentaloʼoboʼ?» (Job 12:12).

 ¿Baʼax jeʼel a kanik tiʼ le tekstoaʼ? Wa ka tsikbaltik tiʼ a taataʼob wa tiʼ máax yaantech confianza baʼax ku yúuchultecheʼ letiʼobeʼ yaan u tsʼáaikoʼobtech maʼalob consejoʼob.

 Wa sáamsamal ka wuʼuyikaba jach tristeeʼ maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u tsaʼayaltech depresión yéetel kʼaʼabéettech tratamiento.

 Le depresiónoʼ séeb jeʼel u confundirtaʼal yéetel le bix u yuʼubikuba máak kéen u chuk u táankelmil wa u x-lóoʼbayaniloʼ. Pero le depresiónoʼ maas kʼaas u afectartik bix u yuʼubikuba máak yéetel maʼ tu séeb máan. Le oʼolaleʼ wa maʼ tu xuʼulul a wuʼuyikaba jach tristeeʼ tsikbalt tiʼ a taataʼob utiaʼal u biskechoʼob yiknal doctor.

 TEKSTO JEʼEL U YÁANTAJEʼ: «Le máaxoʼob toj u yóoloʼoboʼ maʼ kʼaʼabéettiʼob juntúul doctoriʼ, chéen baʼaleʼ le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ kʼaʼabéettiʼob» (Mateo 9:12).

 Wa ku yaʼalaʼaltech tumen le doctor yaantech depresiónoʼ maʼ unaj a suʼlaktaliʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ tiʼ yaʼab paalaloʼob ku tsaʼayal depresión, tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal u yutstaleʼ. Kʼaʼajaktech xaneʼ a amigoʼobeʼ jach u yaabiltmechoʼob yéetel maʼ tun tuukuloʼob kʼaas ta woʼolal.

 Baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ: Eʼes paciencia. Kʼaʼajaktecheʼ ku bisik tiempo u yutstal máak. Le oʼolal maʼ u lúubul a wóol wa yaan kʼiin ka kaʼa wuʼuyik tristeech. a

 Yaan baʼaloʼob jeʼel u páajtal a beetik utiaʼal maʼ a wuʼuyikaba triste kex táan a kʼamik tratamiento wa maʼeʼ. Por ejemploeʼ wa ka janal tubeel, ka wenel le horas kʼaʼabéet yéetel ka beetik ejercicioeʼ jach jeʼel u yáantkecheʼ (Eclesiastés 4:6; 1 Timoteo 4:8). Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkecheʼ letiʼe u yantaltech junpʼéel diario tuʼux ka tsʼíibtik bix a wuʼuyikaba, baʼax ka beetik utiaʼal a wutstal yéetel baʼaxoʼob áantkech.

 Kʼaʼajaktecheʼ kex yaantech depresión wa táan a aktáantik junpʼéel baʼax jach yajeʼ wa ka chaʼik a wáantaʼal tumen u maasil yéetel ka beetik baʼax ku yaʼalaʼaltecheʼ yaan a wuʼuyikaba maʼalobil.

•  «Jéeobaeʼ naatsʼ yanil tiʼ le máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ, ku yáantik le máaxoʼob yaachajaʼan u yóoloʼoboʼ» (Salmo 34:18).

•  «Pʼat a kuuch tiʼ Jéeoba, letiʼ túuneʼ yaan u yáantkech. Letiʼeʼ mix bikʼin ken u chaʼa u lúubul le máax utsoʼ» (Salmo 55:22).

•  «Tumen teen, Jéeoba a Dioseʼ, in machmaj a x-noʼoj kʼab, teen aʼaliktech: ‹Maʼ a chʼaʼik saajkil. Teneʼ jach tu jaajil yaan in wáantkech›» (Isaías 41:13).

•  «Maʼ a sen chiʼichnaktaleʼex yoʼolal u kʼiinil sáamal» (Mateo 6:34).

•  «Aʼaleʼex tiʼ Dios ich oración tuláakal baʼax a kʼáateʼex. [...] Bey túunoʼ le jeetsʼelil maʼ tu páajtal u naʼataʼal tumen wíinik ku tsʼáaik Diosoʼ, yaan u kanáantik a puksiʼikʼaleʼex» (Filipenses 4:6, 7).