LE PAALALOʼOBOʼ TAAK U YOJÉELTIKOʼOB
¿Bix jeʼel in kʼáatik permiso tiʼ in taataʼob utiaʼal ka in beet uláakʼ baʼaloʼobeʼ?
Sylviaeʼ ku yaʼalik: «Le yaanten 15 añosoʼ maʼalob in wilik kaʼach le baʼaxoʼob ku yaʼalikten in taataʼoboʼ, baʼaleʼ beora yaanten 19 kin tuklikeʼ unaj u tsʼáaikoʼobten maas permiso in beet uláakʼ baʼaloʼob».
¿Ka wuʼuyikaba wa jeʼex Sylviaeʼ? Wa beyoʼ, le xookaʼ yaan u yáantkech a wil bix jeʼel a tsikbaltik tiʼ a taataʼob bix a wuʼuyikabaeʼ.
Baʼax unaj a chʼaʼik en cuenta
Táanil tiʼ a kʼáatik u maasil permiso tiʼ a taataʼobeʼ chʼaʼ en cuenta le baʼaloʼobaʼ:
Le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼaltechoʼ ku kanáantkech. Tukult táan a máan tiʼ junpʼéel bej tuʼux yaʼab u máan cocheʼob. Le semáforos yéetel le baʼaloʼob ku yeʼesik bix unaj u manejar máakoʼ, ¿máasaʼ jach ku yáantaj utiaʼal maʼ u yúuchul yaʼab accidenteʼob? Bey túun xanoʼ le baʼaxoʼob ku yaʼaliktech a taataʼoboʼ ku kanáantkech.
Ku yaʼalikoʼobtech baʼax unaj a beetik tumen u yaabiltmechoʼob. Wa maʼ u yaʼalaʼaltech mix baʼal tumen a taataʼobeʼ yaan u yeʼeskoʼob baʼaliʼ u kʼáatoʼob baʼax ku yúuchultecheʼ. Wa maʼ u beetkoʼobeʼ, ¿máasaʼ jeʼel a tuklik kʼasaʼanoʼobeʼ?
¿A WOJEL WA? Le taatatsiloʼoboʼ ku beetkoʼob xan baʼax ku yaʼalaʼaltiʼob. Wa maʼ tuukulnakech kaʼach tiʼ lelaʼ ilawil baʼax ku yaʼalik Génesis 2:24; Deuteronomio 6:6 yéetel 7; Efesios 6:4 bey xan 1 Timoteo 5:8.
¿Baʼax túun jeʼel u páajtal a beetik wa ka tuklik kʼasaʼan a taataʼob tumen maʼ tu chaʼikoʼob a beetik jeʼel baʼaxakeʼ?
Baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ
Tukult baʼax ken a waʼale. ¿Ka beetik wa le baʼaxoʼob ku yaʼaliktech a taataʼoboʼ? Wa maʼ ta beetkeʼ, maʼ xaaneʼ, maʼ u súutukil utiaʼal a kʼáatik permisoiʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u yáantkech le xook «¿Baʼax jeʼel in beetik utiaʼal ka maas confiarnak in taataʼob tiʼ teneʼ?».
Baʼaleʼ wa tsʼoʼok a weʼesik ka wuʼuyik tʼaaneʼ, tukult tubeel baʼax taak a waʼalik tiʼ a taataʼob. Maʼ xaaneʼ maʼalob ka a tsʼíibt le baʼaxoʼob ken a waʼaloʼ. Leloʼ yaan u yáantkech a wil wa maʼalob le baʼax ken a kʼáatoʼ. Tsʼoʼoleʼ kʼáattiʼob baʼax súutukil jeʼel u páajtal a tsikbal tu yéeteloʼobeʼ. Kéen a beeteʼ chʼaʼ en cuenta le baʼaloʼobaʼ:
Maʼ a baʼateltʼaan. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tʼaan yaj u yuʼubaʼaleʼ ku beetik u maas pʼuʼujul máak» (Proverbios 15:1). Maʼ u tuʼubultech lelaʼ: wa ka baʼateltʼaan yéetel a taataʼob wa ka waʼaliktiʼob kʼasaʼanoʼobeʼ yaan a beetik u pʼuʼujuloʼob.
Bianca, yaan 19 años tiʼeʼ ku yaʼalik: «Wa maas kin respetartik in taataʼobeʼ, letiʼob xaneʼ ku respetarkenoʼob. Beyoʼ maas chéen chʼaʼabil k-tsʼáaikba de acuerdo».
Uʼuy baʼax ku yaʼalikoʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Cada juntúuleʼ kʼaʼabéet u séeb uʼuyik baʼax ku yaʼalaʼaltiʼ, chéen baʼaleʼ maʼ unaj u séeb tʼaaniʼ» (Santiago 1:19). Unaj a kʼaʼajsikeʼ táan a tsikbal yéetel a taataʼob, le oʼolal maʼ chéen teech unaj a sen tʼaaniʼ.
Devan, yaan 20 años tiʼeʼ ku yaʼalik: «Jeʼex u bin k-nojochtaleʼ jeʼel k-tuklik maas yaʼab baʼal k-ojel tiʼ k-taataʼobeʼ, baʼaleʼ maʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon beyoʼ. Wa k-uʼuyik baʼax ku yaʼalikoʼobeʼ yaan u bintoʼon maʼalob».
Naʼat bix u yuʼubikubaʼob. Ilawil a naʼatik baʼaxten ku yaʼalaʼaltech wa baʼax tumen a taataʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ maʼ unaj k-kaxtik chéen k-utsiliʼ, baʼaxeʼ tak u yutsil u maasil (Filipenses 2:4).
Joshua, yaan 21 años tiʼeʼ ku yaʼalik: «Kaʼacheʼ kin tuklikeʼ in taataʼobeʼ tiaʼanoʼob tin contraeʼ yéetel chéen maʼ u kʼáatoʼob ka in beet wa baʼaxiʼ. Baʼaleʼ beoraaʼ kin wilkeʼ chéen taak kaʼach u yáantkenoʼob tumen yaʼab baʼax maʼ in wojel kaʼachiʼ. Wa yaan kʼiin ku yaʼalikoʼobten wa baʼaxeʼ, ku beetkoʼob tumen u yaabiltmenoʼob yéetel u kʼáatoʼob ka xiʼikten utsil».
Baʼax uláakʼ jeʼel u páajtal a beetkeʼ. Tukleʼ a taataʼobeʼ maʼ u kʼáatoʼob ka xiʼikech tiʼ junpʼéel fiesta yaan u beetaʼal de áakʼabiʼ. Ilawil baʼax chiʼichnakkúuntikoʼob. ¿Letiʼe fiestaoʼ wa letiʼe hora kun beetbiloʼ?
Wa chiʼichnakoʼob yoʼolal le hora kun beetbiloʼ, ¿jeʼel wa u chaʼikoʼob a bin wa ka láakʼintaʼal tumen wa máaxeʼ?
Wa letiʼe fiestaoʼ, ¿jeʼel wa u xuʼulul u chiʼichnaktaloʼob wa ka waʼaliktiʼob máaxoʼob kun binoʼob yéetel máax kun nuʼuktikeʼ?
Kéen tʼaanakech yéetel a taataʼobeʼ unaj a wuʼuyik baʼax ku yaʼalikoʼobtech yéetel maʼ unaj a baʼateltʼaaniʼ. Yéetel le baʼaxoʼob ka waʼalik bey xan le baʼaxoʼob ka beetkoʼ unaj a weʼesik ka respetartik a «papá yéetel a maama» (Efesios 6:2, 3). ¿Yaan wa túun u tsʼaʼabaltech permiso? Maʼ xaaneʼ jeʼeleʼ, maʼ xaaneʼ maʼ. Kex beyoʼ maʼ unaj u tuʼubultech lelaʼ:
Kʼam yéetel kiʼimak óolal le baʼax kun aʼalbiltechoʼ. Wa le paalaloʼob ku kʼamkoʼob le baʼax ku yaʼalaʼaltiʼoboʼ leloʼ jeʼel u yáantaj utiaʼal u tsʼaʼabal permiso tiʼob kéen máanak kʼiineʼ. Wa ka tsʼíikil yéetel a taataʼob tumen maʼ tu chaʼikoʼob a beetik wa baʼaxeʼ, tuláakʼ kʼiin ken a kʼáat permisoeʼ maas maʼ tun jáan tsʼaabiltech . Baʼaleʼ wa ka beetik yéetel kiʼimak óolal baʼax ku yaʼalaʼaltecheʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u chaʼabal a beetik uláakʼ baʼaloʼobeʼ.