Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

CAPÍTULO 88

Ti hombre ricu ne Lázaro

Ti hombre ricu ne Lázaro

LUCAS 16:14-31

  • EJEMPLU STIʼ TI HOMBRE RICU NE LÁZARO

Maʼ bisiidiʼ Jesús ca discípulo stiʼ ximodo iquiiñecaʼ jneza ca cosa risaca ni nápacaʼ. Peru cadi laasicabe bicaadiágacabe Jesús, laaca bicaadiaga caadxi fariseu laabe, ne laacaʼ nga naquiiñeʼ chinándacaʼ ca conseju guniʼbe, purtiʼ guizáʼ nadxiicaʼ bidxichi. Peru ora binadiaga ca fariseu ni guníʼ Jesús bizulú «bíʼnicaʼ despreciu laabe pur modo biʼniʼ lucaʼ» (Lucas 15:2; 16:13, 14).

Peru qué nidxibi Jesús laacabe, ne guníʼ: «Laatu nga ca ni ná runi ni jneza nezalú binni, peru runibiáʼ Dios ladxidoʼto. Purtiʼ ni risaca para binni la? qué iquiiñeʼ ni para Dios» (Lucas 16:15).

Maʼ xadxí nga de rusisaca ca binni que ca fariseu, peru maʼ bedandá hora guidxaa caadxi cosa. Maʼ guirutiʼ tu zusisaca ca binni ricu ne ca ni napa xiixa dxiiñaʼ risaca lade política ne religión. Peru ca binni ni nanna caquiiñeʼ guiziidiʼ jma de Dios nga ni jma zasaca. Peru Jesús guníʼ zadxaa caadxi cosa:

«Ley ne ca Profeta nga yenanda binni ante gueeda Juan. Ne dede dxi que, cayuíʼcabe ca noticia galán de Reinu stiʼ Dios, ne guiráʼ clase binni cayaca nagana para laa ugaanda ni. Dxandíʼ peʼ, jma fácil tidiʼ guibáʼ ne guidxilayú que guiaana ti letra ni jma nabiuxe de Ley sin gaca cumplir» (Lucas 3:18; 16:16, 17). ¿Ximodo rusihuinni ca diidxaʼ riʼ maʼ bedandá hora guidxaa caadxi cosa?

Nabé riguu ca líder stiʼ ca religión stiʼ ca judíu naróʼ sticaʼ purtiʼ nacaʼ rinándacaʼ Ley stiʼ Moisés. Guietenaláʼdxinu xi gudxi ca fariseu Jesús dxi bisianda ti hombre ciegu ndaaniʼ guidxi Jerusalén: «Nácadu discípulo stiʼ Moisés. Nánnadu guniʼné Dios Moisés» (Juan 9:13, 28, 29). Tobi de ca propósitu stiʼ Ley stiʼ Moisés que nga gacaneni binni gunibiaʼcaʼ tuu nga Mesías o Jesús. Bisihuinni Juan Bautista Jesús nga Mesías ora gudxi laabe Dendxuhuiiniʼ stiʼ Dios (Juan 1:29-34). Dede dxi bizulú Juan cayuni predicar ca judíu ni nachaʼhui ladxidóʼ, jmaruʼ si ca pobre, runadiágacaʼ guiniʼbe de «Reinu stiʼ Dios». Zacá ni, nuu «noticia galán» para ca binni ni racalaʼdxiʼ guni mandar Reinu stiʼ Dios laa ne guicaacaʼ ca ndaayaʼ guedané ni.

Maʼ biʼniʼ cumplir Ley stiʼ Moisés propósitu stiʼ: maʼ gucaneni ca judíu gánnacaʼ tuu nga Mesías. Ne cadi candaa, maʼ qué zaquiiñeʼ ni. Quíxhenu ti ejemplu, Ley que ná zanda gaca divorciar tuuxa de xheelaʼ pur caadxi razón, peru yanna Jesús ná: «Guiráʼ hombre gaca divorciar de xheelaʼ ne guichaganáʼ sti gunaa la? maʼ guendarapa jnadxii ngue» (Lucas 16:18). Guizáʼ bidxiichi ca fariseu ora binadiágacaʼ ndiʼ, purtiʼ laacaʼ rinándacaʼ dede primé ne últimu ni cá lu Ley que.

De raqué, gudixhe Jesús ti ejemplu ni rusihuinni cadxaa caadxi cosa. Bizeetebe de chupa hombre ne bisiénebe ximodo bidxaa xquendanabánicaʼ. Guidúʼyanu ejemplu riʼ ne cadi guiaandaʼ laanu laaca cucaadiaga ca fariseu ni, ca ni nadxii bueltu ne nabé rusisaca binni laacaʼ.

Sicaríʼ ná Jesús: «Biuu ti hombre ricu, puru si lari sicarú de color moradu racu ne lari de lino, ne guiráʼ dxi riuube nayecheʼ pur guiráʼ luju nápabe. Peru nabé rié ti hombre láʼ Lázaro, ni rinabaʼ guna, ra puertaʼ lídxibe ne dxaʼ guiʼdxuʼ ladi ne racaláʼdxibe gobe xiixa ni riaba xaʼnaʼ mexaʼ stiʼ hombre ricu que. Ya, dede reeda biʼcuʼ ne rixupi lu ca guiʼdxuʼ que» (Lucas 16:19-21).

Rihuinni ca zeeda gaca ca fariseu hombre ricu que, purtiʼ guizáʼ riuuláʼdxicaʼ bidxichi. Nánnanu laaca riuulaʼdxiʼ ca fariseu gácucaʼ lari caru ne risaca. Pa nápacabe o qué gápacabe stale bueltu la? ruluíʼcabe binni ricu purtiʼ nápacabe stale privilegiu ne zanda gúnicabe ni ná Dios. Ne para gusihuinni Jesús xi guiráʼ privilegiu nápacabe, bichaaga laacabe né ti hombre ricu ni nacu lari moradu, ti color ni racu ca rey. Ne laaca nacu hombre riʼ ti lari blancu de lino, ti color ni rusihuinni nácabe nachaʼhui (Daniel 5:7).

¿Ximodo ruuyaʼ ca líder ricu ne orgulloso riʼ ca binni pobre? Nabé rúnicabe menu laacaʼ ne dede rábicabe laacaʼ ‛am haʼárets, o binni guidxilayú, ni qué runibiáʼ Ley ne qué runi merecercaʼ guiziidicaʼ ni (Juan 7:49). Rihuinni sicaríʼ nga bizaaca «Lázaro, ni rinabaʼ guna», purtiʼ racalaʼdxiʼ gó ca cosa ni riaba xaʼnaʼ mexaʼ stiʼ hombre ricu que. Cumu dxaʼ Lázaro guiʼdxuʼ la? ngue runi ribixhilaʼdxiʼ rey que laa, zacaca nga runi ca fariseu ca binni pobre purtiʼ nácabe nuu ca binni riʼ zitu de Dios.

Neca maʼ xadxí nga de cayuni tratárcabe binni sicaríʼ, peru nanna Jesús maʼ bedandá hora guilúxeni ne guidxaa modo nabani ca ni zeeda gaca casi hombre ricu que ne casi Lázaro.

¿XI BIZAACA HOMBRE RICU NE LÁZARO?

Yanna, maʼ chigusiene Jesús xi bizaaca guiropaʼ hombre riʼ: «Ra gudiʼdiʼ tiempu, guti hombre ni rinabaʼ guna que ne yené ca ángel laa cueʼ Abrahán. Ne laaca guti hombre ricu que ne bicaachicabe laa. Ne dede ndaaniʼ Baʼ, ra cayacaná, gundisaʼ lú ne de zitu biiyaʼ nuu Lázaro cueʼ Abrahán» (Lucas 16:22, 23).

Nanna ca ni cucaadiaga Jesús maʼ xadxí de guti Abrahán ne bicaachicabe laa. Biblia rusiene qué ruuyaʼ ne qué riníʼ ca binni ni maʼ guti, casi Abrahán (Eclesiastés 9:5, 10). ¿Xi biene ca fariseu que né ejemplu riʼ? ¿Xii nga ni nuu Jesús gusiene de ca binni pobre ne ca fariseu ni nadxii bueltu ora biquiiñeʼ ejemplu riʼ?

Bisihuinni Jesús guyuu ti cosa ni bidxaa ora guníʼ: «Ley ne ca Profeta nga yenanda binni ante gueeda Juan. Ne dede dxi que, cayuíʼcabe ca noticia galán de Reinu stiʼ Dios». Pur predicación stiʼ Juan Bautista ne Jesucristu, bidxaa xpida Lázaro ne xpida hombre ricu que, ne laaca bidxaa modo nuucabe nezalú Dios.

Guizáʼ maʼ xadxí nuu ca binni pobre ne humilde zitu de Dios purtiʼ guirutiʼ tu gusiidiʼ laacaʼ de Dios. Peru yanna maʼ nuu tu cayacané laacabe purtiʼ zinándacabe mensaje stiʼ Reinu, ni biʼniʼ predicar Juan Bautista ne despué ni biʼniʼ predicar Jesús. Purtiʼ ante la? casi ñaca gudócabe ni riaba xaʼnaʼ mexaʼ stiʼ ca líder stiʼ ca religión. Peru yanna maʼ cayócabe galán, purtiʼ maʼ caziidicabe ca cosa risaca zeeda lu Stiidxaʼ Dios, jmaruʼ si ca cosa sicarú ni cusiene Jesús. Ne yanna maʼ nuucabe galán nezalú Jehová.

Peru ca líder stiʼ ca religión ricu, qué rinacaʼ gucaadiágacaʼ mensaje stiʼ Reinu ni gudxi Juan laacaʼ ne ni cayuni predicar Jesús ndaaniʼ guidxi Israel (Mateo 3:1, 2; 4:17). Mensaje que ná nabé nadipaʼ zuni castigar Dios laacabe, nga runi guizáʼ ridxiichicabe ora runadiágacabe ni (Mateo 3:7-12). Para ca líder stiʼ ca religión, pa ñanda si maʼ nusaana Jesús ne ca discípulo de niniʼcaʼ mensaje stiʼ Dios. Naca ca líder riʼ casi hombre ricu ni bizeeteʼ Jesús lu ejemplu que, purtiʼ hombre ricu que guníʼ: «Abrahán bixhozeʼ, biá naa ne biseendaʼ Lázaro para ugadxe punta bicuinináʼ ne usigaandaʼ ludxeʼ, purtiʼ cayacanaʼyaʼ lu bele riʼ» (Lucas 16:24).

Peru qué zaca nga, purtiʼ qué zuchaa stale de ca líder stiʼ ca religión. Qué nácabe gucaadiágacabe Moisés ne ca profeta. Ni bicaa ndaʼ ca hombre riʼ naquiiñeʼ nucaani laacabe ñánnacabe Jesús nga Mesías ne Rey ni biseendaʼ Dios (Lucas 16:29, 31; Gálatas 3:24). Laaca cadi humilde ca líder riʼ ne qué rinacaʼ guiziidicaʼ de ca binni pobre, ni riuulaʼdxiʼ Dios ni rúnicaʼ. Qué zusaana ca discípulo stiʼ Jesús de guni predicar ninca qué zuchaacaʼ mensaje zinecaʼ para si gatadxí ladxidóʼ ca líder stiʼ ca religión. Ne zacá bizeeteʼ Jesús ni lu ejemplu riʼ, né ca diidxaʼ gudxi «Abrahán» hombre ricu que:

«Xiiñeʼ, bietenalaʼdxiʼ gúpaluʼ stale cosa galán dxi bibániluʼ, peru Lázaro nabé biʼniʼ sufrir. Yanna maʼ gutadxí ladxidóʼ raríʼ peru lii cayacanaluʼ. Ne nuu xiixa ni nuxheleʼ laanu, ca ni gacalaʼdxiʼ guiree de raríʼ ne cheʼ ra nuutu la? qué zanda diʼ guni ni, ne ca binni ni nuu ra nuutu la? qué zanda gueeda ra nuudu» (Lucas 16:25, 26).

Nánnanu jneza guca juzgar ca binni riʼ. Purtiʼ bidxaa modo nabani ca binni humilde ni cayuni ni ná Jesús, maʼ nexhedxí ladxidoʼcaʼ, nápacaʼ guendaró espiritual ni gupa ca líder stiʼ ca religión que (Mateo 11:28-30). Ne maʼ cadi candaa, jma zahuinni cambiu riʼ ora chuʼ pactu nacubi que lugar pactu stiʼ Ley (Jeremías 31:31-33; Colosenses 2:14; Hebreos 8:7-13). Ora gusaba Dios espíritu santu stiʼ luguiáʼ binni lu Pentecostés stiʼ iza 33, zahuinni dxichi ca discípulo stiʼ Jesús nga cayúnicaʼ ni ná Dios, ne cadi ca fariseu ne ca líder stiʼ ca religión.