Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

CAPÍTULO 1

«Biseendaʼ reinu stiluʼ»

«Biseendaʼ reinu stiluʼ»

XI ZAZÍʼDINU LU CAPÍTULO RIʼ

Cani bisiidiʼ Jesús de Reinu stiʼ Dios

1, 2. Xi gudxi Jiobá chonna apóstol stiʼ Jesús, ne xi bíʼnicabe.

XI ÑUʼNUʼ pa niniʼné Jiobá lii dede guibáʼ ne ñuni mandar lii ñuʼnuʼ xiixa. Cadi dxandíʼ nuzuubaluʼ stiidxabe de guidubi ladxidoʼloʼ la? Cadi dxandíʼ ñuʼnuʼ intiica ninábabe lii la?

2 Ngapeʼ nga ni bizaaca chonna apóstol stiʼ Jesús: Pedru, Jacobo (Santiagu) ne Juan (biindaʼ Mateo 17:1-5). Guca ndiʼ gudiʼdiʼ si Pascua ni guca iza 32 despué de ca dxi stiʼ Jesús, dxi nuunécabe Maestru stícabe «lu ti dani soo». Raqué gucuaacabe ti visión ra bíʼyacabe ximodo zahuinni Jesús ora maʼ gaca Rey guibáʼ. ¡Zácaxa Pedru dxandíʼ ngue ni cayuuyaʼ lu visión que, ngue runi, dede guníʼ pa zaa gucuí chonna ranchuhuiiniʼ raqué! Ne laga caniʼruʼ Pedru, bitaaguʼ ti za de guibáʼ laacabe. Óraque binadiaga Pedru ne ca xcompañeru stidxi Jiobá, ne huaxiéʼ si binni huayapa privilegiu riʼ: binadiágacabe stídxipeʼ Jiobá. Gudxi si Jiobá laacabe Jesús nga Xiiñiʼ, guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Laucaa diaga laabe». Bizuubaʼ ca apóstol que stiidxaʼ Dios. Bicaadiágacabe ni bisiidiʼ Jesús ne gucanécabe xcaadxi binni guni zaqueca (Hech. 3:19-23; 4:18-20).

Jma bisiidiʼ Jesús de Reinu stiʼ Dios

3. 1) Xiñee rinabaʼ Jiobá laanu gucaʼdiáganu Xiiñiʼ. 2) Xi naquiiñeʼ gucáʼ íquenu guiénenu.

3 «Laucaa diaga laabe.» Gucuá mandatu riʼ lu Biblia, purtiʼ zacaneni laanu cueendunu ni galán (Rom. 15:4). Ne naquiiñeʼ gúninu ni, purtiʼ Jesús nga riníʼ pur Dios. Racá ridúʼyanu bisiidiʼ Jesús guiráʼ ni racalaʼdxiʼ Jiobá gánnanu (Juan 1:1, 14). Ñee nannuʼ xii nga ni jma bisiidiʼ Jesús dxi bibani lu Guidxilayú la? Jma guniʼbe de Reinu stiʼ Dios, ti gobiernu mesiánicu ni nuu guibáʼ ra naca Jesucristu Rey ne ra nuu 144,000 binni ni chiguni mandarné laa. Nabé risaca guiráʼ ni bisiidibe de Reinu riʼ, nga runi, galán gucáʼ íquenu guiene chaahuinu ni (Apoc. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6). Yanna guidúʼyanu xiñee bisiidiʼ Jesús stale cosa de Reinu stiʼ Dios.

«De ndaani ladxidoʼ [binni] riree diidxa ni riníʼ»

4. Ximodo bisihuinni Jesús pabiáʼ risaca Reinu stiʼ Dios.

4 Nabé rusisaca Jesús Reinu stiʼ Dios. Ximodo nánnanu nga yaʼ. Purtiʼ rihuinni xi nuu ndaaniʼ ladxidóʼ binni pur ni riníʼ. Zacá bisihuinni Jesús ni ora guníʼ: «De ndaani ladxidoʼ [binni] riree diidxa ni riníʼ» (Mat. 12:34). Nabé bisiidiʼ Jesús binni de Reinu stiʼ Dios cada biaje guʼyaʼ zanda guni ni. Jma de ti gayuaa biaje ruzeeteʼ guidapaʼ Evangeliu stiʼ Biblia de Reinu stiʼ Dios, ne Jesús nga guníʼ stale de laacani. Ne puru si de Reinu stiʼ Dios nga bisiidibe binni dxi bicheechebe diidxaʼ. Laabe guniʼbe: «Napa xidé chaa xcaadxi guidxi. Chi güe nia binni modo runi mandar Dios, [o «de reinu stiʼ Dios», TNM] purti para nga bendáʼ» (Luc. 4:43). Ne biásasibe lade gueʼtuʼ, bisiidirube ca discípulo stibe de Reinu stiʼ Dios (Hech. 1:3). Cumu nabé rusisaca Jesús Reinu riʼ de guidubi ladxidóʼ la? ngue runi nabé bisiidibe binni de laani.

5-7. 1) Ximodo nánnanu rusisaca Jiobá Reinu stiʼ. Bizeeteʼ ti ejemplu ni gusihuinni dxandíʼ zacá ni. 2) Xi naquiiñeʼ gúninu ti guihuinni risaca Reinu stiʼ Dios para laanu.

5 Laaca nabé risaca Reinu riʼ para Jiobá. Xiñee rininu zacá yaʼ. Guietenaláʼdxinu Jiobá nga biseendaʼ tobi lucha Xiiñiʼ lu Guidxilayú, ne laaca de Jiobá nga zeeda guiráʼ ni guiníʼ Jesús ne guiráʼ ni bisiidiʼ (Juan 7:16; 12:49, 50). Laaca Dios nga gudixhe xi naquiiñeʼ guicá lu guidapaʼ Evangeliu stiʼ Biblia. Ca Evangeliu riʼ rusiidicani laanu ximodo bibani Jesús ne ximodo bicheeche diidxaʼ. Xiñee risaca ni bizéʼtenu riʼ yaʼ.

Guinabadiidxanu laca laanu: «Ñee rusisacaʼ Reinu stiʼ Dios la?»

6 Quíxhenu ti ejemplu. Guníʼ ique rapuʼ gana uguuluʼ ca foto stiʼ familia stiuʼ ndaaniʼ ti álbum. Cumu napuʼ stale foto la? qué zanda diʼ uguuluʼ guiráʼ cani ndaaniʼ álbum que. Xi naquiiñeʼ guʼnuʼ yaʼ. Napa xidé cuiluʼ ca foto si ni jma risaca para lii. Zanda guininu zeeda gaca guidapaʼ Evangeliu casi ti álbum ni zacané laanu gunibiaʼnu Jesús. Xiñee yaʼ. Purtiʼ qué ñabi diʼ Jiobá ca evangelista nucaacaʼ guiráʼ xixé ni guníʼ Jesús ne guiráʼ ni biʼniʼ (Juan 20:30; 21:25). Yanna, xi biʼniʼ Jiobá yaʼ. Biquiiñeʼ espíritu santu stiʼ casi ti guía para gacané ca evangelista gucaacaʼ caadxi si diidxaʼ guníʼ Jesús ne caadxi si de ca cosa ni biʼniʼ. Xiñee yaʼ. Purtiʼ ngasi nga ni caquiiñeʼ para guiénenu xiñee bicheeche Jesús diidxaʼ ne para gánnanu xi racalaʼdxiʼ Jiobá guni (2 Tim. 3:16, 17; 2 Ped. 1:21). Cumu zeeda stale cosa ni bisiidiʼ Jesús de Reinu stiʼ Dios lu ca Evangeliu la? qué zuchéʼdinu pa guininu nabé risaca Reinu riʼ para Jiobá. Ñee maʼ biiyuʼ xi rusiidiʼ ca diidxaʼ riʼ laanu la? Rusiidicani laanu ti cosa nabé risaca: guizáʼ racalaʼdxiʼ Jiobá guizíʼdinu de Reinu stiʼ.

7 Guinabadiidxanu laca laanu: «Ñee rusisacaʼ Reinu stiʼ Dios la?». Pa zacá ni la? ziuuláʼdxinu gánnanu xi bisiidiʼ Jesús de Reinu: pabiáʼ risaca ni, ximodo chigueedani ne padxí gueedani.

Ximodo zacabi Dios ni rinábanu ora rininu: «Biseendaʼ reinu stiluʼ»

8. Ximodo bisihuinni Jesús pabiáʼ risaca Reinu.

8 Guiene chaahuinu oración stiʼ padrenuestro. Qué niquiiñeʼ diʼ Jesús diidxaʼ nagana para bisihuinni pabiáʼ risaca Reinu riʼ ora bisiene xi guiráʼ chigúnini. Lu oración riʼ rinábanu gadxe cosa. Primeru la? rieeteʼ chonna cosa ni caquiiñeʼ para gaca ni naguixhe ique Jiobá: guisaca lá Dios —o gaca santificar ni—, gueeda Reinu stiʼ ne gaca ni na Dios ndaaniʼ Guidxilayú, cásica raca ni guibáʼ. Biblia na: «Laatu la? naquiiñeʼ guni orartu sicaríʼ: “Bixhózedu ni nuu guibáʼ, guisácapeʼ laluʼ. Biseendaʼ reinu stiluʼ. Gaca ni naluʼ ndaaniʼ guidxilayú, cásica raca ni guibáʼ”» (Mateo 6:9, 10TNM). Nga runi, zaquiiñeʼ Jiobá Reinu mesiánicu para guni santificar lá ne para guni ni naguixhe ique.

9, 10. 1) Ximodo chigueeda Reinu stiʼ Dios. 2) Xi promesa stiʼ Reinu cabézaluʼ gaca cumplir.

9 Ximodo nga chigueeda Reinu stiʼ Dios. Ora rinábanu Dios: «Biseendaʼ reinu stiluʼ», canábanu guni chaahuiʼ Reinu riʼ modo nabáninu tobi si tiru. Zuni mandar Reinu riʼ lu guidubi Guidxilayú. Zunitiluni guidxilayú malu nuu yanna ne guiráʼ gobiernu napa binni, de racá maʼ zedaneni ti guidxilayú cubi ra zaca puru si ni jneza (Dan. 2:44; 2 Ped. 3:13). Óraca nga maʼ gaca guidubi Guidxilayú riʼ ti paraísu (Luc. 23:43). Zabani ca gueʼtuʼ ni nuu lu xquendabiaaniʼ Dios ne zuuyacaʼ binnilídxicaʼ stiʼ biaje (Juan 5:28, 29). Cani guzuubaʼ stiidxaʼ Dios, zácacaʼ binni sin donda ne maʼ qué ziuuruʼ dxi gáticaʼ (Apoc. 21:3-5). Oracaruʼ maʼ gaca ni na Jiobá lu guidubi Guidxilayú, cásica modo raca ni guibáʼ. Cadi dxandíʼ racaláʼdxinu guidúʼyanu dxi gaca cumplir ca promesa riʼ la? Bietenalaʼdxiʼ, cada biaje guni orarluʼ ne guinábaluʼ gueeda Reinu stiʼ Dios, canábaluʼ gaca cumplir guiráʼ ca promesa sicarú stiʼ Jiobá.

10 Rihuinni dxíchica cayaadxaruʼ gaca xcaadxi cosa ni rinábanu Dios ora rininu: «Biseendaʼ reinu stiluʼ». Xiñee yaʼ. Purtiʼ nuuruʼ gobiernu ni cayuni mandar ne caʼruʼ gueeda guidxilayú cubi stiʼ Dios. Peru zanda chuʼnu nayecheʼ nagasi, purtiʼ maʼ cayuni mandar Reinu stiʼ Dios guibáʼ, ngapeʼ nga ni chigusiidiʼ guiropa capítulo stiʼ libru riʼ laanu. Yanna, guidúʼyanu dede padxí nga na Jesús maʼ guni mandar Reinu riʼ guibáʼ ne padxí maʼ gueedani lu Guidxilayú.

Padxí guzulú guni mandar Reinu stiʼ Dios

11. Xi bisiene Jesús de Reinu stiʼ Dios.

11 Lu primé siglu que guyuu caadxi discípulo ni guníʼ ique mápeca chiguni mandar Reinu stiʼ Dios, peru gudxi Jesús laacabe cadi jneza ni caníʼ íquecabe (Hech. 1:6). Guidúʼyanu xi bisiidibe lu chupa parábola: primé parábola que guniʼbe ni lu iza 31, ne stobi que guniʼbe ni lu iza 33.

12. Ximodo racané parábola stiʼ trigu ne guixi malu que laanu gánnanu qué nuzulú ñuni mandar Reinu lu primé siglu.

12 Parábola stiʼ trigu ne guixi malu. (Biindaʼ Mateo 13:24-30.) Zándaca guníʼ Jesús parábola riʼ lu primavera stiʼ iza 31, de raqué maʼ bisiénebe ni ca discípulo stibe (Mat. 13:36-43). Ndiʼ nga ni bisiidiʼ Jesús lu parábola que: gatiʼ si ca apóstol stibe, zeeda Binidxabaʼ ne zudxiibaʼ guixi malu (binni ni cadi dxandíʼ xpinni Cristu) lade trigu («ca xiiñiʼ Reinu», o ca ungidu). Zaroobaʼ trigu ne guixi malu que juntu dede ora guidxiña dxi guiasa cosecha. Tiempu riʼ nga na Biblia «iluxe guidxilayú». Ora maʼ guzulú cosecha que la? primeru zutagulisaacabe guixi malu, de racá maʼ gutópacabe trigu. Nga runi, ora guníʼ Jesús parábola riʼ, cusiénebe cadi lu primé siglu que nga guzulú guni mandar Reinu stiʼ Dios, sínuque zuni mandarni dede ora maʼ guiroobaʼ trigu ne guixi malu que. Yanna maʼ nánnanu biluxe biroobaʼ trigu ne guixi malu que iza 1914 ne iza que nga bizulú tiempu guiasa cosecha bizeeteʼ Jesús.

13. Xi parábola guníʼ Jesús para gusihuinni qué zaca diʼ Rey cásipeʼ chindá guibáʼ.

13 Parábola stiʼ ca moneda. (Biindaʼ Lucas 19:11-13.) Guníʼ Jesús parábola riʼ iza 33, últimu biaje zebe Jerusalén. Caadxi de ca binni binadiaga laabe guníʼ íquecaʼ zaguíxhebe guni mandar Reinu cásipeʼ chindácabe Jerusalén. Yanna, xi biʼniʼ Jesús para gacané laacabe gudiicabe cuenta cadi jneza modo caníʼ íquecabe ne para gusihuinni cayaadxaruʼ stale tiempu para guzulú guni mandar Reinu que yaʼ. Bichaaga Jesús laa né «tobi hombre za lade ti familia risaca» ni guyé «ti guidxi zitu zicaa guiʼchi sti para ibigueta cui de rey». * «Guidxi zitu» cheʼ Jesús nga guibáʼ, ra nuu Bixhoze ni chigudii poder laa para guni mandar. Ne nanna Jesús qué zaca diʼ Rey cásipeʼ chindá guibáʼ. Napa xidé cuibe ladu derechu stiʼ Dios ne cuézabe dede ora guidxiña dxi guni mandarbe. Ne nánnanu gulézabe stale siglu (Sal. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Heb. 10:12, 13).

Padxí gueeda Reinu

14. 1) Ximodo bicabi Jesús ni gunabadiidxaʼ tapa apóstol stiʼ laa. 2) Xi naquiiñeʼ gánnanu ora guidúʼyanu gaca cumplir profecía stiʼ Jesús ni caníʼ de presencia ne de Reinu stiʼ.

14 Chupa chonna gubidxa ante gatiʼ Jesús, gunabadiidxaʼ tapa apóstol stiʼ laa: «Xi seña ihuinni dxi mayaca gueedu [o «dxi maʼ guzulú presencia stiuʼ», TNM] ne iluxe guidx[i]layú riʼ» (Mat. 24:3; Mar. 13:4). Óraque bicabi Jesús laacabe né ti profecía ni zeeda lu capítulo 24 ne 25 stiʼ Mateo. Lu profecía riʼ, nuu ra bisiene chaahuiʼ Jesús ximódopeʼ chigaca stale cosa lu guidubi Guidxilayú, ne zahuinni cani lu ti tiempu ni gunibiáʼ binni casi «presencia» stibe. Nga runi, naquiiñeʼ gánnanu ndiʼ: ora maʼ guzulú presencia stibe la? dxicaca nga guzulú guni mandar Reinu stiʼ Dios guibáʼ, ne zaluxe presencia stibe ora gueeda Reinu. Nápanu stale razón para guininu maʼ cayaca cumplir profecía stiʼ Jesús dede 1914. * Nga runi, bizulú presencia stiʼ Jesús iza 1914 ne laaca iza riʼ nga bizulú cayuni mandar Reinu stiʼ Dios guibáʼ.

15, 16. Tuu binni cuzeeteʼ Jesús ora guníʼ de «generación riʼ».

15 Yanna, padxipeʼ nga gueeda Reinu stiʼ Dios yaʼ. Qué niníʼ diʼ Jesús padxí gueedani (Mat. 24:36). Peru guniʼbe xiixa ni zacané laanu gudiʼnu cuenta ora mayaca guedandani. Guniʼbe zeeda Reinu stiʼ Dios guʼyaʼ si caadxi binni —[«generación riʼ», TNM]— seña ni guniʼbe lu profecía stibe (biindaʼ Mateo 24:32-34). Yanna, tuu nga generación bizeeteʼ Jesús yaʼ. Guiduʼyaʼ chaahuinu xipeʼ nga cusiidibe ora guniʼbe ca diidxaʼ riʼ.

16 «Generación riʼ.» Ñee caníʼ Jesús de ca binni qué runi cré laa ora bizeeteʼ ca diidxaʼ riʼ la? Coʼ. Guietenaláʼdxinu guniʼbe profecía riʼ nezalú tapa si apóstol ni «bidxiña [...] ra nuu be» (Mat. 24:3). Maʼ cadi candaa diʼ para gaca ungir ca apóstol que né espíritu santu. Ne cadi guiaandaʼ laanu xi cusiene Jesús. Ante guzeetebe generación que, guniʼbe: «Laicaa ejemplu sti yaga duʼgaʼ. Ora ma gulee ni rama riʼni ne ma cayapa ni bandaga la? nanna tu ma zeda dxiña tiempu nandáʼ. Zacaca ora guʼya tu cayaca irá ni ma gudxe laatu ca la? nanna tu ma bidxiña dxi iluxe irá ni», o maʼ nuube gaxha, ra puertaʼ yoo. Yanna, tuu nga guiene ne guʼyaʼ seña ni gusihuinni maʼ nuu Cristu ra puertaʼ yoo yaʼ. Ca xpínnibe ni bibí pur espíritu santu, cadi ca binni ni qué runi cré laabe. Nga runi, ora guníʼ Jesús generación riʼ la? caniʼbe de ca discípulo stibe ni bibí pur espíritu.

17. Xi significadu napa ca diidxaʼ riʼ: «generación» ne «irá [ca cosa riʼ]».

17 «Gabe caʼ laatu zaca irá [ca cosa riʼ] ante gati ca binni nuu yanna riʼ», o generación riʼ. Ximodo chigaca cumplir ca diidxaʼ riʼ yaʼ. Para guicábinu ni la? naquiiñeʼ guiénenu xi significadu napa diidxaʼ generación ne ca diidxaʼ «irá [ca cosa riʼ]». Ora riquiiñeʼ Biblia diidxaʼ «generación» la? riniʼni de binni ni napa gadxé gadxé iza, peru runi coincidir xquendanabani ca binni riʼ ti tiempu. Ne naquiiñeʼ gánnanu riluxe ti generación, ne cadi xadxipeʼ nga rindaa ni (Éx. 1:6). Yanna, xii nga «irá [ca cosa riʼ]» yaʼ. Laacani nga guiráʼ ni gaca dede 1914 hasta ora guzulú ca «dxi [jma] naná» —[o «gran tribulación», TNM]— ne maca guníʼ Jesús zahuinni cani lu presencia stiʼ (Mat. 24:21).

18, 19. 1) Ximodo naquiiñeʼ guiénenu diidxaʼ generación guníʼ Jesús. 2) Xi naquiiñeʼ gánnanu.

18 Yanna, ximodo naquiiñeʼ guiénenu ni guníʼ Jesús ora bizeeteʼ «generación riʼ» yaʼ. Chupa grupu de ungidu nga nuu lu generación riʼ ne runi coincidir xquendanabánicabe ti tiempu. Tuu nga cani nuu lu primé grupu riʼ yaʼ. Laacabe nga ca ungidu ni biʼyaʼ ora bizulú bihuinni seña stiʼ Jesús iza 1914. Yanna, tuu nga cani nuu lu guiropa grupu riʼ yaʼ. Laacabe nga ca xpinni Cristu ni maʼ guca ungir dxi nabániruʼ xcaadxi ungidu ni nuu lu primé grupu que. Ne zuuyaʼ chupa chonna de ca ungidu ni nuu lu guiropa grupu riʼ ora guzulú gran tribulación ni mayaca gueeda. Guiropaʼ grupu riʼ nga zeeda gaca ti generación si, purtiʼ biʼniʼ coincidir xquendanabánicabe casi ungidu ti tiempu. *

19 Yanna, xi naquiiñeʼ gánnanu pur guiráʼ ni maʼ bizéʼtenu riʼ yaʼ. Lu guidubi Guidxilayú maʼ ridúʼyanu seña ni rusihuinni maʼ naca Jesús Rey. Laaca nánnanu maʼ huaniisi ca ungidu ni nuu lu guiropa grupu stiʼ generación guníʼ Jesús que ne nabániruʼ chupa chonna de laacabe ora guzulú gran tribulación. Nga runi, naquiiñeʼ gánnanu maʼ cadi candaa diʼ para gueeda Reinu stiʼ Dios ne guni mandarni lu guidubi Guidxilayú. Guizáʼ ziéchenu ora guidúʼyanu gaca ni gudxi Jesús laanu guinábanu lu oración stiʼ padrenuestro: «Biseendaʼ reinu stiluʼ». Cadi dxandíʼ la?

20. 1) Xi zazíʼdinu lu libru riʼ. 2) Xi zadúʼyanu lu guiropa capítulo stiʼ libru riʼ.

20 Qué chuʼ dxi guiaandaʼ laanu ni biʼniʼ mandar Jiobá guionnaʼ discípulo stiʼ Jesús: «Laucaa diaga laabe». Cumu dxandíʼ xpinni Cristu laanu la? maʼ gudixhe íquenu guzúʼbanu stiidxaʼ Dios. Cadi dxandíʼ racaláʼdxinu gánnanu guiráʼ ni guníʼ Jesús ne guiráʼ ni bisiidiʼ de Reinu stiʼ Dios la? Nabé risaca gánnanu xi guiráʼ maʼ biʼniʼ Reinu riʼ ne xiruʼ chigúnini, ne ngapeʼ nga ni chigusiidiʼ libru riʼ laanu. Lu sti capítulo ca, zadúʼyanu xi guiráʼ bizaaca dxi bizulú cayuni mandar Reinu stiʼ Dios guibáʼ.

^ párrafo 13 Ora guníʼ Jesús parábola riʼ, zándaca bietenalaʼdxiʼ ca binni cucaadiaga laabe que de Arquelao, xiiñiʼ Herodes el Grande. Biʼniʼ nombrar Herodes laabe gobernador ante gatiʼ para guiaanabe lugar stiʼ ne guni mandarbe Judea ne xcaadxi guidxi. Peru gupa xidé guyé Arquelao Roma, ti gudxi zitu, ra nuu César Augusto, para guicaa ti guiʼchiʼ ra caníʼ zanda gaca gobernador.

^ párrafo 18 Cadi guiráʼ diʼ ca xpinni Cristu ni bibí pur espíritu ni nabani yanna nga zeeda gaca generación guníʼ Jesús que. Xiñee yaʼ. Purtiʼ qué ñaca ungírcabe dxi nabániruʼ ca ungidu ni nuu lu primé grupu ni biʼyaʼ ora «bizulú enda naná» iza 1914 (Mat. 24:8).