Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Nota

Nota
  1.  Xii nga Babilonia guidxi roʼ

  2.  ¿Padxí guihuinni Mesías?

  3.  Modo riquiiñeʼ ca doctor rini

  4.  Gusabixheelaʼ binni

  5.  Saa

  6.  Guendahuará ni ricá

  7.  Negocio ne ora raca chaahuiʼ ti guendanagana nezalú justicia

 1. Xii nga Babilonia guidxi roʼ

¿Xiñee zanda guininu zeeda gaca «Babilonia guidxi roʼ» guiráʼ ca religión ni qué rusiidiʼ ni dxandíʼ? (Apocalipsis 17:5). Guidúʼyanu chonna razón.

  • Purtiʼ nuuni ne cayúnini dxiiñaʼ lu guidubi guidxilayú. Biblia ná zúbani lu guiráʼ «ca binni» ne «ca nación», ne cayuni mandarni «casi reina luguiáʼ ca rey ni nuu lu guidxilayú» (Apocalipsis 17:15, 18).

  • Qué zanda diʼ gácani ti gobiernu políticu ninca ca ni naaze negocio lu Guidxilayú. Biblia ná nabániruʼ «ca rey nuu lu guidxilayú» ne «ca comerciante» ora guinitilú Babilonia guidxi roʼ (Apocalipsis 18:9, 15).

  • Runi biidiʼ ni lá Dios. Biblia ná zeeda gácani ti «prostituta» purtiʼ runiné gunaa riʼ ca gobiernu dxiiñaʼ para gudiicaʼ bueltu ne gacanecaʼ laabe (Apocalipsis 17:1, 2). Ne laaca riguítebe binni lu guidubi Guidxilayú ne pur laabe rati stale binni (Apocalipsis 18:23, 24).

Bibiguetaʼ lección 13, punto 6

 2. ¿Padxí guihuinni Mesías?

Maca bizeeteʼ Biblia ante guihuinni Mesías napa xidé tidiʼ 69 semana (biindaʼ Daniel 9:25).

  • ¿Padxí bizulú 69 semana riʼ yaʼ? Bizulú ni lu iza 455 ante de ca dxi stiʼ Jesús. Iza que nga yendá gobernador Nehemías Jerusalén para guni chaahuiʼ guidxi que (Daniel 9:25; Nehemías 2:1, 5-8).

  • ¿Pabiáʼ bindaa 69 semana riʼ yaʼ? Lu caadxi profecía zeeda lu Biblia, ti dxi runi representar ni ti iza (Números 14:34; Ezequiel 4:6). Zanda guininu ti semana ca runi representar ni 7 iza. Nga runi, 483 iza nga zeeda gaca 69 semana ni ruzeeteʼ profecía riʼ (zanda guni multiplicarluʼ 69 pur 7).

  • ¿Padxí biluxe 69 semana riʼ yaʼ? Pa dede lu iza 455 ante de ca dxi stiʼ Jesús, guzulunu ugábanu 483 iza, zindanu lu iza 29 despué de ca dxi stiʼ Jesús. a Iza que nga guyuunisa Jesús ne beeda gaca Mesías (Lucas 3:1, 2, 21, 22).

Bibiguetaʼ lección 15, punto 5

 3. Modo riquiiñeʼ ca doctor rini

Nuu tratamientu ra riquiiñecabe laca rini stiʼ ti binni para gusiándacabe laa. Nuu tu laa runi donar rini stiʼ o rudii lugar guiaapaʼ ni para iquiiñecabe ni ora gaca operar despué. Peru cadi naquiiñeʼ guni ca xpinni Cristu ndiʼ (Deuteronomio 15:23).

Nuu xcaadxi tratamientu ni zanda guicaa ti xpinni Cristu, casi gaca ti análisis de rini, hemodiálisis, hemodilución o iquiiñeʼ doctor ti máquina ni rusiá ne rudxiguetaʼ rini lu cuerpu stiʼ binni ora cayaca operar (máquina de recuperación de sangre o de circulación extracorpórea). Cada xpinni Cristu naquiiñeʼ guni decidir ximodo iquiiñecabe rini stiʼ ora gaca operar, gaca ti prueba o guicaa ti tratamientu. Zándaca cada doctor maʼ gadxé modo rúnicaʼ ca procedimientu riʼ. Nga runi, ante gaca operar ti xpinni Cristu, gaca ti prueba o guicaa ti tratamientu, caquiiñeʼ ganna ximodo peʼ chiguiquiiñecabe rini stiʼ. Guníʼ ique ndiʼ:

  • Pa cueechúcabe parte de rini stinneʼ fuera ne guiaanadxí de guxooñeʼ ni ti ratu, ¿ñee zuchiiñaʼ conciencia stinneʼ pa gudxiguétacabe rini ca lu cuerpu stinneʼ ne maʼ cadi naquiiñeʼ guixii ni layú la? (Deuteronomio 12:23, 24).

  • Pa cueecabe rini naa para uguuchacabe ni xiixa medicina ne gudxiguétacabe ni lu cuerpu stinneʼ, ¿ñee zuchiiñaʼ conciencia stinneʼ pur ni maʼ biziideʼ de lu Biblia la? o zacaaʼ tratamientu riʼ?

Bibiguetaʼ lección 39, punto 3

 4. Gusabixheelaʼ binni

Cadi caníʼ diʼ Stiidxaʼ Dios jneza nga gusabixheelaʼ binni ne nayaʼniʼ modo rusiene ni pa chuʼ tu guni ni la? cadi naquiiñeʼ guichaganáʼ sti biaje (1 Corintios 7:10, 11). Peru nuu xpinni Cristu ni huaníʼ ique gusabixheelaʼ pur ca razón ni chiguzéʼtenu riʼ.

  • Ora qué naʼ hombre ca gudii ni caquiiñeʼ familia stiʼ: Ora qué naʼ hombre ca gudii ca cosa ni jma risaca para guibani familia stiʼ, casi ni gócabe (1 Timoteo 5:8).

  • Ora guizáʼ runi maltratar binni xheelaʼ: Ora riguiñe ne runiná binni xheelaʼ dede biaʼ qué guuti si laabe (Gálatas 5:19-21).

  • Ora qué naʼ xheelabe gúnibe ni ná Jehová: Ora gucaalú ti hombre o ti gunaa xheelaʼ purtiʼ naca xpinni Cristu ne maʼ qué ganda guni adorar Jehová ne chinanda ca ley stibe (Hechos 5:29).

Bibiguetaʼ lección 42, punto 3

 5. Saa

Qué rié ca xpinni Cristu xiixa saa ni qué riuulaʼdxiʼ Jehová. Pur ni maʼ biziidiʼ cada xpinni Cristu de lu Biblia zuni decidir xi naquiiñeʼ guni ora gaca xiixa saa. Guidúʼyanu chupa chonna ejemplu.

  • Ora gabi tuuxa lii felicidades ora cayaca xiixa saa ni qué riuulaʼdxiʼ Dios. Zándaca ni jma galán nga gábiluʼ laabe «xquixe peʼ lii». Ne pa racalaʼdxiʼ binni ca ganna xiñee qué rúniluʼ o qué rieluʼ xiixa saa la? zanda gusiéneluʼ laabe.

  • Ora guinabaʼ xheelaluʼ lii, ni cadi naca testigu stiʼ Jehová, chitónetu familia stiʼ dxi raca xiixa saa. Zanda cheluʼ pa qué zuchiiñaʼ conciencia stiluʼ, peru dede ante zanda gusiéneluʼ xheelaluʼ pa gúnicabe xiixa ni qué riuulaʼdxiʼ Dios lu saa ca la? qué zúniluʼ ni.

  • Ora gudii jefe stiluʼ ti ndaa bueltu dxi cayaca xiixa saa. ¿Ñee naquiiñeʼ guicaaluʼ ni la? Zanda guicaaluʼ ni. Peru ¿ñee cudiibe ni lii purtiʼ nga rúnicabe dxi raca ti saa la? ¿O cudiibe ni para gudiibe xquixe peʼ lii pur dxiiñaʼ ni cayúniluʼ?

  • Ora gudiicabe lii ti regalu dxi peʼ cayaca ti saa. Zándaca gabi ti binni lii: «Maʼ nannaʼ qué rúniluʼ saa riʼ, peru nuaaʼ gusigaʼdeʼ lii xiixa». Zándaca cudiibe ni lii de guidubi ladxidoʼbe. Yanna, ¿pa cudiibe ni lii para si gúʼyabe pa zucheeneluʼ Dios o para si guni participarluʼ lu saa riʼ yaʼ? Despué de guiníʼ íqueluʼ ndiʼ, naquiiñeʼ guni decidirluʼ pa zacaaluʼ ni cusigáʼdebe lii o pa coʼ. Qué racaláʼdxinu guchéʼnenu Jehová ne guchiiñaʼ conciencia stinu laanu pur xiixa decisión ni guicaanu (Hechos 23:1).

Bibiguetaʼ lección 44, punto 1

 6. Guendahuará ni ricá

Cumu nadxiinu binni la? rápanu cuidadu para cadi gucaʼnu xiixa guendahuará laacabe. Rápanu cuidadu pa maʼ nánnanu huaranu o neca qué gánnanu peru runi sentirnu nápanu xiixa guendahuará ni ricá. Ora gúninu ndiʼ rinándanu mandatu zeeda lu Biblia riʼ: «Gunnaxhii prójimo stiluʼ cásica nadxiiluʼ lii» (Romanos 13:8-10).

¿Xi guiráʼ rugaanda ni ná mandatu riʼ yaʼ? Pa nápanu ti guendahuará ni ricá la? cadi naquiiñeʼ chuʼnu lade binni, cadi gudiʼnu bixiduʼ, quiidxinu o gudíʼnanu binni ora ugapadiúxinu. Ne laaca cadi naquiiñeʼ guidxiichinu pa qué guni invitar tuuxa laanu ra lidxi, purtiʼ racalaʼdxiʼ chuʼ familia stiʼ nazaaca. Pa chichuunísaluʼ, dede ante naquiiñeʼ gábiluʼ coordinador stiʼ ca ancianu pa nápaluʼ ti guendahuará ni ricá, ti gúʼyacabe ximodo zanda chuʼnísaluʼ sin gucaaluʼ guendahuará ca xcaadxi binni. Ne pa nuu tu runi sentir zándaca napa ti guendahuará ni ricá binni la? naquiiñeʼ gaca ti análisis de rini ante gapa novio o novia. Pa gúninu ndiʼ, zusihuínninu rizaaláʼdxinu binni ne qué ruyúbinu puru si ni caquiiñenu (Filipenses 2:4).

Bibiguetaʼ lección 56, punto 2

 7. Negocio ne ora raca chaahuiʼ ti guendanagana nezalú justicia

Ora chigúninu xiixa negocio, chigutíʼñenu o chigutiiñecabe laanu bueltu, jma galán pa gucaʼnu ni lu guiʼchiʼ ne gaca firmar ni, zaa neca ti xpinni Cristu nga cayuninenu tratu riʼ (Jeremías 32:9-12). Neca zacá zándaca ziuu guendanagana lade ca hermanu pur bueltu o xcaadxi cosa. Pa guizaaca ndiʼ la? nagueendaca naquiiñeʼ guni chaahuicabe guendanagana ca, laasicabe ne diidxaʼ nadóʼ.

Peru ¿xi zanda gúninu para guni chaahuinu ti guendanagana jma naroʼbaʼ yaʼ? Casi ora gúnicabe laanu ti fraude, o guiníʼcabe ni cadi dxandíʼ de laanu para guninácabe laanu (biindaʼ Mateo 18:15-17). Jesús bizeeteʼ chonna cosa ni naquiiñeʼ gúninu.

  1. Ca binni ni napa guendanagana riʼ naquiiñeʼ guni chaahuicaʼ ni laasicaʼ (biiyaʼ versículo 15).

  2. Pa qué ganda guni chaahuicabe ni, zanda guinábacabe tobi o chupa hermanu de experiencia gacané laacabe (biiyaʼ versículo 16).

  3. Pa nin né ndiʼ qué ganda gaca chaahuiʼ guendanagana riʼ la? zanda guiniʼnécabe ca ancianu (biiyaʼ versículo 17).

Stale biaje cadi galán diʼ chinenu ca hermanu nezalú justicia, purtiʼ zucaani binni guiníʼ mal de Jehová ne de xquidxi (1 Corintios 6:1-8). Peru nuu tiru caquiiñeʼ cheʼ binni nezalú justicia para ganda gaca chaahuiʼ xiixa guendanagana, casi ora gaca divorciar tuuxa, guihuinni tu guiaanané ne tu gusiniisi ca xiiñicabe, gudii bueltu o pensión para xiiñiʼ, gaca cobrar ti seguru, gaca ti declaración de bancarrota o ti testamentu. Pa guyubi ti xpinni Cristu modo guni chaahuiʼ ca guendanagana riʼ nezalú justicia né diidxaʼ nadóʼ ne sin tinde la? cadi cuchené diʼ nin ti principiu zeeda lu Biblia.

Laaca cadi cuchee diʼ ti xpinni Cristu pa quixheʼ ti denuncia nezalú autoridad ora guni ti binni xiixa cosa naroʼbaʼ, casi ti violación, guni abusárcabe de ti menor de edad, quíñecabe o guninácabe ti binni, cuanaʼ ti binni xiixa cosa naroʼbaʼ o risaca, o guuti tuuxa sti binni.

Bibiguetaʼ lección 56, punto 3

a Dede lu 455 a.J. hasta lu iza 1 a.J. nuu 454 iza. Dede lu iza 1 a.J. hasta lu iza 1 d.J. nuu ti iza, purtiʼ gastiʼ iza cero. Ne de lu iza 1 d.J. hasta iza 29 d.J. nuu 28 iza. Pa guni sumarnu guionnaʼ cantidad riʼ —454, 1 ne 28—, biaʼ rudii ni nga 483 iza.