Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

«Guidúʼyanu ndaaniʼ Paraísu»

«Guidúʼyanu ndaaniʼ Paraísu»

«Ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Paraísu» (LUC. 23:43).

DIIDXAʼ RIUUNDAʼ: sjj 145 NE sjj 139

1, 2. ¿Xi rixuiʼlú binni ora runadiaga diidxaʼ paraísu?

GUIZÁʼ galán ni guca dxi que. Casi biluxe asamblea ni guca ndaaniʼ guidxi Seúl (Corea) guiráʼ ca hermanu de Corea bizuhuaacaʼ ruaa entrada stiʼ estadiu que para gaca despedircaʼ de ca hermanu ni guyé asamblea que. Ne ora ziree ca hermanu que la? cuzabinácabe lucaʼ ne caníʼcabe: «Guidúʼyanu ndaaniʼ Paraísu». ¿Xiñee guníʼcabe sicaríʼ yaʼ?

2 Tiempu riʼ, ora runadiaga binni diidxaʼ paraísu la? gadxé gadxé ni ruxuíʼlucaʼ. Nuu tu laa ná ti bacaandaʼ si ni. Ne xcaadxi la? riníʼ ique ti paraísu nga ti lugar galán ra zanda guibánicaʼ nayecheʼ o ti layú ra nuu stale guieʼ. Peru, para laanu cani nácanu xpinni Cristu, ¿xipeʼ nga Paraísu ca yaʼ? ¿Ñee laani nga xiixa ni chigueeda despué la?

3. ¿Paraa riete diidxaʼ Paraísu primé biaje lu Biblia?

3 Biblia ruzeeteʼ de ti paraísu ni guyuu dxiqué ne de ti paraísu ni chichuu despué. Dede dxi bizulú gucuá Stiidxaʼ Dios maca ruzeeteʼ ni de ti paraísu. Lu versión católica Scío de San Miguel, ni guca traducir lu diidxaʼ latín, sicaríʼ ná Génesis 2:8: «Biʼniʼ Señor Dios ti paraísu ra guibani binni nayecheʼ dede dxi bizaʼbe Guidxilayú: ne raqué guluube hombre ni bizaʼbe» (cursiva stidu). Ne lu diidxaʼ hebreu sicaríʼ ná versículo riʼ: «Jardín de Edén». Diidxaʼ Edén ca raca significar ni «guendanayecheʼ». Biáʼsipeʼ lá riʼ para lugar que purtiʼ nuu stale guendaró raqué, galán ca paisaje que ne qué runiná ca maniʼ que binni (Gén. 1:29-31).

4. ¿Xiñee ti paraísu nga jardín de Edén?

4 Jardín, ti diidxaʼ hebreu ni, ne biquiiñeʼ diidxaʼ parádeisos para guca traducir ni lu diidxaʼ griegu. Ti enciclopedia ná ora runadiaga ti binni griegu diidxaʼ parádeisos la? nagueendaca ruxuíʼlucaʼ ti parque naroʼbaʼ ne galán ra gastiʼ guendaquéiquiiñeʼ, ra zuhuaa stale yaga galán ni rudii guiráʼ clase cuananaxhi, laaca nuu stale arroyo ra rigué ca antílope ne ca dendxuʼ nisa (Cyclopaedia, ni bicaa MʼClintock ne Strong; bichaaga ni né Génesis 2:15, 16). Ndiʼ racané laanu guiénenu ti paraísu nga jardín de Edén.

5, 6. a) ¿Xiñee binitilú Paraísu que? b) ¿Xi zándaca guinabadiidxaʼ tuuxa?

5 Guluu Dios Adán ne Eva ndaaniʼ ti jardín casi ni bizéʼtenu riʼ, peru despué guleebe laaca purtiʼ qué nuzuubacaʼ diidxaʼ. Nga runi laacabe ne ca xiiñicabe biníticabe Paraísu riʼ (Gén. 3:23, 24). Maʼ guirutiʼ tu nibani raqué, ne zándaca binitilú ni dxi beeda Diluviu que ndaaniʼ Guidxilayú riʼ.

6 Zándaca nuu tu guinabadiidxaʼ pa zabiguetaʼ zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu. ¿Xi prueba nápanu zaca ni yaʼ? ¿Xi razón nápanu para guni crenu zabaninenu familia stinu ndaaniʼ Paraísu riʼ yaʼ? ¿Ñanda nusiénenu dxandipeʼ zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu la?

¿XI PRUEBA NÁPANU ZACA GUIDXILAYÚ RIʼ TI PARAÍSU?

7, 8. a) ¿Xi promesa biʼniʼ Jiobá Abrahán? b) ¿Xi zándaca guníʼ ique Abrahán ora biʼniʼ Dios laabe promesa que?

7 Ni zanda gúninu nga guyúbinu ca respuesta stiʼ ca pregunta stinu lu Biblia, libru ni guníʼ Dios xi guicá lú ne ni bizáʼ Paraísu ni guyuu dxiqué. Guzéʼtenu ti ejemplu, luni riete gudxi Jiobá Abrahán zutale ca xiiñiʼ «casi yuxi ni ríʼ guriá nisadóʼ». Laaca ruzeeteʼ ni biʼniʼ Jiobá promesa riʼ laabe: «Pur descendencia stiluʼ guiráʼ ca guidxi ni nuu lu guidxilayú zacaacaʼ ndaayaʼ purtiʼ bicaadiágaluʼ ridxi stinneʼ» (Gén. 22:17, 18). Tiempu despué laaca bisietenalaʼdxiʼ Dios promesa riʼ xiiñibe ne nietu stibe (biindaʼ Génesis 26:4; 28:14).

8 Qué riete lu Biblia pa biʼniʼ cré Abrahán pa zabani binni guibáʼ. Ngue runi ora gudxi Dios laabe zaguu ndaayaʼ «guiráʼ ca guidxi ni nuu lu guidxilayú», nuunu seguru guníʼ íquebe ca binni ni nabeza lu guidxilayú riʼ. ¿Gunáʼ nga xcaadxi prueba zeeda lu Biblia ni zanda gucaa laanu guni crenu zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu despué yaʼ?

9, 10. ¿Gunáʼ nga caadxi promesa ni zanda gucaa laanu guni crenu zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu despué yaʼ?

9 David, tobi de cani zá de Abrahán guníʼ maʼ qué ziuu binni runi cosa malu dxi gaca Guidxilayú riʼ ti paraísu (Sal. 37:1, 2, 10). Guniʼbe zacaa ca binni nadóʼ guidxilayú ne «zabánicaʼ nayecheʼ purtiʼ ziuu stale guendariuudxi». Laaca gucané Dios laabe para gucaabe zudii Dios Guidxilayú cani runi jneza «ne qué ziuu dxi gusaana de guibánicaʼ lu ni» (Sal. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2). ¿Ximodo gucané ca promesa riʼ ca xpinni Dios ni racalaʼdxiʼ guni ni nabe yaʼ? Gucané ni laacabe guni crécabe zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu cásica guca jardín de Edén que, purtiʼ puru si binni ni runi ni jneza zabani ndaaniʼ ni.

10 Ra gudiʼdiʼ tiempu casi guiráʼ ca israelita ni guníʼ runi adorar Dios bidxiidéchecaʼ laabe. Ngue runi bidii Jiobá lugar gunitilú ca babilonio guidxi sticaʼ ne chinecaʼ laacabe de esclavu (2 Crón. 36:15-21; Jer. 4:22-27). Peru ca profeta que guniʼcaʼ ra tiidiʼ setenta iza zabiguetaʼ ca israelita que xquídxicaʼ. Ne guca cumplir ca profecía riʼ, peru laaca zaca cumplir cani tiempu stinu. Ora guidúʼndanu ca profecía riʼ, guidúʼyanu xi razón rudii cani laanu para guni crenu zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu.

11. a) ¿Ximodo guca cumplir profecía ni zeeda lu Isaías 11:6-9? b) ¿Xi pregunta caquiiñeʼ guicábinu?

11 (Biindaʼ Isaías 11:6-9). Gudxi Dios Isaías gucaa zapa ca israelita que guendariuudxi lu layú ra guibiguétacaʼ, ne qué zucaalú nin ti maniʼ duxhuʼ ne nin ti binni malu laacabe. Qué zazaaca ca baʼduhuiiniʼ ne ca binni huaniisi gastiʼ raqué. ¿Cadi dxandíʼ rucaa ndiʼ laanu guiníʼ íquenu pabiáʼ galán zabáninu ndaaniʼ jardín de Edén ca la? (Is. 51:3). Guca cumplir parte de profecía riʼ dxiqué. Peru laaca ruzeeteʼ profecía riʼ cadi ndaaniʼ guidxi Israel si nga «zadxá tipa de guiráʼ ni rusiidiʼ Jiobá cásica dxátipa nisadóʼ», sínuque lu guidubi Guidxilayú riʼ. Peru ¿padxí gaca cumplir ca diidxaʼ riʼ yaʼ?

12. a) ¿Xi ndaayaʼ gucuaa ca israelita ni bibiguetaʼ de Babilonia? b) ¿Xi razón nápanu zaca cumplir ni ná Isaías 35:5-10 ca dxi ni zeeda ca?

12 (Biindaʼ Isaías 35:5-10). Bisiene Isaías qué zucaalú nin ti maniʼ duxhuʼ ne nin ti binni malu ca israelita ni guibiguetaʼ de Babilonia. Ziuu stale yaga ni gudii cuananaxhi raqué purtiʼ ziuu ziáʼ nisa cásica guyuu ndaaniʼ jardín de Edén que (Gén. 2:10-14; Jer. 31:12). Peru ¿ñee ndiʼ si nga cumplimientu napa profecía riʼ la? Laaca ruzeeteʼ profecía riʼ zaxeleʼ lú ca ciegu, ne zaxeleʼ diaga cani qué runadiaga ne zazá cani qué rizá. Peru qué ñaca cumplir ca diidxaʼ riʼ luguiáʼ ca israelita. Ne ndiʼ cusihuinni zaca cumplir ni despué.

13, 14. ¿Ximodo biʼyaʼ ca israelita ni bibiguetaʼ de Babilonia modo guca cumplir profecía ni zeeda lu Isaías 65:21-23, ne xi parte de profecía riʼ cayaadxaʼ gaca cumplir? (Biiyaʼ dibuju ni zeeda ra ruzulú tema riʼ).

13 (Biindaʼ Isaías 65:21-23). Dxi bibiguetaʼ ca judíu que de esclavu la? gastiʼ yoo galán, nin cosecha ne nin yaga uva lu ca layú que. Peru guluu Dios ndaayaʼ laacabe ne bidii guiráʼ ni iquiiñecabe. Ngue runi guizáʼ biéchecabe ora bizáʼcabe lídxicabe, ora bidxiibacabe lu layú stícabe ne ora gudócabe ca cuananaxhi ni bidxiibacabe.

14 Casi ná profecía riʼ, zabáninu «cásica xadxí ribani ti yaga». Stale yaga ribani stale mil iza. Caquiiñeʼ gaca binni nazaaca para ganda guibani xadxí. ¿Ñee ti bacaandaʼ si nga guibani binni xadxí casi bizeeteʼ profeta Isaías la? Coʼ. Zaca cumplir profecía riʼ.

¿Ximodo zaca cumplir promesa ni biʼniʼ Jesús zabani binni ndaaniʼ ti paraísu? (Biiyaʼ párrafo 15 ne 16).

15. ¿Gunáʼ nga caadxi de ca promesa ni zeeda lu libru stiʼ Isaías?

15 Guiníʼ íquenu ni ná ca promesa ni cusihuinni dxandipeʼ zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu. Zaguu Dios ndaayaʼ guiráʼ binni guidxilayú. Qué zuniná ca maniʼ duxhuʼ ne ca binni malu nin ti binni guibani ndaaniʼ Paraísu ca. Zuuyaʼ ca ciegu, zunadiaga cani qué runadiaga ne zaxeleʼ lú cani qué ruuyaʼ. Zucuí binni lidxi ne zudxiibacaʼ cuananaxhi sticaʼ. Zabani binni xadxí cásica ribani ca yaca ca. Ne lu Biblia peʼ ridxélanu prueba zaca guiráʼ ca cosa riʼ despué. Peru ¿xi nicábinu pa ñuu tuuxa ñabi laanu maʼ gadxé modo cadúʼyanu ca profecía riʼ yaʼ? ¿Xiñee zanda guni crenu zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu? Hombre ni jma risaca guyuu ndaaniʼ guidxilayú riʼ cudii laanu ti razón guizáʼ risaca.

ZIUʼNU NDAANIʼ PARAÍSU

16, 17. ¿Pora guníʼ Jesús de Paraísu?

16 Neca qué ñuni Jesús cosa malu la? bicaacabe laa lu ti yaga. Ne laaca bicaacabe ti binni malu ladu derechu ne stobi ladu bigaʼ stibe. Tobi de ca hombre que nanna naca Jesús rey, ngue runi gudxi laabe ante gatiʼ: «Bietenalaʼdxi naa ora gueda guni mandar luʼ» (Luc. 23:39-42). Respuesta ni bidii Jesús hombre riʼ zeeda ni lu Lucas 23:43, ne risaca ni para laanu lu ca dxi ni zeeda ca. Tiempu riʼ gadxé gadxé lugar rucaa caadxi biblista ca signu de puntuación lu versículo riʼ, nuu de laacaʼ rucaacaʼ ti coma o chupa puntu ante de diidxaʼ «yannadxí», nga runi sicaríʼ ná textu riʼ: «Dxandipeʼ cayabeʼ lii: yannadxí ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Paraísu». Peru ¿ñee nga nga ni nuu Jesús guiníʼ raríʼ la?

17 Lu stale idioma ni riníʼ binni tiempu riʼ, riquiiñecabe signu de puntuación para gusiénecabe significadu stiʼ xiixa oración. Peru lu caadxi manuscritu griegu nayooxhoʼ la? qué niquiiñecabe signu de puntuación lúcani. Nga runi, nuu duda de xipeʼ nga nuu Jesús guiníʼ né ca diidxaʼ riʼ, ¿ñee ni nuube guiniʼbe nga dxandipeʼ cayabeʼ lii: yannadxí ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Paraísu la? o dxandipeʼ cayabeʼ lii yannadxí: ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Paraísu? Gadxé gadxé modo raca traducir versículo riʼ según modo riene ca traductor ca diidxaʼ ni guníʼ Jesús. Ne zacá cá ni lu xcaadxi versión de lu Biblia.

18, 19. ¿Xi racané laanu guiénenu xipeʼ nga nuu Jesús guiníʼ?

18 Cadi guiaandaʼ laanu chupa cosa ni gudxi Jesús ca xpinni: «Ziaana Hombre Biseenda Dios ndaani yu chonna gubidxa ne chonna gueelaʼ» ne «zutoo cabe naa lu binni guidxilayú, ne zuuti ca naa, peru zabane raguionna gubidxa» (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34). Ne apóstol Pedro guníʼ zacá guca ni (Hech. 10:39, 40). Nga runi, qué ñé diʼ Jesús ne hombre malu que ndaaniʼ ti paraísu dxi gúticaʼ. Purtiʼ Biblia peʼ ná biaana Jesús chupa chonna gubidxa ndaaniʼ baʼ, dede dxi gundisaʼ Jiobá laabe de lade gueʼtuʼ (Hech. 2:31, 32). *

19 Sicaríʼ gudxi Jesús hombre malu que: «Dxandipeʼ cayabeʼ lii yannadxí». Maca sicaríʼ guníʼcabe tiempu bibani Moisés. Guzéʼtenu ti ejemplu, sicaríʼ gudxi Moisés ca israelita que: «Ca diidxaʼ cayabeʼ lii yannadxí riʼ naquiiñeʼ gapuʼ cani ndaaniʼ ladxidoʼloʼ» (Deut. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15).

20. ¿Xi comentariu racané laanu guiénenu ca diidxaʼ ni guníʼ Jesús?

20 Ti traductor bíblico de Oriente Medio bisiene respuesta ni bidii Jesús, laa guníʼ: «Lu textu riʼ la? diidxaʼ ni jma risaca nga “yannadxí”, ne caquiiñeʼ guicá ni sicaríʼ: “Dxandipeʼ cayabeʼ lii yannadxí: ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Paraísu”. Ndiʼ rusihuinni guca promesa riʼ dxi ca ne zaca cumplir ni despué. Ne laaca guníʼ traductor riʼ zacá riníʼ ca binni de Oriente ora rúnicaʼ ti promesa ne dxandíʼ runi cumplir cani». Ne sicaríʼ biʼniʼ traducir versión siríaca de siglu gaayuʼ versículo riʼ: «Yannadxí cayabeʼ lii ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Jardín de Edén». Guizáʼ riguu promesa riʼ gana laanu.

21. ¿Ximodo nánnanu qué nibí diʼ Dios hombre malu que para cheʼ guibáʼ?

21 Qué nibí diʼ Dios hombre malu riʼ para cheʼ guibáʼ. Laabe qué ñánnabe pa biʼniʼ Jesús ti pactu né ca apóstol stiʼ para guni mandárnecaʼ laa guibáʼ (Luc. 22:29). Ne qué ñuunísabe (Juan 3:3-6, 12). Nga runi nánnanu gudxi Jesús laabe zabánibe ndaaniʼ Paraísu ni chichuu lu Guidxilayú riʼ. Ne caadxi iza despué bizeeteʼ apóstol Pablo de visión ni biʼyaʼ ti hombre ni guyé ndaaniʼ Paraísu (2 Cor. 12:1-4). Ni nánnanu nga gulí Dios Pablo ne xcaadxi apóstol para guni mandárnecaʼ Jesús guibáʼ. Ni nuu Pablo guiníʼ né ca diidxaʼ riʼ nga chichuu ti «paraísu» lu ca dxi ni zeeda ca. * Peru ¿ñee lu Guidxilayú riʼ nga chichuu Paraísu riʼ la? Pa zacá ni, ¿zanda guibáninu racá la?

XI ZANDA CUÉZANU

22, 23. ¿Xi zanda cuézanu?

22 Cadi guiaandaʼ laanu guníʼ David zedandá ti dxi puru si binni runi ni jneza zabani ndaaniʼ Guidxilayú riʼ (Sal. 37:29; 2 Ped. 3:13). Ca diidxaʼ riʼ caníʼ cani de tiempu guibani puru si binni ni guni ni ná Dios lu Guidxilayú riʼ. Isaías 65:22 ná: «Cásica xadxí ribani ti yaga, zacaca nga xadxí zabani ca binni xquidxeʼ». Ndiʼ riníʼ zabani binni mil de iza. Peru ¿ñee zaca ni ná ca diidxaʼ riʼ la? Zaca ni, purtiʼ Apocalipsis 21:1-4 ná maʼ qué zati binni ndaaniʼ Guidxilayú cubi ca, purtiʼ zaguu Dios ndaayaʼ de guiráʼ ca xpinni ni ruzuubaʼ diidxaʼ.

23 Nánnanu biniti Paraísu ni bizáʼ Dios primé que, peru cadi para siempre. Dios guníʼ zaguu ndaayaʼ de guiráʼ binni guidxilayú. Ne David bizeeteʼ puru si binni nadóʼ ne ni runi ni jneza nga zabani para siempre ndaaniʼ Guidxilayú riʼ. Nga runi, ca profecía ni guníʼ Isaías rucaa cani laanu cuézanu né stale guendanayecheʼ dxi gaca cumplir promesa ni biʼniʼ Jesús hombre malu que. Lii zanda guibániluʼ ndaaniʼ Paraísu ca. Dxi ganda dxi ca la? zaca ni guníʼ ca hermanu de Corea que: «Guidúʼyanu ndaaniʼ Paraísu».

^ párrafo 18 Sicaríʼ bicaa Profesor. Marvin Pate: «Stale eruditu runi cré ora guníʼ Jesús diidxaʼ “yannadxí” caníʼ zati ne zié ndaaniʼ Paraísu dxi queca, o ra tiidiʼ veinticuatro hora. Peru ni runi cré ca hombre riʼ cadi biaʼsi ni né ni zeeda lu xcaadxi relatu riete lu Biblia, purtiʼ despué de gutiʼ Jesús biaanabe ndaaniʼ baʼ ne despué guyebe guibáʼ (Mat. 12:40; Hech. 2:31; Rom. 10:7)».

^ párrafo 21 Biiyaʼ tema ni láʼ «Ni rinabadiidxaʼ cani ruundaʼ» ni zeeda lu revista riʼ.