Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

ARTÍCULO DE ESTUDIU 20

Xi cayabi libru stiʼ Apocalipsis ca enemigu stiʼ Dios

Xi cayabi libru stiʼ Apocalipsis ca enemigu stiʼ Dios

«Biʼniʼ reunírcabe ca rey que ti lugar ni rábicabe Armagedón» (APOC. 16:16).

CANCIÓN 150 Biyubi Dios para gulá lii

NI ZAZÍʼDINU a

1. Pur ni riete lu libru stiʼ Apocalipsis, ¿xi cayuni Binidxabaʼ ca xpinni Dios?

 RUZEETEʼ libru stiʼ Apocalipsis maʼ cayuni mandar Reinu stiʼ Dios guibáʼ ne maʼ gulá Binidxabaʼ lu Guidxilayú (Apoc. 12:1-9). Guizáʼ biecheʼ ca ni nuu guibáʼ pur ni bizaaca riʼ, peru laanu la? jmaruʼ si nápanu guendanagana. ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ cadxiichiné Binidxabaʼ ca xpinni Jehová ni nabeza lu Guidxilayú riʼ (Apoc. 12:12, 15, 17).

2. ¿Xi zacané laanu cadi guidxíbinu?

2 ¿Xi zacané laanu para cadi guidxíbinu ora gucaalú Binidxabaʼ laanu yaʼ? (Apoc. 13:10). Ti cosa ni zacané laanu nga gánnanu xi chiguizaaca despué. Guzéʼtenu ti ejemplu, lu libru stiʼ Apocalipsis bizeeteʼ apóstol Juan caadxi de ca ndaayaʼ ni maʼ cadi candaa zacaanu. Tobi de laani nga zanitilú ca enemigu stiʼ Dios. Guidúʼyanu xi ruzeeteʼ libru stiʼ Apocalipsis de ca enemigu riʼ ne xi zazaacacaʼ.

RIETE TUU NGA CA ENEMIGU STIʼ DIOS «PUR MEDIU DE CAADXI SEÑAL»

3. ¿Gunáʼ nga caadxi señal o símbolo ni riete lu Apocalipsis?

3 Lu primé versículo stiʼ Apocalipsis riete señal o símbolo guiráʼ ni zeeda lu libru ca (Apoc. 1:1). Runi representar ca bestia salvaje ni riete luni ca enemigu stiʼ Dios. Guzéʼtenu ti ejemplu, ruzeeteʼ ni de «ti bestia salvaje zedaree ndaaniʼ nisadóʼ. Napa chii cachu ne gadxe ique» (Apoc. 13:1). Laaca riete «zedaree sti bestia salvaje ndaaniʼ yu, [...] caniʼme casi ti dragón». Ne «bisábame bele de guibáʼ lu guidxilayú para guʼyaʼ guiráʼ binni» (Apoc. 13:11-13). Despué riete de sti «bestia salvaje color naxiñáʼ rini» ne dxiʼbaʼ ti prostituta laame. Guionnaʼ bestia riʼ runi representar cani ca enemigu ni maʼ xadxí de cucaalú Jehová ne Reinu stiʼ. Nga runi risaca gánnanu tu laacabe (Apoc. 17:1, 3).

TAPA BESTIA NAROʼBAʼ

Bireecame «de ndaaniʼ nisadóʼ» (Dan. 7:1-8, 15-17). Runi representar ca ni ca potencia mundial ni nabé huacaalú xquidxi Dios dede lu ca dxi bibani Daniel. (Biiyaʼ párrafo 4 ne 7).

4, 5. ¿Ximodo racané Daniel 7:15-17 laanu guiénenu xi riníʼ ca símbolo ni riete lu Apocalipsis?

4 Ante gánnanu tuu nga ca enemigu riʼ caquiiñeʼ guiénenu xi runi representar ca símbolo ca. Jma jneza nga gusiene Biblia ni laanu. Stale de ca símbolo ni riete lu Apocalipsis laaca riete cani lu xcaadxi libru ni zeeda lu Biblia. Guzéʼtenu ti ejemplu, lu ti bacaandaʼ biiyaʼ profeta Daniel tapa bestia naroʼbaʼ ni biree de ndaaniʼ nisadóʼ (Dan. 7:1-3). Ne laaca guníʼ Daniel runi representar ca bestia naroʼbaʼ riʼ tapa rey o gobiernu (biindaʼ Daniel 7:15-17). Pur ni guníʼ Daniel racaneni laanu guiénenu runi representar ca bestia riʼ ca gobiernu políticu.

5 Yanna guidúʼyanu xi runi representar caadxi de ca símbolo ni riete lu libru stiʼ Apocalipsis. Zacané Biblia laanu guiénenu ca ni. Peru primeru guidúʼyanu xi runi representar ca bestia salvaje. Despué zadúʼyanu xi zazaaca ca bestia riʼ. Ne últimu la? zadúʼyanu xi rusiidiʼ ca ni laanu.

MAʼ NÁNNANU TUU NGA CA ENEMIGU STIʼ DIOS

TI BESTIA SALVAJE NI NAPA GADXE IQUE

Bireeme «ndaaniʼ nisadóʼ» ne nápame gadxe íqueme, chii cachu ne chii corona (Apoc. 13:1-4). Runi representar bestia riʼ guiráʼ gobiernu ni huayuni mandar binni. Runi representar gadxe ique bestia riʼ, ca potencia mundial ni nabé huacaalú xquidxi Dios. (Biiyaʼ párrafo 6 hasta 8).

6. ¿Xi runi representar bestia salvaje ni napa gadxe ique ni riete lu Apocalipsis 13:1-4?

6 ¿Xi runi representar bestia salvaje ni napa gadxe ique? (Biindaʼ Apocalipsis 13:1-4). Biblia ná ruluíʼ bestia riʼ ti leopardo, peru ñeeme casi ñee ti oso, ruaame casi ruaa ti lión ne nápame chii cachu. Peru lu capítulo 7 stiʼ Daniel riete tapa bestia, tobi ca ruluíʼ ti leopardo, stobi ca ruluíʼ ti oso, stobi ti lión ne stobi ca napa chii cachu. Lu libru stiʼ Apocalipsis caníʼ de ti bestia si ni napa guidapaʼ cosa riʼ. Nga runi, qué runi representar bestia salvaje riʼ ti gobiernu si. Apocalipsis ná «gucuaame autoridad luguiáʼ guiráʼ tribu, guidxi, idioma ne nación». Pur nga jma nápame autoridad que intiica gobiernu stiʼ ti guidxi (Apoc. 13:7). Nga runi zanda guininu runi representar bestia riʼ guiráʼ gobiernu ni huayuni mandar binni (Ecl. 8:9). b

7. ¿Xi runi representar gadxe ique bestia salvaje que?

7 ¿Xi runi representar gadxe ique bestia riʼ? Lu Apocalipsis capítulo 17, riete ximodo bestia ni zeeda lu capítulo 13. Apocalipsis 17:10 ná: «Nuu gadxe rey: maʼ biaba gaayuʼ, nuu tobi yanna, ne stobi ca caʼruʼ guedandá; peru ora guedandá la? ti tiempuhuiiniʼ si ziaana». De lade guiráʼ gobiernu ni huaquiiñeʼ Binidxabaʼ, nuu gadxe ni zanda guchaaganu laa casi gadxe ique bestia que purtiʼ huayápacaʼ stale autoridad. Guca cani potencia mundial ne nabé huacaalú cani xquidxi Dios. Tiempu bibani apóstol Juan maʼ biaba gaayuʼ de ca potencia riʼ, laacani nga: Egipto, Asiria, Babilonia, Medopersia ne Grecia. Ne Roma cayuni mandar dxi gucuaa Juan revelación riʼ. Yanna, ¿gunáʼ nga últimu potencia ca yaʼ?

8. ¿Tu runi representar ra rizaa gadxe ique bestia salvaje que?

8 Casi zadúʼyanu, ca profecía ni zeeda lu libru stiʼ Daniel racané ni laanu gánnanu tuu nga runi representar ra rizaa gadxe ique bestia salvaje que. ¿Gunáʼ nga potencia mundial ni cayuni mandar lu ca últimu dxi riʼ o lu «dxi stiʼ Señor» yaʼ? (Apoc. 1:10). Laani nga Reino Unido ne Estados Unidos. Nga runi zanda guininu laa ni nga ra rizaa gadxe ique bestia salvaje ni riete lu Apocalipsis 13:1-4.

TI BESTIA SALVAJE NI NAPA CHUPA CACHU CASI STIʼ DENDXUʼ

Bireeme «ndaaniʼ yu» ne riniʼme «casi ti dragón». Rusábame «bele de guibáʼ», cumu nácame ti «falsu profeta» rúnime «stale señal» (Apoc. 13:11-15; 16:13; 19:20). Potencia mundial ni naca Reino Unido ne Estados Unidos nga runi representar bestia ni napa chupa cachu ne laaca naca falsu profeta purtiʼ riguite «guiráʼ binni ni nabeza lu guidxilayú» ne rucaa laacaʼ «gúnicaʼ ti imagen» stiʼ «bestia salvaje» ni napa gadxe ique ne chii cachu. (Biiyaʼ párrafo 9).

9. ¿Tu runi representar «bestia salvaje ni napa chupa cachu casi stiʼ dendxuʼ»?

9 Lu capítulo 13 stiʼ Apocalipsis ruzeeteʼ xi runi Reino Unido ne Estados Unidos, ni zeeda gaca ra rizaa gadxe ique. Laame nga sti bestia ne sicaríʼ cuzeeteʼ Apocalipsis nácame: «Nápame chupa cachu casi stiʼ dendxuʼ, peru caniʼme casi ti dragón». Runi bestia salvaje riʼ «stale señal, dede bisábame bele de guibáʼ lu guidxilayú para guʼyaʼ guiráʼ binni» (Apoc. 13:11-15). Ne lu capítulo 16 ne 19 stiʼ Apocalipsis riete nácame «falsu profeta» (Apoc. 16:13; 19:20). Laaca bizeeteʼ Daniel guizáʼ zuniná Reino Unido ne Estados Unidos binni (Dan. 8:19, 23, 24, nota). Ne nga peʼ nga ni bizaaca lu Guiropa Guerra Mundial. Ca científicu de Reino Unido ne Estados Unidos nga bizáʼ guiropaʼ bomba atómica ni biaba ra biluxe guerra riʼ. Zacá nga casi ñaca bisaba potencia riʼ «bele de guibáʼ lu guidxilayú».

TI BESTIA SALVAJE COLOR NAXIÑÁʼ RINI

Zuba ti prostituta décheme ne laabe nga Babilonia guidxi roʼ. Bestia riʼ nga ra guizaa xhono rey (Apoc. 17:3-6, 8, 11). Primé la? runi controlar prostituta riʼ bestia salvaje que, peru despué runitilú bestia riʼ laabe. Runi representar prostituta ca guiráʼ ca religión ni cadi dxandíʼ ni nuu lu Guidxilayú. Runi representar bestia riʼ Organización de las Naciones Unidas, ne racaneni ca gobiernu políticu ni nuu lu Guidxilayú. (Biiyaʼ párrafo 10 ne 14 hasta 17).

10. ¿Xi runi representar «imagen stiʼ bestia salvaje que»? (Apocalipsis 13:14, 15; 17:3, 8, 11).

10 Yanna guininu de sti bestia salvaje. Ruluiʼme bestia salvaje ni napa gadxe ique, peru laame color naxiñáʼ rini laame. Apocalipsis ná laame nga «imagen stiʼ bestia salvaje» ne laaca ruzeeteʼ ni «laame nga ra guizaa xhono rey» (biindaʼ Apocalipsis 13:14, 15; 17:3, 8, 11). c Juan guníʼ guyuu rey riʼ dxiqué, despué maʼ coʼ peru zahuinni sti biaje. Nga peʼ nga ni bizaaca Organización de las Naciones Unidas, dxi bizulú ni biree lá ni Sociedad de Naciones. Lu Segunda Guerra Mundial bixá ni. Peru despué bihuínnini sti biaje casi runibiaʼnu ni yanna ne racaneni ca gobiernu políticu ni nuu lu Guidxilayú.

11. ¿Xi zuni ca bestia, o ca gobiernu, ne xiñee cadi naquiiñeʼ guidxíbinu?

11 Zucaa ca bestia riʼ, o ca gobiernu, binni gucaalú Jehová ne xquidxi. Zacá nga zucaalisaacabe ca rey ni nuu lu guidubi Guidxilayú para tíndecaʼ lu Armagedón, laani nga «guerra ni chigaca dxi roʼ stiʼ Dios ni jma napa poder» (Apoc. 16:13, 14, 16). Peru cadi naquiiñeʼ guidxíbinu. Purtiʼ Dios stinu, Jehová, nagueendaca zuni xiixa para gulá ca binni ni nuu pur gobiernu stiʼ (Ezeq. 38:21-23).

12. ¿Xi zazaaca ca bestia riʼ?

12 ¿Xi zazaaca ca bestia riʼ? Apocalipsis 19:20 ná: «Gunaazecabe bestia salvaje que ne zaqueca falsu profeta. Bidii falsu profeta que señal nezalú bestia salvaje que para gudxite ca binni ni gucuá marca stiʼ bestia salvaje que ne ca ni runi adorar imagen stime. Interu nabánicaʼ, bilaacabe guirópacaʼ ndaaniʼ lago de bele ra cacaguí né azufre». Nga runi, laga cayuni mandar ca gobiernu políticu, zunitilú Dios laacaʼ para siempre.

13. ¿Xi guendanagana ridxaagalú ca xpinni Cristu pur ca gobiernu?

13 Ni rizíʼdinu. Laanu, ca xpinni Cristu, cadi naquiiñeʼ guixélenu de Dios ne de Reinu stiʼ (Juan 18:36). Para ganda gúninu ni la? naquiiñeʼ gácanu neutral ne cadi chuʼnu lu política. Peru zándaca gácani nagana purtiʼ racalaʼdxiʼ ca gobiernu ca guni apoyarnu laacaʼ pur ni rúninu ne ni rininu. Ca ni runi ni ná ca gobiernu ca, ricacaʼ marca stiʼ bestia salvaje (Apoc. 13:16, 17). Ca binni ni ricá marca riʼ maʼ qué raca xhamígucaʼ Jehová ne runíticaʼ oportunidad de guibánicaʼ para siempre (Apoc. 14:9, 10; 20:4). Nabé risaca nga gácanu neutral neca gacalaʼdxiʼ ca gobiernu ca gucaacaʼ laanu guni apoyarnu laacaʼ.

NABÉ FEU MODO GUILUXE PROSTITUTA QUE

14. ¿Xi ti cosa biʼyaʼ apóstol Juan ni guizáʼ bidxagayaa? (Apocalipsis 17:3-5).

14 Laaca guníʼ apóstol Juan biiyaʼ sti cosa ne guizáʼ bidxagayaa. ¿Xi bíʼyabe yaʼ? Biiyabe ti gunaa ni zuba deche ti bestia salvaje (Apoc. 17:1, 2, 6). Biblia ná nácabe ti prostituta ne labe nga «Babilonia guidxi roʼ». Runi cometerbe pecadu sexual né «ca rey ni nuu lu guidxilayú» (biindaʼ Apocalipsis 17:3-5).

15, 16. ¿Xii nga «Babilonia guidxi roʼ», ne ximodo nánnanu ni?

15 ¿Xii nga «Babilonia guidxi roʼ»? Qué runi representar gunaa riʼ ti organización política purtiʼ Apocalipsis ná runi cometerbe pecadu sexual né ca líder políticu ni nuu lu guidxilayú riʼ (Apoc. 18:9). Ne cumu zúbabe deche bestia salvaje riʼ la? nga rusihuinni racaláʼdxibe guni controlarbe ca líder políticu. Ne laaca qué runi representar gunaa riʼ sistema comercial ni nuu lu guidxilayú stiʼ Binidxabaʼ, purtiʼ jma despué ruzeeteʼ libru stiʼ Apocalipsis de laacani ra ná: «Ca comerciante nuu lu guidxilayú» (Apoc. 18:11, 15, 16).

16 Stale biaje ruzeeteʼ Biblia prostitución ne adulteriu en sentidu espiritual. Caniʼni de ca binni ni riníʼ runi adorar Dios, peru runi adorar intiica cosa o raca xhamigu ca cosa ni nuu lu guidxilayú (1 Crón. 5:25; Sant. 4:4). Peru ora caníʼ Biblia de ti binni ni qué huacheené Dios la? riquiiñeni diidxaʼ casta o virgen (2 Cor. 11:2, nota; Apoc. 14:4 nota). Ndaaniʼ guidxi Babilonia nabé guyuu stale religión ni cadi dxandíʼ. Nga runi, Babilonia guidxi roʼ runi representar ni guiráʼ ca religión ni cadi dxandíʼ ni nuu lu Guidxilayú (Apoc. 17:5, 18; biiyaʼ artículo ni zeeda lu jw.org ni láʼ «¿Qué es Babilonia la Grande?»).

17. ¿Xi zazaaca «Babilonia guidxi roʼ»?

17 ¿Xi zazaaca «Babilonia guidxi roʼ»? Apocalipsis 17:16, 17 ná: «Chii cachu ni bíʼyaluʼ ne bestia salvaje que, zacananaláʼdxicaʼ prostituta que ne zunduuxecaʼ laabe ne zusaanacaʼ laabe xieeládibe. Zocaʼ xpeelabe ne zuzaaquicaʼ guidubi nácabe né bele. Purtiʼ guluu Dios ndaaniʼ ladxidoʼcaʼ gúnicaʼ ni cá íquebe». Casi bidúʼndanu ca, zucaa Jehová bestia salvaje naxiñáʼ rini o Naciones Unidas para gucaalucaʼ ca religión falsu ne gunitilucaʼ ni (Apoc. 18:21-24).

18. ¿Ximodo zanda gusihuínninu cadi cayacanenu Babilonia guidxi roʼ?

18 Ni rizíʼdinu. Nabé risaca «gaca adoración stinu nayá casi racalaʼdxiʼ Dios [...] ne cadi gaca ni nabiidiʼ» (Sant. 1:27). Qué chuʼ dxi gucaadiáganu ca cosa ni cadi dxandíʼ ni rusiidiʼ Babilonia guidxi roʼ, cadi gúninu ca saa ni rúnicabe, cadi guiníʼ íquenu modo riníʼ ique binni guidxilayú ne cadi guni practicarnu espiritismo. Cadi gusaana de gábinu binni «laguiree de ndaaniʼ guidxi ca». Pa gúnicabe ni, zuuyaʼ Dios cadi nácacabe «cómplice de ca pecadu» stiʼ Babilonia guidxi roʼ (Apoc. 18:4).

XI ZAZAACA ENEMIGU STIʼ DIOS

TI DRAGÓN COLOR BELE

Rudii Binidxabaʼ autoridad bestia salvaje ni napa gadxe ique (Apoc. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10). Zieguyoo Binidxabaʼ, enemigu stiʼ Jehová, 1,000 iza ndaaniʼ ti abismo. Despué zalabe «ndaaniʼ lago de bele ne azufre». (Biiyaʼ párrafo 19 ne 20).

19. ¿Tuu nga «dragón naroʼbaʼ color bele»?

19 Lu libru stiʼ Apocalipsis laaca riete de «ti dragón naroʼbaʼ color bele» (Apoc. 12:3). Rucaalú dragón riʼ Jesús ne ca ángel stiʼ (Apoc. 12:7-9). Laaca rucaalume xquidxi Dios ne rudiime autoridad xcaadxi bestia políticu (Apoc. 12:17; 13:4). ¿Tuu nga dragón riʼ yaʼ? Laame nga «beendaʼ yooxhoʼ ni láʼ Diablu ne Binidxabaʼ» (Apoc. 12:9; 20:2). Laabe nga cayuni controlarbe guiráʼ ca enemigu stiʼ Jehová.

20. ¿Xi zazaaca Dragón que?

20 ¿Xi zazaaca dragón que yaʼ? Apocalipsis 20:1-3 ná zundaa ti ángel Binidxabaʼ ndaaniʼ Abismo, ne zeeda gácani ti cárcel para laabe. Zieguyoo Binidxabaʼ 1,000 iza «para maʼ cadi quíteruʼ ca guidxi ca dede ora maʼ bizaa 1,000 iza». Ne últimu la? zalá Binidxabaʼ ne ca demonio stiʼ «ndaaniʼ lago de bele ne azufre» ndiʼ riníʼ zanitilúcabe tobi si tiru (Apoc. 20:10). ¿Ñee ruxuíʼluluʼ pabiáʼ sicarú zabáninu ora maʼ qué guinni Binidxabaʼ ne ca demonio stiʼ la?

21. ¿Xiñee riéchenu pur ni maʼ bizíʼdinu lu libru stiʼ Apocalipsis?

21 Maʼ bizíʼdinu tuu nga ca enemigu stiʼ Jehová ne xi zazaacacaʼ. ¿Cadi dxandíʼ riéchenu gánnanu xi riníʼ ca señal o ca símbolo ni zeeda lu Apocalipsis la? Nga runi, «dichoso nga ni guʼndaʼ ca diidxaʼ ni cá lu profecía riʼ en voz alta, ne dichoso nga ca ni gucaadiaga [...] ca cosa ni cá luni» (Apoc. 1:3). Yanna, ¿xi ndaayaʼ zacaa ca binni ni guzuubaʼ stiidxaʼ Dios ora guinitilú ca enemigu stibe yaʼ? Lu sti artículo ca zadúʼyanu ni.

CANCIÓN 23 Maʼ cayuni mandar Jiobá

a Riquiiñeʼ libru stiʼ Apocalipsis símbolo para guni representar ca enemigu stiʼ Dios, ne laaca racané libru stiʼ Daniel laanu guiénenu xi riníʼ ca símbolo ca. Artículo riʼ cuchaaga ni caadxi profecía stiʼ Daniel né ca ni riete lu Apocalipsis. Ndiʼ zacané laanu gánnanu tuu nga ca enemigu stiʼ Dios. Ne despué zadúʼyanu xi zazaacacabe.

b Runi representar bestia ni napa gadxe ique guiráʼ gobiernu pur «chii cachu» ni napa. Ora cá númeru 10 lu Biblia caniʼni de xiixa completu o ni guizáʼ.

c Ma gadxé bestia riʼ que primé bestia salvaje que, purtiʼ cadi nuu diʼ corona lu ca cachu stime (Apoc. 13:1). Nánnanu zacá ni purtiʼ bireeme de gadxe rey que, ne laacaʼ nga rudiicaʼ laame autoridad (biiyaʼ artículo ni nuu lu sitiu jw.org ni láʼ «¿Qué es la bestia de color escarlata del capítulo 17 de Apocalipsis?»).