Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

ARTÍCULO DE ESTUDIU 19

Guendarannaxhii ne justicia ora rizaaca xiixa cosa malu

Guendarannaxhii ne justicia ora rizaaca xiixa cosa malu

«Nácaluʼ ti Dios ni qué riuulaʼdxiʼ cosa malu; ne qué ziaana tuuxa ni naca malu ra nuuluʼ» (SAL. 5:4).

CANCIÓN sjj 142 Guinaaze dxíchinu esperanza stinu

NI ZAZÍʼDINU *

1-3. a) Casi ná Salmo 5:4-6, ¿ximodo ruuyaʼ Jiobá guiráʼ cosa malu? b) ¿Xiñee rininu nuu ca ni runi abusar de ti menor en contra de ley stiʼ Cristu?

NANALAʼDXIʼ JIOBÁ guiráʼ xixé cosa malu (biindaʼ Salmo 5:4-6). Nga runi, guizáʼ ribixhiláʼdxibe guni abusar tuuxa de ti menor, purtiʼ ti cosa malu ne guizáʼ nayuudxuʼ ni. Laanu ca testigu stiʼ Jiobá laaca nanaláʼdxinu práctica riʼ ne qué zuni consentirnu ni ndaaniʼ congregación (Rom. 12:9; Heb. 12:15, 16).

2 Tuuxa ni runi abusar de ti xcuidihuiiniʼ nuu en contra de ley stiʼ Cristu, laani nga ca ni bisiidiʼ Jesús pur ca ni guníʼ ne ca ni biʼniʼ (Gál. 6:2). ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ casi bidúʼyanu lu artículo gudiʼdiʼ que, guendarannaxhii nga base stiʼ ley stiʼ Cristu ne rucaa ni binni guni tratar xcaadxi né justicia. Laanu ca xpinni Cristu zinándanu ley riʼ, ne runi tratarnu ca xcuidihuiiniʼ ca galán para guni sentircaʼ seguru ne nuu tu nadxii laacaʼ. Guizáʼ malu nga ora runi abusar tuuxa de ti xcuidihuiiniʼ, purtiʼ maʼ qué zuni sentir ca xcuidihuiiniʼ ca seguru ne zaníʼ íquecaʼ guirutiʼ nadxii laacaʼ.

3 Triste guininu ni, peru abuso sexual de menor ca nácani ti plaga purtiʼ maʼ bireeche ni lu guidubi naca guidxilayú ne laaca runinani ca xpinni Cristu. ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ tiempu nabáninu riʼ nuu stale hombre ni «canauchee ne canausiguii» ne caadxi de laacaʼ racaláʼdxicaʼ chuʼcaʼ ndaaniʼ congregación (2 Tim. 3:13). Nuu binni ni ná naca xpinni Cristu maʼ gudíʼdisucaʼ né ca deseu yuudxuʼ sticaʼ ne maʼ biʼniʼ abusarcaʼ de tuuxa xcuidihuiiniʼ. Chiguidúʼyanu xiñee naca abuso sexual de menor ti pecadu guizáʼ feu. Ne despué zadúʼyanu xi runi ca ancianu ora runi cometer tuuxa ti pecadu guizáʼ malu casi ni maʼ bizéʼtenu riʼ, ne ximodo zanda gapa ca padre xiiñicaʼ de laani. *

TI PECADU GUIZÁʼ MALU

4, 5. ¿Xiñee naca abuso sexual de menor ti pecadu contra xcuidihuiiniʼ ca?

4 Runi sufrir ca víctima de ca abuso sexual pur stale iza. Peru laaca runi sufrir familia stícabe ne ca hermanu de congregación ni nadxii laacabe. Ti pecadu guizáʼ malu nga guni abusar tuuxa de ti menor.

5 Ti pecadu ni contra xcuidihuiiniʼ ca. * Ti pecadu nga guniná tuuxa sti binni. Lu sti artículo ca chiguidúʼyanu ngapeʼ nga ni runi tuuxa ni runi abusar de ti xcuidihuiiniʼ, guizáʼ runinabe laa. Runiti xcuidihuiiniʼ riʼ confianza ni napa laabe ne ni napa xcaadxi binni, ne maʼ qué runi sentir seguru. Naquiiñeʼ guni protegernu ca xcuidihuiiniʼ para cadi guizaacacaʼ cosa malu riʼ. Ne naquiiñeʼ gacanenu ne quixhedxinu ladxidóʼ ca ni maʼ biʼniʼ sufrir abuso sexual (1 Tes. 5:14).

6, 7. ¿Xiñee zeeda gaca abuso de menor ti pecadu contra congregación ne autoridad?

6 Ti pecadu ni contra congregación. Ora tuuxa de congregación guni abusar de ti menor riníʼ binni mal de congregación (Mat. 5:16; 1 Ped. 2:12). Guizáʼ injusto ndiʼ para ca millón de hermanu fiel ni cayuni stipa para cadi guirá fe sticaʼ (Jud. 3). Qué rudiʼnu lugar chuʼ ca binni ni runi cosa guizáʼ malu ládenu, ca ni qué raca arrepentir ne ca ni runi biidiʼ congregación.

7 Ti pecadu ni contra ca autoridad. Caquiiñeʼ guzuubaʼ ca xpinni Cristu stiidxaʼ «cani runi mandar ndaani xquidxi» (Rom. 13:1). Ruzúʼbanu diidxaʼ ora runi respetarnu ca ley stiʼ país ra nabézanu. Guzéʼtenu ti ejemplu, pa tuuxa de congregación guni abusar de ti menor, cucheené ley ne laaca cucheené autoridad (bichaaga ni né Hechos 25:8). Neca qué gapa ca ancianu derechu para gúʼyacaʼ gaca cumplir ni ná ley, qué rucaachicaʼ binni ni biʼniʼ abusar de ti menor para cadi guni castigar autoridad laa (Rom. 13:4). Purtiʼ guiráʼ ni gudxiibaʼ binni, ngueca nga gutopa (Gál. 6:7).    

8. ¿Ximodo ruuyaʼ Dios ora rucheené tuuxa stobi?

8 Peru ni jma feu nga ti pecadu ni contra Jiobá (Sal. 51:4). Ora rucheené tuuxa stobi la? laaca cucheené Dios. Guidúʼyanu ti ejemplu ni zeeda lu Ley bidii Jiobá ca israelita. Ley que ná ora ribanaʼ tuuxa xiixa stiʼ prójimo stiʼ, cucheené Jiobá (Lev. 6:2-4). Ne ora runi abusar tuuxa de congregación ti xcuidihuiiniʼ, laaca cuchee ne cayuni biidiʼ lá Dios. Nga runi ridúʼyanu abuso sexual casi ti pecadu ni guizáʼ ribixhilaʼdxiʼ Dios, ne caquiiñeʼ guni rechazarnu ni.

9. ¿Xi información zeeda lu Biblia maʼ bidii organización stiʼ Jiobá, ne xiñee?

9 Maʼ bidii organización stiʼ Jiobá stale información zeeda lu Biblia ni caníʼ de abuso de menor. Lu revista Torre stiʼ ni rapa ne ¡Despertad! maʼ biree stale artículo ni zanda gacané ca ni maʼ biʼniʼ sufrir de abuso sexual para gudxiilucaʼ ca yuubaʼ nápacaʼ pur laani, ximodo zanda gacané ne guni animar xcaadxi laacabe, ne ximodo zanda guni proteger ca padre xiiñicaʼ. Laaca maʼ gucuaa ca ancianu stale instrucción ni zeeda lu Biblia ni cusiene chaahuiʼ xi caquiiñeʼ gúnicaʼ ora guni cometer tuuxa pecadu riʼ. Gatigá runi revisar organización ca procedimientu ni naquiiñeʼ chinanda ca ancianu ora ruuyacaʼ ca casu riʼ. Rinándanu ni ná ley stiʼ Cristu ora rúninu ni ná organización stiʼ Jiobá.

XI NAQUIIÑEʼ GACA ORA RUNI COMETER TUUXA TI PECADU GUIZÁʼ MALU

10-12. a) ¿Xi qué rusiaandaʼ ca ancianu ora runi tendercaʼ ti pecadu guizáʼ malu, ne xi riguu xizaa laacaʼ? b) Casi ná Santiago 5:14, 15, ¿xi runi ca ancianu ora runi cometer tuuxa ti pecadu guizáʼ malu?

10 Ora runi cometer tuuxa ti pecadu guizáʼ malu la? ca ancianu ni runi tender asuntu riʼ, nánnacaʼ caquiiñeʼ guni tratarcaʼ ca dendxuʼ stiʼ Dios né guendarannaxhii ne justicia para chinándacaʼ ley stiʼ Cristu. Ora rizaaca xiixa zacá la? riuucabe xizaa. Peru ni jma riguu xizaa laacabe nga guisaca ne cadi gaca biidiʼ lá Dios (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9). Laaca guizáʼ rizaaláʼdxicabe espiritualidad stiʼ ca hermanu ne gacanécabe ca ni maʼ biʼniʼ sufrir abuso sexual.

11 Laaca runi ca ancianu stipa para gacanecaʼ tuuxa ni biʼniʼ cometer pecadu guianda en sentidu espiritual pa gudii lugar (biindaʼ Santiago 5:14, 15). Ti cristianu ni rudii lugar quiteʼ ca deseu yuudxuʼ stiʼ laa ne guni cometer ti pecadu guizáʼ malu la? huará en sentidu espiritual. Ne runiná amistad ni napa né Jiobá. * Zeeda gaca ca ancianu casi doctor espiritual, purtiʼ rúnicaʼ stipa para gusiándacaʼ binni ni biʼniʼ cometer ti pecadu. Zanda gacané ca conseju zeeda lu Biblia gudiicabe laa para gaca xhamigu Jiobá sti biaje, peru zanda gácani pa dxandíʼ nuube arrepentidu (Hech. 3:19; 2 Cor. 2:5-10).

12 Guizáʼ naroʼbaʼ responsabilidad napa ca ancianu. Dxandipeʼ rizaaláʼdxicabe ca dendxuʼ ni maʼ bidii Jiobá laacabe gápacabe (1 Ped. 5:1-3). Racaláʼdxicabe guni sentir ca hermanu seguru ndaaniʼ congregación. Nga runi, ora ránnacabe biʼniʼ cometer tuuxa ti pecadu guizáʼ malu, casi abuso de menor, nagueendaca runi tendércabe ni. Peru ¿xi rúnicabe yaʼ? Guidúʼyanu ca pregunta zeeda ra ruzulú  párrafo 13,  15 ne  17 para gánnanu xi rúnicabe.

13, 14. ¿Ñee rinanda ca ancianu ley ni ná naquiiñeʼ gaca denunciar ti supuestu abuso de menor la? Bisiene ni.

 13 ¿Ñee rinanda ca ancianu ley ni ná naquiiñeʼ gaca denunciar ti supuestu abuso de menor nezalú autoridad la? Rinándacaʼ. Ndaaniʼ ca país nuu ca ley riʼ rinanda ca ancianu cani (Rom. 13:1). Cadi nuu diʼ ca norma riʼ en contra de ley stiʼ Dios (Hech. 5:28, 29). Nga runi, ora ranna ca ancianu de ti supuestu abuso de menor ndaaniʼ congregación la? nagueendaca riniʼcaʼ ra sucursal para guinabadiidxacaʼ xi naquiiñeʼ gaca para gaca cumplir ley ni ná naquiiñeʼ gaca denunciar tuuxa ni guni abusar de ti menor.

14 Rabi ca ancianu ca víctima de abuso riʼ, bixhoze ne jñaa ne ca binni ni nanna ni bizaaca riʼ nápacaʼ derechu para guni denunciarcaʼ supuestu abuso riʼ nezalú autoridad. Peru ¿pa tuuxa de congregación nga cayuni acusárcabe ne ganna stale binni ni yaʼ? ¿Ñee naquiiñeʼ guiníʼ ique hermanu ni biʼniʼ denuncia riʼ maʼ biʼniʼ biidiʼ lá Dios la? Coʼ. Binni ni biʼniʼ cometer abuso ca nga biʼniʼ biidiʼ lá Dios.

15, 16. a) Né ni ná 1 Timoteo 5:19, ¿xiñee caquiiñeʼ chuʼ neca chupa testigu para ganda guzulú ca ancianu ti acción judicial? b) ¿Xi runi ca ancianu ora raca acusar tuuxa de congregación de abuso de menor?

 15 Ndaaniʼ congregación, ¿xiñee caquiiñeʼ chuʼ neca chupa testigu para ganda guzulú ca ancianu ti acción judicial? Purtiʼ zacá ná Biblia naquiiñeʼ gácani. Ne laani nga tobi de ca norma jma justo zeeda luni. Ora qué riníʼ ti binni pecadu stiʼ la? caquiiñeʼ chupa testigu ni gusihuinni né prueba dxandíʼ acusación ca para ganda guzulú ca ancianu ti acción judicial (Deut. 19:15; Mat. 18:16; biindaʼ 1 Timoteo 5:19). ¿Ñee riníʼ ndiʼ naquiiñepeʼ chuʼ chupa testigu para ganda gaca denuncia riʼ nezalú autoridad la? Coʼ. Qué raca aplicar diʼ norma riʼ pa gacalaʼdxiʼ ca ancianu o sti binni guni denunciarcaʼ ti supuestu delitu.

16 Runi ca ancianu chupa cosa ora raca acusar tuuxa de congregación de abuso de menor. Primé, ruuyacaʼ gaca cumplir ca ley ni ná caquiiñeʼ gaca denunciar xiixa abuso. Ne despué rinándacaʼ ni ná Biblia para gúnicaʼ ti investigación, para gánnacaʼ xipeʼ bizaaca ne pa caquiiñeʼ gaca formar ti comité judicial. Pa guiníʼ binni cayuni acusárcabe riʼ cadi dxandíʼ ni nácabe de laa la? rucaadiaga ca ancianu ni guiníʼ ca testigu ca. Ne pa guihuinni pur ca prueba gudii neca chupa testigu dxandíʼ guca cometer ti pecadu la? zaca formar ti comité judicial. Tobi de ca testigu riʼ nga ni guni acusación ca ne stobi ca nga ni guiníʼ dxandíʼ biʼniʼ cometerbe abuso ca o xcaadxi abuso de menor. * Peru pa que chuʼ chupa testigu, qué riníʼ diʼ nga cusiguii ni cayuni acusación ca. Ne ora qué zanda guihuinni dxandíʼ acusación ca pur chupa testigu la? nanna ca ancianu zándaca guca cometer ti pecadu guizáʼ malu, ti pecadu ni maʼ bininá stale binni. Ne que rusaana de gacanecaʼ ca binni gucaná ne ratanacaʼ para guni protegercaʼ congregación de ca cosa malu ni zándaca guni binni ni cayaca acusar ca (Hech. 20:28).

17, 18. Bisiene xi runi ti comité judicial.

 17 ¿Xi runi ti comité judicial? Ca ancianu ni runi formar ti comité judicial runi juzgarcaʼ o ruuyacaʼ pa zándaruʼ guiaana binni ni biʼniʼ cometer pecadu ca ndaaniʼ congregación. Diidxaʼ judicial ca qué riníʼ diʼ ni ca ancianu nga runi decidir pa caquiiñeʼ guni castigar autoridad binni ni qué ñuni ni ná ley. Qué riuu ca ancianu lu ca asuntu riʼ, sínuque rusaanacabe ni lu náʼ autoridad (Rom. 13:2-4; Tito 3:1).

18 Runi ca ancianu ni naca parte de ti comité judicial ti dxiiñaʼ espiritual o religioso. Ne rinándacaʼ ni ná Biblia para gúʼyacaʼ pa nuu binni ni biʼniʼ cometer pecadu ca arrepentidu o coʼ. Pa cadi nuube arrepentidu la? runi expulsárcabe laabe ne runi anunciárcabe ndaaniʼ congregación maʼ cadi testigu stiʼ Jiobá laabe (1 Cor. 5:11-13). Pa gusihuinni binni ni biʼniʼ cometer pecadu ca nuu arrepentidu la? zándaruʼ guiaana ndaaniʼ congregación. Peru rabi ca ancianu laa zándaca maʼ qué ziuu dxi guicaa xiixa privilegiu nin responsabilidad ndaaniʼ congregación. Ne cumu rizaalaʼdxiʼ ca ancianu ca xcuidihuiiniʼ nuu ndaaniʼ congregación la? riníʼnecaʼ ca padre para guni protegercaʼ ca xiiñicaʼ de binni ni biʼniʼ cometer pecadu ca. Ne ora guni ca ancianu ni la? qué zuzeetecaʼ lá binni ni biʼniʼ sufrir abuso ca.

XIMODO ZANDA GUNI PROTEGER CA PADRE XIIÑICAʼ

Cusiidiʼ ti guendaxheelaʼ ca xiiñicaʼ ni naquiiñeʼ gánnacaʼ de sexo biaʼ iza nápacaʼ para guni protegércabe laacaʼ de abuso sexual de menor. Ne caquiiñecabe información ni maʼ gulee organización stiʼ Dios. (Biiyaʼ párrafo 19 hasta 22).

19-22. ¿Ximodo zanda guni proteger ca padre xiiñicaʼ? (Biiyaʼ foto ni zeeda lu portada).

19 Napa xidé guni proteger ca padre xiiñicaʼ de guiráʼ cosa malu. * Padre caʼ, naca ca xiiñitu ti regalu bidii Dios laatu, «ti herencia rudii Jiobá» (Sal. 127:3). Ti responsabilidad guizáʼ naroʼbaʼ nga guiaapaʼ regalu riʼ. ¿Xi zanda gúnitu para cadi guni sufrir xiiñitu abuso sexual yaʼ?

20 Primé, laguyubi información ni caníʼ de abuso de menor. Laguni investigar tu tipu binni nga runi abusar de xcuidihuiiniʼ ne ximodo rusiguiicabe laacaʼ. Lachuu cuidadu de guiráʼ cosa malu ni zándaca guizaacacabe (Prov. 22:3; 24:3). Cadi guiaandaʼ laatu, lu stale de ca casu riʼ, ni runi cometer abuso riʼ nga binni ni maca runibiáʼ ne napa xiiñitu confianza.

21 Guiropa, cadi gusaana de güinetu xiiñitu diidxaʼ (Deut. 6:6, 7). Lagucaadiaga laacabe né stale atención (Sant. 1:19). Cadi guiaandaʼ laatu nuu tiru raca nagana para ca xcuidihuiiniʼ ca guiniʼcaʼ xi bizaacacaʼ, purtiʼ ridxíbicaʼ qué guni cré guirutiʼ laacaʼ o zándaca biʼniʼ amenazar binni ca laacaʼ para cadi guiniʼcaʼ gastiʼ. Pa cayuuyatu gadxe si modo nuu ca xiiñitu la? né cariñu laguinabadiidxaʼ laacabe xi cazaacacabe ne lagucaadiaga laacabe né paciencia.

22 Guionna, lagusiidiʼ ca xiiñitu. Lagabi ca xiiñitu ni caquiiñeʼ gánnacaʼ de sexo biaʼ iza nápacaʼ. Ne lagusiidiʼ laacaʼ xi naquiiñeʼ gúnicaʼ ne xi guiniʼcaʼ ora gacalaʼdxiʼ tuuxa canaʼ laacaʼ. Laiquiiñeʼ información ni maʼ bidii organización stiʼ Dios para guni protegertu ca xiiñitu (laguuyaʼ cuadru ni láʼ « Información para ca padre ne para ca xiiñicaʼ»).

23. ¿Ximodo ridúʼyanu abuso sexual de menor, ne xi pregunta chiguicábinu lu sti artículo ca?

23 Laanu ca testigu stiʼ Jiobá ridúʼyanu abuso sexual de menor casi ti pecadu guizáʼ nayuudxuʼ ne guizáʼ feu. Ndaaniʼ ca congregación ca rinándacabe ni ná ley stiʼ Cristu ne qué rucaachicabe binni ni biʼniʼ abusar de ti menor para cadi gaca castigar. Peru ¿ximodo zanda gacanenu ca ni maʼ biʼniʼ sufrir abuso sexual yaʼ? Lu sti artículo ca zacábinu pregunta riʼ.

CANCIÓN sjj 103 Ca ancianu, ti regalu stiʼ Dios

^ párrafo 5 Lu artículo riʼ chiguidúʼyanu ximodo zanda guni protegernu ca xcuidihuiiniʼ para cadi guni sufrircaʼ abuso sexual. Ne laaca zadúʼyanu xi zanda guni ca ancianu para gápacaʼ ca hermanu de congregación ne xi zanda guni ca padre para guni protegercaʼ ca xiiñicaʼ.

^ párrafo 3 IDEA RISACA: Abuso sexual de menor. Laani nga ora rapa ti binni huaniisi relación sexual né ti menor, rapané laabe sexo oral ne anal o rixubináʼ ca órgano sexual stibe, xídxibe o xáʼnabe, ne runi ni para guni satisfacer ca deseu sexual stiʼ. Neca jma stale de ca víctima riʼ nga ca dxaapahuiiniʼ la? stale hombrehuiiniʼ laaca runi sufrircaʼ de abuso sexual. Ca hombre nga ca ni jma runi cometer abuso riʼ, peru laaca nuu gunaa rúnini.

^ párrafo 5 IDEA RISACA: Ora guzéʼtenu diidxaʼ víctima lu artículo riʼ ne lu stobi ca la? caninu de ca ni maʼ biʼniʼ sufrir abuso sexual dxi nahuiiniʼ. Diidxaʼ riʼ riniʼni nácabe inocente, ne ni biʼniʼ abusar de laabe guca aprovechar ne bininá laabe.

^ párrafo 11 Cadi tisi huará tuuxa en sentido espiritual zanda guni cometer xiixa pecadu guizáʼ malu. Naquiiñeʼ gaca ni biʼniʼ cometer pecadu ca responsable de ca decisión ni cadi jneza gucuaa ne de ca cosa ni biʼniʼ, ne zuni juzgar Jiobá laa (Rom. 14:12).

^ párrafo 16 Bixhoze o jñaa xcuidihuiiniʼ ca o tuuxa ni nápabe confianza zanda gabi ca ancianu ca de laani para maʼ cadi guni sufrirbe jma. Qué ziuu dxi guinabaʼ ca ancianu ca ti xcuidihuiiniʼ chuʼ ora maʼ caniʼnécabe binni ni nácabe biʼniʼ abusar de laa.

^ párrafo 19 Cadi ca padre si nga naquiiñeʼ chinanda ni cuzéʼtenu riʼ, sínuque laaca naquiiñeʼ chinanda ca tutor legal o tuuxa familiar cusiniisi ti menor ni.