Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Zuzaaniʼ cani nachaʼhuiʼ casi ruzaaniʼ gubidxa

Zuzaaniʼ cani nachaʼhuiʼ casi ruzaaniʼ gubidxa

Zuzaaniʼ cani nachaʼhuiʼ casi ruzaaniʼ gubidxa

«Dxi ca nga guzaani cani nachaʼhui ra runi mandar Dios, casi ruzaani gubidxa.» (MAT. 13:43)

1. Xi guiráʼ bisiene Jesús de Reinu stiʼ Dios lu ca ejemplu ni biquiiñeʼ.

 JESUCRISTU biquiiñeʼ stale ejemplu para bisiene caadxi cosa de Reinu stiʼ Dios. Casi na Biblia, «puru ne ejemplu bisiidi be ca binni que. Qué nusiidi di be laaca sin ejemplu» (Mat. 13:34). Lu ca ejemplu ni biquiiñeʼ Jesús para bisiene ximodo rudxiibaʼ binni stiidxaʼ Reinu, bizeetebe ladxidóʼ binni nga rusihuinni pa zaziidiʼ de Dios o pa qué zaziidiʼ ne laaca guniʼbe Jiobá nga racané binni guiniisi lu stiidxaʼ (Mar. 4:3-9, 26-29). Ne laaca biquiiñebe ti ejemplu para guiniʼbe modo guiroobaʼ xhiiñaʼ Reinu ne bisiénebe cadi guiráʼ diʼ biaje zahuinni pa ziroobaʼ ni ora nacubi guzulú ni (Mat. 13:31-33). Ne lu sti ejemplu ni guniʼbe, bisiénebe cadi guiráʼ diʼ cani gucaadiaga stiidxaʼ Dios zeeda gácacaʼ de ca binni ni chiguni mandar Reinu stiʼ Dios laacaʼ (Mat. 13:47-50). a

2. Xii nga zeeda gaca ni bidxiibaʼ hombre que lu ejemplu ni biquiiñeʼ Jesús de semiá ne baladxiʼ.

2 Lu capítulo 13 stiʼ Mateo zeeda ti ejemplu ni biquiiñeʼ Jesús ni runibiáʼ stale binni casi semiá ne baladxiʼ. b Lu ejemplu ca jma bizeetebe de modo chiguidopa ca xpínnibe ni chiguni mandarné laabe lu Reinu stibe. Lu ejemplu ni bizéʼtenu ca guníʼ Jesús zeeda gaca ni cudxiibaʼ hombre que casi «stiidxaʼ reinu», peru lu ejemplu riʼ biquiiñebe ni para gusiénebe de ca «xpinni Dios» o ca «xiiñiʼ reinu» (Mat. 13:19, 38NM). Racá ridúʼyanu cadi ca binni ni chiguni mandar Reinu ca nga cayeeteʼ raríʼ, sínuque de ca «xiiñiʼ reinu», o cani chiguni mandarné Jesús (Rom. 8:14-17; biindaʼ Gálatas 4:6, 7).

Ejemplu stiʼ trigu ne baladxiʼ

3. Xi guendanagana bidxagalú hombre ni bizeeteʼ Jesús lu ejemplu stiʼ, ne ximodo biʼniʼ chaahuibe ni.

3 Guidúʼndanu ejemplu ni guníʼ Jesús riʼ: «Modo runi mandar Dios zeda gaca casi ti hombre bisaba [trigu] ndaani ñaa stiʼ, peru laga nisiaasi binni, beeda tuuxa nanalaʼdxi laabe ne bidxiiba baladxi lade [trigu] que ne zeʼ. Dxi ma biniisi [trigu] que, [...] bihuinni nuu baladxi que lade. Oraque beeda ca mozo que ra nuu xpixuaana ni, ne na caʼ: “Señor, cadi ladxa [trigu] si bidxiiba lu la? Xi guca xa yanna, nucha ni baladxiʼ.” Para na xpixuaana ni: “Laca tu laa nanalaʼdxi naa, beda guni ni.” Oraque na ca mozo que: “Racalaʼdxu chi gaxha du cani la?” Para na be: “Coʼ, zaa nuu cani, pacaa ra cayaxha tu cani, zanda ca gaxha tu ne [trigu]. Lausaana cani, zaa iniisi cani tobi si ne ora ma gula [trigu] ca, naa ma gabe cani chi chuugu [trigu], utopa ca ca baladxi que gundiibi ca para chaquiʼ. Ne óraque ru gutopa ca ca [trigu] idxá sacu”» (Mat. 13:24-30).

4. 1) Tuu nga hombre bidxiibaʼ trigu que. 2) Padxí ne ximodo bizulú Jesús bidxiibaʼ trigu que.

4 Tuu nga hombre bidxiibaʼ trigu que. Laaca Jesús guníʼ tu laabe ora bisiénebe ca discípulo stibe despué: «Ni bisaba [trigu] que [...] nga Hombre Biseenda Dios» (Mat. 13:37). Lu chonna iza arondaʼ bicheeche Jesús diidxaʼ, «Hombre Biseenda Dios» que, casi ñaca niguube listu layú ra chigúnibe dxiiñaʼ (Mat. 8:20; 25:31; 26:64). Lu Pentecostés stiʼ iza 33 bizulú bidxiibabe trigu o ca «xiiñiʼ reinu». Ximodo bíʼnibe ni yaʼ. Guiráʼ ni biʼniʼ Jesús que, casi ñaca Bixhózebe nga biʼniʼ cani. Bizulú bidxiibabe biidxiʼ ca dxi bisábabe espíritu santu luguiáʼ ca primé discípulo que ne zaqué beeda gácacaʼ casi xiiñiʼ Dios (Hech. 2:33). c Ne ni bidxiibabe que chaahuidugá zaroobaʼ ni dede gueeda gácani trigu ni maʼ gula. Yanna, xiñee bidxiibacabe trigu ca yaʼ. Bíʼnicabe ni para guidopa guiráʼ ca binni ni chiguni mandarné Cristu lu Reinu stiʼ.

5. Tuu nga binni ni nanalaʼdxiʼ Jesús que, ne tuu nga zeeda gaca casi yagahuiiniʼ napa venenu que.

5 Tuu nga binni ni nanalaʼdxiʼ Jesús ca yaʼ. Jesús guníʼ laabe nga «Binidxabaʼ». Yanna, tuu nga zeeda gaca baladxiʼ ca yaʼ. Nga nga ca «xiiñiʼ Binidxabaʼ» (Mat. 13:25, 38, 39NM). Ora guníʼ Jesús ejemplu que zándaca caníʼ íquebe de ti yagahuiiniʼ napa venenu ne ora nahuiiniʼ ni ruluiʼni trigu. Biáʼsipeʼ nga ejemplu gudixhe Jesús riʼ, purtiʼ nuu tu na xiiñiʼ Reinu laa peru qué runi guiráʼ ni runi ti binni ni dxandíʼ xpinni Cristu. Ni dxandíʼ nga riníʼsicabe xiiñiʼ Reinu laacabe, peru zeeda gácacabe casi yagahuiiniʼ napa venenu ni bidxiibaʼ hombre que o «ni za de» Binidxabaʼ (Gén. 3:15).

6. Padxí bizulú bihuinni ca binni ni zeeda gaca casi baladxiʼ que, ne xi riníʼ ca diidxaʼ «nisiaasi binni».

6 Padxí bihuinni ca binni ni na xpinni Cristu laa ni zeeda gaca casi baladxiʼ yaʼ. Jesús bicabi: «Laga nisiaasi binni» (Mat. 13:25). Padxí guca nga yaʼ. Guidúʼyanu xi gudxi apóstol Pablu ca binnigola de Éfeso: «Nanna dxiʼche casi pe naa gaxha ñee, zeeda xcaadxi zacalaʼdxi uchiá ca xpinni Cristu casi ruxuuxe gueu dendxuʼ. Ne dede lade ca tu ziuu tu guiasa usiguii ca xcaadxi para chi nanda laacaʼ» (Hech. 20:29, 30). Despué gúdxibe ca binnigola que gatanacaʼ ti cadi gusaana de gúnicaʼ jma lu xhiiñaʼ Dios. Peru dxi maʼ bizulú cayasi o ziyati ca apóstol ni «cucueeza» de chuʼ tuuxa ni gusiidiʼ ni cadi jneza ládecaʼ, stale de xpinni Cristu que maʼ qué nucaa íquecaʼ ñúnicaʼ jma lu xhiiñaʼ Dios ne zaqué nga casi ñaca ñásicabe (biindaʼ 2 Tesalonicenses 2:3, 6-8). Zaqué nga bizulú guyuu binni bisiidiʼ ni cadi jneza ndaaniʼ xquidxi Dios.

7. Ñee beeda gaca caadxi de trigu ca baladxiʼ la? Bisiene ni guicábiluʼ.

7 Jesús qué niníʼ diʼ zeeda gaca trigu ca baladxiʼ, sínuque guniʼbe zudxiibacabe baladxiʼ ca lade trigu. Nga runi, ejemplu ni biquiiñeʼ Jesús riʼ cadi caníʼdibe zusaana cani dxandíʼ xpinni Cristu de gúnicaʼ ni na Dios. Ni caniʼbe raríʼ nga stipa guni Binidxabaʼ para cuʼ binni qué iquiiñeʼ ndaaniʼ neza binni ridagulisaa ti guicá modo laacaʼ xcaadxi xpinni Cristu. Ne ante gati apóstol Juan, últimu apóstol stiʼ Jesús, maʼ nuu stale maestru ni cusiidiʼ ni cadi jneza ndaaniʼ xquidxi Dios (2 Ped. 2:1-3; 1 Juan 2:18).

«Lausaana cani, zaa iniisi cani tobi si» dede ora maʼ iruugu cani

8, 9. 1) Xiñee qué ñaca nagana para cani cucaadiaga Jesús que ñénecaʼ ni guníʼ xpixuaanaʼ ca mozo que. 2) Ra gudiʼdiʼ gayuaa iza, ximodo biroobaʼ trigu ne baladxiʼ que juntu.

8 Ca mozo que yetídxicaʼ xpixuaanacaʼ guyuu tu bidxiibaʼ baladxiʼ lu layú stiʼ ne gúdxicaʼ laabe: «Racalaʼdxu chi gaxha du cani la?» (Mat. 13:27, 28). Gúdxibe laacaʼ cadi gáxhacaʼ cani, sínuque gudiicaʼ lugar guiroobaʼ cani juntu dede ora guedandá dxi guiasa cosecha. Zándaca gaca nagana para laanu guiénenu ni bicabi Jesús ca, peru cani cucaadiaga laabe que biénecaʼ xi caniʼbe, purtiʼ nánnacaʼ nabé nagana nga ganna tuuxa gunáʼ nga trigu ne gunáʼ nga baladxiʼ. Ne cani runi dxiiñaʼ lu layú ni cucaadiaga laabe que nánnacaʼ rirenda xcu baladxiʼ ca xcu trigu. d ¡Biáʼsipeʼ nga ni guníʼ xpixuaanaʼ ni que gaca!

9 Cásipeʼ modo guníʼ Jesús que, ra gudiʼdiʼ gayuaa iza bidale binni ni zeeda gaca casi baladxiʼ ndaaniʼ ca grupu ni na zinanda Cristu. Primeru la? ndaaniʼ Iglesia Católica Romana ne ndaaniʼ Ortodoxa ne despué ndaaniʼ stale grupu protestante ni beeda guiasa. Peru tiempu queca laaca bidxiibacabe chupa chonna biidxiʼ stiʼ trigu ca lu layú o lu guidxilayú. Hombre bizeeteʼ Jesús lu ejemplu riʼ qué niree gana biaʼ tiempu guleza para biniisi ni bidxiibaʼ que ne guedandá dxi gutopa cosecha stiʼ, purtiʼ laa nanna jma nagueenda zadiʼdiʼ tiempu guidopa cosecha stiʼ que biaʼ dxi guleza biniisi cani.

Bedandá dxi guidopa cosecha

10, 11. 1) Padxí bizulú biasa cosecha. 2) Ximodo cadopa trigu ca ndaaniʼ troja stiʼ Jiobá.

10 Jesús guniʼruʼ: «Dxi iruugu [trigu] que nga iluxe guidxilayú, ne cani chi uchuugu ca [trigu] que nga ca ángel» (Mat. 13:39). Lu ca últimu dxi stiʼ guidxilayú malu riʼ zaxeleʼ ca xiiñiʼ Reinu de ca binni ni nacaʼ xpinni Cristu laacaʼ, cani zeeda gaca casi baladxiʼ. Apóstol Pedru guníʼ: «Ma bidxiña hora cuʼ biaʼ Dios stonda xpinni, ne pa uzulú né be laanu la? xi gaca xa de cani qué rizaalaʼdxi stiidxa be yaʼ» (1 Ped. 4:17).

11 Qué nindaa de bizulú ca últimu dxi nabáninu riʼ, bizulú cayaca juzgar ca binni ni riníʼ dxandíʼ xpinni Cristu laacaʼ: ca «xiiñiʼ reinu» ne ca «xiiñiʼ Binidxabaʼ». Casi bieeteʼ lu ejemplu ca, xi bizaaca dxi bizulú cayasa cosecha que yaʼ. Primeru biaba Babilonia guidxi roʼ, oraqueruʼ bizulú cadopa ca xiiñiʼ Reinu (Mat. 13:30). Ximodo nga cadopa trigu ni zeeda gaca ca xpinni Cristu ca ndaaniʼ troja stiʼ Jiobá yaʼ. Ora reeda gácacabe de xquidxi Jiobá ni cayuni ni jneza ricaacabe ndaayaʼ stiʼ Dios ne rapa laacabe. Laaca riuucabe ndaaniʼ troja ca ora ricaacabe premiu stícabe guibáʼ.

12. Pabiáʼ zandaa cosecha ca yaʼ.

12 Pabiáʼ tiempu zandaa juiciu ca. Lu ejemplu bizeeteʼ Jesús que guníʼ dede «ora maʼ gula [trigu, o «tiempu riasa cosecha», NM]». Nga rusihuinni naquiiñeʼ tiidiʼ ti tiempu (Apo. 14:15, 16). Ne zaca juzgar ca binni ni bibí pur espíritu santu ca biaʼ dxi guindaa ca dxi jma nagana nabáninu riʼ ne zaluxe gaca juzgárcabe dede ora guiluxe guicácabe sellu (Apo. 7:1-4).

13. Ximodo riguite cani cadi dxandíʼ xpinni Cristu ca binni ne ni rusiidicaʼ, ne ximodo rusihuínnicabe cadi zinándacabe ley stiʼ Dios.

13 Jesús laaca guníʼ lu ejemplu stiʼ que, zaree guiráʼ cani cadi cusiidiʼ ni jneza de lade ca xpinni ne laaca zaree cani cadi cayuni ni na ley stiʼ Dios (Mat. 13:41). Tuu nga ca binni ni caniʼbe raríʼ yaʼ. Caniʼbe de ca xaíque yuʼduʼ ni zeeda gaca casi baladxiʼ. Maʼ gayuaa iza nga de caguite ca xaíque yuʼduʼ ca millón de binni ne guiráʼ ni rusiidicaʼ ne zacá rusihuínnicaʼ qué rusisácacaʼ Dios. Laacabe rusiidicabe naca Dios ti Trinidad ne nuu ti lugar ra raca castigar binni dxi ne gueelaʼ. Ca xaíque yuʼduʼ ca laaca huaguíxhecaʼ ejemplu ni cadi jneza nezalú ca xpínnicaʼ. Xiñee yaʼ. Purtiʼ ra gannaxhiicabe guidxilayú casi ñaca ñuni adorárcabe sti dios ne nuu tiru riuunécabe sti binni ni cadi xheelacabe (Sant. 4:4). Ne zeʼ dxi jma zigudii ca religión ni na zinanda Cristu ca lugar guni ca xpínnicaʼ cosa dxabaʼ (biindaʼ Judas 4). Neca cayúnicabe guiráʼ ca ndiʼ cusihuínnicabe casi ñaca religión stícabe nga cayuni adorar Dios. Nanna dxíchinu nuu ca xiiñiʼ Reinu ca nayecheʼ purtiʼ maʼ bireecaʼ de ca cosa dxabaʼ ni runi cani zeeda gaca casi baladxiʼ ca ne de cani cadi dxandíʼ rusiidicabe.

14. Xiñee cayuunaʼ ne cayoyaa «ca xiiñiʼ Binidxabaʼ» guidi ruaacaʼ.

14 «Ca xiiñiʼ Binidxabaʼ» ni bizeeteʼ Jesús lu ejemplu stiʼ que zuunacaʼ dede zoyaacaʼ guidi ruaacaʼ (Mat. 13:42). Xi zuniná laacabe yaʼ. Zacanácabe ora gusihuinni ca xiiñiʼ Reinu nácacabe casi ti yagahuiiniʼ ni napa venenu. Ne laaca nuu ca xaíque yuʼduʼ ca xizaa purtiʼ cayuuyacaʼ guiráʼ dxi zixiéʼ xpínnicaʼ ne maʼ gastiʼ qué ganda gúnicaʼ para guzuubacabe stiidxacaʼ (biindaʼ Isaías 65:13, 14).

15. Ximodo nga chiguilá ca binni ni na xpinni Cristu laacaʼ ra cacaguí.

15 Xi rusihuinni guidopa baladxiʼ ca ne chaquiʼ ni yaʼ (Mat. 13:40). Nga rusihuinni xi chiguizaaca cani nacaʼ xpinni Cristu laacaʼ. Ne cumu casi ñaca chiguilá baladxiʼ ca ti lugar ra cacaguí la? nga cusihuinni maʼ qué ziuu dxi guibánicabe sti biaje (Apo. 20:14; 21:8). Ca binni riʼ zanitilucaʼ dxi gueeda ca dxi «nabé naná» ca (Mat. 24:21).

Zuzaanicaʼ «casi ruzaani gubidxa»

16, 17. Xi dxiiñaʼ bizeeteʼ Malaquías zaca ndaaniʼ yuʼduʼ stiʼ Dios, ne ximodo bizulú cayaca ca diidxaʼ riguixhená ca.

16 Padxí nga guzaaniʼ cani nachaʼhuiʼ ni zeeda gaca casi trigu ca «casi ruzaani gubidxa» yaʼ (Mat. 13:43). Ni zanda gacané laanu gánnanu ni nga ca diidxaʼ riguixhená ni guníʼ Malaquías de modo biá yuʼduʼ stiʼ Dios: «“Málasi zeeda Señor ni dxandíʼ ndaaniʼ yuʼduʼ stiʼ, ni cuyúbitu, ne ni rizané diidxaʼ stiʼ pactu ni riechenetu. ¡Laguuyaʼ! Dxandipeʼ zeedabe”, na Jiobá Dios stiʼ stale binni nanda guiibaʼ. “Peru tu laa guni huantar dxi gueedabe ca ne tu laa ndaʼ zanda guzuhuaa dxiichiʼ dxi guihuínnibe ca yaʼ. Purtiʼ laabe zeeda gácabe casi gui ni riquiiñeʼ ti binni ni rusiá ne casi xabú ni riguiibiné binni lari. Ne napa xidé cuibe para gusiabe ca xiiñiʼ Leví casi rusiácabe plata; ne napa xidé gusiabe laacaʼ casi riá oro ne plata ne laacabe zeeda gácacabe para Jiobá binni ni cayuni ni jneza, zacá nga casi ñaca nudiicabe laabe ti ofrenda”» (Mal. 3:1-3).

17 Ca diidxaʼ ni guníʼ ni riguixhená ca bizulú cayaca ni nácani dede iza 1918. Iza que nga guyé Jiobá ne Jesucristu, «ni rizané diidxaʼ stiʼ pactu» yeguuyacaʼ ximodo nuu yuʼduʼ stiʼ Dios ne bisiácabe ni. Oraqueruʼ guníʼ Malaquías xi zazaaca: «Laatu dxandipeʼ zabiguetaʼ zuuyatu tuu nga runi ni jneza ne tuu nga runi ni qué iquiiñeʼ, tuu nga runi ni na Dios ne ni qué huayuni ni nabe» (Mal. 3:18). Cani dxandíʼ xpinni Cristu que bíʼnicaʼ jma lu xhiiñaʼ Dios, ne nga rusihuinni ca dxi que nga bizulú cayasa cosecha.

18. Xi guníʼ Daniel zazaaca ca dxi stinu riʼ.

18 Daniel guníʼ xi zazaaca ca dxi stinu: «Cani nuu xpiaaniʼ zuzaanicaʼ casi xpiaaniʼ dxi; ne cani cayacané stale binni guiziidiʼ guni ni jneza, qué zusaana de guzaanicaʼ casi ca beleguí ca» (Dan. 12:3). Tuu nga ca binni ni nabé cuzaaniʼ ca yaʼ. Laacabe nga ca xpinni Cristu ni bibí ni zeeda gaca casi trigu ni bizeeteʼ Jesús lu ejemplu stiʼ que. Ne ca binni ni zeeda gaca casi xcaadxi dendxuʼ ca maʼ bidiicaʼ cuenta careechú cani nacaʼ xpinni Cristu laacaʼ. Laaca maʼ gudixhe íquecabe gacanécabe xcaadxi de ca xpinni Cristu ni bibí pur espíritu santu ni nabániruʼ lu Guidxilayú riʼ. Ca binni ni chiguni mandar Reinu ca ne cani bibí pur espíritu santu laaca cuzaanicaʼ lu guidxilayú cahui riʼ (Zac. 8:23; Mat. 5:14-16; Fili. 2:15).

19, 20. Xi cabeza ca «xiiñiʼ reinu» ca ne stale gana, ne xi zadúʼyanu lu sti tema ca.

19 Ca «xiiñiʼ reinu» ca cabézacaʼ ne stale gana guicaacaʼ ni chigudii Dios laacaʼ guibáʼ (Rom. 8:18, 19; 1 Cor. 15:53; Fili. 1:21-24). Peru laga cabézacabe nga la? cadi naquiiñeʼ gusaanacabe Dios, guzaanicabe jma ne guihuinni gadxé laacabe de ca «xiiñiʼ Binidxabaʼ» (Mat. 13:38, NM; Apo. 2:10). Ti ndaayaʼ nga guibáninu lu tiempu ra maʼ bixeleʼ ca binni ni zeeda gaca casi baladxiʼ de xquidxi Dios.

20 Yanna, xi dxiiñaʼ runi ca xiiñiʼ Reinu ne xcaadxi binni ni cabeza guibani lu Guidxilayú riʼ sin qué chuʼ dxi gáticaʼ ca yaʼ. Lu sti tema ca zacábinu ni gunabadiidxanu riʼ.

[Cani cá ñee yaza]

a Pa racaláʼdxiluʼ gánnaluʼ jma de ca ejemplu ni biquiiñeʼ Jesús riʼ, biiyaʼ revista Torre stiʼ ni rapa 15 stiʼ julio 2008, yaza 12-21.

b Stiidxa Dios Didxazá riquiiñeʼ diidxaʼ semiá ne baladxiʼ lu ejemplu stiʼ Jesús, peru ni bizeetebe nga trigu ne ti yagahuiiniʼ ni qué rudii lugar igaa trigu ca. Cumu baladxiʼ ca zeeda gácani casi yagahuiiniʼ ca la? biquiiñeʼ diidxaʼ ca lu tema riʼ.

c Ora bizeeteʼ Jesús de hombre ni cudxiibaʼ trigu lu layú que, cadi caníʼdibe de dxiiñaʼ ni cayaca de guireeche diidxaʼ ne de guiziidiʼ binni para gueeda gaca xpínnibe ni bibí pur espíritu santu, sínuque biquiiñebe ejemplu riʼ para bisiénebe modo bibí ca xiiñiʼ Reinu. Ximodo nánnanu nga yaʼ. Purtiʼ sicaríʼ guníʼ Jesús de trigu ca: «Ndiʼ nga ca xiiñiʼ reinu», ne cadi guníʼdibe «ca ndiʼ zeeda gácacaʼ xiiñiʼ reinu».

d Xcu baladxiʼ ca riréndani xcu trigu, ne pa chuʼ tu gacalaʼdxiʼ gaxha ni la? zándaca gusábacabe stale biidxiʼ stini. Ngue runi, jma galán cuézacabe dede ora guiasa cosecha (biiyaʼ Perspicacia para comprender las Escrituras, volumen 1, yaza 1205).

Rietenalaʼdxuʼ la?

Xi riníʼ cada tobi de ca cosa ni cayeeteʼ lu ejemplu biquiiñeʼ Jesús ra guníʼ de trigu ne baladxiʼ.

• Trigu que

• Hombre ni bidxiibaʼ lu layú

• Ora bidxiibacabe trigu

• Hombre ni nanalaʼdxiʼ que

• Baladxiʼ

• Ora biasa cosecha

• Troja

• Ra gúʼnacabe ne goyaacabe guidi ruaacabe

• Lugar ra cacaguí que

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 20]

Lu Pentecostés stiʼ iza 33 que nga bizulú bidxiibacabe trigu que

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 23]

Cani zeeda gaca casi trigu cadópacaʼ ndaaniʼ troja stiʼ Jiobá

[Ra gucuaacabe dibuju o foto]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.