Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Ñee primé laanu ruyúbinu gusisácanu ca xpinni Cristu la?

Ñee primé laanu ruyúbinu gusisácanu ca xpinni Cristu la?

Ñee primé laanu ruyúbinu gusisácanu ca xpinni Cristu la?

«Laganaxhiisaa casi ñaca bíʼchitu ne bizáʼnatu, cada tobi de laatu primeru guyubi gusisaca stobi.» (ROM. 12:10, NM)

1, 2. 1) Xi bicaa Pablu lu carta ni biseendaʼ ra nuu ca Romanu. 2) Xi guendarinabadiidxaʼ zacábinu lu tema riʼ.

 LU CARTA bicaa apóstol Pablu ra nuu ca xpinni Cristu de Roma bizeetebe pabiáʼ risaca nga gannaxhiisaa guiráʼ ca xpinni Cristu ni nuu ndaaniʼ ca neza binni ridagulisaa. Rusietenalaʼdxiʼ ni laanu naquiiñeʼ gannaxhiisaanu de guidubi ladxidoʼno. Laaca caniʼni gannaxhiisaanu casi bíʼchinu ne casi bizáʼnanu (Rom. 12:9, 10aNM).

2 Cadi naquiiñeʼ si guizaaláʼdxinu binni para gusihuínninu nadxiinu laacaʼ, sínuque naquiiñeʼ gúninu xiixa para gusihuínninu ni. Purtiʼ pa qué gúninu zacá la? guirutiʼ tu zudii cuenta pa nadxiinu laacabe. Nga runi Pablu guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Cada tobi de laatu primeru guyubi gusisaca stobi», ca diidxaʼ ca cusihuínnicani primeca laanu nga naquiiñeʼ guyúbinu modo gusisácanu sti binni (Rom. 12:10bNM). Ximodo nga gusisácanu sti binni yaʼ. Xiñee naquiiñeʼ primeca laanu nga guyúbinu gusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu yaʼ. Ximodo zanda gúninu ni.

Guni respetarnu ne gusisácanu binni

3. Ximodo zanda guiénenu diidxaʼ «risaca» ni zeeda lu Biblia.

3 Diidxaʼ «risaca» ca lu diidxaʼ hebreu riquiiñecabe ni para guzeetecabe de ti binni nabé raca respetar (Gén. 45:13). Diidxaʼ griegu ni biquiiñeʼ para «risaca» lu Biblia ruzeeteni de tuuxa ni nabé sicarú ca guenda ni napa (Luc. 14:10). Ne zacá nga laani, ca binni ni rusisácanu ridúʼyanu laacaʼ casi binni ni naquiiñeʼ guni respetarnu, purtiʼ sicarú ca guenda nápacaʼ.

4, 5. Ximodo zanda gusihuínninu rusisácanu ne runi respetarnu sti binni. Bisiene ni ne ti ejemplu.

4 Ximodo nga gusisácanu sti binni yaʼ. Para gúninu ni, naquiiñeʼ guni respetarnu laa. Diidxaʼ risaca ne diidxaʼ respetu ca casi tobi si ni riníʼcani. Ora tuuxa cusihuinni runi respetar ti binni la? zanda guininu cusisácabe binni ca. Rusihuínninu nápanu respetu ti xpinni Cristu pur modo ridúʼyanu laa, ne rusisácanu laa pur modo guidxaaganu o pur modo guinínenu laa.

5 Ximodo gusihuinni ti xpinni Cristu rusisaca ca biʼchiʼ ne ca bizaʼnaʼ pa qué runi respetar laacabe de guidubi ladxidóʼ yaʼ (3 Juan 9, 10). Cásica riniisi ne rindaa ti yaga ni ricaa xcu lu ti layú galán, zacaca nga laanu, pa de guidubi ladxidoʼno guni respetarnu ti binni la? qué zusaananu de gusisácanu laa. Yanna, pa cadi de ndaaniʼ ladxidoʼno runi respetarnu binni la? zadxiña dxi gusaana de gusisácanu laa. Ngue runi, ante gudii Pablu conseju ca xpinni Cristu que de gusisácacaʼ sti binni, biáʼsipeʼ nga gúdxibe laacaʼ gannaxhiisaacaʼ «de guidubi ladxidoʼcaʼ», ni riníʼ ca diidxaʼ ca nga gusihuínninu dxandíʼ cayúninu ni (Rom. 12:9; biindaʼ 1 Pedro 1:22).

Gusisácanu cani «bizáʼ Dios casi laa»

6, 7. Xiñee naquiiñeʼ guni respetarnu binni.

6 Para gusisácanu ti binni naquiiñeʼ guni respetarnu laa de guidubi ladxidoʼno. Nga runi, cadi liica gusiáʼndanu xi razón napa Biblia para gabi laanu naquiiñeʼ guni respetarnu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu. Guidúʼyanu chupa de ca razón ca.

7 Gadxé laanu de xcaadxi cosa ni nabani nuu lu Guidxilayú, purtiʼ «bizáʼ Dios [laanu] casi laa» (Sant. 3:9). Nga runi, nápanu ca guenda ni napa Dios casi, guendarannaxhii, guendanuuxpiaaniʼ ne guendaruni jneza. Guidúʼyanu xiruʼ maʼ bidii Dios laanu. Hombre bicaa salmo que guníʼ: «Jiobá [...], guendanandxóʼ stiluʼ rihuínnini lu guidubi naca guibáʼ ne guidxilayú [...,] bizululuʼ bíʼniluʼ laabe [hombre] xcaadxihuiiniʼ si jma huaxiéʼ de cani naca casigá Dios, ne bisisácaluʼ laabe ne guendanandxóʼ [«guendarisaca», Reina-Valera, 1960] despué de nga casi ñaca niguuluʼ ti laʼpaʼ íquebe» (Sal. 8:1, 4, 5; 104:1). a Casi ñaca niguu Dios ti laʼpaʼ ique binni guidxilayú purtiʼ bisisácabe laacaʼ. Nga runi, ora rusisácanu sti binni la? cusisácanu Jiobá purtiʼ laa nga bisisaca binni guidxilayú. Ne pa naquiiñeʼ guni respetarnu guiráʼ binni la? jmaruʼ si nápanu razón para guni respetarnu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu (Juan 3:16; Gál. 6:10).

Nácanu de ti familia si

8, 9. Xi razón ruzeeteʼ Pablu napa ca xpinni Cristu para guni respetársaacaʼ.

8 Pablu bizeeteʼ guiropa razón nuu para guni respetarsaanu. Ante gudiibe conseju ca xpinni Cristu para gusisácacaʼ stobi, gúdxibe laacaʼ: «Laganaxhiisaa casi enda biʼchiʼ». Diidxaʼ «laganaxhiisaa» ca lu griegu riniʼni de xiixa ni rucaa ca familia ca gacanésaacaʼ ne chuʼcaʼ tobi si. Nga runi, ora biquiiñeʼ Pablu diidxaʼ ca la? guniʼbe naquiiñeʼ gannaxhiisaa ca binni ridagulisaa cásica modo nadxiisaa ti familia ni nuu tobi si (Rom. 12:5). Ne laaca naquiiñeʼ guietenaláʼdxinu bicaabe ca diidxaʼ ca para ca xpinni Cristu ni bibí pur espíritu santu, cani gucuaa Jiobá laacaʼ casi xiiñiʼ. Pur nga, casi ora ñácacabe ti familia si. Rihuinni dxíchica ca xpinni Cristu ni bibí pur espíritu santu ni bibani ca dxi stiʼ Pablu que gúpacaʼ razón para biʼniʼ respetársaacaʼ, ne ngaca nga zanda guininu de ca xpinni Cristu ni bibí pur espíritu santu de yanna riʼ.

9 Xi zanda guininu de cani naca de «xcaadxi dendxu» yaʼ (Juan 10:16). Dxandíʼ nga caʼruʼ diʼ guicaa Dios laacabe casi xiiñiʼ, peru nácacabe ti familia ni nuu tobi si lu guidubi naca Guidxilayú, nga runi, zanda gábicabe sti xpinni Cristu «bicheʼ» o «bizanaʼ» (1 Ped. 2:17; 5:9). Ne pa dxandíʼ riénecabe xi riníʼ ca diidxaʼ ca la? zápacabe jma razón para guni respetársaacabe de guidubi ladxidóʼcabe (biindaʼ 1 Pedro 3:8).

Xiñee gusisácanu sti binni

10, 11. Xiñee nabé risaca nga guni respetarnu ne gusisácanu binni.

10 Xiñee naquiiñeʼ guni respetarnu ne gusisácanu binni. Naquiiñeʼ gúninu ni purtiʼ ora gusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu cayacanenu chuʼ ca binni ridagulisaa galán ne chuʼcaʼ tobi si.

11 Guiranu nánnanu ora chuʼnu jma gaxha de Dios ne guicaanu espíritu stibe zacaneni guiráʼ xpinni Cristu chuʼcaʼ naguidxi (Sal. 36:7; Juan 14:26). Ne ora guidúʼyanu rusisaca ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu laanu, riguuni gana laanu (Pro. 25:11). ¡Nabé galán runi sentirnu ora tuuxa gusihuinni né ca diidxaʼ ni guiníʼ o pur ni gúnicaʼ rusisácacaʼ ne runi respetarcaʼ laanu de guidubi ladxidoʼcaʼ! Nga jma rudii stipa laanu para cadi gusaana de chuʼnu nayecheʼ ne quixhe íquenu sanu lu neza ra zadxélanu guendanabani. Ñee cadi dxandíʼ maʼ huayuni sentirnu zacá stale biaje la?

12. Ximodo zanda gacané cada tobi de laanu gannaxhiisaa ca binni ridagulisaa.

12 Jiobá nanna riuuláʼdxinu guni respetárcabe laanu. Pur nga cudiibe conseju riʼ guiráʼ ca xpinni Cristu: «Laguni respetarsaa» (Rom. 12:10, La Palabra de Dios para Todos; biindaʼ Mateo 7:12). Guiráʼ cani chinanda conseju riʼ de guidubi ladxidóʼ racanecaʼ para gannaxhiisaa guiráʼ ca xpinni Cristu. Galán gúninu guinabadiidxanu laca laanu: «Padxí nga últimu biaje bisihuinneʼ pur ca diidxaʼ stinneʼ o pur cani bineʼ dxandíʼ runeʼ respetar tuuxa xpinni Cristu ni nuu ndaaniʼ neza binni ridagulisaa» (Rom. 13:8).

Ti conseju ni gucuá para guiranu

13. 1) Tuu nga cani primé naquiiñeʼ gusisaca sti binni. 2) Xi rizíʼdinu de ca diidxaʼ guníʼ Pablu lu Romanos 1:7.

13 Tuu nga cani primeru naquiiñeʼ gusisácacaʼ stobi. Lu carta ni bicaa Pablu ra nuu ca hebreu guluube gana ca xpinni Cristu guzuubacaʼ «stiidxa cani nuu de xaíque» ládecaʼ, nga nga cani naca binnigola lade ca binni ridagulisaa (Heb. 13:17). Dxandíʼ, ca binnigola ca nga cani primé ruyubi guni xiixa cosa. Peru cumu laacabe nga cani rapa ca dendxuʼ stiʼ Dios la? laacabe nga primeru naquiiñeʼ gusisácacabe xcaadxi xpinni Cristu dede né cani naca binnigola casi laacabe. Guininu ti ejemplu, ora guidagulisaa ca binnigola ca para guiniʼcaʼ de xiixa ni caquiiñeʼ ca binni ridagulisaa, rusisácacaʼ xcaadxi binnigola ora rucaadiágacaʼ ni caníʼ cada tobi de laacaʼ. Ne ora quixhe íquecabe gúnicabe xiixa la? rusisácacabe xcaadxi binnigola ora gucaadiágacabe ne gúʼyacabe pa zanda gaca ni guiniʼcaʼ (Hech. 15:6-15). Cadi guiaandaʼ laanu lu carta ni bicaa Pablu ra nuu ca xpinni Cristu de Roma cadi gucuásini para ca binnigola, sínuque para guiráʼ ca binni ridagulisaa (Rom. 1:7). Nga runi, guiranu nga naquiiñeʼ chinándanu conseju ni na primeca laanu nga naquiiñeʼ guyúbinu gusisácanu sti binni.

14. 1) Bizeeteʼ ti ejemplu ni gusihuinni pabiáʼ galán nga primeca laanu guyúbinu gusisácanu sti binni. 2) Xi naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu.

14 Guidúʼyanu sti cosa ni bizeeteʼ Pablu lu conseju stiʼ que: laabe qué ñábisibe ca xpinni Cristu ni guyuu Roma que gusisácacaʼ stobi, sínuque gúdxipebe laacaʼ primeca laacaʼ naquiiñeʼ gusisácacaʼ stobi. Xiñee risaca ni guniʼbe ca yaʼ. Guidúʼyanu ti ejemplu. Ñee zaguu ti maestru gana cani cusiidiʼ guiziidicaʼ gúʼndacaʼ pa maʼ nánnacaʼ gúnicaʼ ni la? Coʼ. Laabe zacá íquebe gacanebe laacaʼ para guʼndaʼ chaahuicaʼ. Zacaca nga laanu, maca runibiáʼ binni laanu casi cani dxandíʼ xpinni Cristu purtiʼ nadxiisaanu ne rusisácanu sti binni (Juan 13:35). Peru cásica zanda ganna cani cusiidiʼ maestru que jma pa guicá íquecaʼ guʼndaʼ chaahuicaʼ la? zacaca nga laanu, zaniisinu jma lu stiidxaʼ Dios pa primeca laanu guyúbinu gusisácanu sti binni (1 Tes. 4:9, 10). Guiranu ne cada tobi de laanu nga naquiiñeʼ guyubi primeca laa gusisaca ca binni ridagulisaa. Ñee cayúninu zacá la?

Gusisácanu ca «binni pobre»

15, 16. 1) Tuu nga cani cadi naquiiñeʼ gusiáʼndanu ora gusisácanu sti binni, ne xiñee. 2) Ximodo rusihuínninu dxandíʼ runi respetarnu guiráʼ ca xpinni Cristu.

15 Ora gusisácanu ca binni ridagulisaa, tuu nga cani cadi naquiiñeʼ gusiáʼndanu. Stiidxaʼ Dios na: «Ni rilaselaʼdxiʼ binni pobre la? cutiiñeʼ Jiobá ne laabe zaguíxebe laa» (Pro. 19:17). Ximodo zanda gacané conseju ca laanu ora primeca laanu quixhe íquenu gusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu yaʼ.

16 Guiranu nánnanu stale binni riná gusisaca cani naca xaíque sticaʼ. Ne zándaca laca ca binni ca huaxiéʼ runi respetarcaʼ o qué liica runi respetarcaʼ cani qué risácapeʼ para laacaʼ. Peru Jiobá cadi zacá diʼ laa. Laabe cayábibe laanu: «Cani gusisaca naa la? zusisacaʼ laacaʼ» (1 Sam. 2:30; Sal. 113:5-7). Jiobá rusisaca guiráʼ cani runi ni na ne cani rusisaca laa. Laabe qué rusiaandabe «ca binni pobre» (biindaʼ Isaías 57:15; 2 Cró. 16:9). Cumu guiranu racaláʼdxinu gácanu casi Jiobá la? naquiiñeʼ guidúʼyanu pa dxandíʼ cusisácanu guiráʼ ca xpinni Cristu. Nga runi, guinabadiidxanu laca laanu: «Ximodo ridxaagaluáʼ cani qué gapa xiixa dxiiñaʼ risaca lade ca binni ridagulisaa yaʼ» (Juan 13:14, 15). Ni guicábinu ca zusihuínnini pa dxandíʼ runi respetarnu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu (biindaʼ Filipenses 2:3, 4).

Gusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu ra cueenu tiempu para laacaʼ

17. Xi ti modo zanda gusihuínninu laanu nga primé cuyúbinu gusisácanu sti binni, ne xiñee.

17 Xi ti modo rusihuínninu laanu nga cuyúbinu primeru gusisácanu guiráʼ ca binni ridagulisaa yaʼ. Ra gudiʼnu laacabe ti cosa nabé risaca para laanu: nga nga tiempu stinu. Laanu ca xpinni Cristu nabé nuu xhiiñanu, ne riquiiñenu stale tiempu para gúninu guiráʼ dxiiñaʼ nápanu ndaaniʼ neza binni ridagulisaa. Pur nga nabé rusisácanu tiempu stinu. Nga runi, cadi naquiiñeʼ cuézanu cuee ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu stale tiempu para laanu. Ne laaca ribézanu guiénecabe cadi naquiiñeʼ guinábacabe laanu gudii xhaatanu tiempu stinu laacabe.

18. Casi ridúʼyanu lu dibuju zeeda lu yaza 18 ca, ximodo zanda gusihuínninu racaláʼdxinu gudiʼnu tiempu stinu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu.

18 Neca zacá la? nánnanu (jmaruʼ si cani nácanu binnigola ndaaniʼ neza binni ridagulisaa) ora gusaananu ni cayúninu para guni tendernu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu, cusihuínninu runi respetarnu laacaʼ. Casi ñaca ñábinu laacabe, para laanu nabé risácacabe ne pur nga ribeenu caadxi de tiempu stinu para guni tendernu laacabe lugar de gúnirunu xhiiñanu (Mar. 6:30-34). Peru laaca zanda gusihuínninu sti cosa. Pa raca nagana para laanu gusaananu ni cayúninu para guni tendernu ti bíʼchinu o ti bizáʼnanu la? zanda gusihuínninu huaxiéʼ rusisácanu laabe. Nuu biaje qué zanda diʼ gusaananu xiixa dxiiñaʼ ni caquiiñeʼ gaca nagueenda. Peru pa gusaananu ni cayúninu o pa qué gusaananu ni para guni tendernu laacabe la? zusihuínnini pabiáʼ runi respetarnu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu (1 Cor. 10:24).

Quixhe íquenu gúninu ni laanu primeru

19. Xi sti modo rusihuínninu cusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu, aparte de cueenu tiempu para laacabe.

19 Nuu xcaadxi modo zanda gusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu. Aparte de cueenu tiempu stinu para guni tendernu laacabe la? naquiiñeʼ gucaadiáganu ni gábicabe laanu. Zacá zusihuínninu zinándanu ejemplu stiʼ Jiobá, purtiʼ «guielú Jiobá cayuuyaʼ ca binni runi ni jneza, ne rucaadiágabe ora rinábacaʼ gacanebe laacaʼ», zacá bicaa rey David (Sal. 34:15). Nga runi, ora guinínenu sti xpinni Cristu naquiiñeʼ gucaadiaga chaahuinu laacaʼ, jma pa cuyúbicabe laanu para gacanenu laacabe. Pa gúninu zacá la? cusihuínninu rusisácanu laacabe.

20. Xi chupa cosa naquiiñeʼ guietenaláʼdxinu ora gusisácanu tuuxa.

20 Casi maʼ bidúʼyanu ca, racaláʼdxinu ganna chaahuinu xiñee naquiiñeʼ guni respetarnu ca xpinni Cristu de guidubi ladxidoʼno. Ne laaca racaláʼdxinu primeru laanu guyúbinu modo gusisácanu laacabe ne cadi gusiáʼndanu ca binni pobre. Zacá zacanenu gannaxhiisaa ca binni ridagulisaa casi bíʼchicaʼ ne bizáʼnacaʼ ne zacanenu chuʼcaʼ tobi si. Nga runi, cadi gusaananu de gusisácanu stobi, o ni jma jneza, primeru laanu guyúbinu gusisácanu stobi. Ñee maʼ gudixhe íquenu gúninu ni la?

[Cani cá ñee yaza]

a Ca diidxaʼ ni guníʼ David lu Salmo 8 laaca diidxaʼ riguixhená cani: caníʼcani de Jesucristu dxi guyuu casi binni ni qué gapa donda ndaaniʼ Guidxilayú (Heb. 2:6-9).

Rietenalaʼdxuʼ la?

• Ximodo zanda gusihuínninu rusisácanu ne runi respetarnu sti binni.

• Xi razón nápanu para gusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu.

• Xiñee naquiiñeʼ gusisácanu sti binni.

• Ximodo zanda gusisácanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu.

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 18]

Ximodo zanda gusisácanu ca xpinni Cristu