Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ, cadi gudiitu lugar chuʼ tu gucaa laatu gúnitu ni cadi jneza

Hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ, cadi gudiitu lugar chuʼ tu gucaa laatu gúnitu ni cadi jneza

Hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ, cadi gudiitu lugar chuʼ tu gucaa laatu gúnitu ni cadi jneza

«Cadi gusaana de gácatu nachaʼhuiʼ ne lagusihuinni nuu xpiaanitu ora guiniʼtu, zacá zánnatu guicábitu cani guinabadiidxaʼ laatu.» (COL. 4:6, La Palabra de Dios para Todos [PDT])

1, 2. Xiñee riuulaʼdxiʼ stale hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ gácacaʼ casi ca xcompañérucaʼ.

 ZÁNDACA maʼ huayunadiágaluʼ de ora rucaacabe tuuxa guni xiixa ni cadi jneza ne nannuʼ pabiáʼ nagana nga ora guizaaca tuuxa zacá. Zándaca maʼ huayuu biaje gabi tuuxa lii guʼnuʼ xiixa ni nannuʼ cadi jneza. Ximodo runi sentirluʼ ora guizaacaluʼ xiixa zacá yaʼ. Zándaca riuuluʼ casi Christopher, ti hombrehuiiniʼ de 14 iza, laa guníʼ: «Pa ñanda si ñuu ti guiruyú ra nucacheluáʼ, o pacaa, ñacaʼ casi ca xcompañeruaʼ para cadi nihuinni maʼ gadxé naa de laacaʼ».

2 Ñee runi sentirluʼ rucaa ca hombrehuiiniʼ o ca dxaapahuiiniʼ ca lii gacuʼ casi laacaʼ la? Pa zacá ni, xiñee raʼbuʼ rúnicabe ni. Ñee purtiʼ racalaʼdxuʼ gacuʼ casi laacabe la? Cadi malu diʼ nga guni sentirluʼ zacá. Dede cani huaniisi ruyúbicaʼ chuulaʼdxiʼ xcaadxi binni ni gúnicaʼ. Biaʼ tiica iza nápanu, guiranu nga riuuláʼdxinu chuʼ tu gaca xhamigu laanu. Yanna, naquiiñeʼ gannuʼ ti cosa: pa racalaʼdxuʼ guʼnuʼ ni jneza la? qué zaná stale binni guidxaaga lii. Dede Jesús peʼ bizaaca zacá, laandabe qué nusaanabe de ñúnibe ni jneza. Nécapeʼ guyuu tu laa yenanda Jesús ne guca discípulo stibe la? laaca guyuu tu biʼniʼ menu laabe ne biiyaʼ laabe casi ti binni ni qué risaca (Isa. 53:3).

Xiñee nagana nga gudxiilú tuuxa ora gucaacabe laa guni ni cadi jneza

3. Xiñee cadi jneza guʼnuʼ cásica runi ca xcompañéruluʼ.

3 Ziuu biaje zándaca uquiinde lii gúniluʼ casi modo runi ca xcompañéruluʼ para cadi guiníʼcabe mal de lii. Qué chuʼ dxi gúniluʼ zacá. Ca xpinni Cristu qué rúnicaʼ «casi runi xcuidi, ti dxi rarí, sti dxi raricaʼ» (Efe. 4:14). Dxandíʼ, ca xcuidi ca nabé nagueenda rucaacabe laacaʼ gúnicaʼ xiixa. Peru lii maʼ ziniisiluʼ. Nga runi, cumu maʼ nannuʼ dxandíʼ zacané ca ley stiʼ Jiobá lii la? cadi gudiiluʼ lugar chuʼ tu gucueeza lii de chinándaluʼ cani (Deu. 10:12, 13). Pa guʼnuʼ zacá la? qué zudiiluʼ lugar chuʼ tu gabi lii xi guʼnuʼ. Peru naquiiñeʼ gannuʼ ti cosa, pa gudiiluʼ lugar gucaa tuuxa lii guʼnuʼ ni cadi jneza la? zeeda gácaluʼ casi ti títere lu náʼ ca xcompañéruluʼ (biindaʼ 2 Pedro 2:19).

4, 5. 1) Padxí nga bicaacabe Aarón guni ni cadi jneza, ne xi rizíʼdinu de ejemplu stibe. 2) Ximodo zanda gucaa ca xcompañéruluʼ lii guʼnuʼ ni cadi jneza.

4 Ti dxi, bidii Aarón, biʼchiʼ Moisés lugar gucaa caadxi binni laa guni ti cosa ni cadi jneza. Ora gunabaʼ ca israelita que laabe gúnibe ti bidóʼ la? bíʼnibe ni. Peru cadi guiníʼ íqueluʼ nagueenda bicuudxicabe laabe. Bietenalaʼdxiʼ pabiáʼ nadxibalú gúcabe dxi yenebe bíʼchibe nezalú Faraón —ti hombre jma risaca ni guyuu Egipto— ne gúdxibe laa guiráʼ ni na Dios. Peru né ca israelita que maʼ gadxé ni bíʼnibe. Jma guca nagana para laabe nudxiilube ca israelita que nudxiilube Faraón que. ¡Racá ridúʼyanu nagana nga gudxiilú tuuxa ora gucaacabe laa guni ni cadi jneza! (Éxo. 7:1, 2; 32:1-4.)

5 Ni bizaaca Aarón ca rusihuínnini ti cosa: cadi cani nahuiiniʼ si o cani riuulaʼdxiʼ guni cani nuu lu guidxilayú riʼ nga raca nagana para laacaʼ gudxiilucaʼ tuuxa ni rucaa laacaʼ gúnicaʼ xiixa ni cadi jneza. Laaca rucaacabe binni ni cayuni stipa pur guzuubaʼ diidxaʼ, casi lii, para cadi gúnicaʼ ni jneza. Zándaca guni burla ca xcompañéruluʼ lii, gucaalucaʼ o uquiindecaʼ lii gúniluʼ xiixa cosa malu. Guiráʼ ni gacaláʼdxicabe gucaacabe lii guʼnuʼ nagana zaca para lii gudxiiluluʼ cani. Para ganda gudxiiluluʼ laacabe la? primeru naquiiñeʼ gannuʼ dxandíʼ nga cani maʼ biziidiluʼ.

«Laguuya [...] pa zuhuaa chaahui tu lu ni runi cre tu»

6, 7. 1) Xiñee naquiiñeʼ gánnaluʼ dxandíʼ cani runi creluʼ, ne ximodo zanda guʼnuʼ ni. 2) Xi zanda guinabadiidxuʼ laca lii para iguidxi fe stiluʼ.

6 Ñee runi creluʼ dxandíʼ guiráʼ ni maʼ biziiduʼ de Dios ne jneza ca ley stibe la? Nga nga primé ni naquiiñeʼ gannuʼ para cadi gulábiluʼ cani cucaa lii guʼnuʼ ni cadi jneza (biindaʼ 2 Corintios 13:5). Xiñee yaʼ. Purtiʼ pa dxandíʼ runi creluʼ o napuʼ fe lu cani maʼ biziidiluʼ de Jiobá, zanda guiniʼluʼ de laani neca nácaluʼ ti binni natuí (2 Tim. 1:7, 8). Peru pa huaxiéʼ napuʼ fe, zaca nagana para lii guiniʼluʼ de cani runi creluʼ neca runi sentirluʼ nácaluʼ ti binni ni qué ridxibi. Nga runi, xiñee qué gúʼyaluʼ pa dxandíʼ nga guiráʼ ni maʼ bisiidicabe lii de lu Biblia yaʼ. Bizulú biindaʼ de cani cadi naganapeʼ zeeda lu Biblia. Quíxhenu ti ejemplu. Lii runi creluʼ nuu ti Dios ne laaca nannuʼ xi razón napa binni para runi cré zacá ni. Yanna gunabadiidxaʼ laca lii: «Xi razón napaʼ para guneʼ cré dxandíʼ nuu ti Dios». Cadi guiníʼ íqueluʼ zacá para si gúʼyaluʼ pa dxandíʼ ni maʼ bisiidicabe lii, sínuque biʼniʼ ni para iguidxi fe stiluʼ. Laaca zanda guinabadiidxaluʼ laca lii: «Xiñee nannaʼ Dios nga guníʼ xi guicá lu Biblia» (2 Tim. 3:16). «Xi rucaa naa guneʼ cré nabáninu lu ca últimu dxi» (2 Tim. 3:1-5). «Xi razón napaʼ para guiníʼ iqueʼ zacané guiráʼ ca ley stiʼ Jiobá naa» (Isa. 48:17, 18).

7 Zándaca qué zanaluʼ guinabadiidxaluʼ cani maʼ bizéʼtenu ca purtiʼ riníʼ íqueluʼ qué zanda guicábiluʼ cani. Peru cadi jneza diʼ guiníʼ íqueluʼ zacá. Guzéʼtenu ti ejemplu para guiéneluʼ ni. Bixuiʼlú nápaluʼ ti carru peru qué naluʼ gúʼyaluʼ lu tableru stini pa napa tanque stini gasolina purtiʼ si cadxíbiluʼ gánnaluʼ maʼ bibidxi ni. Peru naquiiñeʼ gannuʼ ni para guʼnuʼ xiixa. Zacaca nga naquiiñeʼ guʼnuʼ para gannuʼ pa nuu paraa naquiiñeʼ iguidxi fe stiluʼ (Hech. 17:11).

8. Ximodo zanda gánnaluʼ jneza nga guzuubaluʼ stiidxaʼ Dios ne cadi chúʼneluʼ ni cadi xheelaluʼ yaʼ.

8 Quíxhenu ti ejemplu. Biblia na: «Lausaana enda rapa jnadxii». Yanna, gunabadiidxaʼ laca lii: «Xiñee jneza nga chinandaʼ conseju riʼ ya». Guníʼ ique xiñee riuuné ca xcompañéruluʼ ni cadi xheelacaʼ ne xi pur na Biblia cani runi zacá «ruchee ne cuerpu stiʼ» (1 Cor. 6:18). Bichaaga ca razón guninu ca ne gunabadiidxaʼ laca lii: «Xii nga ni jma galán. Ñee jneza nga guneʼ ca cosa malu ca la?». Guníʼ ique xi zazaacaluʼ pa gúniluʼ ni. Zándaca stale de ca xcompañéruluʼ guiéchecaʼ pur ni gúniluʼ, peru xi zándaca guni sentirluʼ despué ora maʼ nuuluʼ ndaaniʼ yoo ne bixhózeluʼ ne jñaaluʼ o ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu yaʼ. Ne ximodo zuni sentirluʼ ora gacaláʼdxiluʼ guni orarluʼ Dios yaʼ. Ñee dxandíʼ nga racaláʼdxiluʼ guixéleluʼ de Dios ne guʼnuʼ cani riuulaʼdxiʼ ca xcompañéruluʼ la?

9, 10. Pa nánnaluʼ dxandíʼ cani runi creluʼ, ximodo zacané nga lii gudxiiluluʼ cani cucaa lii guʼnuʼ cosa malu.

9 Yanna ra maʼ ziniisiluʼ ca nga tiempu para gánnaluʼ «uná nga jneza ne uná nga ni cadi jneza» (biindaʼ Hebreos 5:14). Yanna nga jma naquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuiluʼ pa nabániluʼ casi ti testigu stiʼ Jiobá. Nga zacané lii iguidxi fe stiluʼ. Biaʼ si ora gucaa ca xcompañéruluʼ lii guʼnuʼ xiixa ni cadi jneza la? zannuʼ xi guicábiluʼ nagueendaca. Zuni sentirluʼ casi biʼniʼ sentir ti dxaapahuiiniʼ Testigu, laa guníʼ: «Ora qué rinaʼyaʼ guneʼ cani rucaa ca xcompañeruáʼ naa la? rusihuinneʼ tu naa. Para naa nabé risaca religión stinneʼ, purtiʼ racaneni naa guuyaʼ xi riníʼ iqueʼ, quixheʼ iqueʼ xi guneʼ, xi conseju chinandaʼ ne xi guiráʼ guneʼ lu xquendanabaneʼ».

10 Nagana nga guzuhuaa dxiichiʼ binni lu ni runi cré ne guiníʼ de laacani (Luc. 13:24). Ne zándaca guiníʼ íqueluʼ pa zabeenduluʼ xiixa pur stipa gúniluʼ. Peru cadi guiaandaʼ lii: zudiicabe cuenta pa gusihuínniluʼ catuí luluʼ pur cani runi creluʼ ne pa canabuʼ laacabe gutiidiláʼdxicabe donda stiluʼ purtiʼ cadi cayuʼnuʼ ni canábacabe lii, ne zándaca jma zucaacabe lii guʼnuʼ ni cadi jneza. Peru pa gusihuínniluʼ pur cani guiniʼluʼ dxandíʼ cani runi creluʼ la? zándaca guidxagayaaluʼ pabiáʼ nagueenda zusaanacabe de gucaacabe lii guʼnuʼ ni cadi jneza (zanda gúʼndaluʼ Lucas 4:12, 13).

Guníʼ ique ante guicábiluʼ

11. Xiñee jneza guiníʼ íquenu dede ante modo gudxíʼlunu cani gucaa laanu gúninu cosa malu.

11 Sti cosa ni jma risaca ni zanda gacané lii para gudxiiluluʼ cani rucaa lii guʼnuʼ ni cadi jneza nga chuʼluʼ listu (biindaʼ Proverbios 15:28). Casi maʼ guninu ca, galán guiníʼ íqueluʼ dede ante xi guendanagana zándaca guidxaagaluluʼ. Ora chuʼluʼ listu para intiica cosa gueeda zacané nga lii cadi tinde diidxaluʼ ne binni. Pa guiníʼ íqueluʼ dede ante, zacané nga lii cadi guicabi ruaaluʼ binni. Guininu ti ejemplu, bixuiʼlú zizaluʼ ne gudiiluʼ cuenta jma delante que nuu caadxi xcompañéruluʼ ni rineluʼ scuela cagúʼbacaʼ gueza. Ñee raʼbuʼ zudiicabe lii cúbaluʼ ti gueza la? Xi zanda guʼnuʼ para cadi uguucabe lii lu ti guendanagana yaʼ. Proverbios 22:3 na: «Binni nuu xpiaaniʼ la? rucaachilú ora guʼyaʼ maʼ zeeda xiixa guendanagana ni zuniná laa». Pa guicaaluʼ sti neza, zándaca maʼ qué zadxaaguʼ laacabe. Cadi cusihuinni diʼ nga ridxíbiluʼ; sínuque nuu xpiaaniluʼ.

12. Xi zanda guʼnuʼ pa guidxaagaluluʼ ti guendanagana ni qué zanda guireeluʼ de laa yaʼ.

12 Peru pa guidxaagaluluʼ xiixa guendanagana ni qué zanda guireeluʼ de laa yaʼ. Bixuiʼlú pa gabi ti xcompañéruluʼ lii: «¡Njaʼ! Caʼruʼ gataneuʼ guirutiʼ la?». Xi nicábiluʼ pa gábicabe lii zacá yaʼ. Galán guʼnuʼ chinanduʼ conseju ni zeeda lu Biblia, ni na: «Cadi gusaana de gácatu nachaʼhuiʼ ne lagusihuinni nuu xpiaanitu ora guiniʼtu, zacá zánnatu guicábitu cani guinabadiidxaʼ laatu» (Col. 4:6, PDT). Casi na versículo ni maʼ bidúʼndanu ca, gadxé gadxé modo zanda gudxiiluluʼ ca guendanagana ca. Nuu biaje lugar de gaʼbuʼ laacabe xi guiráʼ razón rudii Biblia para cadi guʼnuʼ ni la? zándaca gaʼbuʼ laacabe: «Coʼ, qué huayúnediaʼ ni» o guiniʼluʼ «Naasiaʼ nga nannaʼ xiñee qué huayuneʼ ni».

13. Xiñee naquiiñeʼ guʼyaʼ chaahuiluʼ pa zanda guicábiluʼ tuuxa xcompañéruluʼ.

13 Biiyaʼ ximodo biʼniʼ Jesús. Ora biiyabe qué ziene ca binni que ni gusiénebe laacaʼ la? riniʼbe ne caadxi si diidxaʼ o pacaa, qué riniʼbe gastiʼ, casi dxi gunabadiidxaʼ Herodes laabe (Luc. 23:8, 9). Ora guinabadiidxacabe lii xiixa ni cadi naquiiñeʼ la? ni jma jneza nga cadi guiniʼluʼ gastiʼ (Pro. 26:4; Ecl. 3:1, 7). Peru pa gúʼyaluʼ dxandíʼ napa xcompañéruluʼ ca gana ganna de ni canabadiidxaʼ lii ca yaʼ. Neca cadi jneza modo guinabadiidxabe ni lii, zándaca cayúnibe ni purtiʼ qué riénebe xiñee qué riuuneluʼ ni cadi xheeluʼ o xiñee qué rúniluʼ xiixa ni cadi jneza (1 Ped. 4:4). Ora guizaaca nga la? zanda gusiene chaahuiluʼ laabe ni na ca textu ni zeeda lu Biblia ra caníʼ xiñee cadi naquiiñeʼ gúniluʼ ca cosa malu ca. Lugar de guidxíbiluʼ laacabe la? guyuu listu «para icabi [l]u» cani racalaʼdxi ganna de ni runi creluʼ (1 Ped. 3:15).

14. Xi zanda guʼnuʼ para gusiene tuuxa lii xiñee runi xiixa cosa ni cadi jneza sin guchiichiluʼ laa.

14 Ora chuʼ tu gabi lii xiñee qué ruʼnuʼ xiixa cosa ni cadi jneza la? zanda guinabadiidxuʼ laabe xiñee laabe rúnibe ni. Pa guʼnuʼ zacá, maʼ laabe nga guyúbibe xi guicábibe lii. Peru naquiiñeʼ guʼnuʼ ni sin guchiichiluʼ laabe. Guzéʼtenu ti ejemplu, pa ti xcompañéruluʼ gabi lii cadi hombre diʼ lii pa qué cúbaluʼ ti gueza, zanda gaʼbuʼ laabe: «Hombre naa, peru qué rigubaʼ gueza» ne zanda guiniʼluʼ: «Lii yaʼ, riguʼbuʼ gueza la? Naa ndaʼ napaʼ lii casi ti binni nuu xpiaaniʼ». Biiyuʼ njaʼ, maʼ laabe nga guicábibe lii. Lugar de gusieʼnuʼ laabe xiñee qué riguʼbuʼ gueza la? maʼ laabe nga gusiénebe lii xiñee rúnibe ni. a

15. Pora nga galán guixéleluʼ, ne xiñee.

15 Yanna, pa neca guʼnuʼ cani maʼ bizéʼtenu ca cucaarúcabe lii guʼnuʼ ni cadi jneza yaʼ. Ni galán guʼnuʼ óraca nga guixeluʼ de laacabe. Pa guiaanuʼ lúcabe xadxí la? zándaca gucaacabe lii guʼnuʼ ni nácabe. Nga runi, biree de ra nuucabe. Peru qué riníʼ diʼ nga biʼniʼ ganárcabe lii. Bietenalaʼdxiʼ lii nga gudíñeyuluʼ laacabe. Qué ñácaluʼ títere stícabe, ne bisiécheluʼ ladxidóʼ Jiobá (Pro. 27:11).

«Ca binni ni riguixhe chaahuiʼ xi chiguni la? ribeenducaʼ ni galán»

16. Ximodo zanda gucaa xcaadxi hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ ni nacaʼ cayúnicaʼ ni na Jiobá lii gúniluʼ cosa malu.

16 Nuu biaje zándaca gucaa ca hombrehuiiniʼ o ca dxaapahuiiniʼ ni nacaʼ cayúnicaʼ ni na Jiobá lii guʼnuʼ cosa malu. Bixuiʼlú ñuni invitar tobi de laacabe lii para cheluʼ ti saa. Xi gúniluʼ pa ora maʼ nuuluʼ raqué gúʼyaluʼ gastiʼ nin ti binni huaniisi para guʼyaʼ ximodo gaca saa ca yaʼ. O xi gúniluʼ pa chiné tuuxa hombrehuiiniʼ nisa dxuʼniʼ ne raqué nuu puru ni nahuiiniʼ ni caʼruʼ gapa iza para gueʼ yaʼ. Lu cani maʼ bizéʼtenu ca ne lu xcaadxi cosa jma naquiiñeʼ guiníʼ íqueluʼ xi gúniluʼ pur cani maʼ biziidiluʼ de Biblia. Ti dxaapahuiiniʼ Testigu ni napa 16 iza, guníʼ: «Naa ne bendaʼ bireʼdu de ra cine purtiʼ nabé caníʼcabe diidxaʼ guidxa luni, peru xcaadxi hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ biaanacaʼ. Bixhózedu ne jñaadu gúdxicaʼ laadu jneza ngue ni bínidu que, peru cani yenedu que biʼniʼ sentircaʼ mal pur bínidu que».

17. Pa guni invitárcabe lii cheluʼ ti saa, xi naquiiñeʼ gúniluʼ para cadi gusaanaluʼ de chinándaluʼ ca conseju ni zeeda lu Biblia.

17 Casi maʼ bidúʼyanu pur ni bizaaca dxaapahuiiniʼ ca, pa chinándaluʼ cani maʼ biziidiluʼ de lu Biblia la? zándaca guchiiñaʼ xquendabiaaniluʼ lii purtiʼ cadi jneza xiixa ni cayaca. Neca zacá, ni jma galán nga gúniluʼ ni rábiluʼ jneza. Peru naquiiñeʼ chuʼluʼ listu dede ante. Pa cheluʼ xiixa saa, gudíxheca xi sti cosa zanda guʼnuʼ pa qué guiree ca cosa ca casi modo gulézaluʼ. Nuu hombrehuiiniʼ o dxaapahuiiniʼ maca biaananecaʼ bixhózecaʼ gucaacaʼ ridxi laacabe para chicaacabe laacaʼ ra nuucaʼ pa qué chuuláʼdxicaʼ modo cayaca saa que (Sal. 26:4, 5). Casi na Biblia: «Ca binni ni riguixhe chaahuiʼ xi chiguni la? ribeenducaʼ ni galán» (Pro. 21:5, Nueva Biblia al Día).

Bibani nayecheʼ laga nahuiiniluʼ

18, 19. 1) Ximodo nannuʼ racalaʼdxiʼ Jiobá chuʼluʼ nayecheʼ. 2) Ximodo ruuyaʼ Jiobá cani qué rudii lugar gucaa tuuxa laa guni ni cadi jneza.

18 Jiobá bizáʼ lii para ganda chuʼluʼ nayecheʼ lu xquendanabániluʼ ne racaláʼdxibe guibániluʼ zacá (biindaʼ Eclesiastés 11:9). Cadi guiaandaʼ lii, ni runi caadxi de ca xcompañéruluʼ nga riuuláʼdxicaʼ guibánicaʼ nayecheʼ «chupa chonna si gubidxa» pur ca cosa malu gúnicaʼ (Heb. 11:25). Jiobá cudii lii ti cosa ni jma risaca, laani nga guibániluʼ nayecheʼ sin qué chuʼ dxi gátiluʼ. Nga runi, ora uquiinde lii guʼnuʼ xiixa ni nannuʼ qué riuulaʼdxiʼ Dios, bietenalaʼdxiʼ zabeenduluʼ ni galán pa guʼnuʼ guiráʼ ni rinábabe lii.

19 Xi zabeenduluʼ pa gusiécheluʼ ca xcompañéruluʼ yaʼ. Qué zabeenduluʼ gastiʼ purtiʼ tiidiʼ si iza zándaca stale de laacabe maʼ qué zietenaláʼdxicabe tu laluʼ. Peru pa gudxiiluluʼ cani gacalaʼdxiʼ gucaa lii guʼnuʼ ni cadi jneza la? Jiobá cayuuyaʼ lii ne qué ziuu dxi gusiaandabe lii ne guiráʼ ni bíʼniluʼ para gusihuínniluʼ rúniluʼ ni nabe. Laabe «[zuxhélebe] ca compuerta stiʼ guibáʼ ne [zundaatebe] ndaayaʼ stibe luguia[luʼ] dede maʼ qué ziuu dxi guiaadxaʼ gastiʼ» (Mal. 3:10). Yanna riʼ cudiibe lii espíritu santu stibe para ganda gudxiiluluʼ ca guendanagana stiluʼ. Dxandíʼ, zacané Jiobá lii para ganda gudxiiluluʼ cani gacalaʼdxiʼ gucaa lii guʼnuʼ ni cadi jneza.

[Cani cá ñee yaza]

a Biiyaʼ cuadru ra na: «Estrategia contra la presión de grupo» zeedani lu libru Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2), yaza 132 ne 133.

Rietenalaʼdxuʼ la?

• Xiñee nagana nga gudxiilú tuuxa ora gucaacabe laa guni ni cadi jneza.

• Xiñee nabé risaca nga gannuʼ dxandíʼ ni runi creluʼ para ganda gudxiiluluʼ cani gucaa lii guʼnuʼ ni cadi jneza.

• Ximodo zanda chuʼluʼ listu dede ante para gannuʼ xi guicábiluʼ ora gucaa ca xcompañéruluʼ lii guʼnuʼ ni cadi jneza.

• Ximodo nannuʼ rusisaca Jiobá lii ora qué rusaanuʼ de guʼnuʼ ni na.

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 8]

Xiñee biʼniʼ Aarón ti yuzehuiiniʼ de oro

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 10]

Dede ante guníʼ ique xi zanda guiniʼluʼ