Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Xi rizíʼdinu de «irá ni naquiiñe ganna binni ne irá ni dxandíʼ»

Xi rizíʼdinu de «irá ni naquiiñe ganna binni ne irá ni dxandíʼ»

«Lii nannu xi na ley sti Moisés ni rusiidi irá ni naquiiñe ganna binni ne irá ni dxandíʼ.» (ROM. 2:20)

1. Xiñee nabé risaca guiénenu cani bisiidiʼ Pablu de Ley gucuaa Moisés.

 CANI bicaa Pablu lu Biblia racanécani laanu guiénenu pabiáʼ risaca ca cosa ni zeeda lu Ley gucuaa Moisés. Ne ti ejemplu de laani nga carta bicaabe ra nuu ca xpinni Cristu hebreu. Racá ruzeetebe de Jesús ne guniʼbe sicaríʼ: «Zanda guiá [Jesús] laanu, [...] casi runi ti sacerdote gola ni runi xhiiña jneza», ne tobi si tiru «gunda gudixe be» ni bicheʼnu ne pur nga zanda guilanu pa gápanu fe laabe (Heb. 2:17; 9:11, 12). Laaca bisiene Pablu «zeda aca [tabernáculo] casi bandá si sti yuʼdu ni nuu ibáʼ» ne pur Cristu guca ti pactu jma galán que ni biʼniʼ Moisés (Heb. 7:22; 8:1-5). Nabé biquiiñeʼ ca xpinni Cristu ni bibani tiempu stiʼ Pablu guiráʼ ni bisiénebe de Ley gucuaa Moisés. Yanna riʼ, laaca riquiiñenu cani para guiénenu pabiáʼ risaca guiráʼ ni maʼ biʼniʼ Dios para gacané laanu.

2. Xiñee jma gunda biene ca xpinni Cristu ni biniisi lade ca judíu Ley stiʼ Dios.

2 Lu carta bicaa Pablu ra nuu ca xpinni Cristu de Roma, bicaabe caadxi diidxaʼ para ca judíu ni biniisicaʼ lu Ley gucuaa Moisés. Cumu maca runibiáʼcabe ley stiʼ Dios la? ngue runi, maʼ nánnacabe «ni naquiiñe ganna binni ne irá ni dxandíʼ» de Jiobá ne xi pur jneza ca ley riguíxhebe. Ca xpinni Cristu ni gule lade ca judíu riénecaʼ ne runi respetarcaʼ guiráʼ ni rusiidiʼ ley que. Ngue runi, zanda gúnicabe casi biʼniʼ ca israelita ni bizuubaʼ diidxaʼ ni bibani ante de laacabe. Zanda gusiidicabe ne gusiénecabe binni de sti guidxi Ley ni bidii Jiobá Israel (biindaʼ Romanos 2:17-20).

NI GUCA CASI BANDÁʼ DE GUENDAGUTI STIʼ JESÚS

3. Ora guiénenu xi pur bidii ca judíu ofrenda Dios, xi zacaneni laanu gúninu.

3 Ca diidxaʼ bizeeteʼ Pablu ora guníʼ: «Ni naquiiñe ganna binni ne irá ni dxandíʼ» zeeda lu Ley gucuaa Moisés, laaca caquiiñenu cani yanna para guiénenu cani naguixhe ique Dios guni. Ni bisiidiʼ Jiobá binni ora bidiibe Ley gucuaa Moisés, laaca risácacani para laanu tiempu riʼ. Yanna guidúʼyanu xi zanda guizíʼdinu de ni biʼniʼ ca israelita ora ruuticaʼ maniʼ para gusigáʼdecaʼ Dios ne ora bidiicaʼ ofrenda laabe. Gucané ca ofrenda que ca judíu para gánnacaʼ tuu nga Cristu ne guiénecaʼ xi cabeza Jiobá gúnicaʼ. Ne laaca zadúʼyanu ximodo zanda gacané ca ley ni gucuaa ca israelita que laanu para guidúʼyanu ximodo cayuni adorarnu Dios, purtiʼ laaca maʼ gudixhe Jiobá xi naquiiñeʼ guni ca xpinni ca dxi riʼ (Mal. 3:6).

4, 5. 1) Xi bisietenalaʼdxiʼ Ley gucuaa Moisés ca xpinni Jiobá. 2) Xii nga bandáʼ ni ruzeeteʼ Ley gucuaa Moisés.

4 Lu Ley gucuaa ca judíu, zeeda stale cosa ni rusietenalaʼdxiʼ laacabe nácacabe binni ruchee. Tobi de laacani nga ley ni caníʼ naquiiñeʼ gusiá ti binni laa ora canaʼ ti gueʼtuʼ. Para chuʼbe nayá sti biaje naquiiñeʼ chinebe ti vaca naxiñáʼ nazaaca. Ni ruzaaquiʼ guʼxhuʼ que zuuti laame, zuzaaquiʼ laame ne zaquiiñeʼ ca dé stime para guchabe lu nisa ni riquiiñeʼ para guiácabe. Lu guionna gubidxa de gudáʼnabe gueʼtuʼ ca ne ra gusaa gadxe gubidxa, napa xidé guidxá nisa ca ládibe para guiabe (Núm. 19:1-13). Ca judíu que laaca biénecaʼ ralenecaʼ donda. Ngue runi, despué de gapa ti gunaa xiiñiʼ, naquiiñeʼ gudii ti ofrenda para gaca nayá ne para quixe pur donda stiʼ (Lev. 12:1-8).

5 Ca judíu que laaca naquiiñeʼ guuticaʼ maniʼ para Dios ti zaqué quíxecaʼ pur donda sticaʼ. Pa biénecabe ni o pa coʼ la? ca ofrenda bidiicabe Dios ra nuu tabernáculo ne ni bidiicabe ndaaniʼ yuʼduʼ despué, laacani nga «bandá» de guendaguti stiʼ Jesús (Heb. 10:1-10).

XIMODO CHUʼ LADXIDÓʼCABE ORA GUSIGÁʼDECABE XIIXA DIOS

6, 7. 1) Xi cadi naquiiñeʼ guiaandaʼ ca israelita ora gudiicaʼ ti ofrenda, ne xi cusihuinni ngue. 2) Xi naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu.

6 Ora ruuti ca israelita que ti maniʼ para gusigáʼdecaʼ Jiobá, naquiiñeʼ gácame tobi nazaaca, cadi nacheepaʼ lú, cadi nachiitaʼ ñee ne tobi ni cadi huará (Lev. 22:20-22). Ne ora rudiicabe cuananaxhi o biidxiʼ casi ofrenda para Jiobá, laaca naquiiñeʼ gudiicabe ca primé ni gudii layú stícabe o «cani jma galán» (Núm. 18:12, 29). Laabe qué ricaabe ofrenda ni huaxiéʼ galán o ni maʼ biaana stícabe. Xiñee gunabaʼ Dios laacabe gudiicabe maniʼ ni jma galán yaʼ. Purtiʼ cusihuinni ni xi chiguni Jesús ora gati, zudii xquendanabani sin donda para gulá binni, zaqué nga cudii Jiobá ni jma galán napa ne ni jma nadxii (1 Ped. 1:18, 19).

7 Ca israelita ni runi adorar Jiobá de guidubi ladxidóʼ ne rudiicaʼ xquíxepeʼ laabe pur guendanachaʼhuiʼ stibe ribícabe ni jma sicarú nápacabe para gudiicabe laabe. Dxandíʼ, cada tobi de laacabe zuuyaʼ pa zudii ni galán o ni huaxiéʼ galán. Peru cadi naquiiñeʼ guiaandaʼ ndiʼ laabe: pa gudiibe tobi ni huará la? cusihuínnibe cayúnibe ni purtiʼ si naquiiñeʼ gácani ne dede ruuyabe maʼ stale nga ni canabaʼ Dios laabe. Pa gúnibe zacá la? qué ziuulaʼdxiʼ Dios ofrenda stibe. Biblia na: «Ne laaca maʼ guniʼtu: “¡Biiyaʼ! ¡Maʼ bireʼdu gana!”, maʼ bibixhiláʼdxidu —na Jiobá, Dios stiʼ stale binni nanda guiibaʼ—. Ne maʼ beedanetu ni gúxhatu binni, ne ni nachiitaʼ ñee ne ni huará; ya, maʼ beedanetu para gusigáʼdetu naa. Ñee ziuuladxeʼ ni cudiitu naa la?”, maʼ guníʼ Jiobá» (Malaquías 1:13). Ejemplu ni maʼ bizéʼtenu ca naquiiñeʼ gucaani laanu guinabadiidxanu: «Xi cucaa naa guneʼ adorar Jiobá. Ñee caquiiñeʼ guuyaʼ chaahueʼ pa cayuneʼ adorar Jiobá casi modo racalaʼdxiʼ ne cudieeʼ laabe ni jma galán de naa la?».

8, 9. Ora guiníʼ íquenu xi biʼniʼ sentir ca israelita ora bidiicaʼ ti ofrenda Dios, xi zucaani laanu gúninu.

8 Nuu biaje laaca rudii ca israelita que ofrenda ni guiale de laacaʼ gudiicaʼ Dios. Xiñee yaʼ. Zándaca bíʼnicabe ni purtiʼ cudiicabe xquíxepeʼ Jiobá o purtiʼ racaláʼdxicabe chuulaʼdxiʼ Dios ni cayúnicabe. Ora gúnicabe ni bizéʼtenu ca, qué zaca nagana para laacabe guyúbicabe ca maniʼ naquiiñeʼ guicaa Dios. ¡Riéchecabe gudiicabe ni jma galán! Laanu, ca xpinni Cristu ni nabani yanna, maʼ qué rudiʼnu ofrenda casi gunabaʼ Ley gucuaa Moisés. Peru rudiʼnu sti clase ofrenda, riquiiñenu tiempu, stipa stinu ne cani nápanu para gúninu ni na Dios. Xiruʼ nga na apóstol Pablu cayúninu ora rusíʼdinu binni de ni cabézanu gudii Dios laanu yaʼ. Cayácanu «nachaʼhui ne binni», ne cudiʼnu laacaʼ «tindaa de ni napa [nu]». Ora rúninu zacá, laaca cudiʼnu Dios ofrenda ni riuulaʼdxiʼ (Heb. 13:15, 16). Modo nuu ladxidoʼno o ni runi sentirnu ora maʼ cayuni adorarnu Jiobá, zusihuínnicani pabiáʼ rudiʼnu xquíxepeʼ laabe pur guiráʼ ni maʼ bidiibe laanu. Nga runi, cásica biʼniʼ ca israelita, naquiiñeʼ guʼyaʼ chaahuinu ximodo cayuni adorarnu Dios ne xiñee cayúninu ni.

9 Ora guchee ca israelita que, laaca rinabaʼ Ley gucuaa Moisés chinécabe caadxi ofrenda pur bicheecabe ne pur donda stícabe. Ora gudiicabe ca ofrenda ni rinabaʼ Jiobá laacabe, ñee zudiicabe ni de guidubi ladxidóʼcabe la? o zaguiche ruaacabe ora gudiicabe ni (Lev. 4:27, 28). Pa dxandíʼ racaláʼdxicabe chúʼcabe galán né Jiobá la? zúnicabe ni de guidubi ladxidóʼcabe.

10. Xi ofrenda naquiiñeʼ gudiʼnu para chuʼnu galán né Jiobá sti biaje o né ti xpinni Cristu.

10 Ca dxi stinu riʼ, zándaca sin gudiʼnu cuenta guininu o gúninu xiixa ni guchiichi ti xpinni Cristu. O zándaca cuchiiñaʼ xquendabiaaninu laanu pur bicheʼnu. Pa dxandíʼ racaláʼdxinu chuulaʼdxiʼ Jiobá modo runi adorarnu laa, zúninu stipa pur guni chaahuinu ra bicheʼnu. Zándaca naquiiñeʼ chuunu ra nuu xpinni Cristu ni bininanu para guinábanu laa gutiidilaʼdxiʼ stóndanu. Peru pa bíninu ti cosa nabé malu la? naquiiñeʼ guinábanu gacané ca binnigola laanu (Mat. 5:23, 24; Sant. 5:14, 15). Casi maʼ bidúʼyanu ca, pa bichéʼnenu ti xpinni Cristu o pa bichéʼnenu Dios la? naquiiñeʼ gúninu xiixa para guni chaahuinu ni. Ni gúninu riʼ, zeeda gácani casi ti ofrenda para Dios. Ora quíxenu ni nuzáʼbinu, ziuʼnu galán né Jiobá sti biaje ne laaca ziuʼnu galán né xpinni Cristu ca, zacá maʼ qué zuchiiñaʼ xquendabiaaninu laanu ne zudiʼnu cuenta jneza guiráʼ ni rinabaʼ Jiobá gúninu.

11, 12. 1) Xi biʼniʼ ca israelita para bisihuínnicaʼ nuucaʼ tobi si né Dios. 2) Xi rizíʼdinu de ca ofrenda bidii ca israelita.

11 Ley gucuaa Moisés laaca gunabaʼ guuti ca israelita que ti maniʼ ne gudiicaʼ ni Dios para gusihuínnicaʼ nuucaʼ tobi si né laabe. Binni ni rudii ofrenda riʼ rónebe binnilídxibe beela stime ne stale biaje rácani ndaaniʼ ca comedor stiʼ yuʼduʼ que. Ni ruzaaquiʼ guʼxhuʼ biiti maniʼ ca ne xcaadxi ni cayuni dxiiñaʼ raqué, laaca ricaacaʼ ti ndaa beela (Lev. 3:1; 7:31-33). Ora rudiicabe ofrenda riʼ rusihuínnicabe racaláʼdxicabe chúʼcabe tobi si né Dios. Zeeda gácani casi ora ñúnicabe ti guendaró para Jiobá, binni cudii ofrenda ca, binnilídxibe ne cani ruzaaquiʼ guʼxhuʼ, para gusihuínnicabe nuucabe tobi si né laabe.

12 Zeeda gácani casi ora ñuni invitárcabe Jiobá ti guendaró ne laa niná ñoné laacabe. Cadi dxandíʼ nabé risaca nga la? Yanna, pa Jiobá nga biuuzaʼ ni jma risaca cayuni invitárcabe, ñee cadi dxandíʼ zudiicabe laabe ni jma galán nápacabe la? Ca ofrenda ni bidiicabe para chúʼcabe tobi si né Jiobá, zeeda cani lade guiráʼ ni rusiidiʼ Ley gucaa Moisés, ne bisihuínnicani zaquiiñeʼ guendaguti stiʼ Jesús para chuʼ binni tobi si né Dios ni bizáʼ laa. Ca dxi stinu riʼ, laaca zanda gaca xhamígunu Jiobá pa de guidubi ladxidoʼno gudiʼnu stipa stinu ne cani nápanu para gúninu xhiiñabe.

CA OFRENDA NI QUÉ NICAA DIOS

13, 14. Xiñee qué niná Jiobá nicaa ca ofrenda ni guníʼ ique Saúl nudii laabe.

13 Casi maʼ bidúʼyanu, Biblia na riuulaʼdxiʼ Jiobá ca ofrenda ni na Ley gudiicabe pa gúnicabe ni de guidubi ladxidóʼcabe ne gácani modo racalaʼdxiʼ Dios. Peru laaca ruzeeteʼ Biblia guyuu ofrenda qué nicaa Dios. Guidúʼndanu chupa ejemplu de laacani ne guidúʼyanu xiñee qué ñuulaʼdxiʼ Dios cani.

14 Guzéʼtenu ni bizaaca rey Saúl. Samuel ni riguixhená gudxi laabe maʼ bidxiña dxi gusabanáʼ Dios ca amalequita. Gúdxibe Saúl guuti guiráʼ ca binni que ne guiráʼ ca maniʼ sticaʼ. Peru xi bíʼnibe despué de biʼniʼ ganarbe guendaridinde que yaʼ. Qué ninabe ñuuti ca soldadu stibe Agag, rey stiʼ Amaleq. Ne laaca qué ninabe ñati ca maniʼ ni jma galán nuu raqué, purtiʼ guniʼbe chigudiibe laacame Jiobá (1 Sam. 15:2, 3, 21). Peru xi biʼniʼ sentir Dios pur ni bíʼnibe que yaʼ. Nabé bidxiichinebe Saúl pur qué nuzuubaʼ stiidxabe ne guleebe laa de gaca rey. Biblia na: «Óraque gudxi Samuel laabe: “Ñee jma nga riecheʼ Jiobá guzaaquicabe ofrenda para gusigáʼdecabe laa ne guuticabe maniʼ que guzuubacabe stiidxaʼ Jiobá la? ¡Biiyaʼ! Jma galán nga guzuubaʼ binni diidxaʼ que guuti maniʼ, jma galán gucaadiaga binni que gudii ca zá stiʼ ca dendxuʼ barracu. Purtiʼ ti binni ni qué ruzuubaʼ diidxaʼ zeeda gaca casi tobi ni runi adivinar, ne tu rudxiibaʼ laca laa zeeda gaca casi tuuxa runi magia ne riquiiñeʼ terafim. Cumu qué nuzuubaluʼ stiidxaʼ Jiobá la? laabe maʼ guleebe lii de gácaluʼ rey”» (1 Samuel 15:22, 23). Xi rusiidiʼ relatu riʼ laanu yaʼ. Qué ziuulaʼdxiʼ Jiobá ca ofrenda gudiʼnu pa qué guzúʼbanu stiidxaʼ.

15. Xi bisihuinni ca cosa malu biʼniʼ ca israelita tiempu bibani Isaías.

15 Nuu sti ejemplu casi laani lu libru stiʼ Isaías. Dxi bibani ni riguixhená riʼ, stale israelita rudiicaʼ ofrenda sticaʼ, peru laaca cayúnicaʼ cosa malu nezalú Jiobá. Ca cosa malu cayúnicabe, bisihuínnicani qué risaca ca ofrenda ni cudiicabe Jiobá. Ngue runi gudxi Jiobá laacabe: «Xi guneʼ guiráʼ ca maniʼ ni ruzaaquitu para naa yaʼ. [...] Maʼ biáʼcatiʼ de guzaaquitu dendxuʼ barracu ne de zá stiʼ maniʼ ni rizaa ni gó; ne maʼ qué riuuladxediáʼ rini stiʼ ca toro huiiniʼ ne stiʼ ca dendxuʼ ne ca chivu rudiitu naa. [...] Lagusaana de gueedanetu jma biidxiʼ para ofrenda purtiʼ qué risácacani. Guʼxhuʼ stícani... nabé ribixhiladxeʼ». Ne gudxi Dios laacabe xiñee cadxiichiné laacabe ora guníʼ: «Neca gúnitu stale oración, qué rucaadiagadiáʼ; maʼ bixhiitu stale rini, casi ñaca nidxá natu de rini. Laquiibiʼ natu; lagusiá laatu; maʼ cadi gúnitu cosa dxabaʼ nezaluáʼ, lagusaana de gúnitu cosa malu» (Isa. 1:11-16).

16. Xi naquiiñeʼ gúninu para chuulaʼdxiʼ Dios ca ofrenda stinu.

16 Bibixhilaʼdxiʼ Jiobá ofrenda stiʼ ca binni ni rucheené laabe ne qué naʼ gaca arrepentir. Peru riuuláʼdxibe oración ne ofrenda stiʼ cani runi stipa pur guni ni nabe de guidubi ladxidóʼ. Ni rusiidiʼ Ley gucuaa Moisés que, gucaneni binni ni ruzuubaʼ diidxaʼ guiene binni ruchee laa ne caquiiñeʼ gutiidilaʼdxiʼ Dios donda stiʼ (Gál. 3:19). Riuubaʼ ladxidóʼcabe guchiichicabe Jiobá pur xiixa ni bíʼnicabe. Laanu laaca naquiiñeʼ gudiʼnu cuenta caquiiñenu guendaguti stiʼ Cristu para gutiidilaʼdxiʼ Jiobá ca donda stinu. Pa gusisácanu guendaguti ca la? ziuulaʼdxiʼ Jiobá guicaa guiráʼ ni rúninu lu xhiiñaʼ. Biblia na: «Dios riuulaʼdxiʼ guicaa ofrenda stiʼ ca binni ni maʼ guca arrepentir; Dios, lii qué rucaanaluʼ tuuxa ni cayuubaʼ ne cayacaná ladxidóʼ». «Ziecheneluʼ ca ofrenda stiʼ ca binni runi ni jneza, ne ca ofrenda ni maʼ guyaʼquiʼ ne guiráʼ ofrenda; óraca ziuu tu gudii toro lu altar stiluʼ.» (Salmo 51:17, 19.)

GÁPANU FE LU GUENDAGUTI STIʼ JESÚS

17-19. 1) Xi naquiiñeʼ gúninu pa rudiʼnu xquíxepeʼ Jiobá pur guendaguti stiʼ Cristu. 2) Xi zazíʼdinu lu sti tema ca.

17 Ca israelita que biiyacaʼ ti «bandá» stiʼ ca cosa ni naguixhe ique Dios guni, peru laanu maʼ riene chaahuinu cani (Heb. 10:1). Neca qué ñénecabe ni, gucaneni laacabe gánnacabe xi naquiiñeʼ gúnicabe para gaca xhamígucabe Dios. Gucaneni laacabe gudiicabe xquíxepeʼ Dios, guiale de laacabe gudiicabe ni jma galán ne gánnacabe caquiiñeʼ chuʼ tu gulá laacabe. Peru laanu maʼ nápanu guiráʼ ni rusiene Stiidxaʼ Dios ni gucuá lu diidxaʼ griegu, ne nga nga ni jma risaca. Laani racaneni guiénenu xi zabeendunu pur guendaguti stiʼ Jesús. Despué, zaquiiñeʼ Jiobá guendaguti stiʼ Jesús para cuee guiráʼ yuubaʼ cadídinu pur donda ni gulenenu, peru dede ca yanna maʼ zanda chuʼ xquendabiaaninu nayá nezalú Dios. ¡Nabé risaca nga ni gudixe Dios para bilá laanu! (Gál. 3:13; Heb. 9:9, 14.)

18 Peru cadi caquiiñeʼ si guiénenu pabiáʼ risaca guendaguti stiʼ Cristu para cueendunu ni galán, sínuque caquiiñeruʼ gúninu xcaadxi cosa. Guietenaláʼdxinu ni guníʼ Pablu: «Gupa ley que laanu, ne biluíʼ laanu xi guni nu, casi rapa cabe baʼdu ora zeda niisi. Peru dxi ma beeda Cristu la? bini cre nu laa, para bixhá Dios stonda nu» (Gál. 3:24). Naquiiñeʼ gápanu fe ne gusihuínninu ni pur cani rúninu (Sant. 2:26). Lu primé siglu que guyuu xpinni Cristu ni binibiáʼ chaahuicaʼ xi rusiidiʼ Ley gucuaa Moisés. Ngue runi gudxi Pablu laacabe gúnicabe guiráʼ ni maʼ biziidicabe lu Ley que. Ra gúnicabe ni zusihuínnicabe zinándacabe ni na Ley ni cusiidicabe binni (biindaʼ Romanos 2:21-23).

19 Neca ca xpinni Cristu cadi naquiiñeʼ chinándacaʼ guiráʼ cani zeeda lu Ley gucuaa Moisés, nápanu xidé gudiʼnu Jiobá ofrenda ni chuulaʼdxiʼ. Lu sti tema ca zadúʼyanu ximodo zanda gúninu ni.

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Ni caníʼ yaza 17]

Qué ruchaa ni maʼ gudixhe Jiobá guni ca xpinni

[Imagen ni zeeda lu yaza 18]

Xi maniʼ nudiʼnu Jiobá yaʼ

[Imagen ni zeeda lu yaza 19]

Ziuulaʼdxiʼ Jiobá ca ofrenda stinu pa gudiʼnu laa ni jma galán