Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca»

Gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca»

Gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca»

«Ni jma huaxiéʼ risaca lade tu la? nga nga ni jma risaca.» (LUC. 9:48)

BIYUBI XI GUICÁBILUʼ.

Xi zanda gacané laanu para gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca».

Ximodo nga «jma risaca» ti binni ni runi laa casi tobi de cani jma nahuiiniʼ.

Ximodo zanda gusihuínninu qué rudxíʼbanu laca laanu lu xquendaxheelanu, lade ca binni ridagulisaa ne ora ridxaaganu sti binni.

1, 2. Xi bisiidiʼ Jesús ca apóstol stiʼ, ne xiñee.

 GUIDÚʼYANU xi bizaaca lu iza 32. Laga nuu Jesús Capernaum, tobi de ca guidxi stiʼ Galilea, bizulú gudinde diidxaʼ ca apóstol stiʼ. Evangeliu stiʼ Lucas cusiene xi bizaaca: «Bizulú ca discípulu cacaa yu ca uná de laaca jma risaca. Peru nanna Jesús xi caníʼ cabe, para ucuaa ti baʼdu bizuhuaa cueʼ. Ne na rabi laacabe: “Tutiica acané baʼdu ri pur naa la? casi ñaca cayuni ni naa. Ne tu guni ni naa la? cayuni ni ni Biseenda naa. Purti ni jma huaxiéʼ risaca lade tu la? nga nga ni jma risaca”» (Luc. 9:46-48). Qué nidxiichiné Jesús laacabe óraque, peru bidii conseju laacabe para gánnacabe cadi naquiiñeʼ gudxiibacabe laca laacabe.

2 Ñee zaqué nga modo riníʼ ique guiráʼ ca judíu ni bibani lu primé siglu la? Coʼ, purtiʼ nabé riuulaʼdxiʼ ca binni que gácacaʼ tuuxa ni nabé risaca. Guidúʼyanu xi guníʼ ti libru de modo riníʼ ique ca binni bibani tiempu que: «Lu guiráʼ ni runi ca judíu nabé riuuláʼdxicaʼ guihuinni tuu nga binni ni jma risaca, ne nabé riuuláʼdxicabe gusisácacabe ca binni que» (Theological Dictionary of the New Testament [Diccionario teológico del Nuevo Testamento]). Nga runi gudxi Jesús ca discípulo stiʼ cadi chinándacaʼ modo riníʼ ique ca binni que.

3. 1) Ximodo zanda gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca», ne xiñee nuu tiru rácani nagana para laanu. 2) Xi zacábinu lu tema riʼ.

3 Diidxaʼ griegu ni biquiiñeʼ para ca diidxaʼ «ni jma huaxiéʼ risaca», riquiiñeni para guzeetecabe de tuuxa ni nahuiiniʼ, ni qué rudxiibaʼ laca laa, ni nanna caquiiñeʼ gacané stobi laa ne qué risaca nezalú binni. Biquiiñeʼ Jesús ti xcuidi para gusiidiʼ ca apóstol stiʼ cadi gúnicaʼ laacaʼ tuuxa ni risaca ne gánnacaʼ caquiiñeʼ gacané stobi laacaʼ, ne cásica bisaca conseju riʼ para ca xpinni Cristu ni bibani lu primé siglu, zaqueca risácani para ca xpínnibe ni nabani yanna. Peru ziuu ora zaca nagana para laanu gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca». Cumu binni gulené donda laanu la? nabé riuuláʼdxinu gudxíʼbanu laanu jma que stobi ne pur nga qué rácanu nachaʼhuiʼ né laacabe. Yanna riʼ nuu stale binni ni riuulaʼdxiʼ tiidiʼ lu stobi ne pa chinándanu modo riníʼ íquecabe, zucaani laanu guchanu bi yánninu, gucáʼlunu stobi o gucaʼnu laa guni ni riuuláʼdxinu. Xi zacané laanu para gácanu casi ti binni ni nahuiiniʼ o tobi «ni jma huaxiéʼ risaca» yaʼ. Ximodo nga «jma risaca» binni «ni jma huaxiéʼ risaca» yaʼ. Ximodo zusihuínninu cayúninu stipa para cadi gudxíʼbanu laca laanu yaʼ. Guidúʼyanu ximodo zanda gúninu ni.

«IRUTI RU NUU XPIAANI BIAʼ NUU XPIAANI [DIOS], NE IRUTI RU RIENE BIAʼ RIENE BE»

4, 5. Xi zanda gúninu para cadi gudxíʼbanu laca laanu. Bizeeteʼ ti ejemplu.

4 Tobi de ca cosa ni zacané para cadi gudxíʼbanu laca laanu nga guiénenu gastiʼ nga laanu nezalú Jiobá, Dios ni jma nandxóʼ. Biblia na «qué zanda diʼ gánnanu xiná xquendabiaanibe» (Is. 40:28). Pablu bisihuinni guendanandxóʼ stibe ora guníʼ: «Nabé riene Dios, iruti ru nuu xpiaani biaʼ nuu xpiaani be, ne iruti ru riene biaʼ riene be. Qué zanda di ganna nu xi na xquenda biaani be nin guiene nu xi cayuni be» (Rom. 11:33). Neca stale nga ni maʼ biziidiʼ binni lu chupa mil iza ni maʼ gudiʼdiʼ dede dxi gucuá ca diidxaʼ riʼ, peru dede yanna rihuinni dxandíʼ ni guníʼ Pablu. Neca ruluíʼ maʼ nánnanu stale, runi sentirnu gastiʼ nga laanu ora rudiʼnu cuenta cayaadxaruʼ guizíʼdinu stale cosa de Jiobá ne de cani bizaʼbe, ximodo laabe ne ximodo rúnibe dxiiñaʼ.

5 Naquiiñeʼ gudiʼnu cuenta qué zanda guiene chaahuinu guiráʼ ca neza stiʼ Dios, purtiʼ zacaneni para gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca». Ngapeʼ nga ni bizaaca Leo, a dede nahuiinibe maca riuuláʼdxibe gánnabe stale de ciencia. Cumu rápabe gana gunibiáʼ chaahuibe guiráʼ ni nuu guibáʼ la? biindabe de Astrofísica, peru despué guniʼbe: «Pur guiráʼ cani biindaʼ bidieeʼ cuenta qué zanda diʼ gacané ciencia laanu para guiene chaahuinu guiráʼ ni nuu guibáʼ». Ngue runi gudixhe íquebe gúʼndabe para gácabe abogadu ne despué gúcabe juez. Ra gudiʼdiʼ tiempu, biindané ca testigu stiʼ Jiobá laabe ne xheelabe Biblia, guyuuláʼdxicabe ni biziidicabe ne despué guyuunísacabe. Xi gucané Leo para gaca casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca», pa laa nabé guzá scuela roʼ yaʼ. Sicaríʼ bicábibe: «Bidieeʼ cuenta de ti cosa: neca guizíʼdinu stale de Jiobá ne de cani bizaʼbe, nuuruʼ stale cosa ni caquiiñeʼ gánnanu».

6, 7. 1) Ximodo rusihuinni Jiobá qué rudxiibaʼ laca laa. 2) Xi ribeendunu pur qué rudxiibaʼ Jiobá laca laa.

6 Sti cosa ni zacané para cadi gudxíʼbanu laca laanu nga guiénenu qué rudxiibaʼ Jiobá laca laa. Guietenaláʼdxinu «runi né [nu] Dios dxiiñaʼ» (1 Cor. 3:9). Neca laabe nga Dios ni jma nandxóʼ, rusisácabe laanu purtiʼ rudiibe lugar iquiiñenu Stiidxabe, Biblia, para gusíʼdinu binni. Dios nga racané para guiziidiʼ binni jma ne gácacaʼ xpínnibe, peru rudiibe lugar gúninenu laabe dxiiñaʼ (1 Cor. 3:6, 7). ¡Zacá rusihuinni Dios qué rudxiibaʼ laca laa! Ejemplu stiʼ Jiobá riʼ naquiiñeʼ gucaani laanu gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca».

7 Nabé bidxagayaa David ora bidii cuenta qué rudxiibaʼ Jiobá laca laa. Ngue runi biindabe: «Zudiiluʼ naa escudu stiluʼ para guilaʼyaʼ, ne ni rusisaca naa nga gannaʼ qué rudxiibaluʼ laca lii» (2 Sam. 22:36). Dxandíʼ biʼniʼ David stale cosa risaca ndaaniʼ guidxi Israel, peru biénebe qué ñanda diʼ ñúnibe cani stúbisibe, bíʼnibe cani purtiʼ bicaadiaga Jiobá laabe ne gucané laabe (Sal. 113:5-7). Zaqueca nga runi Jiobá né laanu yanna. Intiica gracia nápanu, intiica dxiiñaʼ cayúninu ndaaniʼ xquídxibe, laabe nga bidiibe cani laanu, cadi dxandíʼ la? (1 Cor. 4:7.) Yanna, xiñee «jma risaca» binni ni runi laa nahuiiniʼ yaʼ. Ti razón nga purtiʼ reeda gácabe ti xpinni Jiobá ni jma risaca (Luc. 9:48). Guiénenu xiñee zacá ni.

«NI JMA HUAXIÉʼ RISACA [...] LA? NGA NGA NI JMA RISACA»

8. Xiñee naquiiñeʼ gácanu casi tobi de cani jma nahuiiniʼ para guiaananu ndaaniʼ xquidxi Jiobá.

8 Para ganda chuʼnu nayecheʼ ndaaniʼ xquidxi Dios ne gacanenu ca binni ridagulisaa la? naquiiñeʼ gácanu casi tobi de cani jma nahuiiniʼ. Ejemplu stiʼ ti baʼdudxaapaʼ láʼ Petra rusihuinni zacá ni, laa biniisi ndaaniʼ ti familia ni naca Testigu. Nabé guyuuláʼdxibe gúnibe guiráʼ ni gápabe gana, ngue runi bixélebe de xquidxi Dios. Gudiʼdiʼ si iza maʼ guyebe ca guendaridagulisaa sti biaje, yanna riéchebe purtiʼ maʼ nuube ndaaniʼ xquidxi Dios ne cayúnibe dxiiñaʼ ndaaniʼ ni. Xi gucané laabe para bichaabe modo riníʼ íquebe yaʼ. Laabe cusiénebe: «Para gunda guyuaaʼ nayecheʼ ndaaniʼ xquidxi Dios la? bisaana de gudxiibaʼ laca naa ne bidieeʼ cuenta caquiiñeʼ gacané stobi naa, nabé risaca gapa binni ca guenda riʼ».

9. Ximodo ruuyaʼ ti xpinni Cristu guiráʼ ni rudii Jiobá laa, ne xi zabeendube pa gúnibe zacá.

9 Ti xpinni Cristu ni qué rudxiibaʼ laca laa, riecheʼ pur guiráʼ ni rudii Jiobá laa para guiziidiʼ de laabe. Nabé riuulaʼdxiʼ guʼndaʼ Biblia ne ca revista Torre stiʼ ni rapa ne ¡Despertad! Ne cásica runi guiráʼ xpinni Dios ni ruzuubaʼ diidxaʼ, ruundabe guiráʼ guiʼchiʼ nacubi ante uguu chaahuibe cani lu biblioteca stibe. Cumu rusisácabe guiráʼ ni la? ruundabe cani, zacá riniisibe lu stiidxaʼ Dios ne pur nga jma randa riquiiñeʼ Jiobá laabe para gúnibe xhiiñaʼ (Heb. 5:13, 14).

10. Ximodo zanda gácanu casi tobi de cani jma nahuiiniʼ lade ca binni ridagulisaa.

10 Yanna guidúʼyanu sti modo «jma risaca» binni ni runi laa nahuiiniʼ. Ndaaniʼ guiráʼ ca neza binni ridagulisaa nuu binnigola, ne riquiiñeʼ Dios espíritu santu stiʼ para gusihuinni tu laa zanda guicaa dxiiñaʼ riʼ. Laacabe riguíxhecabe ximodo gaca guiráʼ guendaridagulisaa, ximodo guireeche diidxaʼ ne chigánnacabe ca xpinni Cristu para gacanécabe laacaʼ. Pa qué gudxíʼbanu laca laanu ne guzúʼbanu stiidxacabe la? zacanenu chuʼ ca binni ridagulisaa nayecheʼ, cadi tíndecaʼ ne chuʼcaʼ tobi si (biindaʼ Hebreos 13:7, 17). Ne pa laanu nga tobi de ca binnigola riʼ o nácanu siervu ministerial la? cadi guiníʼ íquenu jma risácanu, sínuque naquiiñeʼ gudiʼnu xquixe Jiobá pur bidii dxiiñaʼ riʼ laanu.

11, 12. Xi naquiiñeʼ gúninu para gácanu ti binni risaca ndaaniʼ xquidxi Jiobá, ne xiñee.

11 Tuuxa ni runi laa casi tobi de cani jma nahuiiniʼ la? jma «risaca», purtiʼ jma randa riquiiñecabe laa ndaaniʼ xquidxi Jiobá; ne cumu qué rudxiibabe laca laabe la? reeda gácabe ti xpinni Dios ni nachaʼhuiʼ ni randa runi xhiiñaʼ jneza. Nabé bisiidiʼ Jesús ca discípulo stiʼ gácacaʼ casi tobi de cani jma nahuiiniʼ, purtiʼ chupa chonna de laacaʼ guníʼ íquecaʼ casi ca binni ni bibani tiempu sticaʼ. Lucas 9:46 na gucuaayucaʼ para gánnacaʼ «uná de laaca jma risaca». Yanna laanu yaʼ. Ñee zaníʼ íquenu jma risácanu que xcaadxi xpinni Cristu o que xcaadxi binni la? Stale binni runi zacá purtiʼ riuulaʼdxiʼ tiidiʼ lu stobi ne ruyubi puru si para laa. Peru cadi naquiiñeʼ gácanu casi laacabe, sínuque naquiiñeʼ gácanu casi tobi de cani jma nahuiiniʼ. Pa gúninu zacá ne gúninu ni na Jiobá primeru la? ziuulaʼdxiʼ ca xpinni Cristu chuʼcaʼ gaxha de laanu purtiʼ zuni sentircaʼ racanenu laacaʼ.

12 Pa guiénenu xiñee guníʼ Jesús naquiiñeʼ gácanu casi tobi de cani jma nahuiiniʼ la? zacaneni para cadi gudxíʼbanu laca laanu lu intiica dxiiñaʼ gúninu. Guzéʼtenu chonna de laacani.

BIʼNIʼ STIPA PARA GÁCALUʼ CASI TI BINNI «NI JMA HUAXIÉʼ RISACA»

13, 14. Xi zanda guni cani maʼ bichaganáʼ para gácacaʼ casi ti binni ni jma nahuiiniʼ, ne xi zabeendúcabe lu guendaxheelaʼ stícabe.

13 Lu xquendaxheelaluʼ. Yanna riʼ, nuu stale binni ni rinabaʼ gaca respetar ca derechu stiʼ, peru qué liica riníʼ íquecaʼ pa cuxhatañeecaʼ derechu stiʼ xcaadxi binni pur ni cayúnicaʼ. Peru ti binni ni qué rudxiibaʼ laca laa runi ni na conseju bidii Pablu riʼ: «Sa nanda nu ni guni laanu tobi si, ne ni acané iniisi cada tobi» (Rom. 14:19). Tuuxa ni runi laa casi ti binni ni jma nahuiiniʼ runi stipa para cadi chúʼdinde né xcaadxi binni, ne jmaruʼ si rúnibe stipa para cadi tindenebe xheelabe ni nadxiibe.

14 Ora gapa ti guendaxheelaʼ ti tiempu huiiniʼ para guʼyaʼ xi zanda guni para chuʼ nayecheʼ, zándaca zudiicabe cuenta gadxé gadxé ni riuulaʼdxiʼ cada tobi de laacabe guni. Zándaca guiníʼ hombre riʼ jma galán guiaana yoo para guʼndaʼ ti libru, peru xheelabe guiníʼ jma galán cheʼ ti restaurán o chiganna ca xhamigu. Pa qué rudxiibaʼ hombre riʼ laa, pa gucaadiaga xi riuulaʼdxiʼ xheelaʼ lugar de guicá tema gaca puru si ni riuulaʼdxiʼ la? qué zaca nagana para xheelabe guni respetar laabe. Ne laaca jma zannaxhii hombre riʼ xheelaʼ pa guʼyaʼ qué ricá xheelaʼ tema guni ni racalaʼdxiʼ, sínuque riníʼ ique xi caquiiñebe. Ora guirópacabe rúnicabe stipa pur gácacabe casi ti binni ni jma nahuiiniʼ la? riuu guendaxheelaʼ stícabe jma naguidxi (biindaʼ Filipenses 2:1-4).

15, 16. Xi gudxi David ca israelita casi na Salmo 131, ne ximodo zanda gúninu ni na textu riʼ lade ca binni ridagulisaa.

15 Lade ca binni ridagulisaa. Ndaaniʼ guidxilayú riʼ jma ricá ique binni gapa guiráʼ ni racalaʼdxiʼ, ne pa ñanda si ñácani nagueendaca. Nabé nagueenda ridxiichicabe, ne pa gabi tuuxa laacabe cuézacabe ti ratu la? maca biluxe guidxilayú para laacabe. Laanu qué rúninu casi runi ca binni ca, purtiʼ ridúʼyanu laanu casi ti binni ni nahuiiniʼ, ne racané nga laanu para cuézanu gacané Jiobá laanu. Biblia na: «Jiobá, dede ndaaniʼ ladxiduáʼ qué rudxiibaʼ laca naa, ne qué rusihuinneʼ rusisacaʼ naa [...]. Cueza Israel gacané Jiobá laa» (Salmo 131:1-3). Pa gúʼyanu laanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca» ne qué guidxiichinu nagueenda la? zabeendunu stale cosa: zudiʼnu cuenta nuu tu cayapa laanu, zatadxí ne zadxátipa ladxidoʼno ne zaguu Jiobá ndaayaʼ laanu. ¡Nga runi gudxi David ca israelita cuézacaʼ dede ora maʼ gacané Jiobá laacaʼ!

16 Laaca zatadxí ladxidoʼloʼ casi David pa cuézalu gacané Jiobá lii sin guireeluʼ gana (Sal. 42:5). Zándaca racaláʼdxiluʼ gúniluʼ jma dxiiñaʼ para gacaneluʼ ca binni ridagulisaa ne pur nga cayúniluʼ stipa para gácaluʼ binnigola ládecabe (1 Tim. 3:1-7). Para nga naquiiñeʼ gusihuínniluʼ dxandíʼ cá íqueluʼ ni ti ganda gacané espíritu santu lii gápaluʼ ca guenda ni napa ca binni ricaa puestu riʼ. Peru laga pa ruluíʼ candaa para guicaaluʼ ni, ne xcaadxi mápeca cayuni dxiiñaʼ riʼ yaʼ. Pa ruuyaluʼ lii casi tobi «ni jma huaxiéʼ risaca» la? zabézaluʼ sin guidxiichiluʼ ne ziuuluʼ nayecheʼ ora guʼnuʼ intiica dxiiñaʼ gudiicabe lii, purtiʼ nannuʼ cayuni adorarluʼ Jiobá.

17, 18. 1) Xi ndaayaʼ zacaanu pa guinábanu gutiidiláʼdxicabe donda stinu ne pa gutiidiláʼdxinu donda stiʼ sti binni. 2) Xi conseju cudii Proverbios 6:1-5 laanu.

17 Ora ridxaagaluʼ xcaadxi binni. Stale binni raca nagana para laa guiníʼ pora bichee. Peru laanu, ca xpinni Dios, rusihuínninu qué rudxíʼbanu laca laanu ne rininu pora bicheʼnu ne rinábanu gutiidiláʼdxicabe donda stinu. Ne laaca rutiidiláʼdxinu donda stiʼ cani rucheené laanu. Ti binni ni ruchá bi yanni la? ruxeleʼ ca xhamigu de laa ne rutinde laacabe, peru tuuxa ni runi perdonar racané chuʼ ca xpinni Cristu tobi si.

18 Laanu, ca xpinni Cristu, laaca rusihuínninu qué rudxíʼbanu laca laanu ora rinábanu gutiidiláʼdxicabe donda stinu pur qué ñúninu xiixa ni bidii stiidxanu. Zándaca cadi laasinu nápanu donda pur ni guca, peru pa qué rudxíʼbanu laca laanu la? zaninu dxandíʼ nuu ra bicheʼnu. Biblia na: «Xiiñehuiineʼ, pa bidii stiidxaluʼ zaguíxeluʼ ni gucuaa tuuxa ni runibiaʼluʼ, pa bidiinaluʼ ti binni ni qué runibiaʼluʼ para gusihuinnuʼ zuʼnuʼ ni guniʼluʼ, [...] biʼniʼ cani cayabeʼ lii riʼ, xiiñehuiineʼ, ti ganda guilaluʼ: [...] Guyé ra nuube ne bizuxibi xañeebe, ne cadi gusaana de guyubuʼ laabe» (Proverbios 6:1-5).

19. Xiñee riéchenu stale pur cayabi Stiidxaʼ Dios laanu gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca».

19 ¡Riéchenu stale purtiʼ cayabi Stiidxaʼ Dios laanu gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca»! Nuu tiru zácani nagana para laanu, peru pa guiénenu gastiʼ nga laanu nezalú Dios ni jma nandxóʼ ne gúʼyanu qué rudxiibabe laca laabe la? zanda gápanu guenda sicarú riʼ. Zacá jma zaquiiñeʼ Jiobá laanu ne zácanu binni risaca nezalube. Nga runi, qué chuʼ dxi gusaana de gácanu casi ti binni «ni jma huaxiéʼ risaca».

[Nota]

a Bidxaa lácabe.

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Imagen ni zeeda lu yaza 16]

Rusisácanu Jiobá laanu purtiʼ rudii lugar gucheechenu ca diidxaʼ nacubi ni rusiecheʼ binni

[Imagen ni zeeda lu yaza 19]

Pora zanda gácanu casi tobi de ca binni «ni jma huaxiéʼ risaca»