Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

CA NI NAGUU CHAAHUIʼ XQUIDXI DIOS

Guyuucabe tobi si ndaaniʼ ti guidxi ra nuu binni divididu

Guyuucabe tobi si ndaaniʼ ti guidxi ra nuu binni divididu

 Dede lu iza 1948 hasta ra bizulú iza 1990 guyuu ti sistema políticu Sudáfrica ni biree lá apartheid. a Ca dxi que nabé gudiʼdiʼ binni injusticia purti’ nácacabe de gadxé gadxé raza. Kallie, ti hermana mestiza ni bibani tiempu nuu apartheid, guníʼ sicaríʼ: «Laaca bíʼnicabe menu ca binni ni cadi naquichiʼ».

 Gadxé gadxé raza ca testigu sti’ Jehová ni nuu Sudáfrica. ¿Xi bí’nicabe tiempu guyuu apartheid que yaʼ? ¿Ne xi rusiidiʼ historia stícabe laanu?

Bidxaagalúcabe guendanagana purti’ cadi nuu binni tobi si

 Ndaani’ guidxi Sudáfrica, nuu tu laa qué ñuulaʼdxiʼ modo biʼniʼ dividir gobiernu binni pur raza sti’, ne pur nga bicaaluca’ gobiernu. Stale de ca ni bicaalú que biseguyoocabe ne biiticabe caadxi de laacaʼ. Ne pur ngue, jma nadipa’ modo bicaalúcabe gobiernu. Peru ca testigu sti’ Jehová yenándaca’ ca ley sti’ gobiernu, qué nucaaluca’ ne qué nuyúbica’ nuchaaca’ gobiernu que. Ra bí’nicabe zacá, yenándacabe ejemplu sti’ ca xpinni Cristu ni bibani lu primé siglu que purti’ bizuubaca’ stiidxa’ «ca autoridad» (Romanos 13:1, 2).

 Stale biaje guyuu tu gucala’dxi’ nucaa ca testigu sti’ Jehová nusaanaca’ de ñácaca’ neutral ne nuyúbica’ tu ñuni apoyarca’. Peru pa ñúnicabe ni la? nusihuínnicabe nuucabe lade ca ni cucaalú gobiernu o dede nucaalúcabe xcaadxi Testigu. Sicarí’ guní’ Thembsie de ni bizaaca tiempu gudíndecabe lu iza 1976: «Bi’ni’ obligárcabe stale de ca estudiante ni napa entre 16 ne 18 iza para gacané laacabe lu ca pleitu ni nápacabe que. Guyécabe yoo pur yoo yeyúbicabe xcaadxi estudiante para gacané laacabe, ne pa qué nalu’ chelu’ la? zándaca zuzaaquicabe lídxilu’ o zudiicabe lii ti paliza ne zuuticabe lii». Sicarí’ gudxi tobi de ca líder sti’ partidu ni cucaalú gobiernu que ti Testigu láʼ Theophilus: «Guutisidu ca hombre blancu ca, zuutidu laatu, purti’ qué ninatu nidíndetu pur xquídxitu».

Guca reunírcabe neca nuudinde guidxi que

 Neca nuu stale guendanagana pur apartheid, qué nusaana ca testigu sti’ Jehová de Sudáfrica de ñaca reunirca’ para guni adorarca’ Dios (Hebreos 10:24, 25). Cumu nabé pobre guca binni pur apartheid que la? qué ñanda nucuí caadxi congregación Yoo sti’ Reinu. b Enver bizeete’ stale iza bi’ni’ rentárcabe caadxi lugar neca nabé feu ca ni. Laabe guni’be: «Rutiiñe’ bixhoze’ lídxidu para gápadu ca reunión stidu. Pur ngue chupa biaje lu ti semana, raca lídxidu Yoo sti’ Reinu. Nuu biaje ma’ guí’chidu raqué, purti’ nácadu jma de ti gayuaa binni. Ora riluxe ca reunión que rábidu guirácabe guiaanacabe purti’ riuulá’dxidu gudi’du laacabe xiixa para gócabe».

Tobi si nuu caadxi testigu sti’ Jehová blancu ne negru lu ti reunión (abril de iza 1950).

Asamblea ra nuu stale hermanu de gadxé gadxé raza (estadiu Rand de Johannesburgo, 1980).

 Biyubi ca hermanu que modo gudxiilucaʼ apartheid. Casi lu provincia stiʼ Limpopo, bi’ni’ asignárcabe ti hermanu blancu para gudii ti discursu lu asamblea de circuito ni chigaca ti lugar ra nuu puru si binni negru, peru qué nudii ca autoridad que permisu laabe para chu’be raqué. Peru galán si nga nuu ti ranchu cue’ lugar que ne de raza blancu dueñu stini. Ngue runi, guni’né hermanu que dueñu stinni ne guirópacabe yendácabe ti acuerdu. Dxi cayaca asamblea de circuito que, ca ni guyé asamblea que nuucabe gaxha de le’ sti’ ranchu que ne ni cudii discursu que nuu sti ladu le’ que.

Bi’ni’ predicárcabe ca lugar ra biʼniʼ dividírcabe binni pur raza sti’

 Dxi guyuu apartheid, cada raza gucuaa ti lugar para cueza. Ngue runi, ca congregación que bi’ni’ predicarca’ ca binni si de raza sticaʼ. Bicaa apartheid que ca Testigu guchaacaʼ modo runi predicarcaʼ. Nagana guca para laacabe guni predicárcabe ca territorio ra guiruti’ tu runi predicar. Sicarí’ guní’ Krish, ti hermanu ni nuu lade grupu stiʼ ca «indiu» pur apartheid que: «Pa cadi naquíchilu’ la? stale biaje qué zadxélalu’ ti lugar ra tídilu’ gueela’. Ngue runi, rásidu ndaani’ xcárrudu o xa’na’ ti yaga ne guirá’ siadó’ riguí’bidu ládidu ndaani’ ca bañu sti’ xiixa gasolinera. Peru nuu biaje dede né ca bañu ca nápacani ti letreru ni ná “Para binni naqui’chi’ si”». Peru neca zaqué, qué nusaana ca publicador que de ñuni predicarca’ né stale gana ra nuu ca binni ni riuula’dxi’ guiziidi’ de lu Biblia ni nabeza ndaani’ ca guidxihuiini’ que.

Cayuni predicar ti grupu de Testigu de gadxé gadxé raza ndaaniʼ ti coloniahuiini’ (1981).

 Neca gudi’di’ xquidxi Dios ra nagana, qué nusaana de nidálecaʼ. Dxi bizulú apartheid lu iza 1948, nuu bia’ tapa mil xhono gayuaa treinta y un publicador Sudáfrica. Peru para dxi biluxe ni lu iza 1994, ma’ nuu bia’ cincuenta y ocho mil gadxe gayuaa veintinueve. Ne zidalerúcabe purti’ para lu iza 2021, gupa guidxi Sudáfrica ti gayuaa mil ti gayuaa doce publicador.

Nuucabe tobi si purtiʼ nadxiisaacabe neca nuucabe lade binni ni nanaláʼdxisaa

 Tiempu guyuu apartheid, bibani ca testigu sti’ Jehová de Sudáfrica ndaani’ ti guidxi ra biʼniʼ dividir gobiernu binni pur raza stiʼ. Neca cazaaca guirá’ ngue, bí’nicabe guirá’ ni nuu lu nácabe pur gannaxhiisaacabe ne chuʼ paz lade binni de gadxé gadxé raza, bisiidicabe binni ca principiu zeeda lu Biblia ne ra yenándacabe ni nácani lu xquendanabánicabe (Hechos 10:34, 35). Neca nuucabe lade binni ni nanaláʼdxisaa, peru nuucabe tobi si purti’ nadxiisaacabe (Juan 13:34, 35).

 Lu iza 1993, bi’ni’ ca testigu sti’ Jehová ti asamblea ndaani’ guidxi Sudáfrica ra guyé stale binni de gadxé gadxé raza. Biiya’ ti líder políticu ni nabé risaca modo cadxaagalú ne caguiidxi ca Testigu de Sudáfrica ca hermanu de xcaadxi guidxi ni yendá ra aeropuerto. Sicarí’ guni’be: «Pa niguixhe íquenu ñu’nu tobi si casi laacabe, biaa padxí ma’ ñuni chaahuinu ca guendanagana nápanu».

Cudii Milton Henschel, de ra central mundial sti’ ca testigu sti’ Jehová, ti discursu lu ti asamblea ra nuu stale raza (1955).

Chupa testigu sti’ Jehová, ti blancu ne ti negru, nuuca tobi si ra cayúnicaʼ dxiiña’ ndaani’ sucursal sti’ Sudáfrica (1986).

Nuu Thomas Skosana (ladu bigaʼ) ne Alfred Steynberg lu ti asamblea, ma’ stale iza de nácacaʼ Testigu (1985).

Caguixhe caadxi Testigu sti’ Jehová de gadxé gadxé raza guendaró lu ti asamblea (1985).

Nuu mil Testigu ndaaniʼ estadiu FNB de Johannesburgo (2011).

a Naca Apartheid que ti sistema ni biquiiñeʼ gobiernu para guni dividir binni pur raza sti’. Gudíxhecabe pabiáʼ zanda guni estudiar binni, paraa guni dxiiña’, paraa cueza ne tu guichaganáʼ pur raza sti’. Pa racalá’dxilu’ gánnalu’ jma, biiya’ cuadru ni lá’ «¿Qué era el apartheid?» ni zeeda lu Anuario de los testigos de Jehová 2007.

b Dede lu iza 1999, huayacané ca donación ni rudii ca congregación sti’ ca testigu sti’ Jehová lu guidubi naca Guidxilayú para cuí’ ne gaca chaahui’ ca Yoo sti’ Reinu ra caquiiñe’ gúnicabe ni.