1-3. (a) Ginipai ani awirikaha rogo Asanza 13:20? (b) Tipagine si aida ani sia gaani abakure ti ni na tatamana?

YA MO mo akparianga gu gene fogogude naangana avunguru ngbaha? Zavura mbata fu u tona fugo, u nazio agu apai nabaha u abihe na kini gihe. Wa u nikaa sona, u natona wirika avunguru wa vura duhe nga ka u mangingo agu apai re te. Si airiwongo te ka bi gupai nga, zavura kuru aboro a, i rengbe ka tona ka berã na kini mangiapai wakina agu aboro i adia bakere regbo na yo.

² Rogo Asanza 13:20, ani nawirika gupai nga: “Gu boro nata na boro tatamana ni adú ni iratatamana a.” Gu fugo nga “nata na” boro nakoda gupai nga sia kaa dia regbo na ni. Gipai re nakoda dungu apai susi gu gbua nga ka du pati boro. Wene bawiriki Ziazia Kekeapai sa aya, pa ta na boro nakoda gupai nga kpinyemu boro na du mbembedi na ni. Agu aboro ani adia bakere regbo na yo na bakere maapai kurii rani, gu susi gbe nga ka ani du mbembedi na yo.

³ Abakurearani ima rengba ka du na ome kurii rani ngba wene gene watadu ngba gbegberẽ gene. Asanza 13:20 naya berewe: “Gu badiata nga ga mumungo aboro, ima azía yo wa sa.” Rogo pa-Ebere, gu fugo nga  “badiata” na boro nayugo gupai nga, “ka zio tise” na gu boro re, naida ka ya, ka zio bakure na ni. (Asanza 22:24; Abasapungbanga 14:20) Agu abakure nakpinyemu Mbori nika nyakasa rani tipa ani nye niruru rani fuko. Tipa ka undo rani ani sia gaani abakure na tatamana, ani wisigingo pai tipa gu ngbatunga aboro Yekova asiayo ni abakureako.

4. Tipagine duhe ti ni ni pa taarimo ka du ni bakurea Mbori? Tipagine Mbori ayambu Abarayama ti ni nga “wene badiare”?

⁴ Yekova nga Bakere Bakindo nga ga zegino dũ, nafu momu furani tipa ani du ni abakureako. Si nga bakere taarimo. Yekova nasia abakureako na tatamana. Ko nasia agu aboro nakpinyemu ko na du na idapase kuti ko. Mo berẽnga pa Abarayama. Ko aidi ka manga apai dũ tipa Mbori. Ti aregbo dũ, Abarayama ayugu gupai nga ko adu niruru ko na ki du na giasangba. Ko aima ida a ka fu wiriko nga Yisaka ni motumo. Abarayama aima du na gu idapase nga “Mbori rengbe na zingisa boro, zavura [rogo] kpio vurũ a.” (AEbere 11:17-19; Bambata Pai 22:1, 2, 9-13) Abarayama adu ni ruru ko na ni boro giasangba, na Yekova aya ti ko “wene badiare.”​—Yesaya 41:8; Yakoba 2:21-23.

5. Wai gu Yekova abi agu aboro du niruru yo fu ko?

⁵ Yekova nabi abakureako na nyanyakipa yo. Abakureako naberãpa nye yo niruru yo fu ko kisusi pa kura apai dunduko. (Mo gedi 2 Samuere 22:26.) I niruru yo na kidu na giasangba mbiko i nakpinyemu ko. Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga ga Mbori “ruru aboro du dawedawe ngbanya dagbako naayo,” nga agu aboro nagiasangba ko. (Asanza 3:32) Yekova nayamba abakureako i  sungu rogo gako “bamburoko.” Ko nayamba yo i irisi ko na kini kpari fuko ti aregbo dũ.​—Atambuahe 15:1-5.

6. Wai gu rengbe ani ka yugoho nga ani nakpinyemu Yesu?

⁶ Yesu aya: “Si ngia boro nakpi nyemu re, ni ka kuti gi pai. Buba akpi nyemu ni akpi.” (Yoane 14:23) Sidu, tipa ka du ni bakurea Yekova, si naida ani kpinyemu Yesu na kini mangi gupai ko ayuguhe furani a. Ni kpiapai, ani nagiasangba ga Yesu ndiko tipa ka tungusapa wene pangbanga na kini sa aboro ni abawiriki. (Matayo 28:19, 20; Yoane 14:15, 21) Bambiko ani nakpinyemu Yesu, ani ‘napeka fuo ko.’ (1 Petero 2:21) Yekova na ngbarago ho ko abi rani ni ani nimangi ome ka wirika Wiriko rogo gaani afugo na mangaapai.

7. Tipagine si aida gupai ti ni nga abakurearani ngia abakurea Yekova?

⁷ Abakurea Yekova niruru yo, i nakakuti manga rurupai, na kidu ni agisangba, na i nakpinyemu Wiriko. Ya mo ani nasia kina ngbatunga agu abakure Yekova asia yo? Ka abakureamo awirika Yesu na kidu zaaza rogo yugopai fu kura aboro tipa ga Mbori Kindo, i ima rengba ka undo ro mo du ni wene boro na ki nye niruru ro fu Yekova.

8. Ginipai ngba tiro ti gu panakure naadu dagba Ruta na Naomi?

⁸ Rogo Ziazia Kekeapai yo, ani ima rengba ka gedapai tipa pa badungu apabakure, wa gu pabakure naadu dagba Ruta na nakumbari nangia Naomi. Agi adee re aye rogo aringara ni bakiakia na agu apai naadu tipa yo adu ni bakiakia a, na Naomi aima nyaka ti Ruta. Ono i ada ni mbembedi anakure mbiko i dunduko naakpinyemu  Yekova. Ho Naomi aaida ka mbu ringara Moaba ni ka karaga tiri ku Yisaraere yo, “Ruta aka kuti ri kindi.” Ri aya fu Naomi: “Gamo aboro nikangia kina gimi aboro, ga Mbori ki ngia kina gi Mbori a.” (Ruta 1:14, 16) Ruta aima du na nunga koyo du Naomi ni. Ho i ada ni Yisaraere yo, Ruta amangisunge nyanyaki tipa ka songoda nakureari. Naomi akpinyemu Ruta ni bakerehe na ki fu wene rugute furi. Ruta adegeturi furi, ni sangbanaha, i agbia badungu amaku.​—Ruta 3:6.

9. Ginipai ngba tiro ti gu pabakure naadu dagba Davide na Yonatana?

⁹ Davide na Yonatana nga kura kpiapai nga ga wene abakure naadu niruru yo dunduko fu Yekova. Yonatana asusi Davide na agarã 30 na ko si adu nga i nika maa ko ni bakindo kuba bako rogo gu gene zogarago nangia ga aYisaraere. (1 Samuere 17:33; 31:2; 2 Samuere 5:4) Wa si avura duwo, ho ko aini gupai ni nga Yekova aima sia Davide ko du ni bakindo, ko aakpingo Davide watadu ka sovura na ko te. Kuba gure, Yonatana amangi agu apai dunduko ko arengbe ka mangaha ka songoda Davide. Ni kpiapai, ho Davide adu ni rogo kerepai, Yonatana aundo ko ki “nyakasi ko rogo Mbori yo.” Ko amoi gako raka ngbapai yo tipa Davide. (1 Samuere 23:16, 17) Davide angia kina ruru bakure a. Ko akidohe tipa ka ngerafuo ga Yonatana aborokporo, na ko abanda gu kidohe re zavura tifuo kpio Yonatana.​—1 Samuere 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuere 9:1-7.

10. Ginipai mo awirikaha nibipa pabakure ti gu kpiapai nangia ga agu aEbere naadu biata?

¹⁰ Sadaraka, Mesaka, na Abedenego angia paranga aEbere biata nangia abakure i arogo yo pati avunguyo mbuyo kindi rukutu. Wa i adu tuturũ ti gayo aborokporo, i  aundo tiyo dagba tiyo tipa ka nye niruru yo fu Yekova. Kusa, fuo da yo ni kuru aboro, gayo idapase adu ni asadi asadihe ho Bakindo Nebukadenesara arũ ndiko ni tipa aboro irisi gu kpiahe naadu rogo dahabu. Sadaraka, Mesaka, na Abedenego aká ka iriso gu kpiahe re na ki gumba gupai fu bakindo nga: “Ani amanga nga pa gamo ambori watadu uda gu kpiahe du ni dahabu mo adua ha a te.” Ho gayo idapase adu ni ni asadi asadihe, agi abakure naadu biata re anye ni ruruyo fu Mbori.​—Daniere 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Wai gu ani ainoho nga Pauro na Timoteo angia wene abakure?

¹¹ Ho gu mokedi nangia Pauro agbia gu paranga kumba ni nangia Timoteo, ko aima rengba ka bi gupai nga ko aima kpinyemu Yekova na ko aaberãpa dungurati aberã nyanyaki. Sidu, Pauro araba Timoteo tipa ko undo awirina rogo dungu aba ni bakiakia. (Amo 16:1-8; 17:10-14) Timoteo amangisunge nyanyaki na si ki sa Pauro ko ya: “Kina wo ko amangi pai, nigbandaka pa wene pangbanga na mi.” Pauro aima ino gupai nga Timoteo aima rengba ka ‘berãpa’ awirina wenengai. Wa i aamangasunge nyanyaki kina sa kaa iriso Yekova, Pauro na Timoteo aye ka da ni wene abakure.​—AFiripoio 2:20-22; 1 AKorindo 4:17.

12, 13. (a) Tipagine si aida ani sia gaani abakure ti ni na rubangirise zavura rogo dungurati? (b) Tipagine gu mokedi nangia Pauro afu gu zahe ti ni du rogo 1 AKorindo 15:33?

¹² Rogo dungurati, ani nawirikapai be awirina na kini songodi tirani tipa ka nye niruru rani. (Mo gedi ARomo 1:11, 12.) Ono zavura rogo dungurati, si naida ani du na rubangirise tipa ada ani asia yo tipa i du ni mbembedi  abakurearani. Ani na badungu ngbatunga awirina naye rogo asino raka gbiati agu apai du tipa yo ni bakiakia. Agu akurayo ni vovo yo rogo dungurati, agu akurayo ima mangasunge fu Yekova tipa dungu agarã. Si nadia regbo adia tipa ga boro pagume na Yekova nyaki, kina wai si naadia regbo tipa zuzu ngua nyaki. Si naida ani du na zerangbaduse na kini yugu nyemuse fu kura aboro na kini sia gaani abakure ti aregbo dunduko na tatamana.​—ARomo 14:1; 15:1; AEbere 5:12–6:3.

¹³ Ti kura aregbo, pai ima rengba ka kura rogo dungurati  nga gu du ni kerehe, si naida ani du na rubangirise. Si rengbe ka du nga wirina namanga agu apai Ziazia Kekeapai aya si ni irairaha. Watadu kura boro ima rengba ka sonosa gu sino nga ga kpakanahe nga gu niima rengba ka gbarasa dungurati. Gipai re arengbanga ka iriwo tirani te, bambiko zavura rogo bambata sa kama agarã, kpakaraapai aduadu rogo dungurati ti kura aregbo. Nirengo, gu mokedi nangia Pauro afu zahe fu agu aKristano naadu ti gu regbo re nga: “Ka i nángi nga roni ya: ‘Gbegberẽ kpamiatise nagbarasa wene sino.’” (1 AKorindo 15:12, 33) Pauro aza Timoteo tipa ko du na rubangirise tipa agu aboro ko aasia yo ni mbembedi abakureako. Si naida ani mangi kina gu bangisapai re areme a.​—Mo gedi 2 Timoteo 2:20-22.

14. Wai gu rengbe agu abakure ani asia yo ka du na maapai kurii gaani pagume na Yekova?

¹⁴ Ani du wa ka ani banda gaani pagume na Yekova. Si nga gu nyanyakipa he du berani. Sidu, ani nane mbembedi pabakure na agu aboro dunduko rengbe ka rungburasi gaani idapase na ki gbarasipa gaani pagume na Yekova. Wakina gu ani arengbanga ka zoga katoo ku rogo nzeme mbiro ki kusihe yo zanga si du na nzeme ti ni ya, ani arengbanga kaa kodatirani na agu aboro namanga gbegberẽ apai kidu na gu maabangirise nga ani nika kura yo na wene asino tirani zanga wirika gayo gbegberẽ mangaapai ya te. Si naida ani sia gaani abakure na rubangirise.​—1 AKorindo 5:6; 2 ATesaroniko 3:6, 7, 14.

15. Ginipai rengbe mo ka mangaha ka gbia wene abakure rogo dungurati?

¹⁵ Rogo dungurati, mo ima rengba ka bi agu aboro nakpinyemu Yekova nzunzu. I ima rengba ka da ni mbembedi abakurea mo. (Atambuahe 133:1) Ka mo zingo  bakure sa na kina agu aboro du garãyo wa gamo watadu agu aboro du apai tipa yo wakina gamo ya. Mo tingidi gupai nga Yonatana angia kuru unvuru fu Davide, na Naomi na nyaki ti Ruta. Si naida ani mangipai kuti gu rugute nga ga Ziazia Kekeapai naya: “Oni zá ngbaduroni.” (2 AKorindo 6:13; mo gedi 1 Petero 2:17.) Na kina wai mo nikaa wirika Yekova, kinawo a kura aboro nikaa ida ka du ni abakurea mo.

16, 17. Ka wirina imisi rani rogo dungurati, ginipai si aidanga ani mangihe ya?

¹⁶ Dagba aborokporo dunduko, sino aboro, na gayo abipai, na gu gene i amanga apai ngbaha ni bakiakia. Kina gu bangisapai re du rogo dungurati a. Agi apai re nasa raka ni wenehe, na ani ima rengba ka wirika kumu apai be akuarani. Ono ti kura aregbo, padu ani na apai tipa rani ni bakiakia ima rengba ka sarani ka ani rugunga tirani na agu apai du tipa awirinarani ya, na si ki sarani ani du na zinga na yo. Ti kura aregbo, boro ima rengba ka imisa rani watadu ka manga gupai nika ba gberãrago tirani. (Asanza 12:18) Ya mo si naida ani mbu gupai re si ba gberãrago tirani watadu ani mbu dungurati?

¹⁷ Oó. Ka boro vura ba gberãrago tirani, ani arengbanga ka mbu dungurati te. Anga Yekova du imisi rani te. Ko naafu unga furani na gu kura ahe dunduko. Ko ima rẽ ani kpinyemu ko na ki du niruru rani fuko. (Yugoti 4:11) Dungurati nga gamahe be Yekova nga gu naundo rani ani banda gaani idapase si du ni nyanyakihe. (AEbere 13:17) Ani arengbanga ka mbu gako gamahe mbiko gupai gbua nga boro ba gberãrago tirani te.​—Mo gedi Atambuahe 119:165.

18. (a) Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka banda zereda na awirinarani? (b) Tipagine si aida ani mbupai ti ni fu akuarani?

 ¹⁸ Ani ima kpinyemu awirinarani na ani naida ka du na zereda na yo. Yekova asananga rani ani du ni rengberengbe rani te, na si aidanga ani idi gupai be awirinarani i du ni rengberengbe yo a te. (Asanza 17:9; 1 Petero 4:8) Ani dunduko namanga aingahe, ono nyemuse nika sarani ani ‘nivu akuarani.’ (AKorosaio 3:13) Nyemuse nika sarani ka ani sanga wiri rukutu azanga giatise ni bapai ya. Kina rengo ngaha nga, ho boro aimisa rani ni, si ima rengba ka du ni bambumbuhe tipa ka mbu berãha. Si taata tipa ka zinga na ki kpipai kuti gu boro re. Ono gipai re nasarani ani du na gberãrago na ki du na zinga. Ono tie, ho ani ambupai ni fu gu boro imisi rani, ani rengbe ka du na zereda nga ga berã, kodatise rogo dungurati, na gu susi gbe nga, bawene pagume na Yekova.​—Matayo 6:14, 15; Ruka 17:3, 4; ARomo 14:19.

19. Gini regbo si aida ani mbu kodatirani na boro rogo dungurati?

¹⁹ Dagba agu aborokporo du na nyemuse, i ni basasa namanga ome tipa ka sa akurayo i du na ngbarago. Ono mo berẽnga gupai nga boro sa samungu. Aborokporo dunduko rengbe ka manga asadatise ka undo ni, ono niki ká undo aká. Ni ima rengba ka diaberã ka guari kporo, watadu bariikporo ima rengbe ka ya fu ni ni guari. Kina ngbatungapai wa gure rengbe ka manga rogo dungurati. Boro rengbe ka manga siapai kaa manga agu apai naba gberãrago ti Yekova na kini imisi dungurati. Ni naká undo na kini yuguhe rogo gani mangaapai nga ni aidanga ka du berewe ni papara dungurati te. Ni ima  rengba ka manga siapai ka mbu dungurati nitini, watadu i ima rengba ka kusa ni kusayo rogo dungurati. Kangia ngbatungapai wa gure mangi, Ziazia Kekeapai nagumba gupai ziazia nga “ka oni kódi nga tironi” na ni ya. (Mo gedi 1 AKorindo 5:11-13; 2 Yoane 9-11) Gipai re ima rengba ka du ni bambumbuhe ka si du nga bakurearani du watadu gaani borokporo. Ono rogo wa gure, si naida gaani padu ni ruruse fu Yekova du ni nyanyakipaha kisusi padu ni ruruse fu boro.​—Mo bi gu 8 rukutu kekeapai du ti digido gi buku re.

20, 21. (a) Wai gu gu mbakadapai nga ga kusa boro kusayo rogo dungurati ayugo nyemuse? (b) Tipagine duhe ti ni ni nyanyakipa pai tipa ani sia gaani abakure na tatamana?

²⁰ Gu mbakadapai du tipa kusa boro rogo dungurati nga wene mbakadapai be Yekova. Si nabanda dungurati be agu aboro aberãnga pa ga Yekova arugute ya. (1 AKorindo 5:7; AEbere 12:15, 16) Si naundo rani ani yugu nyemuse tipa ziazia rimo Yekova, tipa gako tumbatumba arugute, na tipa Yekova nitiko. (1 Petero 1:15, 16) Na gu mbakadapai nga ga kusa boro rogo dungurati nayugo nyemuse tipa gu boro adunga berewe rogo dungurati ya. Gu nyanyaki rugute re ima rengba ka undo ni ni rugutini na gupai nga, gupai ni amangaha nga irairapai na si ki sa ni ni mangi ariapai. Badungu agu aboro i akusiyo aima karaga tiyo kusa fuo Yekova na dungurati ki di yo kugume esuesu.​—AEbere 12:11.

²¹ Ngba gu gene ani ainongo ho ya, gaani abakure na maapai kurii rani. Sidu, si ni nyanyakipa pai tipa ani sia yo na rubangirise. Ka ani kpinyemu agu aboro Yekova akpinyemu yo, ani nika du na agu aboro kirikiri pati rani rengbe ka undo rani ani nye niruru rani fuko nyeanye kindi.