1, 2. Tipagine si aida ani du ti ni na rubangirise ho ani asia aũngbarago ni?

MO Moinga kpia gupai ku berãro yo nga mo naida ka ri bawene zuzungua ono mo ki bi gupai nga paparaha kubani ima zirã. Ginipai ka mo mangihe? Mo rengbe ka ri gu zuzungua re na gu paparaha naima zirã re dunduko? Mo rengbe ka ba gu zuzungua re kusayo? Watadu mo rengbe ka yera gu zirĩ paparaha re kusayo ki ri gu wenehe?

² Ngba kura gene, aũngbarago wakina gu zuzungua re. Bete agu akuraha ni wenehe, ono badunguhe niima zirã bambiko si na wasiwasi mangaapai rogoho, zuu,  watadu gu mangaapai nga ga adaimona. Sidu ho mo asia aũngbarago ni, ya mo mo naaya: “Si nabi kina re. Mi rengbe nasia ai gu aũngbarago mi aidaha”? Watadu mo naaya: “Aũngbarago dunduko ni gbegberẽhe”? Ya mo mo naasia gamo aũngbarago na rubangirise, kini ne gu du ni gbegberẽhe ka gbia ngbarago ti gu du ni wenehe?

3. Ginipai si aida ani berẽkuriihe ho ani asia gaani aũngbarago ni?

³ Ani dunduko naida na aũngbarago, na si naida ani siaha na rubangirise. Si naida ani sana tirani nga, wai gu rengbe gaani sia aũngbarago ka du na maapai kurii gaani irisombori.

4. Gini bangua rengo nga ga Ziazia Kekeapai rengbe ka undo rani ani sia gaani aũngbarago?

⁴ Ho ani akpara gaani raka ni fu Yekova, ani nakidohe nga ani nika mangasunge na gaani raka ka mangasunge fuko. (Mo gedi Batungusipai 5:4.) Ani nakidohe nga ka ‘mangaapai dunduko sa taasa rimo Mbori.’ (1 AKorindo 10:31) Gere nayugo gupai nga ani ni kparakpara rani fu Mbori ho ani aongoda ni watadu ho ani agbia ngbarago ni ti aũngbarago, angianga kinaho du ani ni pati dunguratise watadu gene tungusapai yo ya.

5. Gini ngbatunga iriso si aida ani fuhe fu Yekova?

⁵ Agu apai dunduko ani amangaha du ni kodikodihe kuti gaani irisombori. Pauro asakipai tipaha ho ko aya ni: “Oni fú tironi ni unga ũmotumo, ni ziazia ha, si ngba fu Mbori.” (ARomo 12:1) Yesu aya: “Mo kpi nyemu Gbia nga ga Mbori kpotoro yo dunduko, na mbisimoro dũ, na ga berã dũ, na omero dũ.” (Marako 12:30) Ti aregbo dunduko ani aida ka fu guhe fu Yekova du  ni bawenehe kisusi. Rogo gu ringara aYisaraere naadu mbata, ho aboro anaafu motumo ni nga anya fu Yekova, si anaaida i fu gu nya naanidu zanga serõ. Ka si du nga gu motumo re aniidu ni gbegberẽhe, Mbori anaaidanga ha te. (Pa Amotumo 22:18-20) Wakina gure, gaani Mbori ima rengba ka ká gaani iriso. Ngba gini gene?

6, 7. Wai gu rengbe gaani aũngbarago ka du na maapai kurii gaani irisombori?

⁶ Yekova nagumba gupai furani nga: “Oni dú ziazia bambiko mi du ziazia.” (1 Petero 1:14-16; 2 Petero 3:11) Yekova rengbe ka ida na gaani irisombori kina gu ka si du ziazia, watadu ni gigirihe. (Pa Fu Rugute ni Ue he 15:21) Gaani irisombori arengbanga ka du ni gigirihe te ka si du nga ani namanga agu apai Yekova asogaha, wa agu apai nga wasiwasi mangaapai, zuu, watadu agu apai nakodapa sino adaimona. (ARomo 6:12-14; 8:13) Ono si ima rengba a ka fu gberãrago fu Yekova ka si du nga ani nagbia ngbarago ti agi apai re. Si ima rengba ka sa gaani irisombori si du ni bibirikoho na ki sa Yekova ka ko idinga na ani ya, na si ima rengba ka gbarasa gaani pagume na ko.

⁷ Wai gu rengbe ani ka sia gaani aũngbarago ni tatamana? Gini bangua arengo nika undo rani ani rugutirani na pa agu aũngbarago du ni wenehe na agu du ni gbegberẽhe?

8, 9. Gini ngbatunga aũngbarago si aida ani nehe? Tipagine?

⁸ Badungu ngbatunga aũngbarago duho areme. Betehe du ni wene fu aKristano, ono badunguhe adunga ni wenehe ya. Ni bambatapai, ani wisigingo pai tipa gini ngbatunga aũngbarago si aida ani nehe.

 ⁹ Badungu afirimi, abangiriba nga ga Internet, agu apai du rogo terevizioni, ambaro vidio, na abia du na wasiwasi mangaapai rogoho, zuu, watadu asino adaimona. I namaa gbegberẽ apai dedede ngba gu gene nangera wa si na kerepai ti ni te na ni pa mbaro. Ono aKristano na rubangirise ka ne agu aũngbarago adunga kuti ga Yekova gigiri arugute ya. (Amokedi 15:28, 29; 1 AKorindo 6:9, 10) Ho ani ane ngbatunga agu aũngbarago re ni, ani nayugo gupai fu Yekova nga ani nasoga gupai du ni gbegberẽhe.​—Atambuahe 34:14; ARomo 12:9.

10. Ginipai rengbe ka du ni sangbana sia gbegberẽ aũngbarago?

¹⁰ Ono bete kura aboro nabihe nga gbegberẽpai ho ti agu aũngbarago du na zuu, wasiwasi mangaapai, watadu gu mangaapai nga ga adaimona te. I naberã gupai nga: ‘Gini gbegberẽpai du ti ni? Mi amanganga agi apai re te.’ Ka ani aberã wa gure, ani nanga tirani. Ziazia Kekeapai naya: ‘Kpotoboro yo nangihe ki susi ahe dunduko, si na kere kaza; da ka ini he.’ (Yeremaya 17:9) Ka ani agbia ngbarago ti agu apai Yekova aidanga ha ya, wai gu rengbe ani ka ya ani nasoga agi apai re? A wa ani kaa gbia ngbarago ti agi apai re, kinawo a ani nika tona kaa bihe wa si na pai te. Fuo bete regbo kusa, sangbakpotoraniyo nika rungbura na ka si afunga zahe furani ho ani aida ka manga gbegberẽ diaberã ni ya.​—Atambuahe 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2.

11. Wai gu rengbe AGaratio 6:7 ka undo rani ani sia gaani aũngbarago?

¹¹ Fugo Mbori nagumba gupai nga: “Gu he rũ boro kina ha ke ni a.” (AGaratio 6:7) Si ni rengo nzunzu nga, ka ani mbu tirani fu gbegberẽ aũngbarago, fuo bete aregbo kusa, ani ima rengba ka manga gupai re. Ni kpiapai,  wasiwasi aũngbarago aima du na maapai kurii bete kura aboro i ki ti ku rogo wasiwasi mangaapai ni tiyo. Ono Yekova nafu gu undo furani ani aidaha ka sia gaani aũngbarago na tatamana.

12. Ginipai nika undo rani ani mangi wene adiaberã nibipa gaani aũngbarago?

¹² Gu kura aũngbarago kinaho du gbaiga Yekova naima sogaha, na ani ima inoho nga ani du wa ka ani nehe. Ono na ginipai du tipa agu adunga gbaiga ya? Yekova atangaranga andiko furani tipa agu ahe rengbe ani ka bihe, ka giaha, watadu ka gedaha te. Kuba gure, ko naida ani mangisunge na gu sangbakpotoraniyo Baibiri narabaha. (Mo gedi AGaratio 6:5.) Yekova nafu bangua arengo furani, nga agu arengo nayugopai furani tipa wai ko abi apai. Gi bangua arengo re naundo rani ani raba sangbakpoto rani yo. Si naundo rani ani ini “gu he Gbia akpi nyemu he” tipa ani rengbe ka manga agu asiapai nika fu ngbarago fu ko.​—AEfeso 5:17.

13. Tipagine aKristano amanga adiaberã ti ni ni bakiakia nibipa aũngbarago? Ono ginipai nyakipaha fu aKristano dunduko?

¹³ Dedede, agu ahe Kristano asiaha ni aũngbarago kia ti agu ahe kurani asiaha. Tipagine? Si wo mbiko ani dunduko naida ahe ni bakiakia. Berewe a, gupai rengbe ka ngba ti boro arengbanga ka ngba ti kura boro te. Wa vura duhe wo, tipa ka manga wene diaberã, aKristano dũ si aida gu bangua arengo nga ga Baibiri ningbe fuyo kumbatayo. (AFiripoio 1:9) Si nika undo rani ani sia agu aũngbarago nga gu ngba bangiri Mbori.​—Atambuahe 119:11, 129; 1 Petero 2:16.

14. (a) Gini nyanyakipa pai si aida ani berẽkuriihe nibipa wai ani amangasunge na gaani regbo? (b) Gini rugute Pauro afuhe fu aKristano?

 ¹⁴ Gu kurapai si aida ani wisigipai tipaha nga bakio wai ani adia regbo kuti aũngbarago. Si rengbe ka yugopa wai nyakipa aũngbarago furani. Wangia ani aKristano, gaani sunge fu Yekova nga nyanyakipa pai rogo gaani raka. (Mo gedi Matayo 6:33.) Ono nazanga ani inoho, ani ima rengba ka mbu aũngbarago si di bakere regbo berani. Pauro arugu aKristano nga: “Si du ka oni angéra angera wenengaĩ ti ni wa oni nata, wa zanga tatamana te, wa kina iratatamana. Oni ki banda gaoni saa tipa manga apai.” (AEfeso 5:15, 16) Sidu, si naida ani moi ngbanda ti bakio gu regbo ani adiaha kuti aũngbarago na ki moi gupai ku berãrani yo nga gaani  sunge fu Mbori nga bambatapai rogo gaani raka.​—AFiripoio 1:10.

15. Wai gu ani abanda tirani ti agu aũngbarago rengbe ka gbarasa gaani pagume na Yekova?

¹⁵ Si tie ziazia nga, ani du wa ka ani ká agu aũngbarago nga gu ani naini gupai nga Yekova aidanga ha te. Ono na ginipai tigaha du tipa agu aũngbarago nga gu rengbe ani ka du na tikö tipaha? Ya mo si naida ani du na rubangirise a tipaha? Mo berẽnga kurii gipai re. Ka si du nga mo nandu pavuru gangara, ya mo mo rengbe ka ndu kina boro ku ngbaõ ho yo? Oó. Ka si du nga mo nabi gamo raka na nyanyakipaha, mo moingo tiro ku rogo kerepai yo te. Kina gu bangisa pai re du tipa agu aũngbarago ani asiaha. Fugo Mbori nagumba gupai furani nga: “Mo ária nduro ti gbegberẽpai.” (Asanza 4:25-27) Sidu, ani anenga kina agu aũngbarago ani nainihe nga si ni gbegberẽhe te, ono ani nane ngbatunga agu aũngbarago ani abihe nga si arengbanga ka du ni wenehe tipa rani te na si ima rengba ka gbarasa gaani pagume na Yekova.

16. (a) Gini bete apai Yekova asogaha? (b) Wai gu ani ayugoho nga ani nasoga gupai Yekova asogaha?

¹⁶ Bake papara Atambuahe akepai nga: “Ako, agu roni nakpi nyemu Yekova, oni sógo gbigbitapai.” (Atambuahe 97:10) Ziazia Kekeapai nayugopai furani tipa wai Yekova aberã na gako abipai. Mo sana tiro tipa wai agu apai mo awirikaha narengbe ka undo ro mo nibi apai kina wai Yekova abihe. Ni kpiapai, ani nawirika gupai nga Yekova nasoga “gu mirãse nare zire, gu be nauka kure boro wenesa, na gu ngbaduse nasanga gbigbitapai, gu ndue  naipisa tihe ka ora sa gbigbitapai.” (Asanza 6:16-19) Ani nawirika gupai nga ani du wa ka ani ne “bari, na pa meteka, . . . irisa kpiaahe, soroka, . . . aringo, azinga, . . . kpiboro, kpibuda, do pumbo gbarakagbaraka, na tunga agi apai re.” (AGaratio 5:19-21) Ya mo mo nabi wai gi bangua arengo nga ga Baibiri re narengbe ka undo ro mo sia gamo aũngbarago? Si naida ani pekefuo ga Yekova arugute rogo apai dunduko rogo gaani raka, ti agu aregbo du ani na aboro gbiati agu aregbo du ani nisarani. (2 AKorindo 3:18) Nirengo, agu asiapai ani amangaha ho du ani ni nisarani nayugo gini ngbatunga aboro nzunzu nga ani.​—Atambuahe 11:4; 16:8.

17. Mbata fu ani sia aũngbarago, gini asanahe rengbe ani ka sana tirani na ni?

¹⁷ Sidu, ho mo asia gamo aũngbarago ni, mo sana tiro nga: ‘Wai gu gimi siapai nika du na ome kurii gimi pagume na Yekova? Wai gu si nika du na maapai kurii gimi sangbakpotoseyo?’ Ani wisigingo bete kura bangua arengo nga gu rengbe ka undo rani ho ani asia aũngbarago ni.

18, 19. (a) Gini rugute Pauro afuhe fu aKristano? (b) Gini bangua arengo rengbe ka undo rani ani sia gaani aũngbarago?

¹⁸ Ho ani asia gaani aũngbarago ni, ani nasia agu ahe ani nika hiiso berãrani na ni. Pauro akepai nga: “Agu apai du ni rengo, agu apai rengbe na irisa, agu apai du ni ruru he, agu apai du ni wene sino, agu apai nangba bangirise, agu apai i naya ti ni si ngba; ka ngia ziazia pai du ho, ka ngia he ho rengbe i fu tambuahe ti ni, oni bérẽ pa agi apai re.” (AFiripoio 4:8) Ho ani ahiiso berãrani ni na ngbatunga gu wene apai re, ani rengbe ka ya: “Agu apai du ngbare na gu makia pai du ku kpotore yo si ngba bangiro, Ako Yekova.”​—Atambuahe 19:14.

 ¹⁹ Mo sananga tiro nga: ‘Gini apai mi ahiiso berãre na ni? Tifuo mi bi vidio, ya mo berãre yo ni wenehe na ni gigirihe? Ya mo mi na zereda berãre yo, na ki du na gigiri sangbakpotoreyo? (AEfeso 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19) Ya mo mi rengbe ka manga kparakpee zanga wiri pai fudi re? Watadu mi ni fudifudi re? Ya mo aũngbarago nasa re mi niberẽ tipa zuu watada wasiwasi mangaapai? (Matayo 12:33; Marako 7:20-23) Nibipa agu aũngbarago mi asiaha, ya mo mi “naríngbisa tire na gi zegino re”?’ (ARomo 12:2) Gaani ndikidi akaragapai kuti agi asanahe re rengbe ka undo rani ani bi gupai si aida ani mangihe ka banda gaani pagume na Yekova si du nyanyaki. Si naida ani du wa bake papara Atambuahe nakpari ki ya: “Mo di bangire ti ngera kuti pa wia; ki ungasi re rogo gamo apai.” *​—Atambuahe 119:37.

20, 21. Tipagine si aida ani berẽpa agu abipai ti ni nga ga kura aboro ho ani asia aũngbarago ni?

²⁰ Gu kura nyanyakipa bangua rengo si aida ani moihe ku berãrani yo nga: “Ru apai aru dunduko, ono apai nanyakasa nga boro dunduko te. Ka boro gbáta nga gani he ya, ono gu ngba fu kurani.” (1 AKorindo 10:23, 24) Padu ani na ranirii ka mangapai ayugongo gupai nga ani mangihe te. Si naida ani berẽ wenengai tipa wai gaani adiaberã nika du na sangbanaha kurii awirinarani.

²¹ Anga ga aboro sangbakpotoseyo kina sa te. Ni kpiapai, gamo sangbakpotoseyo rengbe ka sa ro mo bi kura  mbakadapai rogo terevizioni. Ono mo kini ye ka bi gupai nga, kina gu bangisa mbakadapai re nafuda gu sangbakpotoseyo nga ga awirinamo. Ginipai mo nika mangaha? Ka si vura du nga mo na rengo bero ka bihe, mo ima rengba ka diaberã ka zanga bihe. Tipagine? Bambiko mo aidanga ka “inga kuti awirina” te​—watadu ka ‘inga kuti Kristo’ te. (1 AKorindo 8:12) Si aidanga ani mangi gupai nika kotosa akuarani aKristano te.​—ARomo 14:1; 15:1; 1 AKorindo 10:32.

22. Wai gu ani nika yugoho nga ani na wene berã ho daha ni ti agu asiapai kura aKristano amangaha?

²² Na ginipai tigaha rengbe ka manga ka si du nga sangbakpotoroyo aidanga mo bi, mo gedi, watadu mo mangi gupai kura boro abihe nga si ni kina wenehe te? Wa duhe nga mo nakpinyemu awirinamo na kini irisi yo, mo arengbanga ka maapai riyo tipa i mangi kina gu bangisa siapai nga gamo te. Gu boro nagbe tarambiri ima inoho nga kura boro nagbe he ni ipo watadu yee ti wai ni agbehe na i dunduko nga kina wene abakama tarambiri. Wakina gure a, mo na kura wirina ima rengba kaa pekafuo bangua arengo nga ga Ziazia Kekeapai ono ki du na wiri kparakparapai rogo gaoni abipai tipa agu aũngbarago du ni wenehe.​—Batungusipai 7:16; AFiripoio 4:5.

23. Ginipai nika undo rani ani sia gaani aũngbarago wenengai?

²³ Sidu, ginipai nika undo rani tipa ani sia gaani aũngbarago wenengai? Ho ani amangasunge ni na gaani sangbakpotoseyo nga gu ani naima rabaha na gu bangua arengo nga ga Baibiri na kini berẽpa awirinarani wenengai, ani nikaa manga siapai ni wenehe. Na ani nika du na ngbarago nga ani namangapai dunduko “sa taasa rimo Mbori.”