1. Da nakusi ungaahe dunduko?

“YEKOVA nga ndikidi Mbori; ko nga unga Mbori,” gure nga gupai gu nebi nangia Yeremaya apehe. (Yeremaya 10:10) Kurigure, Yekova Mbori nga Bakusi ungaahe dunduko. Kura awiriko ko akusiyo ku ngbangbaturũ yo aya fuko: “Mo nafu ahe dunduko, si adu ho mbiko sangbaro, ki du ni mangimangi he.” (Yugoti 4:11) Bakindo Davide abibia tambuahe fu Mbori na gu fugo rogoho nga: “Gugaabi unga du be ro.” (Atambuahe 36:9) Agi apai re dunduko nayugo gupai nga, unga nga gamahe be Mbori.

2. Ginipai Mbori amangaha tipa ka sa rani ani naaraka kindi?

² Kina Yekova a nasa gupai nga ani naaraka kindi. (Amokedi 17:28) Ko nafu agu ariahe ani arihe, gu ime ani ambiraha, gu wege ani agbidaha, na gu sende ani araka auruhe. (Mo gedi Amokedi 14:15-17.) Yekova mangi agi apai re ngba gu gene nasa raka si du furani ni bawenehe. Ono tipa ani naaraka wene raka gbe, si naida ani wiriki ga Mbori andiko na kini irisihe.—Yesaya 48:17, 18.

3. Ho Kaina aimi Ebere ni, Mbori abi gupai re wai?

 ³ Mbori naida ani naayugo irisa tipa unga, singia gaani unga watadu gu nga ga kura aboro. Ni kpiapai, gu wiri Adamu nangia Kaina azingi gbegberẽ kuti tameko nangia Ebere. Yekova aza Kaina ki ya fuko we ka ko ambunga gu imisiringbaduse du ko na ni re ya, si asako asa ko mangi kere ingapai. Kaina abasa gupai abasa i agumbaha fuko. Ko ‘amo kuti Ebere nangia wirinako, ki imiko.’ (Bambata Pai 4:3-8) Yekova afu mbusa fu Kaina mbiko imoko wirinako.—Bambata Pai 4:9-11.

4. Rogo ga Moize aNdiko, wai Mbori ayugu gu bipai si aida ani du na ni tipa unga?

⁴ Fuo susa agarã wa 2,400, Yekova afu andiko fu aYisaraere tipa si sayo i naairisoko ngba gu gene ko akpinyemuhe. Wa duhe nga ko afu agi andiko re ku be gu nebi nangia Moize, si du i ayambaha ayamba ti ni a nga ga Moize aNdiko, watadu ga Moize arugute. Ndiko sa dagba agu andiko re aya: “Ka mo imi nga boro ya.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 5:17) Gipai re ayugu gupai fu aYisaraere nga Mbori nabi gu unga nga ga boro na nyanyakipaha, na si naida aboro naabi gu unga nga ga akurayo na nyanyakipaha a.

5. Wai si aida ani naabipa ba gude vuse yo?

⁵ Wai Mbori abi gu gude du kindi vuse yo? Ringbisihe kuti ga Moize aNdiko, ka boro asa gu gude du vuru nai yo u kpi, ka si adu ni ingapai. Mbori nabi gu unga nga ga gu gude re na nyanyakipaha a. Mbori aya: “Ka akumba ta kpata dagba yo ki mangi fu de gbegberẽ, nga gu ri du na vuse, gari gude ki ti ti ri [ni agbaa vungu], ono ka kurapai adu nga ya, ni ki tumo wa kumbari ka ringbisa ha; ni ki fu he a wa abasapungbanga ka gumba ha. Ono ka gbegberẽ pai ye fuo ho [nga ka gu  gude re kpi watadu nai], boro ki tumo ni kina ungani tipa unga gu boro re.” (Mo gedi Gate 21:22, 23; Atambuahe 127:3.) Gere nayugo gupai nga si ni gbegberẽpai dee ba gude vuri yo.

6. Tipagine si aidanga ani du na sogote ti ni kuti kura aboro ya?

⁶ Pa yugo ani irisa tipa unga nakoda gupai a nga ani du na ruru bipai tipa akuarani. Ziazia Kekeapai naya: “Gu ni ka asoga wirinani ni nga imiboro. Oni ki ini ya a nga imiboro sa ka nyenye unga nye rogo ni yo te.” (1 Yoane 3:15) Ka ani aida ka gbia nyenye unga, si naida ani di gu sogote kusayo kpotoraniyo rengbe ani kadu na ni tipa kura aboro, bambiko sogote du nasa dungu aboro i naamanga akurayo gbegberẽ. (1 Yoane 3:11, 12) Si ni nyanyakipa pai ani wiriki kpinyemu akuarani.

7. Gini apai duho ka boro amangaha ka si ayugongo irisa tipa unga ya?

⁷ Na ginipai du tipa yugo irisa tipa gaani unga nitirani? Si nirengo nga aboro aidanga ka kpi te, ono kura aboro namaa gayo unga ngbapai tipa ka gbia wasa gbua. Ni kpiapai, dungu aboro navugundö, kini moi saudo, watadu kini di kura kere angua tipa ka gbia wasa. Agu ahe re nagberesa kpoto boro agberesa, na kini imi dungu aboro a. Agu aboro namangasunge na agu ahe re, i abingo unga ni ziazia he te. (Mo gedi ARomo 6:19; 12:1; 2 AKorindo 7:1.) Tipa ka mangasunge fu Mbori wa ko aidaha, si naida ani mbu gu ngbatunga mangaapai re, ka si vura du vurũ ni kpakarakpakaraha gbe ka mangaha wo. Yekova rengbe arengba ka undo rani, na rago nangba angba tiko ho ko abi rani ni ani ni asadi tirani kaa banda gaani raka na kini bihe ni gu gamahe naye beko.

8. Tipagine si aida ani naaberãpa gaani unga aberã ti ni na ga kura aboro?

 ⁸ Ka ani abi unga na nyanyakipaha, ani nibanda tirani abanda wenengai be kereapai. Ani nimangingo apai bau te, na ani moingo gaani raka ngba pai tipa ka gbia kina wasa gbua te. Ani nioronga gbegberẽ oto na gu ũnduge du berani te, na ani ninginga kere ambaro a te. (Atambuahe 11:5) Mbori arũndiko fu aYisaraere ki ya: “Ho oni ka nidua vovo bambu ni [nga gu du na kpaakpaa riihe yo], oni ki nivo ndugu ri he yo kirikiri, ka ngbanga kure du nga ku ri gaoni bambu mbiko boro zutuka yo ka ti ya.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 22:8) Ringbisihe kuti gu ndiko re, si naida kporo du ni wenehe, na boro ki mbakadi agu aba duwa ngbadimo boro andu ka kota ka ti. Ka ũnduge du bero, si naida si du ni wenehe tipa ora na ni. Ka kpuro watadu gamo ũnduge dunga ni kere he foro watadu fu kura aboro ya.

9. Ka ani du na irisa tipa unga, ani nimangi anya na azire gbiati agbiro wai?

⁹ Na gu unga nga ga nya tigaha? Si ni kina ziazia he a bangiri Bakusihe. Mbori naida aida ani naaimo anya tipa ka gbia riahe na roko watadu tipa ka bandatirani. (Bambata Pai 3:21; 9:3; Gate 21:28) Ono tie, manga anya na azire gbiati agbiro gbegberẽ watadu imora ni mbaro nga gbegberẽpai na si nayugo gupai nga boro abingo unga ni ziazia he wagu tooni te.—Asanza 12:10.

10. Wai Mbori ayugu gupai nga ko nabi kure nga si nga unga?

¹⁰ Fuo imo Kaina wirinako nangia Ebere, Yekova aya fuko: “Kure wirinamo nakpara fere sande.” (Bambata Pai 4:10) Ho Mbori afura ni tipa kure Ebere, gure nga ko afura tipa ga Ebere unga. Kaina aima dia ga  Ebere unga kusayo, si kini idi Mbori fu mbusa fuko tipaha. Si aduwa kure Ebere, watadu gako unga, aakpara fu Yekova tipa ko saringbanga ni ruruhe. Mbori ayugu gu kodatise du dagba unga na kure berewe fuo gu Ime Akangbii naye rago Noa. Mbata fu gu Ime Akangbii re, aboro anaari kina rindingua, akpepasio, zende ahe, awande, ahe wa abangbe, gbara, gbiati agu akuraha. Fuo Ime Akangbii, Yekova aya fu Noa na awiriko wẽ: “Agu ahe dunduko du ni unga ha nawo awo si adú ni riahe fu roni.” Ono tie, Mbori azayo ti pai sa, ki ya: “Ono oni ari nga gu pasio du kure rogo ho nga unga ha te.” (Bambata Pai 1:29; 9:3, 4) Si ziazia nga, Yekova nabi kure nga si nga unga.

11. Ginipai Mbori azahe ti ni tona ti kina rago Noa?

¹¹ Ani nayugo irisa tipa kure nihe ani rihe. Rogo agu aNdiko Yekova afuhe fu aYisaraere, ko aya fuyo: “Gu boro . . . namanga anya watadu azire nga ngbatunga agu ra i nari ra, ni aniuka kurera ku sande ki kpisidi he ni nvutu. . . . Si du ya mi ti ni fu awiri aYisaraere, Ka oni nirí nga kure unga he wa sa ya.” (Pa Amotumo 17:13, 14) Kina gu bangisa rugute Mbori afuhe fu Noa nibipa ri kure agarã wa 800 kusayo, si ko agumbaha re berewe. Ga Yekova bipai adu ziazia nga: Gako amoyambu niri pasio ari, ono ka i ringa kure ya. Si aidi i naauka kure kusande, si kidu wa i nakaraga ga gu nya unga re fu Mbori.

12. Gini rugute naye mbiko ziazia toro rogo bambata sa kama agarã nibipa kure, nga gu rugute si aida ani naandu kutini areme a?

¹² Kina gu bangisa rugute re du fu aKristano a. Rogo bambata sa kama agarã, amokedi gbiati kura abaakumba asungu ka diaberã nibipa agu andiko si aida si du kurii aKristano. I adakutipai ki gumbaha ki ya: “Si  aru bangiri Ziazia Toro, na bangirani, ya ka ani moi nga bakere pai ri roni susi agi apai naru re ya; ya oni ne agu ahe i atumo na ni fu kpiaahe, na kure, na agu anya i akama gora [kurera ki nye kina rogo pasiora yo], na pa meteka.” (Amokedi 15:28, 29; 21:25) Sidu, si naida ani ‘naabanda tirani abanda kindi ti kure.’ Ka ani amangaha wo, Mbori bihe kina sa na pa ne gbegberẽpai wa irisokpiahe na meteka.

13. Mo funga gu kpiapai nayugo gupai nga ne kure nakoda zanga rũhe kutii kpotoseyo.

¹³ Ya mo gu rugute du tipa ne kure re nabipa rũ kure a kutii kpotoseyo? Ii. Ani bingo kpiapai: Ka munganga ya foro ka mo mbiringa buda ya, ya mo gure du nga kina mbira buda ngbase yo ko azahe ti ni, ono mo rengbe arengba ka rũhe na mbereke ku rogoroyo? Wagusa te! Wakina gure a, ne kure nga ka he rihe watadu ka he rũhe kutii kpotoseyo. Si aidanga ani idi boro rũ kure ku rogoraniyo te.

14, 15. Ka amunganga ya fu Kristano si naida i rũ kure kutii kpotoniyo tipa ní bati, ginipai si aida ní mangihe, na tipagine?

¹⁴ Na ka si du nga Kristano hõ gbegberẽ oro watadu kaza namanga ní nga gu si aida i gbani agba, amunganga ki ya funi si naida i rũ kure arũ kutii kpotoniyo, ka si adunga wo ya, ní nika kpi akpi, ginipai si aida ní mangihe? Tipa ka asada ka banda gu unga Mbori afuhe funi, gupai si aida ní mangihe nga ka ida i husi ní ngba kura gene angianga ka rũ kure mbata ku rogoniyo ya. Si naida ní gbatagene agbata tipa i mangisunge ní wa gure ka gene du tipaha, na ní ki idi aida na agu agene husa kaza duho nga gu i amanganga ha na kure ya.

¹⁵ Ya mo si naida Kristano kuo ga Mbori ndiko tipa ka raka gbua ni wiri guruhe rogo gi zegino re? Yesu aya: “Gu ni nakpi nyemu batasa ungani ni aingisa ha  aingisa; gu ni ka ingisa ungani tipa re ni abi he abi.” (Matayo 16:25) Ani aidanga ka kpi te. Ono ka ani asadi ka batasa ungarani awere ni kuo ani ga Mbori ndiko, ani rengbe arengba ka zanga nyenye unga. Sidu tie, si ni patatamana furani ani kido kuti ga Mbori ndiko nga si ruaru, na ani kidu naa kido nga, ka ani vura kpi akpi, Bakusirani nga Mbori nika tingida parani atingida ki zingisi rani be kpio ani du ni unga rani berewe.—Yoane 5:28, 29; AEbere 11:6.

16. Ginipai ga Mbori amoyambu nada kutini nibipa kure?

¹⁶ Areme, ga Yekova ruru amoyambu nakakuti gu gako rugute wenengai du tipa kure. I aringa ha wagusa te. I adianga ha kutii kpotoyo yo tipa ka hu be kaza a te. I idi kuti gupai nga Mbori nakusi kure, ko ini gupai ngba tipa yo kisusi. Ya mo mo idi kutini wo?

17. Gini bangisa sunge Yekova Mbori aidi aYisaraere nimangihe na kure?

¹⁷ Ga Moize aNdiko aima gumbapa gu mangasunge na kure du ni ruruhe. Nibipa gu iriso Yekova aaidaha be aYisaraere, ko aya fuyo: “Unga ahe du rogo kure he yo; mi fu he fu roni oni nifu he ri bamotumo ka manga pa dada ingapai tipa mbisimoroni; bambiko kure namanga pa dada ingapai tipa unga.” (Pa Amotumo 17:11) Ho aYisaraere animangi ingapai ni, i anaagbata  mbupai be Mbori ni imoyo nya ni motumo na ki uka kureru kurii bamotumo banye yo, na kusa, rogo ga Mbori yekaru yo. Gure nga gu bangisa sunge si aidi i nimangihe na kure.

18. Gini aundo na amaku rengbe ani ka gbiaha mbiko gu kure Yesu nauka?

¹⁸ Ndikidi aKristano tii ga Moize aNdiko te, na i afunga anya ni motumo kini uka kurera kurii bamotumo te. (AEbere 10:1) Ono tie, gu uka kure anya i anaaukaha kurii bamotumo re aayugopa gu nyanyakipa motumo Wiri Mbori nga Yesu Kristo afuhe kusa. A wa ani awirikihe rogo Kapita 5 nga ga gi buku re, Yesu afu gako unga tipa rani ni idako i uka kureko ni motumo. Fuo gure, ko aga ku ngbangbaturũ yo ki gumbapa gu motumo fu Mbori ko afuhe ni kureko. (AEbere 9:11, 12) Gure  azakigene tipa Mbori nimbupai furani ti gaani aingapai na ani gbia nyenye unga. (Matayo 20:28; Yoane 3:16) Gu gene i amangisunge na kure ngbaha re, paha ima nyaka kisusi. (1 Petero 1:18, 19) Kinagu ka ani du na idapase kuti gu kure Yesu nauka, si ka ani gbia bata ti ni.

19. Ginipai si aida ani mangihe tipa ka ani “adia nga bape kure boro wa sa” ya?

¹⁹ Si naida ani yugu gaani bakere tambuahe fu Yekova mbiko gu gamahe ko afuhe furani nga unga! Ya mo gipai re afõnga ngbaduraniyo ani gumbapa gu unga fu aboro rengbeyo ka gbiaha mbiko du yo na idapase kuti gu motumo nga ga Yesu te? Padu ani na gu bipai nga ga Mbori tipa aboro rengbe ka sa rani ani naamanga gipai re zanga nyomoro. (Mo gedi Yezekere 3:17-21.) Ka ani amanga gi sunge re zanga nyomoro, ani pepai ape wa gu Pauro apehe tipa tiko ki ya: “Mi adia nga bape kure boro wa sa te. Bambiko mi ane nga tungusa ga Mbori pai dunduko fu roni te.” (Amokedi 20:26, 27) Pa gumba ani pa Mbori fu aboro na gako aringbisapai nga bawene gene tipa ka yugo bakere irisa tipa unga na kure.