DUNGU amirioni aboro nakpinyemu wagiwagingua na kini irisihe. Buku sa naya wẽ wagiwagingua nga “gu kpiahe i aino gu pambori nga ga aKristano ti ni.” (The Encyclopædia Britannica) Ono tie, ndikidi aKristano amanganga sunge na wagiwagingua rogo gayo irisombori te. Tipagine?

Bambata ndupai nga, Yesu Kristo aakpingo ti wagiwagingua te. Gu fugo Giriki i asaha nga “wagiwagingua,” si nga stau·rosˈ. Bambata rogoyo nga “gu ngua ruaru kuari ndiiri.” Sasa fugo Ziazia Kekeapai sa naya: “[Stau·rosˈ] aangianga ngua i awagihe rii kuraha te . . . Fugo ho i akehe rogo pa-Giriki rogo [Vovo Ndika] nga gu nayugopa gu ngua wagiyo ho rii kuraha te.”—The Companion Bible.

Rogo dungu apapara Ziazia Kekeapai, abakehe amangisunge na kura fugo Giriki tipa gu ngua Yesu akpi ti ni. Gu fugo re nga xyˈlon. (Amokedi 5:30; 10:39; 13:29; AGaratio 3:13; 1 Petero 2:24) Rogo gu fugo yo re nga “ngua,” “ngbunduru,” watadu “ngbondo.”

Buku sa kumba nga Hermann Fulda akehe nafura tipa ndu gupai i anisia ngbunduru ngua ti ni tipa ka asa boro ti vuroho. Si naya: “Angua anaarengbanga rogo agu arago dunduko i anisiaha tipa ka imo boro rogoho te. Sidu, gupai i animangihe nga ka ge due tipa ka maa ngbunduru ku rogoho ka asa abakuondiko ti ni. I anitumba be agu abakuondiko re kuari ki bangaha kuti gu ngua re na kini ka voda anduyo a kuti gu ngua re watadu ka bangaha kutini.”—Das Kreuz und die Kreuzigung (Wagiwagingua na Pa Waga Yesu).

Ono gupai nasa rani ani idi nzunzu kuti gupai nga Yesu akpi ti kungbo ngua, si rogo Ziazia Kekeapai. Gu mokedi nangia Pauro aya: “Kristo atumo rani be motiwa rugute, nisa tiko ni boro motiwa tipa rani – bambiko si ni keke he ya, ‘Tiwatiwa aboro nga agu yo i aasa yo ti ngua dunduko.’ ” (AGaratio 3:13) Pauro adipai herẽ rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 21:22, 23, nga agu averesi nafura tipa kungbo ngbunduru ngua. Wa duhe nga pa imoyo boro wa gure anaasa ní aboro bi ní wa “boro motiwa,” si arunga fu aKristano i naakendega akpuyo na akpia Kristo ti wagiwagingua te.

Tipa agu agarã 300 naye tingbafuo kpio Yesu, anga wiri gopai ho  nayugo gupai nga, agu aboro nanaaya wẽ i nga aKristano anaamangasunge na wagiwagingua rogo gayo irisombori te. Ono tie, rogo gu biama kama agarã, gu Bakindo nangia Kostatino narimi gu pambori nangia ga aKristano i nasamungu, ko narimisi pa wagiwagingua ku rogo gu pambori re. Ka si vura du nga kina gini ndupai Kostatino arimisi wagiwagingua na ni ku rogo gu pambori nga ga aKristano, pai ho nakoda wagiwagingua na Yesu Kristo te. Ka pe rengo, wagiwagingua aenge ti apagano. Buku sa aKatoriko akehe naya: “Pa wagiwagingua aima enga mbata fu regbo aKristano na paha rogo gu mangimangiapai angianga ga aKristano ya.” (New Catholic Encyclopedia) Kura abuku naya tipa wagiwagingua wẽ apagano nanaairiso kpiaahe na ni na kini mangi agu apai nga ga sino kodaba.

Wa duhe tie nga ga apagano he du naadu, tipagine aboro asonosi paha ti ni? Si nawira gupai nga, i amangihe wo tipa ka saha taata fu apagano i idipa “gu pambori nga ga aKristano.” Ono tie, Ziazia Kekeapai aidanga ha fu boro ní kakuti gupai si asogaha te. (2 AKorindo 6:14-18) Ziazia Kekeapai nazahe a ti angbatunga irisokpiahe dunduko. (Gate 20:4, 5; 1 AKorindo 10:14) Sidu tie, ndikidi aKristano na wene ndupai beyo i amanganga sunge ti ni na wagiwagingua rogo gayo irisombori ya.