1-2. Rogo gini agene i narengbe ka manga furani ngbaha gbegberẽ?

 YESU agumba kpiapai du tipa gu dekurugbo naasana basapungbanga kindi tipa undo mbiko boro aamanga ri ngba gbegberẽ gene. Ga Yesu abawiriki aima rengba ka rugatiyo na wai gu dee du pari rogo gu pangbanga re adu bambiko badungu aboro ti gu regbo re i anaamanga yo gbegberẽ. (Rk. 18:1-5) Ani ima rengba a ka rugatirani na wai ri adu bambiko ani dunduko ninaagbia tirani agbia na iraira sarangbanga ti kura aregbo.

² Dungu aboro rogo zegino areme, nasoga kura aboro, i na weneringise te, na i na ngbaduse. Mbiko gipai re, ani ima ino gupai nga i ima rengba ka manga fu rani gbegberẽ. (Batu. 5:8) Ono ani ima rengba kadu na bakere gberãrago ho wirina namangi rani ni gbegberẽ. Nirengo, anga awirinarani wa agu aboro narungosi rani watadu nasoga rani te, i aidanga ka manga rani ngba gbegberẽ gene te. I gbua nga aboro zangarengba. Ani ima rengba ka wirikapai ni bakerehe ti wai Yesu amangipai kuti gu iraira mangaapai nangia ga gu gbegberẽ aboro naabisirapa ko. Ka singia ani ima rengba kadu na zerangbaduse fu agu asogorani namanga rani gbegberẽ, nairiwo wai tie si aida ani du na zerangbaduse fu akuarani aidipase! Ga Yekova bipai nga gine ho agu aboro amanga rani ni ngba gbegberẽ gene adunga rogo dungurati ya watadu aguyo du kina rogo dungurati? Ya mo ko naberãpa gupai namanga rani?

3. Waigu ani aino gupai nga Yekova naberãpa gako amoyambu aberã ho kura aboro amanga yo ni ngba gbegberẽ gene?

³ Yekova naida aboro mangi rani ngba wene gene na ho aboro amanga rani ni gbegberẽ, ko nabihe abi. “Yekova nakpi nyemu ruru sarangbanga.” (Tam. 37:28) Yesu nakido rani nga Yekova nika ‘káragapai ni ngarã’ ho wene regbo nika da ni tipa ko mangihe wo. (Rk. 18:7, 8) Na barambeda, ko nika dia agu apai dunduko nasarani ani naarungo na ko ambu nga rani berewe  ani naarungo be iraira mangaapai te.​—Tam. 72:1, 2.

4. Gini undo Yekova afuhe furani areme?

⁴ Si naida aida ani pidi gu regbo Yekova nika digiso akpakarapai dunduko ti ni. Zavura awere, ko naundo rani aundo ho kura aboro amanga rani ni gbegberẽ. (2 Pet. 3:13) Ni kpiapai, ko nayugopai furani tipa wai ka mangapai ho i amanga rani ni gbegberẽ tipa wa ka ani ne akpakarapai. Gene sa ko amanga gipai re ngbaha nga ni yugo ko wai furani vuru Baibiri yo Wiriko anaamangapai ho i anaamanga ko ni ngba gbegberẽ gene. Yekova a nafu arugute furani vuru Baibiri yo tipa gupai rengbe ani ka mangaha ho aboro amanga rani ni ngba gbegberẽ gene.

ANI DU NA RUBANGIRISE NIBIPA WAI ANI AMANGAPAI KUTI IRAIRA MANGAAPAI

5. Tipagine si aida ani du ti ni na rubangirise nibipa wai ani amangapai kuti iraira mangaapai?

⁵ Rago ima rengba ka gberã tirani na ani ki du ni fudifudi rani be iraira mangaapai. (Batu. 7:7) Kina gu bangisapai re a namangi gu ruru amoyambu nadu mbata wa Eyobo gbiati Abakuka. (Eyo. 6:2, 3; Abak. 1:1-3) Wa vura duhe nga si rẽarẽ boro du wo, si naida ani du na rubangirise tipa wai ani amangapai tipa gupai nga ka ani amanganga gupai du ni gbegberẽ he ya.

6. Ginipai gu kpiapai nga ga Abisaroma ayugoho furani? (Oni bi sura a.)

⁶ Ho boro amanga rani ni ngba gbegberẽ gene watadu gu boro ani nakpinyemu ni, ani ima rengba ka ida ka irobape ti ni ngba kura gene. Ono tie, ka ani mangipai ngba gu gene re, ani ima rengba ka sa apai niba gbegberẽhe gbe. Ani bingo gu kpiapai nangia ga gu wiri Bakindo Davide nangia Abisaroma. Ko aima du na zinga ho wiri bayo nangia Amanona akodiba ni ngbaome na dawiriko nangia Tamara. Ringbisihe kuti ga Moize aNdiko, si aaida i imi Amanona aimo tipa gupai ko amangihe re. (Pa Mot. 20:17) Wa si avura du nga si arẽarẽ fu Abisaroma ko zingi, si aaidanga ko di apai kubeko te.​—2 Sam. 13:20-23, 28, 29.

7. Waigu bake papara Atambuahe amangipai ni bambataha ho ko abi iraira mangapai ni?

⁷ Ho agu aboro amanga agu apai ni du ni irairaha si kini ngere wa i agbianga mbusa te, ani ima rengba ka tona kaa berã gupai nga undo ho ti manga gupai du niruru he te. Ga Yekova moyambu sa abi wene aboro, gbegberẽ aboro kini mangiyo gbegberẽ, ono si kini ngere wa gu gbegberẽ aboro re aagbia ngbarago agbia rogo raka yo. Ko aya, “Agi yo re nga gbegberẽ aboro; wa  du yo zezeredi dedede.” (Tam. 73:12) Ko adu na bakere gberãrago mbiko gu iraira mangaapai re, na ko aberẽ gupai nga ndupai ho tipa kaa iriso Yekova te, ko aya: “Ho mi aberẽ pai ni ya waĩ ka mi rugu tire na ni, si adu ni fudifudipai bangire ki susi.” (Tam. 73:14, 16) Zavura ko aya: “Mi tigimi, ndure ambedi ka kpara ku bani, kpandure ambedi ka zerenga.” (Tam. 73:2) Kina ngbatunga pai wa gure namangi tipa wirina ani nika yamba ko nga Alberto.

8. Gini maapai iraira sarangbanga adu na ni kurii kura wirina sa?

⁸ Kura awirina akiti ngbanga Alberto nga ko nadĩ gu marã nga ga dungurati. Ni sangbana gipai re, ko azanga gako amomu na dungu agu awirina rogo dungurati naini gipai re aairisanga ko berewe te. Ko aya: “Mi adu na zinga na kidu na gberãrago.” Ko ambu gu imisiri ko adu na ni si rungburasi gako pagume na Yekova, na ko ambu nduge tipa adunguratise tipa agarã bisue. Gi kpiapai re nayugo gupai rengbe ka manga ka si du nga ani nika du na zinga ho i namangi rani ni gbegberẽ.

ONI WIRIKI WAI YESU ANAAMANGAPAI KUTI IRAIRA MANGAAPAI

9. Gini iraira mangaapai Yesu agbiatiko na ni? (Oni bi sura a.)

⁹ Yesu amoi bawene kpiapai nga ga wai ka mangapai kuti iraira mangaapai. Dungu aboro  anaamanga fuko gbegberẽ kodihe na gako aborokporo a. Agu agumeko naangianga aidipase ya akitingbanga ko nga iranzanga nga ko, abangbembatayo rogo pambori yo aya ko agbia gako ome be adaimona, na agu abanzengere nangia ga Roma yo asawiako, ki rungosiko, na ki imiko. (Mk. 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37) Wa si avura du wo, Yesu ahi gu iraira mangaapai re dunduko, gu nasusi tie gbe nga, ko aamanganga gbegberẽpai kuba gbegberẽpai te. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gako kpiapai?

10. Waigu Yesu amangipai sa iraira sarangbanga? (1 Petero 2:21-23)

¹⁰ Oni gedi 1 Petero 2:21-23. a Yesu amoi wene kpiapai furani tipa wai ka mangapai ho kura aboro amanga rani ni ngba gbegberẽ gene. Ko aima ino gini regbo si anaida ko ongo ti ni na gu regbo si anaida ko fura ti ni. (Mt. 26:62-64) Ko anaakaraga nga apai dunduko sa agu aziree i anaapehe tipa ko te. (Mt. 11:19) Na ho ko anaafura ni, ko anaasenganga agu aboro nanaarungosi ko watadu ka serekpo yo te. Yesu adu na rengba ti aregbo dunduko ka mangapai ngba ruru gene bambiko ko “afu tiko ku be gu ko nasapa ngbanga nzunzu.” Yesu aima ino gupai nga ga Yekova bipai tipa apai du na nyanyakipaha gbe. Ko adu na gu kido nga, Yekova nika mangapai amanga sa iraira mangaapai ti wene regbo.

11. Gini bete agene rengbe ani kadu na zatise ngbaha rogo gaani afugo yo? (Oni bi asura a.)

¹¹ Ho aboro amanga rani ni ngba gbegberẽ gene, ani ima rengba ka wirika Yesu na ki du na rubangirise tipa gupai ani apehe. Gu kura iraira mangaapai kinaho du ni wiri toonihe, na ani ima rengba ka zanga mangapai sa gure.  Watadu ani ima rengba ka onga ka ne gumba gupai nika sa gupai nga apai gberẽ kina kumbatayo. (Batu. 3:7; Yak. 1:19, 20) Ti kura aregbo, si ima rengba ka ida ani fura ka songodapai ku bara gu boro yo i amanga ni ngba gbegberẽ gene, watadu si naida ani gumba rengo tipa gaani aida. (Amo. 6:1, 2) Ka si dunga ani nika fura, si naida ani asadi na omerani dunduko ka fura ngba zezeredi gene na rogo irisa yo.​—1 Pet. 3:15. b

12. Waigu ani afu tirani “ku be gu ko nasapa ngbanga nzunzu”?

¹² Ani ima rengba ka wirika Yesu ni fu ani tirani “ku be gu ko nasapa ngbanga nzunzu.” Ho kura aboro asapangbanga rani ni ngba iraira gene watadu ka manga furani gbegberẽ, ani nadu na gu kido nga Yekova ima ino gupai mangi. Pa ino gupai nga Yekova niyangaraha nika ruga apai dunduko nika undo rani ani hipai ho i amanga rani ni ngba gbegberẽ gene. Ka si du nga ani nika kido kuti Yekova na kini sungudi ko tipa ko mbakadi akpakarapai dunduko, ani anyenga na zinga watadu ka soga kura aboro te. Du na zinga ima rengba ka sarani ani mangi gbegberẽpai, ani zanga gaani ngbarago, na si ki gbarasi pa gaani pagume na Yekova.​—Tam. 37:8.

13. Ka si du nga si ima kpakara foro ka hi iraira mangaapai, ginipai rengbe mo kadu na kido tipaha?

¹³ Rengo ngaha nga, ka ani rengbe nga ka pekafuo ga Yesu kpiapai ngba rengberengbe gene te. Ti kura aregbo, ani ima rengba ka manga gupai watadu ka gumba gupai ani nika bira tirani tipaha kusa. (Yak. 3:2) Na ti kura aregbo, gu gene aboro amanga rani gbegberẽ ngbaha ima rengba ka imisa rani na si kini fudi rani rogo gaani raka yo naabaha rogo gi sino raka nga ga gi zegino re. Ka singia pai wa gure aima manga ro, mo du na gu kido nga Yekova ima ino gupai mo andu rogoho. Na Yesu ima ino wai du mo bambiko ko aima gbiatiko na iraira sarangbanga. (Eb. 4:15, 16) Kupati gu rengberengbe kpiapai nga ga Yesu nga gu Yekova nafuhe fu rani, ko ima fu arugute a rogo Fugoko yo nga gu naundo rani ho i amanga rani ni ngba gbegberẽ gene. Ani bingo averesi ue rogo gu buku nga ARomo nga gu rengbe ka undo rani.

‘ONGA AONGA FU ZINGA’

14. Rogo gupai yo nga ka ‘onga aonga fu zinga’ nga gine? (ARomo 12:19)

¹⁴ Oni gedi ARomo 12:19. Ho gu mokedi nangia Pauro azungodi aKristano ni i “ongo aonga fu zinga,” ga da zinga du ko aafura tipaha? Ringbisihe kuti gupai ye mbata fu gure, ga Yekova zinga du ko aafura tipaha. Ani naonga aonga fu ga Yekova zinga, nimbu ani apai fu kina ko ko diberã tipa gu regbo na wai ko nika ye na ruru sarangbanga. Tingbafuo i mangi gu wirina gbegberẽ du rimoko nga John, ko aya: “Si aaida mi za tire ti gi zinga tipa ka ne manga gupai du ni gbegberẽhe, ono si aadunga taata te. ARomo 12:19 aundo re mi du na zerangbaduse kini kido kuti Yekova.”

15. Tipagine duhe ti ni ni wenepai ka sungudo kina Yekova tipa ko mbakadi apai?

¹⁵ Ani nagbia undo ho ani asungudo kina Yekova ni tipa ko mangipai kuti kpakarapai. Ho ani amangaha ni wo, ani ima rengba ka ne du ni fudifudi rani na ka du na gberãrago nga gu naye dedede ho ani aˈasada ka mbakada gaani akpakarapai ni nitirani. Yekova nafu tiko ka undo rani. Gure wa ka ko aya, ‘Oni mbupa iraira sarangbanga fere; Mi nika mangapai amanga sa ni.’ Ka ani di gu ga Yekova kidohe kugume nga, “Mi akaragapai,” ani ima rengba kadu na gu kido nga ko nika mangapai amanga sa ni ngba bawene gene kisusi. Gure nga gupai naundo John i nifura tipa mbata. Ko aya, “Ka si du nga mi ima rengba ka sungudo Yekova, ko  ima rengba ka mangapai sa ni ni bawenehe gbe kisusi gu rengbe mi ka mangaha.”

“ONI DI ADIA BE GBEGBERẼPAI NI WENEPAI”

16-17. Waigu rengbe kparakpee ka undo rani tipa ani “di adia be gbegberẽpai ni wenepai”? (ARomo 12:21)

¹⁶ Oni gedi ARomo 12:21. Pauro angarasi aKristano tipa i “di adia be gbegberẽpai ni wenepai.” Rogo gu ga Yesu tungusapai naadu rii bagangara yo, ko aya: ‘Oni kpí nyemu avuraroni, ki kpari tipa aguyo narungosi roni.’ (Mt. 5:44) Gure nga kina boro gupai nzunzu ko amangihe. Si nawira wa ani aima berãkuriipa agu arungosiro Yesu ahi he ho agu abanzengere nangia ga Roma yo abanga ko ni kuti ngua. I aima manga Yesu ngba kere gbegberẽ gene na ko aima hi kere imisiri. Ani arengbanga ka rugatirani nzunzu na pa agu apai dunduko ko ahihe te.

¹⁷ Yesu aakpinyemu Yekova kindi na ki nye ni ruruko fuko wa si avura du nga ko aahi kere arungosiro vurũ. Kuba gupai nga ko tiwa agu abanzengere re, ko amangi kparakpee nga: “Buba, mo vú yo; bambiko i aina nga gu pai i amanga te re.” (Rk. 23:34) Ho ani amanga kparakpee ni fu Yekova tipa ko undo agu aboro namanga rani gbegberẽ, si ima rengba ka undo rani ani du zezeredi na ka ani adunga na bakere zinga ya. Zavura si ima rengba ka undo rani gaani bipai ariatihe tipa yo.

18. Waigu kparakpee aundo Alberto na John i dibe iraira sarangbanga?

¹⁸ Kparakpee naundo agu awirina ue i nifura tipa yo kusayo rogo gi kekeapai re i dibe gu iraira sarangbanga i agbiatiyo na ni. Alberto aya: “Mi amangi kparakpee tipa agu awirina namangi re gbegberẽ re. Mi asana Yekova bara dunguhe ko undo re ka mi dunga na zinga tipa gupai namangi re ya.” Si nipa ngbarago nga, Alberto nairiso Yekova awere berewe ni ruruko. John aya: “Mi anaamanga kparakpee bara dunguhe tipa gu wirina naimisi re. Wo mi anaamanga kparakpee fu Yekova ko undo gu wirina namangi re gbegberẽ re na ko undo re mi mbupai fuko. Yekova aundo re ka mi dunga na zinga na gu wirinina re ya na mi mbu sapangbanga ko. Na agu akpee re aima fu zereda fere nga ga berãse yo.”

19. Ginipai si aida ani naamangaha dati digido gi sino raka re? (1 Petero 3:8, 9)

¹⁹ Wa ani araka kindi rogo gi gbegberẽ zegino re, ani ima rengba ka gbiatirani na iraira sarangbanga. Ka kina gini apai vura ka manga rani, ka ani ya mbunga manga kparakpee fu Yekova tipa undo ya. Si naida a ani wiriki wai Yesu amangipai ho kura aboro aamanga ko ni gbegberẽ. Na ani du wa ka ani aandu kindi kumbatayo kaa mangapai kuti agu arugute du rogo Fugo Mbori yo. Ka ani mangihe wo, ani nika du adu na gu kido nga, Yekova nika fu maku afu furani.​—Oni gedi 1 Petero 3:8, 9.