1. Ga Yekova bipai nga gine tipa gako amoyambu?

 GINIHE Yekova abihe ho ko abi gako amoyambu ni ku auru kpotosende? Ko ima inopa gaani ngbarago na gberãrago. (Tam. 37:18) Ho ko abi gupai ni nga ani namanga gupai rengbe na omerani tipa ka irisoko zavura ho du ani ni na gberãrago, ko na bakere ngbarago na ani! Gu kii akio berewe gbe nga, ko na bakere nyemu ka undo rani na ka fu wasa furani.

2. Ginipai Yekova amangaha fu agu aboro du kpotoyo yo na rungo, na waigu rengbe ani ka gbia undo ti wai ko aberãpa rani?

² Atambuahe 147:3 nape gupai nga, Yekova ‘navoda gu aoro’ nga ga gu boro du na kpotoni yo na rungo. Gi veresi re nafura tipa wai Yekova angerafuo agu aboro du na gberãrago. Ginipai si aida ani mangihe ka ani aaida ka gbia undo ti wai Yekova angerafuo rani? Ani bingo kpiapai. Gu munganga du na bakere inohe ima rengba ka manga dungu apai tipa ka undo gu boro du na oro ti ni tipa si wi. Ono tipa gu boro du na kpakarapai ti ni re gbia undo, si naida ni pekefuo agu arugute dunduko nga ga munganga na rubangirise. Wakina gure a, si naida ani pekefuo ga Yekova arugapai apeka tipa ka hu berãrani yo. Rogo gi kekeapai re, ani nika bi gupai Yekova apehe rogo Fugoko yo fu agu aboro du na rungo kpotoyo yo na ani nika bi wai rengbe ani ka mangapai kuti gako arugute nga ga nyemuse.

YEKOVA NATINGIDA RANI NA GUPAI NGA ANI NA NYANYAKIPA RANI GBE FUKO

3. Tipagine kura aboro abitiyo ti ni nga sunge tiyo te?

³ Si nafu kina gberãrago nga dungu aboro rogo zegino areme akpingo nyemu kura aboro te. Ni sangbanaha, i ima rengba ka manga yo gbegberẽ na kini sayo i naabi tiyo nga sunge tiyo te. Wirina du rimori nga Helen a aya: “Mi asono rogo gu ngbadimo  kporo naadunga na nyemuse ya. Buba angia boro zuu na kini pe gupai furani na aˈuru dunduko nga sunge tirani te.” Isoke, wakina Helen, boro ima manga ro gbegberẽ, kini bisirapa ro dedede, watadu kini saro mo naabi tiro nga sunge tiro te. Ka singia pai wa gure aima manga ro, si ima rengbe ka kpakara foro mo idi kuti gupai nga boro kinaho naberãpa ro aberã nzunzu.

4. Ringbisihe kuti Atambuahe 34:18, gini kidohe Yekova afuhe furani?

⁴ Ka si vura du nga kura aboro ima manga ro gbegberẽ, mo ima rengba kadu na gu kido nga Yekova ima kpinyemu ro na ko nabi ro na nyanyakipa ro. Ko “du mbembedi na agu yo du kpotoyo yo na rungo.” (Oni gedi Atambuahe 34:18.) Ka si du nga ‘tororo naima’ watadu mo na bakere gberãrago kpotoro yo, mo tingidi gupai nga, Yekova aima bi wene apai ku kpotoro yo na ko ki gbe ro fuo ko. (Yo. 6:44) Ko ti aregbo dunduko regerege ka undo ro mbiko mo na nyanyakipa ro fuko.

5. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti wai Yesu amangipai na agu aboro nanaabi tiyo nga payo kusende?

⁵ Ani rengbe ka wirikapai tipa ga Yekova abipai ni wisigo ani ga Yesu kpiapai. Ho Yesu adu ni auru kpotosende, ko anaamangapai ni wenehe na agu aboro nanaabi tiyo nga payo kusende mbiko wai kura aboro anaamangapai na yo. (Mt. 9:9-12) Ho gu dee naabangiri ka hu be kere kaza azadi ngba ga Yesu roko ni, ko afu wasa furi na ki tambua ri tipa gari idapase. (Mk. 5:25-34) Yesu nawirika Bako teketeke. (Yo. 14:9) Sidu, mo ima rengba kadu na gu kido nga Yekova nabi ro na nyanyakipa ro na ko nabi gu wene asino abi du tiro, kodihe na gamo idapase gbiati nyemuse koyo du ko ni.

6. Ginipai rengbe mo ka mangaha ka mo aabi tiro nga sunge tiro te?

⁶ Ginipai rengbe mo ka mangaha ka mo bi tiro nga sunge tiro te? Mo gedi agu averesi nga ga Baibiri nga gu nafu gu kido foro nga nyakipa ro  anyaka fu Yekova na mo ki berẽkuriihe. b (Tam. 94:19) Ka mo ringbisinga tiro na kura aboro ya na ka mo moingo berãro kuti gupai adunga mo na rengba ka mangaha ya. Yekova aidanga gupai bero nga mo mangi bakere apai kisusi gu rengbe omero na ni ya te. (Tam. 103:13, 14) Ka singia boro aima manga foro gbegberẽ kusayo, gamo ingahe nga ni te. Mo tingidi gupai nga Yekova nika sapangbanga agu aboro namanga fu akurayo gbegberẽ, ono ko ki undo agu aboro i amanga yo gbegberẽ. (1 Pet. 3:12) Sandra, i amangi furi gbegberẽ mburi ni tooni gude aya, “Mi naasana Yekova ti aregbo dunduko ko undo re mi naabi gu wene asino nga gu ko abihe ku rogo re yo.”

7. Waigu rengbe ani ka mangasunge ngba wene gene na agu apai namangi rani mbata kusayo ti ngba gaani sunge fu Yekova?

⁷ Ka mo ya dunga na kapa nga Yekova ima rengba ka mangasunge na mo mo undo kura aboro ya. Ko ima fu gu bakere pa momu foro nga oni mangisunge tungusapai wa sa na ko. (1 Kor. 3:9) Mbiko gu kpakaraapai mo nasusi rogoho rogo raka yo, si ima rengba kadu taata gbe foro mo rugutiro na wai du agu aboro narungo. Mo ima rengba ka undo yo ni bakerehe. Helen, i nifura tipa ri kusayo agbia undo na ri na rengba awere ka undo kura aboro. Ri aya: “Mi anaabi tire mbata nga sunge tire te, ono Yekova ima sare mi bihe nga ko nakpinyemure akpi na ko namangasunge na mi mi undo kura aboro.” Helen na ngbarago awere ka mangasunge ni nazakigene.

YEKOVA NAIDA ANI DI GAKO MBUPAI KUGUME

8. Ginipai Yekova apehe furani rogo Yesaya 1:18?

⁸ Gu kura ga Yekova amoyambu nabakabangiriyo kindi tipa agu aingapai i amangihe kusayo singia mbata fu bapatiza watadu zavura tifuo bapatiza. Ono ka bangironi go nga ti gupai nga Yekova ima kpinyemu rani ni bakerehe na si du ko afu motumo tumorii ti ni tipa i mbupai ti gaani aingapai ya. Nirengo, ko naida ani di gako gamahe kugume. Yekova nakido rani na gupai nga ti ngbafuo ani “saki pai” c watadu ka mbakadapai dagbarani na ko, ko akanga kuti gaani ingapai berewe kuti rani te. (Oni gedi Yesaya 1:18.) Ani na bakere tambuahe nga bangiri gu Barani nga boro nyemuse nga Yekova nago ti agu aingapai ani amangihe kusayo! Ti kina gu bangisa regbo re, bangiriko agonga ti gu weneapai ani namangihe te.​—Tam. 103:9, 12; Eb. 6:10.

9. Tipagine si aidanga ani nye ti ni kaa berã kina kurii agu aingapai ani amangihe bakuru kusayo ya?

⁹ Ka si du nga mo na gberãrago tipa agu apai mo amangihe mbata kusayo, mo asadi ka berãkurii agu apai mo amangaha awere na agu apai mo nika du na rengba ka mangaha kumbatayo. Oni bingo gu kpiapai nangia ga gu mokedi nangia Pauro. Ko abira tiko tipa wai ko arungosi aKristano mbata kusayo, ono ko aima ino gupai nga Yekova aima mbupai fuko. (1 Tim. 1:12-15) Ya mo ko anye kaa berã kina kurii agu aingapai ko amangihe kusayo? Zanga kapa, ko aima ká ka mangaha wo, kina wai ko aanyenga kaa berã kina kurii agu apai ko amangihe tipa ka da ni gu Farusi aboro anidu na irisa koyo du ni ni ya. (Frp. 3:4-8, 13-15) Kuba gure, Pauro aandu kumbatayo kindi kaa manga gupai omeko arengbe na ni ti ngba gako sunge tungusapai na kini ngere kumbatayo. Wakina Pauro, ka mo arianga gupai namangi kusayo te. Ono mo ima rengba ka tambua Yekova na kini sa ngbarago tiko awere. Na mo ima rengba ka berãpa gu weneapai ko nika mangaha foro kumbatayo.

10. Ginipai rengbe ani ka mangaha ka si du nga agu apai ani amangihe mbata kusayo aima imisa kura aboro?

¹⁰ Mo ima rengba kadu na gberãrago nga bete agu apai mo amangihe mbata kusayo aima imisa  kura aboro. Ginipai rengbe ka undo ro? Mo mangi gupai rengbe mo ka mangaha tipa ka sa apai wenengai fuyo. Na berewe a, mo pe gupai fuyo nga mo na gberãrago tipa gupai mo angihe na mo ki yuguhe nga mo na gberãrago. (2 Kor. 7:11) Mo sana Yekova ko undo agu aboro mo aimisi yo. Ko ima rengba ka undo ro gbiati agu aboro mo naimisi yo re tipa oni naandu kumbatayo kindi kaa irisoko na ki gbia zereda.

11. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gu kpiapai nga ga gu nebi nangia Yona? (Oni bi gu sura a du ti kpotoho.)

¹¹ Oni wirikipai ti agu aingahe oni amangihe kusayo, na oni kidu na nyemu ka mbu Yekova ko mangisunge na oni ngba ai gu gene ko nasia ka mangasunge na oni ngbaha. Oni bingo gu kpiapai nangia ga gu nebi nangia Yona. Kuba gupai nga Yona ndu ku Nineve yo wa gu Yekova aruguko, ko azubo ku rogo kura ba kia. Yekova arugu Yona, na Yona ki wirikipai ti gako ingahe. (Yona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Yekova aambunga mangasunge na Yona ni nebi te. Mbori afu gu kura momu berewe fuko nga ko ndu ku Nineve yo, na ti gi regbo re, Yona aima giasangba nibasa. Wa vura duhe nga Yona aima bira tiko tipa gu ingahe ko amangihe, ko aima manga gupai Yekova asanako ko mangihe.​—Yona 3:1-3.

YEKOVA NAFU WASA FURANI VURUBE ZIAZIA TORO

12. Waigu Yekova afu zereda furani ho ani agbiatirani ni na kerepai watadu ho ani azanga boro ni rogo kpio yo? (AFiripoio 4:6, 7)

¹² Vurube ga Yekova ziazia toro, ko nafu wasa furani ho gbegberẽpai namangi rani ni. Oni bingo gu kpiapai nga ga Ron na Carol. Si adu ni bakerepa gberãrago nga wiriyo aimi tiko. I ape gupai nga: “Ani aima susa mbata rogo kere aˈasada, ono gere aima gberã ni kerehe. Dedede, rogo dungu ayuru, ani anaaranga te, sidu, ani animangi kparakpee fu Yekova na ki gbia gu zereda nzunzu i napepa ha rogo AFiripoio 4:6, 7.” (Oni gedihe.) Ka si du nga mo nasusa rogo kere aasada, mo ima rengba ka kusuko kpotoroyo fu Yekova rogo kparakpee bara dunguhe na tipa kina gu bagizo regbo mo aidaha. (Tam. 86:3; 88:1) Mo naasana Yekova dedede tipa gako ziazia toro. Ko nikaa undo ro ti aregbo dunduko.​—Rk. 11:9-13.

13. Waigu rengbe ziazia toro ka undo rani ani naandu kumbatayo kindi kaa iriso Yekova ni rururani? (AEfeso 3:16)

¹³ Ya mo mo gbianga tiro na kere asada na awere mo nabihe nga kiingo ome tiro ka manga ai pai te? Ziazia toro ima rengba ka fu ome foro mo naandu kumbatayo kindi kaa iriso Yekova niruru ro. (Oni gedi AEfeso 3:16.) Oni bingo gu kpiapai nga ga gu wirina du rimori nga Flora. Ri na kumbari aamangasunge wa sa ni amokedi ho kumbari azanga du ni ni ruruko furi, na i ki mbu tiyo. Ri aya: “Mi aima du na bakere gberãrago mbiko gako zanga du ni ruruse, na mi aarengbanga ka berãkurii kura ai pai te. Mi amangi kparakpee fu Yekova tipa gako ziazia toro tipa ka hipai. Yekova afu wasa fere na wa vura duhe nga si aangera ti tonatonaha wa mi ahinga gupai re te, mi aima da nyanyaki na kidu na rengba ka hipai mbiko gako undo.” Flora nabihe nga Mbori ima undo ri ri du na kido gbe kutiko na ri na kido nga ko nika undo ri aundo rogo gari aˈasada dunduko. Flora ape gupai nga: “Agu afugo du rogo Atambuahe 119:32 nasakapai wenengai tipa wai Yekova naundo re. Gu veresi re naya ‘Mi aóra ngba gene sangbaro, ho mo ka kiisa gi rugatinapai ni!’”

14. Waigu rengbe ani ka mbu ga Mbori toro si undo rani?

¹⁴ Tingbafuo mo sana Yekova ko fu gako ziazia toro foro, ginipai si aida mo mangihe? Mo mangi agu apai nika undo ro mo gbia ga Mbori toro ni bakerehe. Agi apai re nakoda nduge tipa adunguratise na tungusapai fu kura aboro. Mo hiisi berãro na ga Mbori aberãpai ni geda mo Fugoko na aˈuru dunduko. (Frp. 4:8, 9) Wa mo nikaa gedaha, mo moiberãro kuti agu aboro du payo rogo Baibiri yo nga aguyo nagbiatiyo na  aˈasada na mo ki berẽkuriipa wai Yekova aundo yo i hipai. Sandra i nipe pa ri kusayo arungo mbiko ri agbia tiri na dungu akpakarapai. Ri aya: “Gu pangbanga nga ga Yosefa aima undo re ni bakerehe. Ko aambunga agu aˈasada na iraira sarangbanga ko asusi rogoho si rungburasi gako pagume na Yekova te.”​—Bam. P. 39:21-23.

YEKOVA NAMANGASUNGE NA AWIRINARANI KA FU WASA FURANI

15. Ada rengbe ani ka gbia wasa beyo, na waigu rengbe yo ka undo rani? (Oni bi sura a.)

¹⁵ Ho ani arungo ni, akuarani aidipase ima rengba kadu ni bakere mburu ‘ngarãsaro.’ (Koro. 4:11) Awirinarani nga gene sa dagba agu akuraha yo Yekova ayugo gako nyemuse ngbaha furani. I ima rengba ka fu wasa furani wa i nikaa dia regbo na ani na kini degetuyo furani ho ani nikaa peka agu apai ni du kpotorani yo. I ima rengba ka nyakasa rani na veresi rogo Baibiri yo watadu ka manga kparakpee na ani. d (Rom. 15:4) Ti kura aregbo, wirina ima rengba ka tingida rani na pa ga Yekova berãpai na si ki undo rani ani naandu kumbatayo kindi kaa hipai. Awirinarani ninaaundo rani aundo dedede ngba kura agene wa gu nga ka fu riahe furani tipa ani du wenengai.

16. Ginipai si narengbe ka ida ani mangihe tipa ka gbia undo be kura aboro?

¹⁶ Ti kura aregbo, ani ima rengba ka sana kura aboro tipa i undo rani. Awirinarani ima kpinyemu  rani na i naida ka undo rani. (Snz. 17:17) Ono i ima rengba ka zanga inopa wai du ani watadu guhe ani aidaha. (Snz. 14:10) Ka si du nga mo na gberãrago, mo ima rengba ka fura na wene abakureamo na ki pepa wai fuyo du mo. Si naida i ini gupai rengbe ka undo ro. Mo ima rengba ka diaberã ka fura na bakumba sa watadu abaakumba ue nga aguyo du mo mbembedi na yo. Gu kura awirina nga adee ima bihe nipa wasa ka fura na gu sosono wirina nga dee.

17. Gini bete akpakarapai rengbe ka ká na ani ti gbia ani ngarasaro, na waigu rengbe ani ka diabehe?

¹⁷ Mo naadia bakere regbo na awirinamo. Ti kura aregbo, mo ima rengba kadu na bakere gberãrago mo ki bihe nga mo aidanga ka dia regbo na kura aboro te. Ti kura aregbo, awirinamo ima rengba ka zanga rugatiyo na wai du mo watadu i ima rengba ka pe gupai nika ba gberãrago tiro. (Yak. 3:2) Ka mo mbunga ngbatunga agu akpakarapai re ti ká na mo ti gbia mo gu ngarasaro mo aidaha ya. Bakumba du rimoko nga Gavin, nga gu ko nambu be bakere gberãrago aya: “Dedede, mi naaidanga ka fura na abakureami watadu ka dia regbo na yo te.” Ono Gavin ninaamanga ome kadu na awirinako. Na dedede, ko nidu na ngbarago ho ko ninaamanga ha ni wo. Wirina du rimori nga Amy aya: “Mbiko agu apai mangi re kusayo, si fere ni kpakarakpakaraha ka kido kuti aboro. Ono mi nawirika wai ka kpinyemu awirinina na kini kido kuti yo wa gu Yekova amangaha. Mi ima inoho nga gipai re nasa Yekova ko du na ngbarago, na si kini sa re mi du na ngbarago a.”

GU GA YEKOVA AKIDOHE DU TIPA KUMBATAYO IMA RENGBA KA FU WASA FURANI

18. Ginipai rengbe ani ka ngera kumbatayo tipaha, na ginipai rengbe ani ka mangaha awere?

¹⁸ Barambeda, Yekova nika dia agu apai dunduko kusayo nga gu naye na gberãrago na ai gupai naigirãsi rani. (Yugo. 21:3, 4) Ti gu regbo re, gu gbegberẽ apai dunduko ani nagbiatirani na ni, ‘si ayé nga ku berãrani yo a te.’ (Yes. 65:17) Zavura awere, Yekova nangera angera fuo rani ho ani ambu ni. Yekova ima fu dungu ahe tipa si fu wasa furani na ki undo rani. Si naida ani di gako undo kugume. Ka mo ya dunga na kapa nga “ko naberã pa ro” aberã ya te.​—1 Pet. 5:7.