Avungu re aguari Estonia yo ti regbo gu Ue Vura Nga ga Zegino na ki ga ku Germani yo, na yo du i avungu re ni. Ho i avungu re ni, i atona ka mbakadatiyo tipa ka ga ku Kanada yo. Bambata kpurani adu mbembedi na Ottawa, Kanada yo, na si adu rogo wiri tooni bambu akondo araka rogo yo. Ani aima du ni kere airarungo, ono parakondo aduadu tipa kaa rihe wiso.

Rogo gu kura uru sa, aDezire Yekova agedi Yugoti 21:3, 4 fu nina. Ho ri abi gipai re ni ri adu na bakere ngbarago na si ki sa ri ri tona ka kpara. Abuba na nina aandu kumbatayo kaa wirika Baibiri na tingbafuo wiri bete regbo, i arẽ tipa zio bapatiza.

Wa si avura du nga abuba na nina agianga pa-Ngirisi wenengai te, i adu zaaza tipa ka iriso Yekova. Buba anaandu na mi na tooni dawire nga Sylvia gene tungusapai yo na aRago Nzengu dunduko wa si avura du nga ko anaamangasunge yuru pitipiti rogo gu basunge i anaaziriso amarã rogoho. Na rogo aposo yo dunduko, ani anaawisigo Ngbaõbambu Sinziri ni aborokporo. Abuba na nina arimisi nyemu Mbori ku rogo re yo. Gipai re asa re mi kpara gimi raka fu Yekova rogo 1956 ho garãre adu ni bawe. Gayo nyanyaki nyemuse tipa Yekova aima nyakasa re rogo gimi raka nabaha.

Ho mi anyasi sukuru ni, mi amaanga berãre tipa Yekova te. Mi aberẽ gupai nga ka mi du ni bazakigene, mi agbianga bakere marã tipa ka ta ka biko kura aringara wa gu mi akpinyemuhe te. Mi agbia sunge rogo ba radio yo mi anaamaa abia aboro nagiaha, na mi aima kpinyemu gi sunge re. Na mi anaamangasunge nyemu; na si asa gupai nga mi ni kpa adunguratise na mi anaakoda tire na agu aboro naakpingo nyemu Mbori ya. Ni yangaraha, gu sangbakpoto re yo i arabaha kuti Baibiri asa re mi mangi ariapai.

Mi aga ku Oshawa, Ontario yo. Yo mi agbia Ray Norman ni, na dawiriko nga Lesli, gbiati gu kura abazakigene. I dunduko nasa re mi bi tire nga i ima diare kugume. Ho mi abi wai ni i adu na ngbarago, si asa re mi berẽpa gupai mi aida ka mangaha na gimi raka. I angarasi re mi tona mangasunge abazakigene nga gu mi atona mangaha rogo Mbirinvuo 1966. Mi agbia ngbarago rogo gimi raka yo. Ono tie, kura pai aandu ka manga nga gu na aria gimi raka ni tunguotunguo ho.

Ho mi adu ni kindi sukuru yo, mi afu rimo re tipa ka mangasunge Betere yo Toronto yo, Kanada yo. Kusa, ho mi aamangasunge abazakigene ni, i ayambu re mi ndu ka mangasunge Betere yo tipa agarã biama. Ono mi aima kpinyemu Lesli gbe, na mi aagunde nga ka mi di gu yamba he re kugume mi adu nga na  rengba ka bi ri berewe te. Tingbafuo manga mi kparakpee tipa gbanga regbo mi adiberã tipa ka ndu ku Betere yo na mi adu na bakere gberãrago nga mi agumbanga bi Lesli te.

Mi amangisunge Betere yo ba zunda aroko yo na kusa ni bakeapai. Ti kina gu bangisa regbo re, Lesli ada ni kparakpara nazakigene Gatineau yo Quebec yo. Dedede mi anaabaka bangire nga ginipai ri amangaha, na singia mi amangi ruru diaberã. Na tingbafuo gure, bawene tunguotunguo pai amangi rogo gimi raka yo. I ayambu Ray kawiri Lesli ku Betere yo. Ko ada ni gu boro ani aaraka na ni dimo yo! Na gipai re asa gupai nga mi tona ka fura na Lesli berewe. Ani amangi rogatise rogo gu yangara uru nangia ga gimi agarã biama ku Betere yo rogo​—Wegebe 27, 1971.

I akedi rani na Lesli ku rogo gu dungurati nape Faransée Quebec yo. Tingbafuo bete agarã, kina ngbare nazere ka bi gupai nga i ayambu re mi mangisunge ni babi adungurati ho garã re adu ni nga 28. Mi abi tire nga mi kindi nga tooni paranga na mi arengbanga ka manga gu sunge re te, ono agu afugo du rogo Yeremaya 1:7, 8 angarasi re. Ono tie Lesli agbia ti ri na béno nga ga tarambiri na si asaha furi ni kpakarakpakaraha ri naara. Ani aberẽhe nga si nika du furani ni kpakarakpakaraha ani naamangasunge biko adungurati. Wa si avura duwo, ri aya: “Ka Yekova yambu rani tipa ani asadi pai, ya mo si aidanga ani asadihe te?” Ani aidipa gu sunge re na ani agbia ngbarago ti ta kaa biko adungurati tipa agarã 17.

Ho ani aamangasunge biko adungurati ni regbo adu nga bere tipa kaa du na Lesli te. Mi awiriki kurapai berewe. Rogo kura wiso sa Rago Sa Sunge, nzoro nga ga ngbadimo ru apoi. Mi akuru na boro adu nga ho te, kina wiri baga na roko mbisa naadu na zuzu angua, kputakputa mamunyaa, kpakuto, gizaza na imekakue rogoyo, na akubaya, na wiri kekepai naadu nga, “Mo di diaro oni ndu tipa zambuasitise.” Uru aafaa ni bawenehe rogo gu uru re. Ono mi agumba gupai fu Lesli nga mi nambakada gumbapai gene wa ka mi ndu te. Ri aima gia tiri na ni na rago aima gberã tiri tooni. Wa mi asungu gi gimi mbisa, sangbakpotoreyo atona ka mbusa re. Mi berẽkuriipa AEfeso 5:25, 28. Mi aberẽ gupai nga gu veresi du rogo Baibiri yo nga gu gene Yekova atingida re na gupai ngbaha nga si naida mi berẽpa gu nyemu apai nga ga diare. Tingbafuo manga mi kparakpee, mi aya fu Lesli, “Ani ndu,” na gipai re aima sa ngbarago tiri. Ani akama tarambiri na ki ndu ku pavuru di rogo bawene rago, na ki gbaragi roko mbisa sande na gere nangia gu bawene uru ani agbia ngbarago ti ni kina sa. Na mi aima mbakada gimi gumbapai.

Gu gaani sunge nga ga biko adungurati aima du na dungu wene apai, tona British Columbia yo ku Newfoundland yo. Awere, mi aata kina wai mi aaberãpa ta ho mi adu ni ni paranga gude. Mi aberẽpa nduge tipa gu Sukuru Nga ga Girada ono nyemu gupai aadunga tire nga mi du ni mokedi rogo kura ringara te. Si aangera bangire wa amokedi angia kparakpara aboro, na mi aabingo tire nga mi rẽ kadu wo te. Na kurigure, mi aagunde nga i ima rengba ka keda rani ku Afirika yo kurogo gu ringara du na akaza gbiati avura. Mi adu na ngbarago kadu kina Kanada yo.

Rogo 1992, aDezire Yekova atona ka tungusapai gbaiga rogo agu aringara naadu mbata ni papara Soviet Union, sidu, awirina asana rani singia ani rengbe ka ndu ku Estonia yo ni amokedi. Si aima iriwo tirani, ono ani amangi kparakpee fu Yekova tipaha. Na berewe, ani aberẽ gupai nga, ‘Ka Yekova yambu rani tipa ani mangipai ya mo si aidanga ani mangihe te?’ Ani aidihe, na mi aberẽ gupai nga, ‘Si wenengai nga ani andu nga ku Afirika yo te.’

Nibasa, ani atona ka wirika pa aboro Estonia. Tingbafuo bete adiwi ku rogo gu ringara re, i asana rani tipa ani mangisunge biko adungurati. Si aaida ani biki adungurati 46 na abadona rogo kura aringara biata, kodihe na Kaliningrad, Russia yo. Gere ayugo gupai nga si naida ani asadi ka wirika pa aboro Lativia, pa aboro Lithuania, na pa aboro Russia. Si aima kpakara. Ono tie awirina aima du na ngbarago ka bi rani wai ani aaida ka wirika afugo yo. Rogo 1999, i azaki be-basunge Estonia yo, na i asia re mi naamangasunge rogo gu rondo be-basunge re wa sa na Toomas Edur, Lembit Reile, na Tommi Kauko.

Ani aye ka inopai tipa dungu awirina nga aguyo i akaraga yo ku Siberia yo mbata kusayo. Wa vura duhe nga i agbia kere ambusa bambukiso yo, na i kparayo kusayo ti gayo aborokporo, i aazinganga watadu ka kpipai te. I adu na ngbarago na kidu zaaza tipa sunge tungusapai. Gayo kpiapai ayugu gupai furani nga ani ima rengba ka hipai na kidu na ngbarago ho du akpakarapai ni.

Ani amangisunge nyanyaki gbe tipa dungu agarã, na ani aadianga regbo tipa ka ongoda te, na gipai re asa Lesli ri du na bakere mbugo. Ani aagumbanga ka ino gupai nga gipai re adu mbiko ri adu na gu kaza nasa bakere mbugo nga gu i ayambaha nga fibromyalgia te. Ani atona ka berã nyanyaki tipa gate ku Kanada yo. Ho i ayambu rani ni tipa gu sukuru nga ga be-basunge ku Patterson yo New York Amerika yo, mi aakapa akapa singia ani andu tipa gu sukuru re. Ono tie, tingbafuo manga ani kparakpee gbe ani aidihe. Yekova aima fu maku kurii gu diaberã re. Ho ani adu ni sukuru yo, yo du Lesli agbia gu husa ni nga gu ri aaidaha nzunzu. Ni sangbana gipai re, ani atona manga gaani apai berewe wai ani anaamangaha mbata.

Rogo kura nyemu sa rogo 2008, ho ani adu ni Estonia yo, rii-basunge nga ga zegino ayambu re na ki sana re singia ani rengbe ka ida ka ndu ka mangasunge Congo yo. Kina iriworago nati tire be gipai re, gbe bambiko si aida mi karagapai rogo gu uru nangbefuo gure. Ti tonatonaha, mi aapenga ha fu Lesli te bambiko mi aima ino gupai nga ri ra nga ni gu yuru re te. Kuba gure, kina re tie naaranga ya, bambiko mi aakpara fu Yekova tipa gimi bakabangirise tipa nduge ku Afirika yo.

Gu uru nangbefuo gure, mi apehe fu Lesli, na ani ki berẽkuriihe nga, “Yekova du nayamba rani ani ndu ku Afirika yo. Waigu rengbe ani ka ino gupai nga ka ani mangingo ho na ki gbia ngbarago ti ni te, kinagu ka ani asadihe?” Tingbafuo agarã 16 ku Estonia yo, ani agu ka ndu ku Kinshasa yo, Congo yo. Be-basunge adu na bawene ati na si adu ni zezeredihe.  Gu bambata he Lesli amoihe rogo gaani bambu angia gu karte ri aima digo ni bandaha natona ti gu regbo ani aguari Kanada yo. Kekeapai adu ti ni naaya: “Oni du na ngbarago rogo gu ba du oni rogoyo.” Tingbafuo ani gbia awirina, kini nungusi wisigo Baibiri na aboro, gipai re asa rani ani gbia ngbarago ti du ni amokedi na gaani ngbarago rogo Yekova yo aasona kina kumbatayo. Fuo bete regbo kusa, ani adu na momu ka ndu ka bi kura be-abasunge 13 vuru Afirika. Gipai re afu momu furani ani wirikipai tipa dungu aboro na agu apai du tipa yo. Mi aadunga berewe na bakabangirise tipa kadu vuru Afirika te, na ani natambua Yekova tipa ka keda rani ani ndu ka mangasunge vuru Afirika.

Ho ani adu ni Congo yo, i afu dungu arika ariahe yo furani, wa gu nga agbiro, nga agu ra ani aaberãnga gupai nga ani rengbe ka rira ya. Ono ho ani abi awirinarani ni ini gbia ngbarago ti ra, ani aasadi ra na ani na ngbarago nga ani aasadi ra.

Ani adu na rengba ka ndu ku rogo gu papara ringara re ku uroyo ka ngarasa awirina na ka ndu na agu ahe fuyo aaida na ni, bambiko rogo gu rago re anyagati azubo gayo gbaria na kini mangi fu adee na agude gbegberẽ. Dungu agu awirina re naadu na kina bete aũborose beyo. Wa si avura duwo, gayo nyanyaki idapase kuti zingabekpio, gayo nyemuse tipa Yekova, na kidu ni ruruyo fu riigbu aima zio ngbaduraniyo. Gayo kpiapai aundo rani ani berẽpa ndu gupai ani airiso Yekova ti ni na ki nyakasi gaani idapase kutiko. Bete agu awirina re azanga gayo kporo na gayo aũati. Gipai re atingidi re na gupai nga ani ima rengba ka zanga gaani aũborose ni kina boro wiri ipo na gu he nyakipaha nga gaani pagume na Yekova. Wa agi akpakarapai re avura kaa manga, agi awirina re akpakananga he te. Gayo bipai aundo rani ani nahi gaani akpakarapai gbiati akaza na wingbaduse.

Gu kura tunguotunguo pai aye ki mangi berewe. I asana rani ani ndu kurogo gu be-basunge nga ga Hong Kong. Ani aaberãnga pa raka Asia yo te! Ono tingbafuo ani bi wai be Yekova adu rogo agu asunge yo dunduko ani amangihe, ani di gu yambahe re kugume. Rogo 2013, ani ata kpara akpara nimbu wene abakurearani na gu wene apai nga gu naadu vuru Afirika, zanga ino gupai naapido rani kumbatayo.

 Si angia bakere ariapai ka raka vuru Hong Kong, bambiko gu gbata re na dungu aboro rogoho nga aguyo naye rogo apapara zegino dunduko. Wirika pa aboro China aima kpakara nikerehe. Awirina aima dia rani kugume ni bawenehe gbe, na ani agbia ngbarago ti agu ariahe du rogo gu ringara re. Dungu asunge i aamangaha be-sunge yo, ono kina ti gu bangisa regbo re geno ahe aakio kina kumbatayo ni kina boro ipo. Sidu, Riigbu Bipasunge amangipai ni tatamana na ki diberã tipa ka baga papara be-basunge. Ngbutuko fuo gure, rogo 2015, i akedi rani ku South Korea yo, yo ani amangasunge ni da ku awere. Si aaida ani wiriki kura kpakarakpakara fugo, na wa vura duhe nga ani apenga ha wenengai te, awirina nangarasa rani nga ani namanga sonakumbatayo rogo pa pe ani pa aboro Korea.

Si taata tipa ka gbia vovo abakure te, ono ani bi gupai nga ho ani ayamba aboro ni i ye ka bi rani ani naino yo niipo. Ani ima bi gupai nga agu apai du tipa awirinarani dunduko kina sa, ngenga agu du kia te, Yekova ambakadi rani ngba gu bawene gene nga ani du na rengba ka za ngbadurani yo tipa gu nyemuse nga ga awirina na kidu na dungu abakure.​—2 Kor. 6:11.

Ani ima bi gu ndupai si aida ani idi na aboro ti ni kina wai Yekova aida na yo, na kini ngere tipa gu gopai nayugo gupai nga Yekova ima kpinyemu rani na ko nayugo gene furani. Ho ani anidu ni na gberãrago, watadu ka bakabangirani singia awirina nakpinyemu rani, ani anaageda agu akarte na awaraga abakureani anaafuhe furani. Ani ima bi wai Yekova nakaragapai kuti gaani akparakpee na ki kido rani na pa gako nyemuse na ki nyakasi rani tipa ani naandu kumbatayo na gaani sunge.

Vuru agu agarã yo susi re, mi na Lesli ima wirika gupai nga si naida ani naadia regbo kina sa ka apai vura du ni dunguhe tirani vurũ. Ani ima inopa nyakapa gupai a nga si naida ani naamoma tirani ho ani amanga aingahe ni, gbe ti agu aregbo ani awirika vovo fugo. Na rogo ayuru dunduko, ani ni naasada ka berãpa gupai ani nagbia ngbarago ti ni tipa ka tambua Yekova tipaha.

Ka pe rengo, mi abihe nga ka mi da nga ni mokedi watadu ka raka rogo kura ringara te. Ono tie, mi ima gbia ngbarago ti wirika mi gupai nga apai dunduko ani naima rengba ka mangaha mbiko ga Yekova undo. Afugo gu nebi nangia Yeremaya naye ku berãse yo nga gu naya: “Ako Yekova, mo nangi re, mi adu ni nanginangi re.” (Yere. 20:7) Kina rengo ngaha nga, ko ima fu dungu tunguotunguo apai furani na agu amaku nga gu ani aaberãnga paha ya, zavura ki ringbisi gu gimi nyemupai nga ga ndu nunguro na tiyara. Ani ima gu na tiyara kurogo dungu aba susi gu mi aaberãha ho mi adu ni ni paranga kumbagude, ka ndu kurogo kura papara zegino bisue ka biko be-abasunge. Rogo agu asunge dunduko ani namangihe, mi na bakere tambuahe tipa wai Lesli asongoda re na ri na gu toro nga ga futise.

Ani naasada dedede ka tingida gupai nga ani namanga agi apai re dunduko bambiko ani nakpinyemu Yekova. Gu wene ahe ani agbia ngbarago ti ni areme nayugo wai furani si nika du ni bawenehe ka raka nyeanye kindi ho Yekova nika ‘za beko ni ki mbisi gu nyemuhe nga ga unga ahe dunduko.’​—Tam. 145:16.