1. Ngba gini gene rengbe aKristano kadu wakina ngua? (Oni bi sura a.)

 “KA WEGE kuongo gu ngua rengbe ka nyaga te.” Gi fugo re nayugo nyanyakipa sino nga gu nasa angua si ru nyanyaki: si nga, ka zanga rõa kina kumba ni. Tipa aKristano du wenengai rogo toroyo, si aidanga i rõi kina kuba ni sa te, si naida i du regerege ka nyaga. Ngba gini gene? Si naida ani du na ruru bipai ni manga ani ariapai ho agu apai du tipa rani aˈariatihe ni na kini yugu irisa tipa gu bipai gbiati adiaberã nga ga kura aboro.

2. Gini asino nika undo rani ani inidi tirani na pa wai apai naˈariatihe tipa rani, na gini apai ani nika sakapai tipaha rogo gi kekeapai re?

² Wangia ani ga Yekova amoyambu, ani naida kadu na ruru bipai. Si naida a ani du na umbasitise gbiati nunga. Rogo gi kekeapai re, ani nika bi wai ngbatunga agu asino re aundo gu kura aKristano i mangipai kuti aˈariapai. Ani nika bi wai abi a agi asino re narengbe ka undo rani. Ono ni bambataha, ani wirikinga pai be aYekova na Yesu, nga agu aboro nayugo ruru bipai ngba rengberengbe gene.

3. Gini gopai duho nayugopa ga Yekova ruru bipai?

³ I nayamba Yekova nga “Mbia” mbiko ko awonga rogo gu baako te. (Pa Rug. 32:4) Ono wa vura duhe wo, ko a na kina ruru bipai watadu ruru berã. Wa apai andu kindi kumbatayo kaa ariatihe, gaani Mbori nandu kindi kumbatayo kaa manga ariapai tipa ka digiso gako ringbisapai. Yekova akusi aboro rogo kpiako yo na gu tandu nga ga inidotise na wai apai aˈariatihe. Ko afu agu arugute nga ga Baibiri du gbaiga nga gu naundo rani ani mangi agu adiaberã nga ga tatamana ka ani vura kaa gbiatirani na kina gini akpakarapai vurũ. Ga Yekova kpiapai nitiko gbiati agu arugute ko nafuhe furani nga gu gopai nayugo gupai nga wa vura duhe nga Yekova nga “Mbia,” ko na kina ruru bipai a.

4. Oni funga gu kpiapai nayugopa ga Yekova ruru bipai. (Pa Amotumo 5:7, 11)

 ⁴ Ga Yekova agene mangaapai dunduko ni ruruhe na ni rengberengbehe. Ko akanga kina kuti andiko nibipa wai ko amangapai na aboro te. Ni kpiapai, ani bingo wai Yekova ayugu ruru bipai nibipa aYisaraere. Ko aaidanga ai boro nifu kina bangisa motumo sa singia ni nga kumukokumuko boro watadu rungorungo boro te. Rogo kura abangiriba, ko anaambu ai boro ni fu motumo ringbisihe kina kuti gupai du tipa ni.​—Oni gedi Pa Amotumo 5:7, 11.

5. Oni funga kpiapai nibipa ga Yekova umbasitise na nunga.

⁵ Ga Yekova umbasitise na nunga afõngbadukoyo ko du na ruru bipai. Ni kpiapai, ga Yekova umbasitise adu ni yuguyuguhe ho ko aaida ka gbarasa gu gbegberẽ aboro ni naadu Sodomo yo. Yekova afu rugapai vurube gako amaraika fu gu ruru kumba nangia Roto ko zubo ku rogo gu rago naadu rii bagangara yo. Roto aagunde agunde ka ndu koyo. Sidu, ko azungodi Yekova nga ko gbiati gako aborokporo naida ka zubo ku Soara yo, nangia gu tooni gbata si aima du nga i nika gbarasaha agbarasa. Yekova aima rengba ka kakuti gupai nga si naida Roto peke kina fuo gu rugapai Ko afuhe fuko. Ono tie, ko aima ida gupai Roto apehe fuko, wa si avura du vurũ nga gure aayugo gupai nga si nika ida ka i gbarasingo Soara ya. (Bam. P. 19:18-22) Fuo dungu agarã kusa, Yekova ayugu nunga fu gu rikaaboro nangia aboro Nineve. Ko akedi gu nebi nangia Yona ko ndu ka takapande pa gbarasa gu gbata re gbiati gu gbegberẽ aboro naaraka rogoho. Ono ho aboro Nineve asa gayo berã ni, nunga yo azi Yekova ka ko agbarasanga gu gbata re ya.​—Yona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Oni funga kpiapai tipa wai Yesu awiriki ga Yekova du na ruru bipai.

⁶ Yesu awiriki ga Yekova ruru bipai. I akedi ko ku auru kpotosende no ko tungusipai fu “gu ingiingi akandoro nga ngbatunga aYisaraere.” Ono ko aima yugo ruru bipai wa ko aamanga gu sunge re. Ti gu kura regbo sa, dee nangianga boro Yisaraere ya azungodi ko ko husi wiiri ‘daimona aamanga ri gbegberẽ.’ Yesu ayugu nunga ki mangi gupai ri asanako tipaha na ki husi wiiri. (Mt. 15:21-28) Oni bingo gu kura kpiapai. Ti tonatona ga Yesu tungusapai, ko aya: “Gu ni ka oro rimore . . . , mi aóra rimoni” a. (Mt. 10:33) Ono ya mo ko aoro rimo Petero, nga gu ko naoro rimoko bara biata? Oó. Yesu aberẽpa ga Petero saberã gbiati idapase. Tifuo i zingisi Yesu be kpio, ko akuru fu Petero na si nangera wa ko aima kido Petero na gupai nga ko ima mbupai fuko na ko ima kpinyemuko.​—Rk. 24:33, 34.

7. Ringbisihe kuti AFiripoio 4:5, wai du ani aida kura aboro naabi rani?

⁷ Ani ima bi gupai nga, Yekova Mbori gbiati Yesu Kristo na ruru bipai. Na ginipai tigaha du tipa rani? Yekova naida gupai berani nga, ani du na ruru bipai. (Oni gedi AFiripoio 4:5.) Gu kura sasa-fugo mangisunge na gi veresi re nga: “Aboro ini roni ni agu aboro du na ruru bipai.” Ani rengbe ka sana tirani nga: ‘Ya mo aboro nabi re ni gu boro du na ruru bipai, naida na  agu aberãpai nga ga kura aboro, na ki zanga ka kina kuti gupai mi aidaha? Watadu ya mo aboro ninaabi re ni gu kere boro namaa andiko zanga ariaha, watadu boro nyakarii? Ya mo mi naaka kuti gupai nga aboro mangipai kina kuti gimi andiko? Watadu ya mo mi naadega ture fu kura aboro na kini mangipai kuti gupai i akpinyemuhe ho rẽhe arẽ ni?’ Ka si du nga ani nayugo gu sino nga ga du na ruru bipai ni bakerehe, gure nga ani nawirika aYekova na Yesu ni bakerehe. Ani bingo abangiriaba ue nga gu si aida na ruru bipai rogoho​—ho agu apai du tipa rani aˈariatihe ni na ho du agu abipai gbiati adiaberã nga ga kura aboro ni kia ti gaani.

8. Ginipai nika undo rani ani du na ruru bipai ho apai naˈariatihe ni? (Oni bi rukutu kekeapai a.)

⁸ Si naida ani du na ruru bipai ho agu apai du tipa rani naˈariatihe ni. Ngbatunga agu aariapai re ima rengba ka ye na agu akpakarapai furani ani aaberãnga paha ya. Ani ima rengba ka gbiatirani na tunguotunguopai nibipa kaza kpotose. Watadu ariapai ima rengba ka manga ni tunguotunguo nibipa mosoro watadu gu tagbagapai nga ga aboro birĩ-zogarago si ki sa gupai nga apai burungo tie rogo gaani raka yo. (Batu. 9:11; 1 Kor. 7:31) Na zavura si ima rengba kadu furani ni kpakarakpakaraha ka si du nga riigbu sana rani ani naairiso Yekova ngba gu kura gene watadu rogo kura ba. Ka kina gini ariapai vura manga vurũ, ani ima rengba ka mangapai kuti vovo aariapai kidu na diabese ka ani mangipai kuti agi apai du biama re: (1) ida kuti gu rengopai duho, (2) ngera kumbatayo, (3) maaberãse kurii gupai du ni wenehe, na (4) kini mangipai fu kura aboro. b Ani bingo ndikidi akpiapai namangi amanga rogo raka yo nga gu nayugo pa wai rengbe mangapai kuti agi apai re na rengbe ka undo.

9. Waigu kura amokedi sa ni arogotise amangipai kuti agu aasada i agbiatiyo na ni ni tunguotunguoho?

⁹ Ida kuti gu rengopai duho. I akedi Emanuele na Francesca ni amokedi ku rogo kura ringara. Wa i aatona kaa wirika gu vovo fugo aboro apehe rogo gu ringara re na ka inido tiyo na gayo vovo dungurati, gu ririkaza nga Korona atona na si kini idi i kparatiyo. Fuo gure, na Francesca akpi ni tunguotunguo ho. Francesca aaida na omeri dũ kadu na gari aborokporo, ono ri aarengbanga ka ndu te mbiko ririkaza. Ginipai naundo ri ri mangipai kuti agi akpakarapai dunduko re? Ni bambataha, aEmanuele na Francesca amangi kparakpee kina sa ni arogotise tipa tatamana tipa ka zanga du na bakabangirise tipa kura uru. Yekova akaragapai kuti gayo akparakpee vurube gu riahe nga ga toro naye ti wene regbo. Ni kpiapai, i agbia ngarasaro ti gupai wirina ni kumba apehe rogo vidio yo nga: “Ho ani aida ni na gu vovo aˈariapai mangi niipo tipa rani, si nasa gupai a nga gaani ngbarago karagatihe kubaha niipo, na ani kidu na gu momu nga ga mangasunge wenengai na gu vovo aˈariapai du tipa rani.” c Uepai nga, i angarasi yo i mangisunge ni bakerehe na terefuni tipa ka manga dezirepai, na i aima tona wirika Baibiri na aboro. Biatapai nga, i adu na tambuahe ka dia gu ngarasaro na aundo kugume awirina aafuhe. Gu kura wirina sa ni dee anaakeda wiri guru pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai fuyo na aˈuru dunduko tipa garã sa. Ho ani aida ni na gu vovo ariapai mangi a, si nika sa gupai nga ani gbia rengbanapai rogo agu apai yo dunduko du ani na rengba ka mangaha.

10. Waigu wirina ni dee amangipai kuti gu bakere ariapai namangi rogo gari raka yo?

 ¹⁰ Mo ngere kumbatayo, na kini moiberãro kuti weneapai. Christina, nga wirina ni boro Romania naraka Japan yo, adu na bakere gberãrago ho i akisi gu dungurati ni nga ga pa-Ngirisi ri anaandu ku rogoho. Ono tie, ri aanyenga kaa berã kina pa agu apai naadu kusayo te. Kuba gure, ri adiberã ka manga gupai omeri arengbe na ni rogo gu dungurati nape pa aboro Japan na kini tungusipai rogo gu dagbarago re. Ri asana gari kuru badiasunge ri undo ri tipa ri naape pa aboro Japan wenengai. Gu dee re aima ida ka mangasunge na Baibiri gbiati gu burosua nga Mo Raki Nyeanye Kindi na Ngbarago! tipa ka yugo pa aboro Japan fu Chiristina. Anga kina gupai sa namangi nga Christina aini wai ka pepa aboro Japan te, gu dee re aima yugo nyemupai tipa rengo a. Ho ani angera ni kumbatayo na kidu na wene bipai, agu aariapai ani aainongo nga si nika manga ya ima rengba ka ye na agu amaku ani aaberãnga paha ya.

11. Waigu kura arogotise sa amangipai kuti gu kpakarapai nga ga zingo mosoro i agbiatiyo na ni?

¹¹ Mo mangipai fu kura aboro. Arogotise naraka rogo gu ringara i naima rugusa gaani sunge rogoho azanga gayo sunge nga gu naaye na marã fuyo ho apai agberẽ ni rogo gu ringara re. Waigu i amangi ariapai? Ni bambataha, i amangi adiandue tipa ka sa gayo raka si du taata. Fuo gure, kuba gupai nga kaa maaberã yo kina kuti gayo akpakarapai, i adiberã kaa maaberã yo kuti undo kura aboro ni mangayo sunge tungusapai dedede. (Amo. 20:35) Bairakporo aya, “Mangasunge tungusapai ti aregbo dunduko asa gupai nga, ka ani naadianga bakere regbo kaa berã kina tipa gaani akpakarapai ya, ono ani moiberãrani ni bakerehe kuti manga gupai Mbori akpinyemuhe.” Ho agu apai du tipa rani aˈariatihe ni, si naida ani tingidi pa wai duhe ni nyanyakipa pai ani naandu kindi kumbatayo kaa undo kura aboro, gbe, vurube gaani sunge tungusapai nga ga aKristano.

12. Waigu rengbe gu kpiapai nga ga gu mokedi nangia Pauro ka undo rani ani inidi tirani na wai apai aˈariatihe rogo gaani sunge tungusapai?

¹² Rogo gaani sunge tungusapai yo, si aidanga ani ka kina kuti bangisapai sa te. Ani nagbia agu aboro du gayo aida a na mangaapai ni bakiakia na naye rogo aba ni bakiakia. Gu mokedi nangia Pauro anaˈaria gako gene yugopai aˈariaha, na ani ima rengba ka wirikapai ti gako kpiapai. Yesu amoi Pauro ni “ga aGendiria mokedi.” (Rom. 11:13) Rogo ga Pauro sunge yo, ko aima tungusapai fu aYudo, aGiriki, agu aboro naadu na bakere inohe, aboro umbasitise, kikindigipa aboro, gbiati abakindo. Tipa gupai nga Pauro zi ngbadu agi aboro yo dunduko naadu na apai tipa yo ni bakiakia re, ko aye “ka du ni apai dunduko fu aboro dunduko.” (1 Kor. 9:19-23) Ko anaamaaberãko tipa gayo asino mangaapai, na aida na kini aria wai ko anaafura na yo ringbisihe kuti gupai ko anaabihe. Ani ima rengba a ka gbia bawene sangbanapai ti gaani sunge tungusapai ka si du nga ani na rengba ka manga ariapai tipa si undo na gu zingo nga ga agu aboro nadegatuyo furani.

13. Gini kerepai i nape paha rogo 1 AKorindo 8:9 ani narengbe ka nehe ka ani du na irisa tipa ga kura aboro bipai?

¹³ Ruru bipai rengbe ka undo rani a ani yugu irisa tipa ga kura aboro bipai. Ni kpiapai, gu kura awirinarani ni adee ima kpinyemu kaa mbakada kpakpu yo yo ni gbaka yo ahe watadu ni mbida yo aũmbakada kpakpuse yo, ono ka agu akurayo akpinga nyemu kaa manga agi apai re ya. Gu kura aKristano nagbia ngbarago agbia ti mbira buda rengbearengba, ono agu akurayo ki diberã ka ne ti mbira buda. AKristano dunduko nakpinyemu kadu  na kpotoyo wenengai, ono i nasia gu gene husa akaza du ni bakiakia. Ka si du nga ani na nyanyaki bipai nga kina gaani asiapai du ni ruruhe na kini asadi ka sa aboro rogo dungurati i naamangapai kina kuti ni, ani ima rengba ka kotosa kura aboro na ki ye na kparakaro ku rogo dungurati. Ani akpinga nyemu ka manga ngbatunga pai wa gure te! (Oni gedi 1 AKorindo 8:9; 10:23, 24) Ani bingo akpiapai ue nga gu nayugopa wai rengbe mangapai kuti gu bangua arengo nga ga Ziazia Kekeapai narengbe ka undo rani ani du na ruru bipai na ki banda zereda.

14. Gini abangua arengo nga ga Baibiri si aida si du na maapai kurii gaani vo roko na mbakadatise?

¹⁴ Vo roko na mbakadatise. Kuba gupai nga ka maa andiko tipa wai si aida ani vo roko, Yekova ima fu agu arugute furani si aida ani pekefuo ho. Si naida ani vo roko ngba gu gene rẽarẽ fu ga Mbori abatungusipai, si kini yugu padu na ruru bipai, gaani vo roko kidu ni iriirihe, ni “zera.” (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3) Sidu tie, ani aidanga ka gbeberã aboro kuti tirani nibipa wai ani avo roko te. Agu abangua rengo nga ga Baibiri nika undo abaakumba a i ne maa andiko tipa vo roko na mbakadarii. Ni kpiapai, abaakumba rogo kura dungurati sa aaida ka undo gu kura paranga awirina ni akumba natona kaa kpe riyo wa ga aboro zegino ni wiri guruhe zanga zagba ha. Waigu ka abaakumba aundo yo zanga i moi ndiko? Babi adungurati agumba gupai fu abaakumba nga, i pe gupai fu agi awirina re nga, “Ka si du nga mo ru mbatayo rii tambara yo na agu aboro nadegatuyo foro kini gbeberã yo gbe kina kuti wai mo angera susi wai i agbeberã yo kuti gupai mo apehe, gere nayugo gupai nga, kpakarapai kinaho tiro nga ga vo roko na mbakadatise.” Gi taata sakarogopai yo re aima mbakada gupai naadu re zanga i moi ndiko amaa. d

15. Gini andiko na abangua arengo nga ga Baibiri naundo rani nibipa gaani siapai nga ga husa kaza? (ARomo 14:5)

 ¹⁵ Ngerafuo kpotose. Ai Kristano si aida ni diberã tipa wai ka ngerafuo kpoto ni. (Gara. 6:5) Kina bete andiko gbua duho nga ga Baibiri, wa ngbatunga gu rugute du tipa ne kure na sangbaatoro du na maapai kurii gu siapai nga ga Kristano nibipa husa kaza. (Amo. 15:20; Gara. 5:19, 20) Gu kura abangiri aba nabipa ga boro siapai. Gu kura aboro nakpinyemu kina gu husa sa naye be amunganga watadu ka geda agu abuku nga ga husa akaza, ono gu kura aboro kini idi na gu kura agene husa akaza. Ka ani vura du na kina gini nyanyaki bipai tipa kura ngbatunga husa kaza, si naida ani yugu irisa tipa gu rengo du awirinarani na ni ka manga gayo diaberã tipa gayo gene husa kaza. Nibipa gipai re, si naida ani banda gi memeapai du biama re ku berãrani yo: (1) Kina ga Mbori Kindo sa nika ye na ndikidi nyenye husa. (Yes. 33:24) (2) Ai Kristano si aida ni “rugu” ti ni wenengai na gupai ngba tipa ni. (Oni gedi ARomo 14:5.) (3) Ani akpinga nyemu ka sapangbanga aboro watadu ka maa mbia kota fuyo te. (Rom. 14:13) (4) AKristano nayugo nyemuse na i amaanga gayo ranirii nga ga siapai kumbatayo fu gu kodatise nga ga dungurati te. (Rom. 14:15, 19, 20) Ka ani banda gi memeapai re ku berãrani yo, ani nika banda mbembedi pagume na awirinarani na ki fubee kuti gu zereda nga ga dungurati.

16. Waigu rengbe abaakumba ka yugo ruru bipai ho i amangapai ni na akurayo abaakumba? (Oni bi asura a.)

¹⁶ Si naida abaakumba moi wene kpiapai nga ga du na ruru bipai. (1 Tim. 3:2, 3) Ni kpiapai, si aidanga bakumba berẽ gupai nga, si nikaa ida kura abaakumba naaida kina kuti gani abipai ti aregbo dunduko mbiko ni nga sosono bakumba ti agu akurayo te. Ni ima rugatini na gupai nga, ga Yekova toro ima rengba ka fõngbadu ai bakumba yo nipe gupai nika fubee kuti manga gu diaberã nga ga tatamana. Na ka si du nga bangua rengo ho nga ga Baibiri si akuo ho te, abaakumba nadu na nyemu ka songoda gu diaberã nga ga kura dungu abaakumba rogo gu rondo nga ga abaakumba ka si vura du vurũ nga i naida na kura diaberã kia.

17. Agu aKristano du na ruru bipai nagbia ngbarago ti gini amaku?

¹⁷ AKristano nagbia dungu amaku mbiko padu yo na ruru bipai watadu ruru berã. Ani nagbia ngbarago ti wene pagume na awirinarani na dungurati kidu na zereda. Ani nagbia ngbarago ti gu bawene asino na asino mangaapai du ni bakiakia dagba airisi Yekova du ni kodikodi yo. Gu nyakipaha gbe nga, ani na gu rengbabepai nga ga ino gupai nga, ani napekafuo gaani Mbori nga Yekova du na ruru bipai.