1. Tipagine si aidanga iriworago ti tirani ti ni ka bi gupai nga dungu aboro areme naberã gupai nga i arengbanga ka kido kuti ai boro te?

 AGU aboro du rogo gi ga Satana zegino re ainongo da rengbe yo ka kido kutini te. Gu mangaapai nga ga ababagiahe, aboro birĩ-zogarago, gbiati abarumbatayo rogo pambori naba gberãrago ti yo dedede. Badungu aboro a naberã gupai nga ka i kidongo kuti abakureayo, gayo amurakporo, na zavura kura gayo aborokporo te. Si aidanga gipai re iriwo tirani te. Baibiri aima gumba gupai kumbatayo nga: “Rogo kusa rago . . . , aboro [nika du ni]. . . airazanga ziaziapai, . . . airasoapai, . . . airabiriki.” Si nayugo gupai nga aboro nika du wakina Satana, nga mbori gi zegino re nga gu ko ka i akidongo kuti ko ya.​—2 Tim. 3:1-4; 2 Kor. 4:4.

2. (a) Da nzunzu rengbe ani ka maa gaani kido kutini dunduko? (b) Ginipai rengbe kura aboro ka bakabangiriyo tipaha?

² Ono tie, wangia ani aKristano, ani ima ino gupai nga ani ima rengba ka maa gaani kido dunduko kuti Yekova. (Yere. 17:7, 8) Ani ima du na gu kido nga ko ima kpinyemu rani na ka ko ‘mbu nga’ abakureako te. (Tam. 9:10) Ani ima rengba a ka kido kuti Kristo Yesu bambiko ko afu ungako tipa rani. (1 Pet. 3:18) Na ani ima wirika gupai ti agu apai mangi rani nga Baibiri nafu gu rugahe rengbe ani arengba ka kido kuti ni. (2 Tim. 3:16, 17) Ani ima ida kuti gupai nga ani ima rengba ka kido kuti Yekova, Yesu, gbiati Baibiri. Ono kura aboro nabaka bangiriyo singia i rengbe ti aregbo dunduko ka kido kuti awirina rogo dungurati. Ka si du nga ani nabaka bangirani abaka, tipagine rengbe ani ti ni ka kido kuti yo?

3. Gini bawene momu du berani? (Marako 10:29, 30)

³ Yekova ima sia rani ani du ni papara gu gako aborokporo du rogo zegino dunduko nga aguyo nairisoko. Gipai re nzunzu nga kparakpara momu nga gu naye na dungu aundo! (Oni gedi Marako 10:29, 30.) Rogo zegino dunduko, ani na awirina nga aguyo kpinyemu Yekova wakina rani na nga aguyo naasada na ome  yo dunduko ka mangapai kuti gako arugute rogo gayo raka yo. Si rengbe kadu nga gu fugo ani apehe, gaani sino mangapai, na wai ani avo tirani si kia ti gayo, ono ani ima kpinyemuyo ka si vura du vurũ nga bambata regbo du ani nabi yo. Ani ima kpinyemu gbe kadu na yo ka sambuo gu Barani nga boro nyemuse du ngbangbaturũ na ka iriso ko.​—Tam. 133:1.

4. Tipagine ani aida awirinarani aida ti ni rogo gaani raka yo?

⁴ Awere nga gu regbo si aida ani nye ni kodikodi rani na awirinarani susi gu nidu mbata. Ti kura aregbo, i naundo rani ani mangipai kuti gaani akpakarapai. (Rom. 15:1; Gara. 6:2) I anaangarasa rani a ani du zaaza ti ngba ga Yekova sunge na ki nye nyanyaki rogo toro yo. (1 Tesa. 5:11; Eb. 10:23-25) Oni berẽnga pa wai ka ani nidu ka si ni du nga ani na gu bandahe nga ga dungurati tipa si undo rani ani ru nyanyaki fu gu vura rani nga​—Satana Bakitingbanga na gako gbegberẽ zegino te. Satana gbiati agu aboro du ko na maapai kurii yo nika zubo ga Mbori amoyambu barambeda. Ono ti gu regbo re, ani nika du na bakere ngbarago nga ani na awirinarani nga aguyo nasongoda rani!

5. Tipagine duhe ti ni ti kura aregbo ni kpakarakpakaraha fu kura aboro ka kido kuti awirinayo?

⁵ Ono tie, kura aboro nabihe ni kpakarakpakaraha ka kido kuti awirinayo, isoke mbiko i ape gbugbupai fu kurayo idipase na ni ki pe gupai re fu kura aboro watadu ka ni akanga kuti gani kidohe ya. Watadu isoke, boro rogo dungurati apepai watadu amangi gupai naimisi yo ni bakerehe gbe. Ka pai mangi wa gure, ani ima rengba ka bihe ni kpakarakpakaraha tipa ka kido kuti kura aboro. Ginipai tie rengbe ka undo rani ani sonosi gaani kido kuti akuarani airisimbori?

6. Waigu rengbe nyemuse ka undo rani ani sonosi kido kuti awirinarani? (1 AKorindo 13:4-8)

⁶ Nyemuse nga mburu kido. Bambata AKorindo kapita 13 nasakapa badungu apapara gu sino nga nyemuse nga gu rengbe ka undo rani  ani du na kido watadu ani sonosi he berewe kuti kura aboro. (Oni gedi 1 AKorindo 13:4-8.) Ni kpiapai, veresi 4 nagumba gupai nga “nyemuse nahi pai ni gbanga ha, ki du na weneringise.” Yekova na zerangbaduse na ani zavura ho ani aingapai ni kutiko. Sidu, si naida ani du na zerangbaduse na awirinarani ka si vura du nga i nagumba gupai watadu ka manga gupai naba gberãrago tirani watadu ka imisa rani. Veresi 5 gbia kurapai kuti ni nga: “[Nyemuse] aerã nga te, si aberã nga gbegberẽpai kuti boro te.” Ani aidanga ka berã “gbegberẽpai kuti boro te,” naida ka ya kaa tingida agu apai kindi wirinarani amangi rani na ni nga gu naimisi rani. Batungusipai 7:9 naya ka ani “gbá nga sa zinga” ya. Nairiwo wai duhe ni wenepai ka mangapai kuti agu afugo du rogo AEfeso 4:26 nga gu naya: “Ka uru ti nga gaoni zinga ya”!

7. Waigu agu arugute du rogo Matayo 7:1-5 aundo rani ani sonosi kido kuti awirinarani?

⁷ Ani rengbe a ka wirika ka kido kuti awirinarani ni bakerehe ka si du nga ani nabiyo wa gu Yekova abiyo. Mbori ima kpinyemuyo na ko anyenga kindi kaa tingida kina pa gayo aingapai te. Si aidanga a ani nye kaa tingida kina pa ga awirinarani aingahe te. (Tam. 130:3) Kuba gupai nga ani gbe berãrani sa kina kuti gayo aingahe, si naida ani mangi ome ka bi gu wene asino du tiyo na ki berẽpa gu weneapai rengbe yo ka mangaha. (Oni gedi Matayo 7:1-5.) Ani ima ida kuti gupai nga i naida aida ka manga gupai du ni wenehe na i aidanga ka ba gberãrago tirani te bambiko nyemuse “naida kuti apai dunduko.” (1 Kor. 13:7, NW) Gipai re ayugongo gupai nga Yekova naida ani kido kuti aboro zanga wene ndupai te, kuba gure, ko naida ani kido kutiyo mbiko i ima yugo gupai nga i ima rẽ tipa ani kido kutiyo. *

8. Waigu rengbe mo ka sonosa kido kuti awirinamo?

⁸ Si nadia regbo adia tipa ka sonosa kido kuti awirinarani. Waigu rengbe mo ka sonosa kido kuti awirinamo? Si naida mo asadi ka ino yo wenengai. Mo naafura na yo ba agu adunguratise yo nga ga dungurati. Mo mangi mbakadapai ka ndu ka tungusapai na yo. Mo du na zerangbaduse na yo, mo fu momu fuyo i yugu gupai nga i ima rẽ tipa mo kido kutiyo. Ti bambata regbo, si nawira wa mo apeka nga gamo aberãpai dunduko fu gu boro mo aˈasada ka ino ni te. Ho mo nika ino yo ni wenengai, si nawira wa mo nika duadu na bakere nyemu ka peka pa wai du mo fuyo. (Rk. 16:10) Ono ginipai rengbe mo ka mangaha ka si dunga wirina gberesipa gu kido mo adu na ni kutini? Ka mo gunga niipo ka digiso gu pabakure re ya. Kuba gure, mo funga wiri regbo tooni berewe. Na ka mo mbunga gu mangaapai nga ga bete aboro si saro mo mbu kido kuti kura yangara awirinamo ya. Rogo gi bangiriba re, ani nika wisigo gu kpiapai badungu ga Yekova ruru amoyambu amoihe, nga aguyo nabanda gayo kido kindi kuti gu kura aboro wa si avura du nga kura aboro aba gberãrago tiyo.

9. (a) Waigu Ana abanda gari kido kuti ga Yekova mbakadapai si ki vura du vurũ nga bete gu gako aboro naangbembatayo adu na kina aingahe ti yo? (b) Ginipai ga Ana kpiapai ayugoho foro tipa du na kido kuti ga Yekova mbakadapai? (Oni bi sura.)

⁹ Ya mo gu mangaapai nga ga gu wirina nangera kurii apai rogo dungurati abanga gberãrago tiro? Kangia wo duhe, mo ima rengba ka gbia undo ti wisigo gu kpiapai nangia ga Ana. Ti gu regbo re, gu Gbiamotumo nangia Eri naangbembatayo rogo iriso Yekova Yisaraere yo. Ono gako aborokporo aamaanga wene kpiapai te. Awiriko nangia aboromotumo aamanga pawasiro dedede, ono wa si avura du wo, bayo aamanganga bakere ome tipa ka ruga yo te. Yekova aadia nga Eri nibasa kusayo ti gako sunge te.  Ono tie, Ana aakánga ka irisombori banye yo ti gu regbo Eri angia gbiamotumo te. Ho Eri abi Ana ni ri ni mangi kparakpee kidu ni fudifudi ri gbe, ko ada kuti gu digisopai ni ingahe nga ri akpibuda akpi. Kuba gupai nga ko gbata gene ka ino agu arengo nadu ti ni, ko abisirapa Ana nga gu ri naadu rogo bakere fuda. (1 Sam. 1:12-16) Wa si avura du wo, Ana amangi kidohe nga ka si du nga ri nika vunga kumbagude, ri nika ye na ko ko naamangasunge banye yo, nga gu ba kina Eri arengbe kaa ngerafuo ko rogoho. (1 Sam. 1:11) Ya mo gu mangaapai nangia ga awiri Eri adu kindi si aaida i ruguhe? Ii, na ni yangaraha, Yekova aima fu mbusa fuyo. (1 Sam. 4:17) Ti kina gu bangisa regbo re, Mbori afu mosoro fu Ana nifu ko kumbagude furi nangia, Samuere.​—1 Sam. 1:17-20.

10. Waigu Bakindo Davide abanda gu kido ko adu na ni kuti kura aboro si ki vura du vurũ nga agu akurayo asamungu kutiko?

¹⁰ Ya mo mbembedi bakureamo asanga mungu kuti ro? Ka singia wo duhe, mo wisigi gu kpiapai naadu tipa Bakindo Davide. Gu kura bakureako sa angia gu kumba rimoko angia Aitofere. Ono ho gu wiri Davide nangia Abisaroma aˈasadi ni ka dia zogarago kusayo be bako, Aitofere akodi tiko na Abisaroma rogo gi samungu yo re. Si nawiraha wa gipai re aima imisa Davide ni bakerehe gbe ka zanga gu songodahe nangia ga wiriko na ga gu kumba ko aberẽ gupai nga ko angia bakureako! Wa si avura du wo, Davide aambunga gi samungu re si rugusiko ti gu kido ko adu na ni kuti kura aboro te. Ko aandu kindi kumbatayo kaa kido kuti kura ruru bakureako nangia, Usai nga guko naaidanga ka kodatiko na agi abasamungu re ya. Davide aima du na wene ndupai beko tipa ka kido kuti Usai. Usai ayugu gupai nga ko angia wene bakure, zavura ko amoi gako raka ngbapai tipa ka undo Davide.​—2 Sam. 17:1-16.

11. Ginipai kura ga Nabara moyambu sa amangihe nayugu gupai nga ko adu na kido kuti Abigaira?

¹¹ Oni bingo gu kpiapai a boro sa dagba ga Nabara amoyambu yo amoihe. Davide gbiati gako akumba abanda agu amoyambu nangia ga kura Yisaraere sa rimoko angia Nabara rogo wene sino yo. Fuo regbo kusa, Davide asana gi irakumuko nangia Nabara re ko fu riahe fu ga Davide akumba, ai guhe ka Nabara arengbe ka fuhe fuyo. Ho Nabara aká gi sanahe naadu rogo umbasitise re ni, ngbadu Davide aimi nikerehe si ki sa gupai nga Davide diberã ka imo agu akumba dunduko naadu rogo ga Nabara kporo. Moyambu atingidi gupai re fu dia Nabara nangia Abigaira. Ko angia boro gu kporo re, na ko  aima ino gupai nga Abigaira ima rengba ka batasa ungako. Kuba gupai nga ko oro gbua kusayo, ko aima du na gu kido nga Abigaira aima rengba ka mbakada gu kpakarapai re. Ko adu na ngbatunga gu kido re mbiko aboro dunduko naini gupai nga ri angia iratatamana. Gupai namangi fuo gure ayugu gupai nga ko aduadu na wene ndu apai ka kido kuti Abigaira. Abigaira amangipai na wingbaduse nizungodi ri Davide tipa ka ko mangingo gupai ko aaida ka mangaha re ya. (1 Sam. 25:2-35) Ri aima du na gu kido nga Davide nika mangapai amanga ni ruruhe.

12. Waigu Yesu ayugu gupai nga ko aima du na kido kuti gako abawiriki wa i avura du vurũ na aingahe tiyo?

¹² Yesu adu na kido kuti gako abawiriki si ki vura du vurũ nga i adu na kina aingahe ti yo. (Yo. 15:15, 16) Ho Yakoba na Yoane asana Yesu ni tipa kadu rogo kparakpara bangiriba rogo Kindo yo, Yesu aabisiranga pa ndu gupai i airiso Yekova ti ni watadu ka dia yo kusayo ti du ni amokedi te. (Mk. 10:35-40) Kusa, ga Yesu abawiriki dunduko nambu ko rogo gu yuru i aziko. (Mt. 26:56) Ono tie, Yesu aambunga kido kuti yo te. Ko aima rugatiko wenengai na gayo azangarengba; ono tie, ko “anakpi nyemu yo akpi kindi dati yangara rago.” (Yo. 13:1) Tifuo zinga Yesu be kpio, ko afu nyanyakipa sunge fu gu gako amokedi nadu 11 nga i naangbembatayo rogo sunge sa aboro ni abawiriki na kini ngerefuo gako akandoro du na nyanyakipa ra. (Mt. 28:19, 20; Yo. 21:15-17) Ko adu na wene ndu apai ka kido kuti agi akumba nangia airazangarengba re. I dunduko namangisunge ni ruruyo daho i akpi ni. Nirengo, Ana, Davide, ga Nabara moyambu, Abigaira, gbiati Yesu amoi wene kpiapai ni du yo na kido kuti kpakpa aboro.

13. Ginipai rengbe ka saha furani ni kpakarakpakaraha ani du na kido kuti kura aboro?

¹³ Ya mo oni akidongo kuti wirina ki pe gbugbupai fu ni, na kusa oni ki ini gupai nga ni aima gbarasapa gu kido oni adu na ni kutini? Si ima rengba kadu ni kere pa gberãrago. Ti kura regbo, wirina ape gupai du tipa ri fu bakumba, kidu na gu kido nga ko apenga ha fu kura aboro te. Gu uru nangbe fuo gure, dia gu bakumba re kini yambu gu wirina re tipa ka ngarasa ri, si ki ima du ziazia nga ri aima ino gupai nga gupai ri apehe fu bakumba rogo gbuko yo re du. Si nirengo nga, si nika du ni bakpakarakpakaraha fu gu wirina re ka kido kuti gu bakumba re. Ono tie, gu wirina re amangi rurupai na ki sanahe tipa undo tipa ri du na kido berewe kuti gu bakumba. Ri afura na kura bakumba berewe tipa gipai re, na ko aundo ri ri sonosi kadu na kido berewe kuti abaakumba.

14. Ginipai naundo wirina sa ko sonosi kido berewe?

¹⁴ Tipa gbanga regbo, kura wirina adu na gberãrago na abaakumba ue nga aguyo ko abihe nga ka ko kidongo kutiyo berewe te. Ono tie, ko atona ka berã tipa gupai wirina apehe nga guko ko naima du na bakere irisa kuti ko. Gupai ko apehe adu taata na kidu na nyanyakipaha nga: “Satana nga vura rani, angianga awirinarani ya.” Gu wirina re aberẽ wenengai kurii agu afugo re na kurii gupai si aida ko mangihe. Tifuo ko mangi kparakpee fu Yekova tipa undo, na ni yangaraha, ko adu na rengba ka manga zereda na agu abaakumba ue re.

15. Tipagine rengbe pa sonosa kido ti ni berewe ka dia regbo? Oni funga kpiapai.

¹⁵ Ya mo oni azanga nga momu rogo dungurati? Si ima rengba kadu ni kere iigirã pai. Grete na nari angia ruru aDezire Yekova Nazi Germani yo rogo gu garã nangia 1930 ho i arugusi gaani sunge ni. Grete anaagbia ngbarago ti gu momu nangia kaa keka dungu aNgbaõbambu Sinziri fu akurari aidipase. Ono ho awirina aini gupai ni nga ba ri aasoga rengo asoga, i adi gu momu re beri bambiko i aagunde agunde nga ba ri ima rengba ka peka apai nga ga dungurati fu agu aboro nasoga rengo. Anga gure nangia gu yangara kpakarapai si aaida Grete hihe te. Ti regbo  gu Ue Vura Nangia ga Zegino, awirina aafunga amagazini fu Grete gbiati nari te na i aká ka fura na yo ho i anigbia yo ni gene. Gipai re aima imisi Grete ni kerehe si ki sa gupai nga si adi gbanga regbo adia tipa ri mbupai fu agu awirina re na ki tona ka kido kutiyo berewe. Ono tie, fuo bete regbo kusa, ri aye ka bi gupai nga ka Yekova ima mbupai fuyo tigaha, sidu, si naida aida a ri mbupai fuyo. *

16. Tipagine si aida ani mangi bakere ome ti ni gbe ka wirika ka kido kuti awirinarani?

¹⁶ Ka si dunga ngbatunga kerepai wa gure aima manga roni, oni mangi ome tipa ka sonosa kido berewe kuti aboro. Si nika dia roni adia na regbo, ono oni nika gbia undo agbia mbiko manga oni he wo. Tipa ka yugo gipai re na kpiapai, ka si du nga ani ri gu riahe du na [simi] kere ngua rogo ho, ani ima rengba kadu na bakere rubangirise tipa agu ahe ani nikaa rihe. Ono tie, bangisa gbegberẽ riahe sa arengbanga ka rugusa rani ti ri riahe te. Wakina gure a, si aidanga ani mbu gu gbegberẽpai nga ga kura boro sa tipa si rungburasi gu kido du ani na ni kuti awirina dunduko te, ani ima ino gupai nga i avunguyo ni kina kpakpa aboro. Ho ani asonosa kido ni berewe, ani nadu na ngbarago na kidu na rengba ka gbe berãrani gbe kurii gupai rengbe ani ka mangaha ka fubee kuti gu toro nga ga du na kido kuti awirinarani rogo dungurati berewe.

17. Tipagine du kido ti ni na nyanyakipaha, na ginipai ani nika sakapai tipaha rogo gu kekeapai ngbefuo gere?

¹⁷ Gu sino nga ga kido kuti boro si gbe rogo gi ga Satana zegino re te, ono ani ima rengba ka kido kuti awirinarani mbiko ani ima kpinyemuyo na i ima kpinyemu rani. Ngbatunga gu kido re nafubee sa gaani ngbarago na gu kodatise du ani awere na ni na si nika ngia bandahe furani wa ani nikaa gbiatirani awere na kpakarakpakara aregbo kumbatayo. Ginipai si aida oni mangihe ka si dunga kura aboro ima ba gberãrago tironi na oni adunga na kido kuti yo berewe te? Oni asadi ka bi apai wa gu Yekova abihe, oni mangisunge na abangua arengo nga ga Baibiri ka sonosa nyemuse tipa awirinaroni, na ki wirikipai ti agu akpiapai du rogo Baibiri yo. Ani ima rengba ka diabe gu imisiri du ani na ni na ki sonosi kido berewe kuti kura aboro. Ka ani mangihe wo, ani nika gbia gu maku nga kadu na dungu abakure nga aguyo ‘nika ka kuti rani susi wirina.’ (Snz. 18:24) Ono anga pa kido ani kutiyo nga gu yangarapai si aidaha te, si naida aida i ini gupai nga i ima rengba a ka kido kuti rani. Rogo gu kekeapai ngbefuo gere, ani nika sakapai tipa wai rengbe ani ka yugo gupai nga ani ima rẽ tipa awirinarani kido kuti rani.