1. Ginipai du avunguagude na nyemu awiriyo mangihe?

 AVUNGUAGUDE, ani ima ino gupai nga oni naida gupai nzunzu nga ka undo awironi i ye ka ino Yekova na kini kpinyemuko. Ono ka ani bingo Mbori te. Waigu rengbe oni ka undo awironi i naabiko wa ndikidi Boro na i ki mbedi na ko?​—Yak. 4:8.

2. Waigu rengbe avunguagude ka undo awiriyo i wirikipai tipa asino Yekova?

² Gu nyanyakipa gene rengbe avunguagude ka undo awiriyo ngbaha nga ni wirika yo Baibiri na yo. (2 Tim. 3:14-17) Ono Baibiri nayugopa gu kura gene berewe nga gu rengbe rukutu agude ka wirikapai tipa Yekova ngbaha. Rogo gu kitabu nga ga Asanza, si yo ziazia nga, bagude natingida wiriko na gupai nga, ka bangiriko ya gonga ti asino Yekova nga gu ko ayugoho rogo kusikusiahe yo ya. (Snz. 3:19-21) Ani nika sakapai tipa gu kura agene nga gu avunguagude narengbe ka mangasunge ngbaha na kusikusiahe tipa ka undo awiriyo i wirikipai tipa asino Yekova.

3. Ginipai si aida avunguagude undo awiriyo i mangihe?

³ Baibiri naya, gu ga Mbori “apai ka i abi nga ya nga gako nyenye tandu na sino Mbori . . . i nabi he kina rogo agu ahe yo ko amangi.” (Rom. 1:20) Avunguagude, si nawira gupai nga, oni nagbia ngbarago agbia ti dia oni regbo kaa sungo na awironi zagi. Oni mangisunge na gu regbo re ka undo awironi i bi gu ngbanya du dagba “agu ahe” Yekova amangihe gbiati gako bawene asino. Ani bingo gupai rengbe avunguagude ka wirikaha ti gupai Yesu ayuguhe.

4. Waigu Yesu amangisunge na kusikusiahe ka yugopai fu gako abawiriki? (Ruka 12:24, 27-30)

⁴ Oni bingo wai Yesu amangisunge na kusikusiahe tipa ka yugopai. Ti kura regbo sa, Yesu asana gako abawiriki tipa i bi azire  na aranga. (Oni gedi Ruka 12:24, 27-30.) Yesu aima rengba ka pepa ai nya watadu kurukuruhe, ono ko asia ka fura tipa zire na mbumbudo nga agu ahe gako abawiriki aima inopai tipaha wenengai. Si nawiraha wa, gako abawiriki aima bi azire ami ni gu ariyo na ambumbudo kini kusi wene akpe he ati yo. Ya mo oni rengbe ka berãpa wai Yesu aaya beko kuti agi ahe re wa ko aafura? Na ginipai ko amangihe fuo peko pa agi akpiapai re? Ko ayugu nyanyakipa pai fu gako abawiriki tipa gu sino nga gamahe na wenesino nga gu du ti gu Bayo du ngbangbaturũ yo: Yekova nika riga gako ruru amoyambu ariga na ki fu agu ahe fuyo ka i ukadi tiyo na ni kina wai ko amangaha tipa azire na ambumbudo ati yo.

5. Gini akpiapai nga ga kusikusiahe rengbe avunguagude ka mangasunge na ni ka yugopai fu wiriyo tipa Yekova?

⁵ Waigu rengbe avunguagude ka wirika ga Yesu kpiapai wa i ayugopai fu awiriyo? I ima rengba ka pepa gu kusikusiahe ngba tiyo fu wiriyo, wa ngbatunga gu nga, gu nya watadu kurukuruhe ngbatiyo. Ho oni apepa guhe ni fu wironi nga gu ngba tironi, si naida oni sakipai furu tipa agu apai agi ahe re ayugoho furani tipa Yekova. Oni ima rengba ka sana wironi tipa gu nya watadu kurukuruhe ngba tiru. Ka mo fura na wiro tipa guhe ngba ti ni, si nawira gupai nga ni nika degatuni adega foro wenengai wa mo nikaa asada ka yugopai fu ni tipa Yekova.

6. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gu kpiapai na Christopher amoihe?

⁶ Ya mo si naida gupai nga avunguagude di bakere regbo adia tipa ka manga wetekapai tipa kura ngbatunga nya watadu kurukuruhe mbata fu i tona sakapai na awiriyo tipa agu apai agu ahe re ayugoho tipa Yekova? Anga wo si aidaha nzunzu te. Yesu aafunga bakere sakapai tipa wai azire araka watadu tipa wai aranga asona te. Ka si vura du nga wironi ima kpinyemu kaa wirika futufutuapai tipa agu ahe Yekova akusihe, ti kura regbo, taata wiri fugo watadu sanahe ima rengba ka undo wironi u rugu tiru na memepai. Oni bingo gupai gu wirina du rimoko nga Christopher atingidaha tipa ho ko adu ni ni tooni gude: “Nina anigumba wiri taatapai tipa ka undo rani ani bi pa nyakapa gu kusikusiahe du pati rani. Ni kpiapai, ho ani anidu ni pati abaagangara, ri anirengbe ka pe gupai nga: ‘Oni bingo wai agu abaagangara re nakii na kidu ni bawenehe! Ya mo Yekova nga bawene sino Mbori te?’ Watadu ho ani anidu ni pati baime, ri anirengbe ka ya: ‘Oni bingo gu ome du ti agu angiri baime re! Ya mo si ayugongo gupai nga Mbori na bakere ome tiko te?’” Christopher aya: “Gu taata afugo ono naadu na bakere rogo yo ti ni re aima sa rani nzunzu ani berẽ.”

7. Waigu rengbe oni ka raba awironi i berẽkurii kusikusiahe?

⁷ Wa awironi nikaa sona, oni ima rengba ka raba yo tipa i tona berã tipa kusikusiahe na kini wirikipai tipa Yekova. Oni ima rengba ka fura tipa he sa nga gu Yekova akusihe na ki sana awironi nga, “Ginipai gihe re ayugo foro tipa Yekova?” Kina ngbaroni rengbe ka zera na oni kidu na ngbarago ka gia ga awironi berãpai.​—Mt. 21:16.

8. Gini amomu naanidu be agu avunguagude nangia aYisaraere wa i anaandu “ngba gene”?

⁸ I agumba gupai fu agu avunguagude nangia aYisaraere nga, i naayugo agu arugute nga ga Yekova fu awiriyo ho i anaata ni “ngba gene.” (Pa Rug. 11:19) Rogo ringara Yisaraere, agene anaakura nga vuru agbata te. Boro aniima rengba ka bi anya ni bakiakia, azire, na ambumbudo. Ho agu ariikporo nangia ga aYisaraere  yo anaandu ni gene, avunguagude aima du na amomu beyo ka fura fu awiriyo tipa agu ahe Yekova akusihe. Oni avunguagude, oni na kina gu ngbatunga amomu re tipa ka mangasunge na kusikusiahe ka yugopai fu awironi. Oni bingo wai gu kura avunguagude namangi gipai re.

9. Ginipai rengbe mo ka wirikaha be Punitha na Katya?

⁹ Gu nagude du rimori nga Punitha naraka rogo bakiki gbata India yo aya: “Ho ani ninaandu ni kaa bi gu gaani aborokporo nga agu yo arakanga vuru gbata ya, ani ninaabi he ni pa momu ka undo awirani i wirikipai tipa ga Yekova bawene kusikusiahe. Mi nabihe nga awire naruga tiyo gbe na pa kusikusiahe ho adunga yo ni vuru bagbata nga gu du na badungu aboro gbiati atarambiri ya.” Avunguagude, si nawiraha wa, bangiri awironi agonga ti gu regbo i nika diaha na oni kaa bi bawene kusikusiahe te. Katya, nga wirina ni dee rogo gu ringara nga Moldova aya: “Gu weneapai mi atingidaha gbe mbure ni tooni gude nga, agu aregbo ani anaadiaha na avungure rogo agu arogo adunga vuru gbata ya. Mi na bakere tambuahe fuyo tipa yugoyo pai fere mbure kindi tooni tipa mi ru na kini bi agu ahe Yekova akusihe na kini bi ko rogo agu ahe yo ko akusihe.”

10. Ginipai rengbe avunguagude ka mangaha ka si du ni mbumbuhe fuyo ka guari ka ndu kusayo ti gbata? (Oni bi gu sanduki nga, “ Undo fu Avunguagude.”)

¹⁰ Na ka si du nga si taata foro tipa ka guari vuru gbata ka ndu tuturũ kusayo te? Amol, nga gu ko naraka kina India yo ape gupai nga: “Rogo gu ba mi araka rogoho, si naida avunguagude ninaamangasunge tipa dungu asaa, na guari vuru gbata ka ndu ku rogo gu ba du tuturũ ti gbata ima rengba ka dia bakere marã. Ono mo ima rengba ka bi ga Yekova kusikusiahe na ki fura tipa asino ko ho du mo ni rogo gu tooni ba aboro ninaasungo rogoho kaa ongada watadu ho du mo ni rii gamo bambu ariyo.” Ka mo ngere wenengai, si nawiraha wa mo ima rengba ka bi dungu kusikusiahe a pati kpuro nga gu rengbe mo ka yugoho fu awiro. (Tam.  104:24) Si nawiraha wa mo nika bi azire abi, agbiro, kurukuru ahe, gbiati kura dungu ahe. Karina du Germani yo aya: “Nina ima kpinyemu ambumbudo, sidu, ho mi adu ni ni tooni gude, ri anaayugo ambumbudo fere ho ani anaandu ni wa sa bangiri gene.” Avunguagude, oni ima rengba a ka mangasunge na gu dungu avidio gbiati awaraga du tipa kusikusiahe gaani riigbu nakusihe tipa ka yugopai fu awironi. Ka kina ginipai vura du tipa roni vurũ, oni ima rengba ka undo awironi i bi agu ahe Mbori akusihe. Awere, ani wisigingo bete agu asino Yekova nga gu rengbe mo ka yugoho fu awiro.

11. Waigu rengbe avunguagude ka undo awiriyo i inipa ga Yekova nyemuse?

¹¹ Tipa ka undo awironi i ini pa ga Yekova nyemuse, oni ima rengba ka yugo gu gene fuyo nga ga nyemuse nga gu dungu anya angerafuo awira ngbaha. (Mt. 23:37) Oni ima rengba a ka pepa gu badungu kusikusiahe nga gu ani agbia ngbarago ti ni. Karina, i nipe pa ri kusayo aya: “Ho ani anaandu ni na nina bangiri gene, ri anaangarasa re tipa mi ru na ki bi wai du ambumbudo ni bakiakia na wai gaha ngbanya ayugupa ga Yekova nyemuse. Fuo agarã kusa, mi naaru kindi kini bi wai du ambumbudo ni bawenehe na arangi he kidu ni bakiakia na wai i akusihe ni bakiakia. Gipai re ninaandu kindi kumbatayo kaa tingida re na pa bakio wai Yekova nakpinyemu re.”

12. Waigu rengbe avunguagude ka undo awiriyo i ini pa ga Mbori tatamana? (Atambuahe 139:14) (Oni bi sura a.)

¹² Oni undo awironi i inipa ga Mbori tatamana. Ni rengo, Yekova na bakere tatamana kisusi rani. (Rom. 11:33) Ni kpiapai, mo ima rengba ka pepa wai fu wiro ime aguari kuari ki sa tihe rogo nduro yo na fuo gure, gu nduro re kini tu ra ime taata ku rogo gu kura aba. (Eyo. 38:36, 37) Mo ima rengba a ka pepa wai i ambakadi kpoto boro ngba iiriwo gene. (Oni gedi Atambuahe 139:14.) Oni bingo wai gu bagude nga Vladimir amangi gipai re. Ko aya: “Rogo gu kura uru sa, ho wirani aazubo ni na ngbagida, ko ati riru na ko ki mburuku. Fuo bete auru, gu aro re awi. Mi gbiati diare ape gupai fu ko nga, Yekova ambakadi kpotorani ngba gu gene nasaha si naambakada tihe ni saha. Ani ape gupai nga, ani abingo ngbatunga gipai re ti agu ahe aboro ambakadaha te. Ni kpiapai, ka tarambiri mbakadingo tihe tifuo si mangi béno te. Gi kpiapai re aundo wirani ko rugutiko na pa ga Yekova tatamana.”

13. Waigu rengbe avunguagude ka undo awiriyo i inipa ga Mbori ome? (Yesaya 40:26)

 ¹³ Yekova naida gupai nga, ani tumba bangirani kuari yo ku ngbangbaturũ yo na ki bi wai gako bakere ome abanda akerekuru kina rogo ba ra. (Oni gedi Yesaya 40:26.) Oni ima rengba ka ngarasa awironi i ngere kuari yo na ki berẽkurii gupai i abihe. Wirina du rimo ri nga Tingting, du rogo gu ringara nga Taiwan, natingidapa gupai namangi ho ri adu ni ni tooni gude. Ri aya: “Ti kura regbo sa, nina andu na mi ku bataya yo, ani adu na rengba ka ngera kuari yo na ki bi badungu akerekuru mbiko ani aadunga vuru gbata du na gaha dungu awe te. Ti gu regbo re, mi aabaka bangire abaka singia mi anye niruru re mbiko gimi agude riko aˈasada ka saha ni mbumbuhe fere tipa mi nye niruru re fu Yekova. Nina angarasi re tipa mi berẽpa gu ome Yekova amangisunge na ni ka kusa akerekuru dunduko na ki tingidi gupai nga, ko ima rengba ka mangasunge na gu ome re ka undo re ho mi agbia tire ni na ai asada. Fuo mi bi kusikusiahe ti regbo gu nunguro re, si afõngbadureyo mi asadi ka ino Yekova wenengai gbe na mi ki mangi diaberã tipa ka irisoko.”

14. Waigu rengbe avunguagude ka mangasunge na kusikusiahe tipa ka undo awiriyo i bi Yekova nga ko nga Mbori ngbarago?

¹⁴ Agu ahe Yekova akusihe nayugo gupai nga ko na ngbarago na ko naida gupai nga ani du na ngbarago a. Aboro birĩ-inohe ima bi gupai nga badungu anya nangi mbaro, kodihe na azire gbiati atĩo. (Eyo. 40:20) Ya mo awiro amomungo ho i abi anya ni ami ni ngi mbaro? Isoke i aima bi wiri tooni pusu u ni zubo fuo gire watadu wiri tooni aango ami ni takpata. Ti gu regbo berewe awiro nikaa moma ho i nikaa bi anya ni ami ni mangi agi apai re, mo tingidi yo na gupai nga, ani nairiso Mbori ngbarago.​—1 Tim. 1:11.

15. Ginipai rengbe ka undo avunguagude i ini gupai awiriyo aberãha? (Asanza 20:5) (Oni bi sura a.)

¹⁵ Ti kura aregbo, si ima rengba ka kpakara fu avunguagude tipa i sa awiriyo i fura tipa agu akpakarapai i agbiatiyo na ni. Ka si du nga wo du duhe tipa roni, oni asadi ka ino gupai awironi aberãha. (Oni gedi Asanza 20:5.) Kura avunguagude nabihe taata tipa ka manga gipai  re ho i afura ni na awiriyo tipa agu ahe Mbori akusihe. Tipagine? Ndupai sa nga, dungu apai ho nagbe berã agude gbiati avunguyo ti gu regbo re te. Bagude du Taiwan yo du rimoko nga Masahiko ape kura ndupai, ko aya: “Ho mi gbiati diare ninaadia regbo ni na awirani kaa ndu kurii abaagangara yo watadu kaa ta pangba baime​—si naasa gupai nga ka pai du nga ho nga gu nikaa gbe berã awirani gbe kusayo ya. Si naasaha furani taata i peke agu apai furani i aberãha na si ki sa gupai nga ani ini agu apai du berãyo yo.” Katya, i nipe pa ri kusayo aya: “Tifuo sukuru, nina anaandu na mi dedede ku rogo gu bawene ba aboro ninaasungo rogoho kaa ongoda. Rogo gu bawene zezeredi ba re, si anidu fere taata mi pe gupai furi nimangi sukuru yo watadu gupai mi abakabangire tipaha.”

16. Waigu rengbe ariikporo ka ongoda na kini gbia ngbarago ho i abi ga Yekova kusikusiahe ni?

¹⁶ Wa ariikporo nikaa sungo wa sa kini gbia ngbarago ti agu ahe Yekova akusihe, gipai re nika undo yo i kpinyemu tiyo gbe. Baibiri nape gupai nga, “rago mongo” na “rago dogbere” kina ti ni. (Batu. 3:1, 4) Yekova aima mbakada bawene arago auru kpotosende nga gu rengbe ani kaa manga agu apai rogoho ani nakpinyemuhe. Badungu ariikporo ima kpinyemu du wa sa kaa bi agu ahe Mbori akusihe, kaa ndu tuturũ kusayo ti gbata, kini bi abaagangara, watadu kini ndu ku pangba abaime. Gu kura agude ima kpinyemu kaa zubo na kini ngi mbaro rogo gu ba aboro ninaasungo rogoho kaa ongoda, kaa bi anya, watadu kaa guzo rogo adi. Badungu amomu kinaho tipa ka gbia ngbarago ti agu ahe Yekova akusihe!

17. Tipagine si aida avunguagude undo awiriyo ti ni i gbia ngbarago ti ga Mbori kusikusiahe?

¹⁷ Rogo vovo zegino, avunguagude nika gbia ngbarago ti agu ahe Yekova akusihe ni bakerehe gbe susi wai rengbe yo ka gbia ngbarago ti ni awere. Ti gu regbo re, ndupai adunga ho ani gunde be anya watadu ami gunde berani te. (Yes. 11:6-9) Ani nika du na bakere regbo berani nga gu nikaa digongo ya tipa ka gbia ngbarago ti agu ahe Yekova nakusihe. (Tam. 22:26) Ono avunguagude, ka oni sungudingo kina gu regbo re tipa ka undo awironi i tona gbia ngbarago ti kusikusiahe ya. Wa oni nikaa mangasunge na kusikusiahe ka yugopai fu awironi tipa Yekova, si nawira gupai nga, i nika ye aye ka ida kuti gupai Bakindo Davide apehe nga: “Ako Gbia, . . . kura mangaapai ho du wa gamo mangaapai a te.”​—Tam. 86:8.