1. Ginipai Satana amanga ga Mbori aboro na ni ringbisihe kuti gu buku nga Yugoti?

 GU BUKU nga ga Yugoti nayugo gupai nga i aima sigira gu Kindo nga ga Mbori ngbangbaturũ yo, na i aima do Satana kusayo ngbangbaturũ yo. (Yugo. 12:1-9) Pa do yo Satana kusayo ngbangbaturũ yo aye na zereda koyo, ono ki kusi akpakarapai furani. Tipagine? Bambiko Satana na zinga na ko nazubo agu aboro nairiso Yekova ni ruruyo auru kpotosende ane.—Yugo. 12:12, 15, 17.

2. Ginipai nika undo rani ani nye niruru rani fu Yekova?

² Waigu rengbe ani ka nye niruru rani fu Yekova si ki vura du vurũ nga Satana nazubo rani? (Yugo. 13:10) Pai sa nga gu nika undo rani nga ka ino gupai nika manga kumbatayo. Ni kpiapai, rogo Yugoti, gu mokedi nangia Yoane asakipai tipa bete agu amaku ani nika gbia ngbarago ti ni barambeda. Maku sa dagba agu amaku re nga i nika gbarasa avura Mbori kusayo. Ani wisigingo pai awere tipa wai Yugoti asakapai tipa agi avura Mbori re na gupai nika manga tipa yo.

3. Gini bete akpiapai i namangisunge na ni rogo Yugoti?

³ Rogo gu bambata veresi nga ga Yugoti, si pe gupai furani nga gupai ani nika gedaha awere re, i moihe rogo ‘yuguyugu kpiapai,’ naida ka ya, rogo agu afugo narukuba kurapai. (Yugo. 1:1) I fura tipa avura Mbori na agu apai narukuba kurapai. Ani nabi gupai nga i fura tipa dungu anyarinde. Ni kpiapai, ‘nyarinde kinaho nakura baime yo.’ U na ‘agbangaru bawe na ariru saba.’ (Yugo. 13:1) Kura nyarinde kinaho ngbefuo guru re, nga gu ‘nyarinde nakura sende yo.’ Gu nyarinde re nagumbapai wa daragona na kini sa “we si zorõ ngbangbaturũ yo.” (Yugo. 13:11-13) Fuo gure, ani nabi gu kura nyarinde kia, du nga “zamba  nyarinde,” nga guru debari aora riru. Agi anyarinde biata re narukuba avura Yekova Mbori, nga aguyo ninaasovura kuti ko na gako Kindo tipa gbanga regbo. Sidu, si ni nyanyakipa pai ani ini ada nga yo.—Yugo. 17:1, 3.

4-5. Waigu gupai i nagumbapaha rogo Daniere 7:15-17 aundo rani ani rugutirani na rogo agi akpiapai re yo?

⁴ Mbata fu ani wirikipai tipa ada nga agi avura Yekova re, si naida ani rugu tirani na agini apai anyarinde gbiati debari arukubaha. Gu bawene gene kisusi rengbe ani ka rugatirani na ni ngbaha nga ka mbu Ziazia Kekeapai si sakipai furani tipaha. Badungu agu akpiapai du rogo Yugoti i naima sakapai tipaha rogo kura abuku yo nga ga Ziazia Kekeapai. Ni kpiapai, gu nebi nangia Daniere arari musumo nga gu ‘bakindigi anya biama aakura baime yo’ rogoho. (Dan. 7:1-3) Daniere nasakapai furani tipa agu apai agu anyarinde re arukubaha. Gi kikindigi anyarinde re narukuba “abakindo,” watadu azogarago biama. (Oni gedi Daniere 7:15-17.) Gu ziazia sakarogopaiyo re naundo rani ani rugu tirani na gupai nga, agu anyarinde i nafura tipa ra rogo Yugoti naru a kuba azogarago.

⁵ Ani wisigingo pai awere tipa bete agu akpiapai i nafura tipaha rogo Yugoti. Ho ani nika mangaha ni wo, ani nika bi wai Baibiri aundo rani ani rugutirani na rogo agi akpiapai re yo. Ani nika tonaha nifura ani tipa anyarinde. Ni bambataha, ani nika ino agu apai ami aru kubaha. Fuo gure, ani nika bi gupai nika manga agi anyarinde re. Niyangaraha, ani nika wisigopai tipa gupai agi apai re ayugoho furani.

6. Gini nyarinde du du na ariru saba i nasakipai tipa ru rogo Yugoti 13:1-4?

⁶ Gini nyarinde du du na ariru saba? (Oni gedi Yugoti 13:1-4.) Ani nabi gupai nga gi nyarinde re nangera wa mama, ono anduru kidu wa ndu gu nya nga urusi na ngbaru kidu wa ngba bahu, na u na agbangaru bawe. Agu anyarinde biama i nafura tipa ra rogo Daniere kapita 7 na kina ngbatunga agi apai re tipa ra a. Ono tie, ane rogo gu buku nga ga Yugoti, agu apai re dunduko tipa bangisa nyarinde sa, angianga anyarinde biama ni bakiakia ya. Gi nyarinde re arunga kuba bangisa zogarago watadu bariwara ngbii zogarago nga ga zegino te. I fura tipa ru ki ya u nazogarago kurii ‘ngbatunga aboro, na aboro, na ngbatunga afugoyo, na rika aboro.’ Sidu, u ima du ni bakiki ru gbe kisusi bangisa zogarago. (Yugo. 13:7) Sidu tie, gi nyarinde re narukuba agu azogarago dunduko ninaazoga aboro da ku awere. *—Batu. 8:9.

7. Ginihe agu arii nyarinde du saba nibasasa dunduko arukubaha?

⁷ Agu ariru du saba re ni basasa narukuba gine? Yugoti kapita 17, naundo rani ani ini karagapai kuti gi sanahe re, bambiko si nasakapai tipa kpia gu nyarinde i napepa ru rogo Yugoti kapita 13. Rogo Yugoti 17:10, ani nageda gupai nga: “Si ki ngia abakindo saba; bisue yo aima kpi, gu ko du awere, gu kura ko ata da nga te; ho ko ka ye ni ko aima ngbutuko.” Dagba agu azogarago yo dunduko Satana ninaamanga sunge na ni, agu saba i naringbisihe kuti “arii nyarinde,” bambiko si na bakere ome ti ni. Gere nga gu bariwara ngbii nga ga zegino nga gu nazogo rago kurii ga Mbori aboro watadu naadu na bakere maapai kurii yo. Ti gu regbo gu mokedi nangia Yoane adu kindi ni unga ko, agu bisue aima zogarago: Ezipeta, Asura, Babera, Amadio na aParaso, gbiati ringara aGiriki. Roma, nga gu sita ringara naadu na bakere ome kisusi rogo zegino aazogarago kindi ho Yoane abi agu apai ni du rogo Yugoti.  Gini zogarago du si adu nga si nika du ni gu namba saba ha na ni yangara gu ringara du na bakere ome ti ni kisusi rogo zegino watadu rii nyarinde?

8. Gini zogarago saba rii nyarinde arukubaha?

⁸ A wa ani nika bihe, agu asangbanebi du rogo gu buku nga ga Daniere naundo rani ani ini gu namba saba rii nyarinde du nga yangaraha. Gini ringara du na bakere ome ti ni kisusi rogo zegino ninaazogarago ti gi digido regbo nga “rago Gbia” re? (Yugo. 1:10) Si nakoda aringara ue nga gu du na ome ti ni, nga gu namanga apai kina sa. Si nga ringara aNgirisi gbiati Amerika, rogo kura afugoyo, ani rengbe ka ya, gu Zogarago Nga ga Angirisi na Amerika Kurii Zegino. Sidu tie, ani ima rengba kada kuti gu digisopai nga, si nga gu saba rii nyarinde i nafura tipaha rogo Yugoti 13:1-4.

9. Ginihe gu nyarinde du na ‘agbangaru ue wa ga wiri kandoro’ arukubaha?

⁹ Rogo Yugoti kapita 13, ani nawirika gupai nga, gi saba rii nyarinde du nga Gu Zogarago Nga ga Angirisi na Amerika Kurii Zegino re namangapai amanga a wakina gu nyarinde du na ‘agbangaru ue wa ga wiri kandoro, ono nagumba pai wa daragona.’ Gi nyarinde re ‘namanga bakere yuguyugu apai, wa ka u mangi we si zorõ ngbangbaturũ yo ku sende no ku bangiri aboro.’ (Yugo. 13:11-15) Yugoti kapita 16 na 19 nayamba gi nyarinde re nga “zire nebi.” (Yugo. 16:13; 19:20) Daniere nape pai wakina gure a nga, gu Zogarago Nga ga Angirisi na Amerika Kurii Zegino nika ‘manga baiiriwo gbarasahe.’ (Dan. 8:19, 23, 24) Gure nga gupai namangi nzunzu ti regbo gu Ue Vura Nga ga Zegino. Agu aboro birĩ-inohe nangia aboro ringara aNgirisi na Amerika du nambakadi agu abombu ue nga gu naaye ka digiso gu vura re. Ni mbakada gu zogarago nga ga aNgirisi na Amerika agi abombu re, i asa “we si zorõ ngbangbaturũ yo ku sende no.”

10. Ginihe “gu kpiahe nga ga nyarinde,” arukubaha? (Yugoti 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

¹⁰ Fuo gure, ani nabi gu kura nyarinde berewe. U naida ka ngera naaba ru wakina gu nyarinde du na ariru saba, ono gu kparakparapai duho nga u ni zamba ru. I nayamba ru nga “gu kpiahe nga ga nyarinde,” na i fura tipa ru ki ya u nga ‘muambe bakindo.’ * (Oni gedi Yugoti 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Yoane aini gupai nga, gi “bakindo” re akuru ki ingi, na kusa ki kuru berewe. Nairiwo wai gi sakapai re narẽ na gu riigbu nga Yu-eni (United Nations), nga gu nasonosa gu nyemuapai nga ga birĩ-zogarago rogo zegino dunduko! Ti bambataha, i aayambaha nga Kodatise Nga ga Aringara (League of Nations). Fuo gure, si kini ingi kusayo ti regbo Ue Vura Nga ga Zegino. Kusa, si akuru berewe ni Yu-eni.

11. Ginihe anyarinde amangaha, na tipagine si aidanga ani gunde ti ni be ra ya?

¹¹ Anyarinde watadu azogarago namangasunge na gayo takapandepa apai ka ngarasa aboro i sogo Yekova na gako aboro. Ka pepai ni masaku, i nadungura “abakindo zegino dunduko” ku rogo ba sa tipa gu vura nga ga Aramegido, du nga “gu bakere rago nga ga Mbori, nga gu ko du na tandu apai dũ.” (Yugo. 16:13, 14, 16) Ono si aidanga ani gunde kandara tooni te. Gaani bakerepa Mbori nga Yekova nika mangapai niipo tipa ka batasa agu aboro dunduko nasongoda gako zogarago.—Yeze. 38:21-23.

12. Ginipai nika manga tipa anyarinde dunduko?

¹² Ginipai nika manga tipa anyarinde dunduko? Yugoti 19:20 nakaragapai ki ya: “I ki di nyarinde na gu zire nebi namangi agu apai i aina pai ti ni ku bangiru, nga gu pai ko anangi  agu yo du na gu nogodinogodi he ti yo nga ga nyarinde na ni, na agu yo nairisi kpiaru. I ki ba yo ue ni ungayo ku rogo gu ngirimo we nagbi na baruti.” Sidu, ho agi azogarago du nga avura Mbori re nikaa zogarago ni kindi, i nika gbarasa yo yeaye kindi.

13. Gini kpakarapai kura azogarago aye na ni kuti aKristano dunduko?

¹³ Ginipai gipai re ayugoho furani? Wangia ani aKristano, si naida ani du niruru rani fu Mbori na gako Kindo. (Yo. 18:36) Tipa ka manga gipai re, si naida ani zanga rimiso tirani ku rogo gu tagbagaapai yo nga ga gi zegino re, na ki zanga ngbe na riigbu nga ga birĩ-zogarago rogo gi zegino re. Ono si ima rengba kadu ni ba mbumbuhe furani ka ani rimisingo tirani ku rogo agu apai nga ga birĩ-zogarago ya, bambiko airangbii naida gupai nga ani nisongodi yo na gupai ani agumbaha na gu ani amangaha. Agu aboro natona kaa songoda agi airangbii re nagbia gu nogodinogodihe nga ga nyarinde. (Yugo. 13:16, 17) Ono tie, ai gu boro nagbia gu nogodinogodihe re, Yekova aidanga na ni te, na ni agbianga nyenye unga te. (Yugo. 14:9, 10; 20:4) Sidu, si ni nyanyakipa pai gbe ani zanga rimiso tirani kandara tooni ku rogo agu apai yo nga ga birĩ-zogarago, ka airangbii vura kaa sosoda rani wai vurũ nga ani songodi yo.

14. Gini iiriwopai gu mokedi nangia Yoane aye ki bihe, a wa i nasakipai tipaha rogo Yugoti 17:3-5?

¹⁴ Oni gedi Yugoti 17:3-5. Gu mokedi nangia Yoane ape gupai nga, ko abi gu kurapai, nga gu ‘nairiwo tiko ni bakere iiriwo pai.’ Ginipai du nangiaha? Ko abi dee ri nioro rii nyarinde sa dagba gi kere anyarinde re. Ri nangera wa ‘bakere debari’ na i nayamba ri nga “Babera du ni bakere he.” Ri namanga “pa bari” na “abakindo zegino.”—Yugo. 17:1, 2, 6.

15-16. Ginihe nga “Babera du ni bakere he,” na wai du ani aino gipai re?

¹⁵ Ginihe nga “Babera du ni bakere he”? Gi dee re arengbanga ka ru kuba riigbu nga ga birĩ-zogarago te, bambiko i fura tipa ri nga ri namanga pa bari na agu abakindo nga ga zegino yo. (Yugo. 18:9) Na gu rengo nga ri naora rii nyarinde nayugo gupai nga ri naˈasada kadu na maapai kurii agi abazogo re. Kurigure, ri arengbanga ka ru kuba agu ababagiahe nga aboro ngbaduse nga ga gi ga Satana zegino re te. I pepa agi aboro re rogo kura ba kia rogo Yugoti na i nayamba yo nga, ‘ababagiahe nga ga zegino yo.’—Yugo. 18:11, 15, 16.

¹⁶ Rogo Ziazia Kekeapai yo, gu fugo nga “debari” ima rengba ka bipa agu aboro namanga tiyo nga i nairiso Mbori ono kini rimisi tiyo ku rogo gu mangaapai nga ga irisokpiahe watadu kini da ni abakurea zegino rogo gu kura gene yo. (Yeze. 16:2, 35, 36; Yak. 4:4) Ono agu aboro tigayo nairiso Mbori ni ruruyo, i nayamba yo nga “ziazia” aboro watadu “ngasu” aboro. (2 Kor. 11:2; Yugo. 14:4) Gu Babera naadu bakuru kusayo angia ba nga ga ziree irisombori. Sidu, Babera du ni bakere he narukuba angbatunga ziree irisombori dunduko. Si nga bariwara ngbii ziree pambori.—Yugo. 17:5, 18; oni bi gu kekeapai du rogo jw.org nga, “What Is Babylon the Great?”

17. Ginipai nika manga tipa Babera du ni bakere he?

¹⁷ Ginipai nika manga tipa Babera du ni bakere he? Yugoti 17:16, 17 nakaragapai kuti gu sanahe re ki ya: “Gu gbangaru mo nibi he bawe, na nyarinde a, si nikasoga debari, ki gbarasi ri ni kundiriri, ki riti pasiori, ki zokodi ri ni we dunduko. Bambiko Mbori amai sangbako ku kpotoyo yo i mangi he.” Ii, Yekova nika fõngbadu abazogo yo tipa i mangisunge na zamba nyarinde du nga Yu-eni tipa i zubo bariwara ngbii ziree pambori na ki gbarasi he nyeanye kindi.—Yugo. 18:21-24.

18. Waigu rengbe ani ka sa gupai nga ka pai du ngaha ho kandara tooni nakoda rani na Babera du ni bakere he ya?

 ¹⁸ Ginipai gipai re ayugoho furani? Si naida ani banda ‘ngbatunga gu irisombori du ni ziazia ha barangba gaani Mbori, nga gu agberã nga ya.’ (Yak. 1:27) Si aidanga ani mbu ziree ayugopai, agu apumbo nga ga apagano, gu ngbatunga raka du ni gbegberẽhe nga gu aboro abingo ho na pai ti ni ya, gbiati gu mangaapai nga ga sangbaatoro nga ga Babera du ni bakere he si du na maapai kurii rani te! Na si naida ani naandu kindi kumbatayo kaa za aboro tipa i “kúru yo du ri ni,” tipa gupai nga ka Mbori bingo yo nga i wa sa na ri rogo gari ingapai yo ya.—Yugo. 18:4.

19. Da du nga “bakere zamba daragona”?

¹⁹ Gu buku nga ga Yugoti nasakapai a tipa “bakere zamba daragona.” (Yugo. 12:3) Gi daragona re nasovura kuti Yesu gbiati gako amaraika. (Yugo. 12:7-9) U nazubo ga Mbori aboro, na kini fu ome fu anyarinde watadu agu azogarago nga ga wiri aboro. (Yugo. 12:17; 13:4) Da du nga gi daragona re? Daragona nga “bakuru wo, nga Bakitingbanga, nga Satana.” (Yugo. 12:9; 20:2) Ko du du kugii kura avura Yekova dunduko.

20. Ginipai nika manga tipa daragona?

²⁰ Ginipai nika manga tipa daragona? Yugoti 20:1-3 nasaka gupai nga, maraika nika ba Satana ku rogo gu due zanga mburuhe, gure nika du wakina bambukiso fuko. Ho Satana nika du ni rogo gu due zanga mburuhe, ko ‘ananganga arikaaboro berewe te, daho agarã ka nyasa ni 1,000.’ Ni yangaraha, i nika ba Satana na gako adaimona ku rogo gu “ngirimo we nagbi na baruti.” Naida ka ya, i nika gbarasa yo nyeanye kindi. (Yugo. 20:10) Oni berẽnga pa zegino zanga Satana gbiati gako adaimona rogoho. Nairiwo gu bawene regbo nika ngia re!

21. Tipagine rengbe ani kadu ti ni na ngbarago tipa gupai ani nagedihe rogo gu buku nga ga Yugoti?

²¹ Nairiwo wai du he ni pa ngarasaro ka ruga tirani na rogo agu akpiapai yo du ni kekehe rogo gu buku nga ga Yugoti! Ani ima ino ada nga avura Yekova na ani ima bi gupai a nika manga tipa yo. Ii, “boro maku nga gu ni nageda gi [sangbanebi] re na agu yo nagia ha”! (Yugo. 1:3) Ono fuo gbarasa yo avura Mbori kusayo, gini amaku gu ngbatunga aboro du ni ruruyo nika gbia ngbarago ti ni? Ani nika sakapai tipa gupai re rogo gu yangara kekeapai du rogo gi zungudizungudi kekeapai re.