SUNGE nga ga Kindo asonanga kumbatayo niˈipo Brazil yo bara ti tonatona gu garã nangia 1930 te. Ono rogo gu garã nangia 1935, agu abazakigene nangia Nathaniel na Maud Yuille ake waraga fu Joseph F. Rutherford, nga gu boro naangerakurii sunge tungusapai ti gu regbo re. I afutiyo ka mangasunge tungusapai na ki ke waraga fuko nga i adu na “ngbarago ka ndu ku rogo gu ba ka i ke di yo ku rogoho.”

Nathaniel aima mbu sunge, garãko adu nga 62. Ko angia barugupa sunge nga ga aDezire Yekova rogo gu gbata nga San Francisco, California Amerika yo. Rogo gu gbata re, ko aima sigira sunge tungusapai yo na kini mangisunge na aũ tumba worofugo tipa ka gbandaka wene pangbanga. Gu inohe ko adu na ni gbiati gako toro futise angia pa maku fuko rogo gako vovo sunge ko agbiaha nga ka ngerakurii be-basunge rogo gi bakere dagbarago nangia Brazil re!

Nathaniel na Maud ada Brazil yo 1936, kodihe na gu kura wirinayo ni bazakigene nangia Antonio P. Andrade. I aye na wene ahe beyo, guhe i adefugo boro ku rogoho wa 35 (phonographs), gbiati gu tarambiri naafura afura. Brazil nga bisue kikii ringara rogo zegino, na bara ti agu aregbo re, abatungusipa Kindo adu yo gbua nga 60! Ono wa si avura duwo, agi aũsunge re aima undo yo tipa i tungusipai fu amirioni aboro vuru bete agarãyo gbua.

Diwi sa fuo da aYuille, be-basunge amangi mbakadapai tipa bambata bakere dunguratise mangi Brazil yo, i amangihe rogo gu gaha bagbata nga São Paulo. Si nawira wa Maud nangia bakama gi tarambiri re, na i atona takapandepa bakere yugopai nibasa, na agu aboro naye tipaha adu nga 110! Gu mbakadapai naadu tipa gu bakere dunguratise re aima ngarasa agu abatungusipai naadu yo, na i ki mangi ome tipa ka kiiso gayo tungusapai. I awiriki ka tungusapai na awaraga gbiati karte dezirepai kodihe na agu ahe nadefugo boro rogo pa  Ingirisi, pa aboro Germani, pa aboro Poland, pa aboro Spain, pa aboro Hungary, nakusa rogo pa aboro Portugal.

Gi bakere adunguratise i amangihe rogo agu agbata nga São Paulo, Rio de Janeiro, na Curitiba rogo gu garã nangia 1937 re, si asa gupai nga sunge tungusapai sono ni ipo yo. Gi tarambiri naafura afura re, aboro anaandu na ni wa sa ku gene tungusapai nga ga kporo na kporo. Jose Maglovsky naadu ni tooni gude ti gu regbo re aya: “Ani anaaru aru kuari kini kparaka gaani awaraga na tarambiri ki ru kaa fura na dedefugo tungusapai kini nipoi, ani anaafura na agu aboro nanaakura rogo gayo akporo tipa ka ye ka bi gupai namanga.”

I anaabapatizi aboro rogo adi, na abaguzo ime ki sungu kina barambeda kaa ugusa kpotoyo. Nairiwo gu wene momu nangiaha re nga ka tungusa wene pangbanga na gu tarambiri naafura afura re! Gu gumbapai nga ga bapatiza Wiriba Rutherford amangihe amakorofoni adu kinaho tipa ka tumba fugoko kuari, na aboro kini ye kupati tarambiri kaa gia gu gumbapai re wa i asaha ku rogo pa aboro Portugal. Fuani, i ki tona ka bapatizi aboro na abia nga ga Kindo kini poi rogo pa aboro Poland. Awirina ki tona ka bihe rogo afugoyo ni bakiakia. Gu buku nga 1938 Yearbook atingidipai nga, “Gu bia aboro aabihe rogo afugo ni bakiakia re atingida aboro na pa gupai namangi Rago Pendekote nga aboro aagia afugoyo ni basasa.”

Fuo bakere dunguratise, aRago Aposo dunduko, ani anaamaa dedefugo gumbapai nga ga Ziazia Kekeapai si poi rogo gu tarambiri re tipa aboro gihe rogo kikindigi avurukporo, dagba akporo, gbiati rogo kikindigi abasunge São Paulo yo na rogo gu rukutu agbata du barambeda ho. Rogo adiwi dunduko ani anaandu na tungusapai fu aborokungu, akporo adu yo wa 3,000 na baturõho adu wa amairo 60 (97 km) na São Paulo. Fuo bete regbo kusa, dungurati akuru yo na kini sono kina kumbatayo. Wa apai avura kpakara fu agu abatungusipa Kindo re, i asanahe tipa ka ndu ka fu wasa fu gu kura badona nga ga aborokungu na gu pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai.

Dedefugo wene pangbanga nga ga Kindo ada niyangaraha rogo pa aboro Portugal rogo 1938. Rogo agu aˈuru dunduko nangia ga Tingidapa Kpikpi Aboro, gi tarambiri re nandu kuba amurö yo na pangbanga kini poi rogoho tipa “Wari du Kpikpi Aboro ni?,” “Yekova,” gbiati “Kumuko.” Agu aboro naadegatuyo kutini adu nga 40,000.

Agbia pambori anaaidanga na gi pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai i anaatungusaha gbaiga re te na i kini zomia agbia-ngbii tipa i ka na ani ti tungusapai na tarambiri. Dia Wiriba Yuille natingida gupai namangi ti gu kura regbo ho pasita azomia aboro zuu ni i ye kupati tarambiri. Ono gu kumba naangerakurii gu gbata re gbiati aborisi ada ti kina gu bangisa regbo re a na ki degetuyo kuti gu gumbapai re naabaha. Gu kumba naangerakurii gbata adi gaani waraga ki ga na ni. I afudanga rani ni gu uru re te. Wa aboro avura ka soga rani, gu buku nga 1940 Yearbook atingidipai tipa Brazil ki ya, gu garã nangia 1939 “angia gu wene regbo tipa ka mangasunge fu Baira Siokrasia na tungusapa rimoko.”

Pa da gi tarambiri i ayambaha nga “the Watch Tower sound car” re, si aima manga bakere ariapai rogo sunge tungusapai Brazil yo. Si aima mangasunge ni bakerehe tipa amirioni aboro gi gu pangbanga nga ga Kindo. Wa vura duhe nga gi tarambiri aboro ainipai tipaha re i abagihe rogo 1941, badungu aDezire Yekova natungusapai kindi fu agu aboro du na nyemu rengo tiyo rogo gu bakere dagbarago nga ga Brazil re.—Gaani kuru apangbanga Brazil yo.