1. Tipagine rengbe ani kadu na gunde ti ni ti kura aregbo?

 ABORO dunduko nidu adu na gunde ti kura aregbo. Si nirengo nga, gaani wisigo Baibiri ima sa gupai nga ka ani dunga na gunde berewe be kpikpi aboro, adaimona, na gunde be gupai nika manga kumbatayo ya. Ono ani naraka kindi ti kpakarakpakara aregbo, ani ima rengba ka gunde be vura, gbegberẽ mangaapai, gbiati akaza. (Rk. 21:11) Ani ima rengba a ka gunde be aboro, kodihe na airangbii watadu zavura gu gaani aborokporo nasoga ndikidi irisombori. Gu kura aboro nabaka bangiriyo nga, i adunga na rengba ka hi akpakarapai te, singia gu du awere watadu gu nika ye kumbatayo.

2. Oni sakingo pai tipa gupai naadu tipa Davide ho ko adu ni Gata yo.

² Aregbo adu kinaho Davide adu na gunde. Ni kpiapai, ho Bakindo Saura aadofuo Davide ni na kini idi ka imo ko, Davide azubo ku rogo gu ga aFereseto gbata nangia Gata. Gu bakindo nangia ga Gata ko rimoko angia Akisa aye ka ino gupai nga Davide du nangia gu kere basovura i apepa ko rogo bia yo nga ko naimi “akutu bawe” nga ga aFereseto yo. Davide kidu “na bakere gunde.” (1 Sam. 21:10-12) Ko aabakabangiriko tipa gupai Akisa arengbe ka manga ko na ni. Waigu Davide adibe gako agunde?

3. Ringbisihe kuti Atambuahe 56:1-3, 11, waigu Davide adibe gako agunde?

³ Rogo Atambuahe 56, Davide apepa gako bipai ho ko adu ni Gata yo. Rogo agu atambuahe re, Davide asaki ndu gupai ko adu ti ni na gunde, ono ko aima saka ndu gupai a naundo ko ko mbu du na gunde. Ho Davide anidu ni na gunde, ko anaakido kuti Yekova. (Oni gedi Atambuahe 56:1-3, 11.) Davide adu na wene nduapai beko ka kido kuti Yekova. Na ga Yekova undo, Davide adiberã ka manga gupai aboro ninaamanganga ha dedede ya nga: Kamanga tiko nga ko nga irapopo, na gipai re aima du na diabese! Kuba gupai nga Akisa idi ka imo Davide, ko aidi  gupai nga Davide guari kusayo barabangiriko, si nasa gupai nga Davide du na rengba ka zubo.​—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Waigu rengbe ani ka nyakasa gaani kido kuti Yekova? Oni funga kpiapai.

⁴ Ani ima rengba ka diabe gaani gunde a nikido ani kuti Yekova. Ono waigu ani anyakasa gaani kido kuti Yekova, gbe, ho du ani ni na gunde? Oni bingo gi kpiapai re. Ka mo ini gupai nga kaza gu du ho tiro, mo ima rengba kadu na gunde ti tonatonaha. Ono tie, mo ima rengba ka mbu du na gunde ka mo du na kido kuti gamo munganga. Si ima rengba kadu nga ko ima undo dungu aboro nga aguyo naadu na kina ngbatunga gu kaza re. Ko ima rengba ka degatuko wenengai, na ki kido ro na gupai nga ko ima rugatiko na pa wai du mo. Na ko ima rengba ka pepa gu gene husa kaza nga gu niima undo gu kura aboro wenengai. Wakina gure a, ani nanyakasa gaani kido kuti Yekova ni wisigo ani gupai ko naima mangaha, gupai ko amangaha awere, na gupai ko nika mangaha furani kumbatayo. Gure nga gupai Davide amangihe. Wa ani nikaa wisigo bete gu gako afugo ga Mbori toro adu kugiihe du rogo Atambuahe 56, mo berẽnga pa wai rengbe mo a ka nyakasa gamo kido kuti Yekova na ki dibe gamo agunde.

GINIPAI YEKOVA NAIMA MANGAHA?

5. Ho Davide adu ni na gunde, ginipai ko aberẽkuriihe? (Atambuahe 56:12, 13)

⁵ Ho ga Davide raka adu ni kindi ngba kerepai, ko amoiberãko kuti gupai Yekova aima mangaha fuko kusayo. (Oni gedi Atambuahe 56:12, 13.) Gure nga gupai Davide amangihe rogo gako raka yo naabaha. Ni kpiapai, ti kura aregbo, ko anaaberã kuriipa agu ahe Yekova akusihe, nga gu natingidi ko na pa ga Yekova bakere ome na pa wai ko nakpinyemu aboro ni bakerehe gbe. (Tam. 65:6-9) Ko aberẽkurii agu apai a Yekova naima mangaha fu kura aboro. (Tam. 31:19; 37:25, 26) Na gbe, ko aberẽkurii gupai Yekova aima mangaha fuko nitiko. Yekova aima undo Davide na ki banda ko ho ko adu ni ni gude. (Tam. 22:9, 10) Oni berẽnga pa wai ngbatunga gu berãkuriipai re anyakasi ga Davide kido kuti Yekova!

6. Ho du ani ni na gunde, ginipai nika undo rani ani kido kuti Yekova?

⁶ Ho du mo ni na gunde, mo sananga tiro nga, ‘Ginipai Yekova niima mangaha fere?’ Mo  berẽkuriipa agu ahe ko nakusihe. Ni kpiapai, ho ani ‘abi’ wai ni Yekova angerafuo aziree na ambumbudo​—nga agu ahe i aakusanga ha rogo kpiako yo ya na adunga na rengba ka irisoko ya​—si nasa gupai nga ani du na gu kido a nga ko nika ngera angera fuo rani. (Mt. 6:25-32) Ani bingo gupai a Yekova niima mangaha fu airisiko. Mo ima rengba ka wisigopai tipa boro rogo Baibiri yo nga gu ni nayugu bakere idapase, watadu mo ima rengba ka geda kpiapai nga ga gu ga Yekova moyambu du ti gi gaani regbo re. a Kurii gure, mo berẽkuriipa wai Yekova niima ngerafuo ro. Waigu ko aundo ro mo ye ka ino ko? (Yo. 6:44) Waigu ko nakaragapai kuti gamo akparakpee? (1 Yo. 5:14) Waigu mo agbia undo na aˈuru dũ ti gu motumo tumorii nga ga Wiriko ko nakpinyemu ko gbe?​—Ef. 1:7; Eb. 4:14-16.

7. Waigu gu kpiapai nga ga gu nebi nangia Daniere aundo Vanessa ri dibe gari gunde?

⁷ Vanessa, b nga wirina ni dee rogo gu ringara nga Haiti, agbia tiri na gupai nga gu nasa ri ri du na bakere gunde. Kumba rogo gari dagbarago ayambu ri na kini kekeapai furi na aˈuru dunduko, kini sosodi ri tipa ri kodiba na ko. Vanessa ape gupai fuko gbaiga nga ri aidanga ka manga gupai re te. Ono gu kumba re ada ni kere zingizingi boro na zavura ki tona serekpohe tipa ka manga furi gbegberẽ. Ri aya, “Mi aima du na gunde.” Waigu Vanessa adibe gari gunde? Ri amangi gupai ri arengbe ka mangaha tipa ka banda tiri. Bakumba aundo ri tipa ri fura na airangbii. Ono ri amoiberã ri a kuti wai Yekova aundo gako amoyambu mbata kusayo. Vanessa aya, “Gu bambata boro mi aberẽpa ni nga gu nebi nangia Daniere. I aba ko ku sima abahu yo nga agu ra naadu na gomoro si ki vura du vurũ nga ko aamanganga gbegberẽpai te. Wa si avura du wo, Yekova aima ngerafuo ko. Mi asana Yekova ko mangipai kuti gi kpakarapai re. Ti ngbafuo gure, mi aadunga nagunde berewe te.”​—Dan. 6:12-22.

GINIPAI YEKOVA AMANGAHA AWERE?

8. Ginipai Davide adu na kido tipaha? (Atambuahe 56:8)

⁸ Wa vura duhe nga Davide adu rogo kerepai yo ho ko adu ni Gata yo, ko aaidanga ka maaberã ko kina kuti agu apai naasa ko ko du na gunde te. Kuba gure, ko asia ka berãkurii gupai Yekova aamangaha fuko ti gu regbo re. Davide aima ino gupai nga Yekova aangbembatayo fuko na kini banda ko na Ko aima rugatiko na pa wai ko adu. (Oni gedi Atambuahe 56:8.) Davide adu adu a na wene abakure beko, Yonatana na gu Gbiamotumo nangia Erimereke. (1 Sam. 20:41, 42; 21:6, 8, 9) Na wa si avura du vurũ nga Bakindo Saura aaida ka imo Davide, ko aima zubo beko. Ko aima du na gu kido nga Yekova aima ino gupai nzunzu naamanga ko gbiati wai ko adu.

9. Ginipai Yekova abihe tipa rani wa du ani ni basasa?

⁹ Ho mo agbia tiro ni na gu asada nasa ro mo du na gunde, mo tingidi gupai nga, Yekova ima inopai tipa gu asada re na ko ima ino wai gu asada re asa ro mo du. Ni kpiapai, anga kina gupai Yekova abihe sa nga wai i aamanga aYisaraere gbegberẽ te, ono ko aima bi “gayo aima” a. (Gate 3:7) Davide abi bia nga, Yekova aima bi agu akpakarapai ko aasusa rogoho na ko adu ni ‘fudifudi ko’ gbe. (Tam. 31:7) Na zavura ho ga Mbori aboro anaambu ni​—zavura mbiko gayo sangbana mumungo adiaberã​—si ‘anaaimisa’ ko aimisa watadu ko anidu adu na gberãrago. (Yes. 63:9) Ho du mo ni na gunde, Yekova ima rugatiko na pa wai du mo na ko na nyemu ka undo ro mo dibe gamo agunde.

10. Tipagine du mo ti ni na gu kido nga Yekova naberãpa ro aberã na ko nika undo ro aundo mo dibe ai asada?

 ¹⁰ Ono mo ima rengba kadu na bakabangirise, tipa wai Yekova asongoda ro ho mo agbia tiro ni na gu asada nasa ro mo du na gunde. Sidu, mo sanako ko undo ro mo bi wai ko asongoda ro. (2 Aba. 6:15-17) Na mo ki bihe: Ya mo gumbapai ho watadu karagapai ba gu dunguratise yo nga ga dungurati nyakasingo ro? Ya mo waraga ho, vidio, watadu gaani kparakpara bia ngarasinga ro? Ya mo boro penga gupai foro nafu kido watadu ka geda wene veresi foro? Bangirani ima rengba ka go ti bakio wai awirinarani nakpinyemu rani na wai gu wasa ani nagbiaha rogo Fugo Mbori yo naundo rani. Ono tie, agi apai re nga bakere agamahe be Yekova. (Yes. 65:13; Mk. 10:29, 30) Si nayugo gupai nga ko naberãpa ro aberã. (Yes. 49:14-16) Na si nayugo gupai nga, ko ima rẽ mo kido kuti ko.

11. Ginipai naundo Aida ri dibe gari agunde?

¹¹ Aida, nga gu wirina naraka rogo gu ringara nga Senegal abi wai Yekova aundo ri ti regbo asada. Wa duhe nga ri nga bambata gude, avunguri aaida gupai beri nga ri mangi marã tipa kaa ngerafuo tiri na kini ngerefuo yo. Ono tifuo Aida sa gari raka taata tipa ka mangasunge ni nazakigene, kina wiri tooni marã gbua nadu beri. Gari aborokporo aima du na zinga na ri na kini bisirapa ri. Ri aya, “Mi aagunde agunde nga mi adunga na rengba ka undo avungure te, na aboro dunduko nika fura gbegberẽ tipa re. Zavura mi aima bira Yekova tipa mbuko apai si naagberã kina kumbatayo.” Fuo gure, ri agi gumbapai ti regbo dunguratise. Ri aya, “Bagumbapai atingidi rani na gupai nga, Yekova ima inopai tipa gupai nasa rani wa du ani ni basasa dunduko ani du na bakabangirise watadu gunde. Yeeye, mbiko agu arugute mi aagbia ha be abaakumba gbiati kura aboro, si asa re mi du na kido tipa ga Yekova nyemuse. Mi atona manga kparakpee fu Yekova na kidu na bakere kido nga ko nika undo re aundo, na mi agbia bakere zereda wa mi aabi ko ko ni karagapai kuti gimi akparakpee.” Fuo bete regbo kusa, Aida agbia sunge nga gu ri aagbia marã ti ni rengbe arengba, si ki sa gupai nga, ri naandu kindi kumbatayo na gari sunge anazakigene na ri kini undo avunguri. Ri aya, “Mi ima wirika wai kadu na kido dunduko kuti Yekova. Awere, fuo mi mangi kparakpee, dedede, gimi agunde ninaago nibasa kusayo.”

 GINIPAI YEKOVA NIKA MANGAHA KUMBATAYO?

12. Ringbisihe kuti Atambuahe 56:9, ginipai Davide adu na kido tipaha?

¹² Oni gedi Atambuahe 56:9. Gi veresi re nayugopa gu kura gene Davide adibe gako agunde ngbaha nga: Wa si avura du vurũ nga gako raka adu kindi ngba kerepai, ko aberẽkurii pa gupai si adu nga Yekova nika mangaha fuko kumbatayo. Davide aima ino gupai nga Yekova nika batasa ko abatasa ti wene regbo. Gu kurapai berewe nga, Yekova aima pe gupai nga Davide nika ngia bakindo aYisaraere. (1 Sam. 16:1, 13) Fu Davide, ai gupai Yekova akidohe tipaha, ko aima du na kido nga si nika manga amanga.

13. Gini kido rengbe ani kadu na ni kuti Yekova?

¹³ Ginipai Yekova nakidohe ka mangaha foro? Ani aberãnga gupai nga si naida ko banda rani be akpakarapai dunduko te. c Ono wa vura duhe wo, ai agu akpakarapai mo agbia tiro na ni rogo gi sino raka re, Yekova nika diaha adia kusayo rogo gu vovo zegino naye kumbatayo. (Yes. 25:7-9) Ni rengo, Bakusirani na ome tiko ka zingisa kpikpi aboro, ka husa rani be akaza na ki di agu aboro dunduko kusayo nasoga rani.​—1 Yo. 4:4.

14. Ginipai rengbe ani ka berãkurii he?

¹⁴ Ho du mo ni na gunde, mo berẽkurii gupai Yekova nika mangaha kumbatayo. Mo berẽkuriipa wai mo nika du ho Satana nikaa dunga ni berewe ya, ho i nika dia gbegberẽ aboro ni kusayo kina ruru aboro ki nye kubayo, na ho zangarengba nikaa go ni kusayo yeeye na aˈuru dunduko. Gu mangimangi kpiapai naadu rogo gu bakere dunguratise nangia ga 2014 ayugupa wai rengbe ani ka berãkuriipa gaani maabangirise. Bagude asakipai na gako aborokporo tipa wai i nikaa geda 2 Timoteo 3:1-5 rogo Paradizo. Ko aya: “Mo ini gere a, ya rogo vovo zegino, weneapai aye. Bambiko aboro akpi kina nyemu akurayo, ki du ni airakpinyemu agu apai nga ga toro, nibayee yo, ni aboro umbasitise zanga gberãngba yo, agi sangba avunguyo, afu tambuahe, ziazia aboro, azanga sakparakpa, abanda ndika, azanga soapai, arugutise napai, azanga erã, akpinyemu wenepai, aira rengo, agipai, azanga abiatise, akpinyemu Mbori susi sangba borose; kini kakuti ndikidi sinombori. Oni koditironi na agiyo re a.” Ya mo mo naasakapai na gamo aborokporo watadu akuaro aidipase tipa wai raka nika du rogo vovo zegino?

15. Wa vura duhe nga Tanja aima du na gunde, ginipai naundo ri ri dibe gari agunde?

¹⁵ Oni bingo gu kpiapai nga ga gu wirina du rimori nga Tanja, du rogo gu rago nga North Macedonia. Avunguri aima soga ri nikerehe ho ri atona wirika Baibiri ni. Ono tie, pa berã Tanja kurii gupai Yekova nika mangaha kumbatayo aundo ri ri kakuti gari padu ni ruruse ho ri adu ni na gunde. Ri aya: “Bete agu apai mi aagunde nga si nika manga aima manga. Nina anaata re tingbafuo adunguratise dunduko. Avungure aserekpohe nga i nika imo re ka mi da ni Dezire Yekova.” Ni yangaraha, avungu Tanja ado ri kusayo kporo. Waigu ri amangipai? Ri aya: “Mi amoiberã re kuti pa wai mi nika du na ngbarago nyeanye kindi tipa sia mi gupai nga ka kakuti gimi padu ni ruruse. Na mi aberẽkurii pa wai a Yekova nika fu mosoro fere rogo vovo zegino tipa ai guhe mi nazanga ha rogo gi sino raka re na tipa wai bangirise nika go ti gbegberẽ apai dunduko.” Tanja aima kakuti gari padu ni ruruse. Na ga Yekova undo, ri agbia ba ri aaraka rogoho. Areme, Tanja nga rogotise, ri aima manga rogatise na ruru wirina na i namangasunge tungusapai ti aregbo dunduko na ngbarago.

 MO NYAKASI GAMO KIDO KUTI YEKOVA AWERE

16. Ginipai nika undo rani ani du na wingbaduse ho ani nikaa bi agu apai ni i napehe ni sangbanebi rogo Ruka 21:26-28?

¹⁶ Ti regbo bakere gberãngbi, aboro dunduko ome yo nika “ru aru be gunde.” Ono kina ga Mbori aboro sa nika ru nyanyaki na kidu na wingbaduse. (Oni gedi Ruka 21:26-28.) Tipagine ani nikaa gunde nga ti ni ya? Mbiko ti gu regbo re, ani aima wirika wai ka kido kuti Yekova. Tanja, i nipe pa ri kusayo, ape gupai nga, agu akpakarapai namangi ri kusayo naundo ri tipa wai rengbe ri ka mangapai kuti agu akpakarapai du kumbatayo. Ri aya, “Mi ima wirika gupai nga, Yekova ima rengba ka undo rani ani hi ai kpakarapai na ko nafu maku afu furani. Ti kura aregbo, si ima rengba kaa ngera wa kura aboro du du ome beyo kurii apai, ono gu rengo duho nga, Yekova du na bakere ome tiko kisusi yo. Na wa vura duhe nga asada ima rengba kadu ni kpakarakpakaraha, si nika nyasa anyasa.”

17. Waigu gu gaani veresi nga ga gu garã nga 2024 nika undo rani? (Oni bi gu sura duti kpotoho.)

¹⁷ Areme, dungu apai duho nga gu rengbe ka sa gupai nga ani du na gunde. Ono wakina Davide, ani ima rengba ka ká gupai nga gunde du na maapai kurirani. Gu gaani veresi nga ga gu garã nga 2024 nga ga Davide kparakpee fu Yekova: “Ho mi ka gunde ni, mi akída kuti ro.” (Tam. 56:3) Oni bingo gupai kura bawirikipai tipa Baibiri sa apehe tipa gi veresi re, ko aya: “Davide aanyenga kaa berã kina kurii gupai nasako ko du na gunde te watadu kaa berã kina kurii gako akpakarapai te, kuba gure, ko aakido kuti gu Boro nika batasa ko.” Mo naaberãkurii gi gaani veresi nga ga garã re rogo agu adiwi naye kumbatayo, gbe, ho mo nika gbiatiro ni na agu pai nasa ro mo du na gunde. Mo di regbo ka berãkurii wai Yekova amangipai mbata kusayo, gupai ko amangaha awere, na gupai ko nika mangaha kumbatayo. Sidu, wakina Davide, mo ima rengba ka pe gupai nga: “Mi nakida kuti Mbori, zanga gunde.”​—Tam. 56:4.