Asanahe be Agedihe
Ya mo aYisaraere adu na kura riahe beyo ngbakungbo yo i aarihe kupati manu na ambirigbo?
Guhe aYisaraere anaarihe gbe nga manu ti regbo gayo agarã 40 ngbakungbo yo. (Gate 16:35) Aregbo adu kinaho ue Yekova afu ambirigbo fuyo. (Gate 16:12, 13; Geda 11:31) Ono tie, aYisaraere aduadu na bete kura ngbatunga riahe ka ri he.
Ni kpiapai, Yekova anaandu na gako aboro ti kura aregbo ku rogo “baongoda” nga gu ba naanidu na ime tipa i mbirihe na riahe tipa i ri he. (Geda 10:33) Ba sa dagba agu aba re angia Erima, “yo gugaabi adu ni 12 na angua wa mbira 70”—zanga kapa, si nawiraha wa gi he re aima wira angua mbiro. (Gate 15:27) Gu buku nga Plants of the Bible nape gupai tipa gi he nawira kina mbiro re nga, “si nasona rogo badungu aba ni bakiakia, . . . i namangasunge na ni gbe ni riahe rogo ngbi ngume, na si nakusa nzeme na nzereme fu badungu amirioni aboro.”
AYisaraere aima rengba ka ru rogo gu bakere ba nadu na ime rogo gu ngbi ngume nga gu i nainihe areme nga Feirain, du nga papara Wadi Feiran. a Gu buku nga Discovering the World of the Bible nape gupai nga, bakio gi ngbiingume nga Wadi re watadu gu di du rogo gi ngboongbo rago re, “nga amairo 81 watadu [akirometere 130] na si nga di sa dagba agu adi du ni bagbanga ha, ni bawenehe, na dungu aboro ima ino gi ngbiingume nga wadi re Sinai yo.” Gu buku re nandu kumbatayo ka pe gupai a nga: “Ka boro ndu nga amairo 28 watadu [akirometere 45] rogo gu ba adi naakoda tihe rogoho kaa uka ku rogo baime, ni ima rengba ka da ku rogo gu di du rogo gu ngatarĩrago nga Feiran. Bagizo ho kuari nga ametere 610 na bagbanga ha nga amairo 3. Badungu ahe du yo wa mbiro na si ni bawenehe nasa gupai nga ini ringbisihe kuti ati Edene. Tipa badungu agarã, badungu aboro ima ye ku ane bambiko si na kutu agu ahe du wakina mbiro.”
Ho aYisaraere akuru ni Ezipeta yo, i aima kura na angungo, akurungbu i anafio kpokuta rogo ho, na si nawiraha wa zende ahe gbiati nzeme adu kina beyo. Rengo nga ha nga, agi ahe re aarengbanga ka dia gbanga regbo te. Aboro akuru a “na dungu zogozogo anya, na rimbasa akandoro, na rimbasa abagara.” (Gate 12:34-39) Ono tie, mbiko gu gbegberẽ arago i aata rogoho ngbakungba yo, dungu anya aima rengba ka kpiko. AYisaraere aima ri bete agura. Na i aima tumo na kura anya ni motumo, zavura fu ziree ambori. b (Amo. 7:39-43) Wa si avura duwo, anya gbiati abagara aduadu kindi be aYisaraere, a wa rengbe ani ka bi gipai re ti gupai Yekova ape fu gako aboro ho i abasasangba ko ni nga: “Awironi araka wa ababanda anya ngbakungba no tipa garã 40.” (Geda 14:33) Si ima rengba kadu nga, i anaagbia bete momu anya na pasio ti gayo anya na si aarengbanga ka riga agu aboro bange yo adu nga amirioni biata tipa agarã 40 te. c
Wari gu anya anaagbia riahe ni na ime? d Ti gu regbo re, si rengbe kadu nga bakere mai aima du na bakere kurukuru ahe ki du ngbakungba yo. Gu buku nga Insight on the Scriptures, Volume 1, nape gupai nga, agarã wa 3,500, “ime aima du rogo gu ba aYisaraere adu rogoho susi wai duhe areme. Ani naino gipai re mbiko badungu dudunguro angbungumu na ugu arago duho mbiko agu adi naanidu ho.” Wa vura duhe wo, boro ho naaraka ngbakungbo yo te na si adu ni gu ba aboro agunde rogoho ni kerehe. (Pa Rug. 8:14-16) Zanga na gu ime Yekova anaafuhe fu aYisaraere ngba iiriwo gene, i gbiati gayo anya dunduko aima rengba ka kpiko.—Gate 15:22-25; 17:1-6; Geda 20:2, 11.
Moize agumba gupai fu aYisaraere nga Yekova arigi yo na manu “ya [i] ini he ya boro anye nga ni ungani bambiko kina riahe te, ono be agu apai dunduko nakura ngba Yekova yo du boro ni ungani mbiko ho.”—Pa Rug. 8:3.
a Oni bi gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Merekoko 1, 1992, kpewaraga. 24-25.
b Baibiri fura tipa aregbo ue gbua ho i afu anya ni fu Yekova ngbakungbo yo. Bambata regbo adu ho i amaa aboromotumo ni; uehe kidu ho i aamanga Pumbo Susiri ni. Agu apai dunduko ue re amangi rogo 1512 Mbata fu Batikayo Kristo, rogo gu ue garã aYisaraere akuru Ezipeta yo.—Pa Mot. 8:14–9:24; Geda 9:1-5.
c Bara ti digido 40 agarã ku ngbakungbo yo, aYisaraere azi akama akutu anya ti ngba vura. (Geda 31:32-34) Wa si avura du wo, i aandu kindi kumbatayo kaa ri manu daho i arimi ni ku rogo Ringara Mokido.—Yos. 5:10-12.
d Gopai ho nayugo gupai nga anya aari manu te, bambiko i anaafuhe ringbisihe kuti bakio wai aboro ni basasa anaarihe.—Gate 16:15, 16.