1-2. (a) Da nangia Eunike, na gini kpakarapai ri agbia tiri na ni wa ri angia nagude? (b) Oni furanga tipa gu sura duti kpotoho.

 WA VURA duhe nga Baibiri asakanga pai tipa ga Timoteo bapatiza te, si ni mbumbuhe ka berãpa gu ngbarago nako nangia Eunike adu na ni ni gu uru re te. (Snz. 23:25) Oni berẽnga pa wai du ri na ngbarago wa ri angana Timoteo nga guko ru ime yo. Ri namoma wa Roi nga tita Timoteo nazadi ri. Eunike naonga zezeredi kini pidi gupai naye ka manga wa Timoteo narindo kutii ime yo. Ko kuru kurii ime na bakere mongo kpakpuko yo na ri tona kaa kpara bambiko ri na bakere ngbarago. Eunike ayugupai fu wiiri ko kpinyemu Yekova na wiriko nga Yesu Kristo wa si avura du ni kpakarakpakaraha vurũ. Gini akpakarapai ri adibe he tipa ka manga gipai re?

² I asonosi Timoteo rogo gu kporo aboro adu rogoho na gayo apambori ni bakiakia. Bako angia Giriki, na nako gbiati titako angia aYudo. (Amo. 16:1) Si nawira gupai nga, Timoteo angia sosono kumbagude ho aEunike na Roi ada ni ni aKristano. Ono bako aadanga ni Kristano te. Gini ngbatunga pambori ka Timoteo arengbe ka siaha? Si nawira gupai gbe nga ko aima ngarã ki ima du ni gu boro rengbe ka manga gani diaberã nitini. Ya mo ko arengbe ka sia gu pambori nangia ga bako? Ya mo ko arengbe ka pekafuo gu sino atitase nga ga aYudo i ayuguhe fuko mbuko ni tooni gude? Watadu ko ada ni ga Yesu Kristo bawiriki?

3. Ringbisihe kuti Asanza 1:8, 9, waigu Yekova abi gu sunge anaagude amangaha tipa ka undo awiriyo i da ni abakureako?

³ Agu aKristano nga anaagude du areme ima kpinyemu gayo aborokporo a. Susi ai pai, i naida ka undo awiriyo i sonosi mbembedi pabakure na Yekova. Na gaani Mbori nabi gu ome i amangaha na nyanyakipaha. (Oni gedi Asanza 1:8, 9.) Yekova ima  undo dungu anaagude i yugupai fu awiriyo tipa i kpinyemuko na kini mangisunge fuko.

4. Gini akpakarapai anaagude agbiatiyo na ni areme?

⁴ Gupai naima du rogo anaagude yo nga kaa bakabangiriyo ti kura aregbo singia awiriyo nika sia ka iriso Yekova wa gu Timoteo amangihe. Avunguagude ima ino gu bakere sosodahe awiriyo agbiatiyo na ni rogo gi ga Satana zegino re. (1 Pet. 5:8) Kurigure, badungu anaagude du rogo gu kpakarapai nga ga sonosa awiriyo zanga bayo watadu na gu bayo airisongo Yekova ya. Ni kpiapai, wirina du rimori nga Christine * aya: “Kumbami angia wene baagude na ko aima kpinyemu gaani aborokporo, ono ko aima soga gupai ni kerehe nga mi sonosi awirani ni aDezire Yekova. Mi anaakpara ni dunguhe vuru agu agarã yo naasusa, kini bakibangire singia awire aye ki irisi Yekova.”

5. Gini apai ani nika sakapai tipaha rogo gi kekeapai re?

⁵ Ka singia mo nga gu Kristano nga naagude, mo ima rengba ka undo awiro i kpinyemu Yekova na ki irisiko wakina gu Eunike amangihe. Rogo gi kekeapai re, ani nika sakapai tipa wai rengbe mo ka wirika gari kpiapai niyugo mo pai fu awiro rogo gupai mo agumbaha na rogo gu gupai mo amangaha. Ani nika bi wai a Yekova nika undo ro.

6. A wa i nayuguhe rogo 2 Timoteo 3:14, 15, wai du Timoteo ada ni Kristano?

⁶ Ho Timoteo adu ni ni tooni gude, nako amangi ai gupai ri arengbe ka mangaha ka yugo “Ziazia Kekeapai” fuko a wa aYudo agirogoyo. Rengo ngaha nga, gari inohe adu ni toonihe bambiko ri aainongo pai tipa Yesu Kristo te. Ono wa si avura du wo, agu apai Timoteo awirikihe vuru Ziazia Kekeapai yo afu agu apai fuko si aaida ko inihe tipa si undo ko ko da ni Kristano. Ono ya mo ka ko arengbe kada ni Kristano? Wa ko angia paranga boro, ko aima du na rengo beko ka sia singia ko nika raka gako raka ni Kristano. Zanga kapa, gu ome na Timoteo amangihe angia pai sa dagba agu apai yo nasa ko ko ‘ini’ watadu ko idi kuti gu rengo du tipa Yesu. (Oni gedi 2 Timoteo 3:14, 15.) Eunike adu na bakere ngbarago nga ri ayugupai fu wiiri tipa Yekova wa vura duhe nga si adu ni kpakarakpakaraha. Eunike aima raka ni rengo ringbisihe kuti rimori, nga gu nakuru ti gu fugo du rogoyo nga “diabese.”

7. Waigu Eunike arengbe ka undo wiiri tipa ko naamanga sonakumbatayo kindi tingbafuo bapatiza?

⁷ Ho Timoteo azi bapatiza ni, gure angia nyanyakipa diandue rogo gako raka yo, ono ga Eunike abakabangirise aanyasanga kindi te. Waigu wiiri aandu ka mangasunge na yangara gako raka? Ya mo ko arimiso tiko gu rogo gupai yo nga ga gbegberẽ kpamiatise? Ya mo ko andu ku sukuru yo Atenai yo na ki tona ka ida kuti agu ayugopai nga ga agu apagano nangia abawisigipai dudunguro tipa raka naadu yo? Ya mo ko agberesa gako regbo, ome na regbo paranga ko nimanga ko sunge nyanyaki kada ni irakumuko? Eunike aarengbanga ka manga adiaberã fu Timoteo te, ono ri aima rengba ka undo ko ko mangi wene adiaberã. Rogo gini gene? Ri aandu kindi kumbatayo kaa mangasunge nyanyaki ka yugopai fu wiiri ko kpinyemu Yekova ni bakerehe gbe na kidu na tambuahe tipa agu apai dunduko Yekova gbiati Yesu amangihe fuyo wa i angia aborokporo. Anga kina agu aboro naraka rogo agu akporo du aboro rogoho na gayo apambori ni bakiakia nagbiatiyo na akpakarapai te. Zavura ho du avunguagude ni dunduko ue rogo rengo yo, si ima rengba kadu ni mbumbuhe i zi ngbadu awiriyo yo tipa gupai nga i da ni ga Yekova ruru amoyambu. Ginipai rengbe avunguagude ka wirikaha ti ga Eunike kpiapai?

8. Waigu rengbe naagude ka undo kumbari nga guko nga idipase tipa ko ngerefuo agu azingo nga ga toro nga ga awiriyo?

 ⁸ Mo naawisigo Ziazia Kekeapai na awiro. Mo nga gu wirina nga dee, ka si du nga kumbamo kina rogo rengo yo, Yekova naida gupai nga mo undo ko tipa ko ngerefuo agu azingo nga ga toro nga ga awironi. Gene sa rengbe mo ka manga gipai re ngbaha nga nisongoda mo gu mbakadapai nga ga gu Irisombori Nga ga Aborokporo dedede. Mo naape kina wene apai tipa gu mbakadapai re, na mo berẽpa agu apai rengbe mo ka mangaha tipa ka saha si du ni bawenehe na ni gupai aboro nika gbia ngbarago agbia ti ni. Isoke mo rengbe ka undo kumbamo ko so gima kparakpara wisigopai nga ga Ziazia Kekeapai. Kurigure, ka si du nga kura awironi ima nyaka, i nika gbia ngbarago agbia ti wisigo Ziazia Kekeapai nisase rogo gu buku nga Mo Raki Nyeanye Kindi na Ngbarago!, isoke mo rengbe ka mangasunge wa sa na kumbamo tipa ka fu gu undo si aidaha.

9. Wari rengbe gu naagude adunga kumbari ni idipase ya ka gbia undo ni?

⁹ Kura anaagude kinaho si aida i naawirika Ziazia Kekeapai na awiriyo, singia mbiko gupai nga kumbayo ti ni te, watadu kumbayo nga Dezire Yekova te. Ka si du nga wo du du pai rogo gamo ngbadimokporo, ka mo dunga na bakere bakabangirise ya. Yekova nika undo ro aundo. Mo naamangasunge na gu wene aũsunge ko nafuhe vurube gako riigbu tipa ka wisigopai na awiro. Mo ima rengba ka sana gu kura avunguagude du na bakere inohe tipa wai i amangasunge na agi aũsunge re tipa gayo irisombori nga ga aborokporo. * (Snz. 11:14) Yekova ima rengba ka undo ro a rogo gamo fugoyo na awiro. Mo sanako ko undo ro mo ini gupai du berãyo yo na ngbaduyo yo. (Snz. 20:5) Taata sanahe wa gu nga, ‘Gini bakere kpakarapai kisusi mo agbia tiro na ni sukuru yo?’ ima rengba ka kusa gu fugodagbase nika sa ro mo ini badungu apai.

10. Gini kura gene rengbe mo ka undo awiro ngbaha i wirikipai tipa Yekova?

¹⁰ Mo gbata amomu tipa ka yugopai fu awiro tipa Yekova. Mo fura tipa Yekova na gu badungu weneapai ko namangihe furoni. (Pa Rug. 6:6, 7; Yes. 63:7) Gipai re ima du na nyanyakipaha gbe ka si du nga mo arengbanga ka wisigopai na awiro kporo yo dedede te. Christine, i nifura tipa ri kusayo aya: “Amomu adu bere tooni tipa ka fura tipa Yekova, sidu, mi anaamangasunge na ai gu regbo mi anaagbiaha. Ani anaamerã kaa ta watadu kaa bita ku rogo kurungba kini ndu ku pangba ime yo kaa fura tipa ga Yekova wene kusikusiahe na tipa dungu apai nga ga toro. Ho awire angarã ni, mi angarasi yo i naawisigo Ziazia Kekeapai nitiyo.” Kurigure, mo naapeka weneapai tipa ga Yekova riigbu na tipa awirinamo. Ka mo naabisiranga pa abaakumba ya. Agu apai mo apehe tipa abaakumba ima rengba ka undo awiro i fura fuyo ho i aida undo ni.

11. Ringbisihe kuti Yakoba 3:18, tipagine duhe ti ni ni nyanyakipa pai ka sonosa zereda kporo?

¹¹ Mo sonosi zereda kporo yo. Mo naayugo gupai dedede fu kumbamo na awiro nga mo ima kpinyemu yo. Mo naafura tipa kumbamo ngba wene gene na rogo irisa yo, na mo raba awiro tipa i naamanga kina gu bangisapai re. Ho mo amanga gipai re ni, si rengbe kadu taata gbe fu awiro i wirikipai tipa Yekova. (Oni gedi Yakoba 3:18.) Oni bingo gu kpiapai nga ga Jozsef, nga guko namangasunge ni kparakpara bazakigene Romania yo. Ho ko aasona ni, bako asaha ni ba mbumbuhe fuko, fu nako, na fu dawiriko gbiati atameko i irisi Yekova. Jozsef aya: “Nina amangi bakere asadatise ka  sa kpurani si du ni kporo zereda furani. Kina wai buba aada ni kere boro gbe, kinawo a nina aada ni wenesino boro gbe. Ho ri anaabihe ni nga si ni mbumbuhe furani ani irisi barani na kini gi sangbako, ri anisaki AEfeso 6:1-3 na ani. Fuo gure, ri anaafura furani tipa gu wene asino duti Barani na ki undo rani ani rugu tirani na ndu gupai si aida ani naabiko ti ni na nyanyaki pako. Gupai re aima undo gaani riikporo zereda du rogoho.”

12. Ringbisihe kuti 2 Timoteo 1:5, gini sangbanapai ga Eunike kpiapai adu na ni kurii Timoteo?

¹² Oni gedi 2 Timoteo 1:5. Eunike aima maa wene kpiapai fu Timoteo. Si nawira gupai nirengo nga, ri aima yugo gupai fuko nga ndikidi idapase nakoda mangapai. (Yak. 2:26) Zanga kapa, Timoteo aima bi gupai nga ga nako nyanyaki nyemuse tipa Yekova du nasa ri ri naamangapai. Nirengo, Timoteo aima bi gupai nga iriso Yekova asa nako ri du na ngbarago. Gini sangbanapai ga Eunike kpiapai adu na ni kurii Timoteo? Gu mokedi nangia Pauro ape gupai nga, Timoteo adu na nyanyaki idapase wakina nako. Ga Timoteo nyanyaki idapase aadunga ni gupai naye gbua te. Timoteo aima bi gari kpiapai na ko kini diberã ka wirikaha. Wakina gure areme a, badungu anaagude ima zio ngbadu gayo aborokporo yo zanga “gumba fugo.” (1 Pet. 3:1, 2) Mo ima rengba ka manga kina gu bangisapai re. Ngba gini gene?

13. Tipagine si aida ti ni nagude peresipa gari pagume na Yekova mbatayo?

¹³ Mo peresipa gamo pagume na Yekova mbatayo. (Pa Rug. 6:5, 6) Wakina kura dungu anaagude, mo nambupa kura dungu gamo apai. Mo nambupa gamo regbo, marã, rame, gbiati kura apai tipa ka ngerafuo agu azingo nga ga borose nga ga awiro. Ono si aidanga mo di bakere regbo tipa kaa ngerafuo agu azingo re si ki da nga regbo bero tipa ka nyakasa gamo pagume na Yekova te te. Dedede, mo naadia regbo tipa gamo kparakpee nisase, wisigo Ziazia Kekeapai nisase, gbiati agu adunguratise nga ga dungurati. Ka mo mangihe wo, mo nika nyakasa gamo pabakure na Yekova, na ki moi wene kpiapai fu gamo aborokporo na fu kura aboro a.

14-15. Ginipai mo awirikaha ti agu akpiapai nga ga Leanne, Maria, gbiati João?

¹⁴ Oni bingo bete akpiapai nga ga paranga aboro nga aguyo nawiriki ka kpinyemu Yekova na kini kido kutiko nibi yo anayo. Wiri Christine ni degude nga Leanne aya: “Ani anaadunga na rengba ka wisigo Ziazia Kekeapai ho barani anidu ni kporo te. Ono narani anaadu pati adunguratise ti aregbo dunduko. Wa si avura du nga ani aainongo badungu apai tipa Baibiri te, gari mangaapai aundo rani ani du na nyanyaki idapase. Ani aima ino gupai nga, rengo du naadu re mbata fu ani tona nduge tipa adunguratise.”

¹⁵ Maria, nga guri bari anaafu mbusa fu gari aborokporo ti kura aregbo mbiko nduge tipa adunguratise aya: “Dagba agu awirina yo nga adee mi naini yo du na bakere wingbaduse kisusi, nina nga boro sa dagbayo yo. Ho mi adu ni ni gude, ti kura aregbo mi anaaká ka manga apai bambiko mi aagunde agunde tipa gupai kura aboro nika pehe. Ono pa bi wai ri adu na wingbaduse na wai ri anaamaa Yekova ti aregbo dunduko mbatayo rogo gari raka yo aundo re mi dibe gupai nga ga gunde be aboro.” João, nga guko bako aaidanga gupai nga gayo aborokporo naamanga gu sakapai nga ga toro kporo ya aya: “Isoke gupai naazi ngbadureyo ni bakerehe kisusi angia narani adu na nyemu ka mbupa apai dunduko tipa ka fu ngbarago fu buba, kpara kusayo ti gari nyemuse tipa Yekova.”

16. Gini sangbanapai rengbe ga nagude kpiapai kadu na ni kurii kura aboro?

 ¹⁶ Anaagude, oni tingidi gupai nga gaoni kpiapai gu duadu na maapai kurii kura aboro. Wai du duhe wo? Oni bingo gu maapai kurii ga Eunike kpiapai adu na ni kurii gu mokedi nangia Pauro. Ko ake gupai nga ga Timoteo idapase nga gu naadunga na gbangbati ti ni ya ‘adu mbata rogo Eunike’ yo. (2 Tim. 1:5) Ti gini regbo Pauro abi ga Eunike idapase ni bambataha? Si nawira gupai nga ko agbia aRoi na Eunike Rusetura yo ti regbo gako bambata nunguro nga ga tua ni mokedi, na si rengbe kadu nga ko naundo yo i da ni aKristano. (Amo. 14:4-18) Ho Pauro akepai ni fu Timoteo agarã 15 kusa, ko aatingida gari mangaapai kindi nga ga idapase na ko amangisunge na ri ni kpiapai nga gu naima rẽ tipa i wirikihe! Si tie ziazia nga, gari kpiapai aima ngarasa gu mokedi nangia Pauro ni bakerehe gbe na isoke gu kura dungu aKristano naaraka ti gu regbo re a. Ka mo aasonosa awiro zanga gamo badiarogatise watadu rogo gu ngbadimokporo du aboro rogoho na gayo apambori ni bakiakia, mo du na gu kido nga gamo wene kpiapai nanyakasa agu aboro du patiro na kini fõngbaduyo yo a.

17. Ginipai si aida mo mangihe ka si aangera wa wiro amanganga pai kuti gamo rabahe te?

¹⁷ Na ka si aangera wa wiro amanganga pai kuti gu ome mo amangaha te? Mo tingidi gupai nga raba gude nadia regbo adia. A wa i nayuguhe rogo sura, ho mo arũ tunga ni, ti kura aregbo, mo ima rengba kaa bakabangiro singia si nika sona ku rogo gu ngbatunga ngua nga gu nazu. Wa vura duhe nga mo arengbanga kadu na maapai kurii gu sangbanapai nika kura te,  mo naandu kindi kumbatayo kaa tudaha tipa ka fu bakere momu fuhe si sono. (Mk. 4:26-29) Wakina gure a, wa du mo ni nagude, kura aregbo kinaho mo naabaka bangiro singia mo naazio ngbadu awiro yo. Mo arengbanga kadu na maapai kurii gu sangbanapai nika kura te. Ono ka mo aandu kindi kumbatayo kaa manga ai gupai rengbe mo ka mangaha ka raba yo, gure nga mo nafu bawene momu fuyo kisusi tipa i sono rogo toro yo.​—Snz. 22:6.

18. Waigu rengbe Yekova ka undo awiro i sono rogo toro yo?

¹⁸ Naatona ti agu aregbo i ake Ziazia Kekeapai ti ni, Yekova ima undo badungu agude ka i agedanga yo ya i da ni abakureako. (Tam. 22:9, 10) Ko ima rengba a ka undo awiro i sono rogo toro yo, ka si du nga gure nga gayo nyemupai. (1 Kor. 3:6, 7) Ka si vura du nga awiro airisongo Yekova na ngbaduyo yo dũ te, ko nikaa ndu kindi kumbatayo kaa kpinyemu yo. (Tam. 11:4) Ho ka i yugu ai gupai ni nga i naida ka kpinyemu Yekova, ko nika du regerege ka undo yo. (Amo. 13:48; 2 Peka 16:9) Ko ima rengba ka undo ro mo pe gupai du ni ruruhe ti gu regbo rẽarẽ​—ho awiro aida ka giaha ni gbe. (Snz. 15:23) Watadu ko ima rengba ka fõngbadu wirina yo rogo dungurati ni du na nyemu yo tini. Zavura tingbafuo awiro da ni ngangarã yo, Yekova ima rengba ka ye na pai ku berãyo yo nga gu mo ayuguhe fuyo bakuru kusayo. (Yo. 14:26) Ho mo andu ni kindi kumbatayo kaa raba awiro rogo fugo na rogo kpiapai, Yekova nika fu mosoro afu foro.

19. Tipagine rengbe mo kadu ti ni na gu kido nga Yekova ima ida na mo?

¹⁹ Ga Yekova nyemuse tipa ro arunga riipa agu asiapai awiro amangaha te. Ko ima kpinyemu ro bambiko mo ima kpinyemu ko. Ka si du nga mo ni gu vungugude adunga gamo badiarogatise ti ni ya, Yekova kidohe nga ko nika du ni Ba fu awiro na ni Babanda yo. (Tam. 68:5) Mo arengbanga kadu na maapai kurii gupai nga awiro nika manga siapai ka iriso Yekova watadu i amanganga ha te te. Ono ka mo aandu kindi kumbatayo kaa kido kuti gu undo naye be Yekova na ka manga ai gupai rengbe mo ka mangaha, ko nika ida aida na mo.