1. Ginipai du ani na kido tipaha?

 WANGIA ani ga Yekova aboro, ani ima ino gupai nga ko ima kpinyemu rani na ko naida ani gbia ngbarago rogo raka yo a wa rengbehe. (Rom. 8:35-39) Ani ima ida kuti gupai nga agu abangua arengo nga ga Baibiri ti aregbo dunduko naundo rani ho ani amangapai ni kuti ni. (Yes. 48:17, 18) Ono waigu si aida ani mangipai ka si dunga ani gbiatirani na agu akpakarapai ani aaberãnga ha nga ani nika gbiatirani na ni ya?

2. Gini akpakarapai rengbe ani ka gbiatirani na ni, na ginipai rengbe agu akpakarapai re ka sa rani ani bakibangirani tipaha?

² Ga Yekova amoyambu dunduko nagbiatiyo na akpakarapai. Ni kpiapai, boro sa dagba gaani aborokporo yo ima rengba ka ba gberãrago tirani ngba kura gene. Ani ima rengba kadu na kere akpakarapai nga ga kaza nga gu rengbe ka sa gupai nga ka ani mangingo bakere apai ti ngba ga Yekova sunge ya. Ani ima rengba kambu be sangbana gu gberãngo naye be ome zegino. Watadu i ima rengba ka rungosi rani tipa gaani aida. Ho ani agbiatirani ni na ngbatunga aˈasada wa gure, ani ima rengba kaa bakabangirani nga: ‘Tipagine gipai re amanga re ti ni? Ya mo mi mangi gbegberẽpai amanga? Ya mo gipai re nayugo gupai nga Yekova afunga amaku fere te?’ Ya mo mo abingo tiro wa gure? Ka singia wo duhe, ka rago gberẽnga tiro ya. Badungu ga Yekova ruru amoyambu aima gbiatiyo na kina ngbatunga apai wa gure.—Tam. 22:1, 2; Eb. 1:2, 3.

3. Ginipai rengbe ani ka wirikaha rogo Atambuahe 34:19?

³ Oni gedi Atambuahe 34:19. Oni bingo nyanyakipa apai ane ue rogo gi Atambuahe re: (1) Ruru aboro nagbiatiyo na akpakarapai. (2) Yekova nabatasa rani be gaani aˈasada. Waigu Yekova abatasa rani? Gene sa ko aundo rani ngbaha nga, ani  du na ruru bipai tipa raka rogo gi zegino re. Wa vura duhe nga Yekova ima kido he nga ani nika du na ngbarago ti ngba irisoko, ko ayanga ani adunga zanga akpakarapai awere rogo gaani raka yo te te. (Yes. 66:14) Ko nangarasa rani tipa ani moiberãrani tipa gaani raka kumbatayo—nga gu regbo ani nikaa raka gu raka ko aaida ani gbia ngbarago ti ni nyeanye kindi. (2 Kor. 4:16-18) Wa du rago re, ko naundo rani ani naandu kindi kumbatayo kaa irisoko na aˈuru dũ.—Kpe 3:22-24.

4. Gini apai ani nika sakapai tipaha rogo gi kekeapai re?

⁴ Ani sakingo pai tipa gupai rengbe ani ka wirika ha ti agu akpiapai nga ga ruru airisi Yekova, aguyo naadu ti agu aregbo i aake Ziazia Kekeapai ti ni na aguyo du ti gi gaani regbo re. A wa ani nika bihe, ani ima rengba ka gbiatirani na akpakarapai ni tunguotunguoho. Ono ho ani akido ni kuti Yekova, ko naundo rani ti aregbo dũ. (Tam. 55:22) Wa ani nikaa sakapai tipa agi akpiapai re, mo sananga tiro nga: ‘Waigu ka mi arengbe ka mangapai rogo ngbatungapai wa gure? Waigu agi akpiapai re anyakasa gimi kido kuti Yekova? Gini apai mi nawirikihe mi narengbe ka mangapai kuti ni rogo gimi raka yo?’

5. Gini akpakarapai Yakobo agbiatiko na ni be Rabana? (Oni bi gu sura duti kpotoho.)

⁵ Gu ga Yekova amoyambu nadu ti agu aregbo i aake Ziazia Kekeapai ti ni agbiatiyo na akpakarapai ni tunguotunguoho. Ani wisigingo pai tipa Yakobo. Bako afu zinahe fuko nga ko didee dagba awiri Rabana, nga gu gumeyo naairiso Mbori, na bako akido ko nga Yekova nika fu maku fuko ni bakerehe. (Bam. P. 28:1-4) Sidu, Yakobo amangi gupai nadu ni ruruhe. Ko aguari ringara Kanana yo ka ndu kua Rabana yo, nga guko nadu na awiriko ue nga adegude nangia—Rea na Raere. Yakobo akpinyemu gu wiri Rabana nangia tame nangia Raere, na ko aidi ka mangasunge tipa agarã saba fu bari mbata fu ko di ri. (Bam. P. 29:18) Ono apai aamanganga wa gu Yakobo aaberãha te. Rabana abiriki ko tipa ko di gu wiriko nangia unvuru nangia Rea. Tifuo poso sa kusa, Rabana aidihe fu Yakobo ko di Raere, ono kina gu ka ko amangisunge fuko tipa agarã saba berewe. (Bam. P. 29:25-27) Rabana aadunga ni ruruko rogo agu apai yo i aamangaha na Yakobo te. Rabana amangi Yakobo gbegberẽ tipa agarã 20!—Bam. P. 31:41, 42.

6. Gini kura akpakarapai Yakobo agbiatiko na ni?

⁶ Yakobo aima hi kura akpakarapai. Ko aima du na bakere aborokporo beko, ono awiriko anaarakanga kina sa ti aregbo dunduko na zereda te. Zavura i abagi wiri bayo nangia Yosefa ni kanga. Awiri Yakobo ue nangia Simona na Revi, aye na pazee kurii gayo aborokporo na ki ye na gbarasarimo kurii Yekova. Kurigure, gu dia Yakobo nangia Raere ko akpinyemuri gbe, akpi ho ri aavunga ue wiiri ni. Na mbiko gu kere ngbongi nati, si asa gupai nga Yakobo ga na gako aborokporo ku Ezipeta yo ngba gbinzako.—Bam. P. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Waigu Yekova ayugu gupai fu Yakobo nga Ko aima ida na ko?

⁷ Wa agi akpakarapai re avura du, Yakobo aambunga du na idapase kuti Yekova na Gako akidohe te. Na Yekova aima yugo gupai fu Yakobo nga Ko ima ida na ko. Ni kpiapai, wa Rabana avura kaa biriko Yakobo, Yekova aima fu maku fuko na dungu aũborose. Na ni rengo, Yakobo aima du na bakere tambuahe fu Yekova ho ko abi wiriko ni nangia Yosefa berewe, nga guko ko aberẽ gupai nga ko aima kpi bakuru yo! Ga Yakobo mbembedi pabakure na Yekova aundo ko ko hi gako akpakarapai. (Bam. P. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Ho ani  abanda gaani mbembedi pabakure ni na Yekova, ani ima rengba a kadu na diabese ka hi agu aˈasada du ni tunguotunguoho.

8. Ginipai Bakindo Davide aaida ka mangaha?

⁸ Bakindo Davide aadunga na rengba ka manga agu apai dunduko ko aaida ka mangaha tingba ga Yekova sunge te. Ni kpiapai, Davide aaida aida nzunzu ka dua yekaru fu gako Mbori. Ko ape gupai fu gu nebi nangia Natana nga, ko aaida aida ka mangaha wo. Natana akaragapai ki ya: “Mo mangi agu apai du kpotoro yo dunduko, bambiko Mbori du na mo.” (1 Peka 17:1, 2) Ani ima rengba ka berãpa wai agu afugo re angarasi Davide tigaha. Isoke nibasa, ko aima tona ka manga mbakadapai tipa gi bakere sunge re.

9. Waigu Davide amangipai kuti gbegberẽ pangbanga?

⁹ Ono tie, ga Yekova nebi aye niipo ka bi Davide berewe na gbegberẽ pangbanga. “Ono ni kina gu yuru re,” Yekova aya fu Natana anga Davide du nika dua yekaru te; kuba gure, gude sa dagba awiriko du nika duaha. (1 Peka 17:3, 4, 11, 12) Waigu Davide amangipai ho ko agi gi pangbanga re ni? Ko amangi ariapai ti gako sasa. Ko amoiberãko tipa ka dungura marã na ahe nga gu wiriko nangia Soromo arengbe ka idaha tipa gu sunge re.—1 Peka 29:1-5.

10. Waigu Yekova afu maku fu Davide?

¹⁰ Nibasa tingbafuo i tingidi Davide na gupai nga anga ko nika me yekaru te, Yekova amangi mokido na ko. Yekova akido Davide nga, gude sa dagba angbatunga ko yo nika zogarago nyeanye kindi. (2 Sam. 7:16) Rogo vovo zegino yo, ti regbo Zogarago Tipa Agarã Kutu, Davide nika du na bakere ngbarago ho ko nika ino gupai ni nga, gu Bakindo nga Yesu, nga boro sa dagba angbatunga ko yo! Gi pangbanga re naundo rani ani bi gupai nga, ka si vura du nga ani na rengba ka manga agu apai dunduko ani amaabangirani tipa ka mangaha fu Yekova te, gaani Mbori ima rengba ka fu gu kura wene ahe furani nga gu ani aaberãnga paha ya.

11. Waigu agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã agbia amaku wa si avura du nga ga Mbori Kindo aayengo ti gu regbo i aaberãpaha ti ni te? (Amokedi 6:7)

¹¹ Agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã aima gbiatiyo na bete tunguotunguo akpakarapai. Ni kpiapai, i aima du na kakaka nyemu gupai nga ga Mbori Kindo ye, ono i aainongo gu regbo si nika ye ti ni te. (Amo. 1:6, 7) Sidu, ginipai i amangihe? I aatungusapai kakaka. Wa i aatungusapai rogo dungu arago, i aima abi wai Yekova aaundo yo.—Oni gedi Amokedi 6:7.

12. Gini apai agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã amangihe ho ngbongi ati ni?

¹² Ti kura regbo sa, bakere ngbongi amangi “rogo ngbi dũ.” (Amo. 11:28) Gu ngbongi re aima manga agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã a. Oni berẽnga pa wai i arungo be gu bakere ngbongi re. Zanga kapa, abariikporo aima bakabangiriyo tipa wai i arengbe ka gbia riahe fu gayo aborokporo. Na ginipai tigaha du tipa gu paranga aboro naambakada tiyo tipa ka kiiso gayo sunge tungusapai? Ya mo i arengbe ka bihe nga si naida i gbisigi pa manga agu asunge re agbisigo? Ka si vura du nga kina gini apai nadu tipa agu aKristano re, i aima manga aˈariapai. I aandu kindi kumbatayo kaa tungusapai ngba ai gu gene i arengbe ka mangaha ngbaha, na i adu na ngbarago ka fu agu aũborose nadu beyo fu agu akurayo aidipase nadu Yuda yo.—Amo. 11:29, 30.

13. Gini amaku aKristano agbiaha ti regbo ngbongi?

¹³ Gini amaku aKristano agbiaha ti regbo ngbongi? Agu aboro nagbia undo nga ga borose, aima bi wai Yekova aundo yo. (Mt. 6:31-33) I aima bi tiyo tigaha mbembedi na akurayo aidipase nga aguyo naundo yo. Agu  aboro nafuku agamahe watadu namangisunge fu undo, agbia gu ngbarago du ti fuhe. (Amo. 20:35) Yekova aima fu maku fuyo dunduko bambiko i ainidi tiyo na agu aˈariapai i adu rogoyo.

14. Ginipai namangi Barunaba gbiati gu mokedi nangia Pauro, na sangbanaha angia gine? (Amokedi 14:21, 22)

¹⁴ I anaarungosi agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã dedede, ti kura aregbo, ho i anaaberãnga ha ni nga i nika rungosi yo ya. Oni wisigingo gupai namangi aBarunaba na gu mokedi nangia Pauro ho i aatungusapai ni rogo gu dagbarago nadu Rusetura yo. Ti bambataha, aboro aima dia yo kugume na ki degetuyo fuyo. Ono kusa, asogoyo “asosodi rimbasa,” na bete agu aboro re ki sopo Pauro na mbia ki mbuko ko ni mbedi ka kpi. (Amo. 14:19) Ono aBarunaba na Pauro aandu kindi kumbatayo kaa tungusapai rogo kura aba. Sangbanaha angia gine? I asa “dungu yo ni abawiriki,” na gayo afugo gbiati gayo mangapai angarasi akurayo aidipase. (Oni gedi Amokedi 14:21, 22.) Dungu aboro agbia undo bambiko Pauro gbiati Barunaba aambunga tungusapai te zavura wa i avura ka gbiatiyo na arungosiro vurũ. Ka ani aandu kindi kumbatayo kaa manga gu sunge Yekova nafuhe furani ani mangihe, ko nika fu maku afu furani.

15. Ginipai oni awirikaha ti gu kpiapai nga ga Wiriba A. H. Macmillan?

¹⁵ Mbata fu gu garã nangia 1914, ga Yekova aboro aamaabangiriyo tipa kura apai si mangi. Oni bingo gu kpiapai nga ga Wiriba A. H. Macmillan. Wakina gu badungu aboro nadu ti gu regbo re, Wiriba Macmillan aberẽ gupai nga ko nika gbia gako mosoro nga ga ngbangbaturũ barambeda. Rogo gu gumbapai ko afuhe rogo Mbirinvuo 1914, ko aya: “Si nawiraha wa gi gumbapai re nga gu yangara gumbapai mi amangaha.” Ni rengo, anga gure nangia gako yangada gumbapai te. Wiriba Macmillan akepai kusa nga: “Isoke, agu akura rani aberẽ gupai niipo nga ani nika ga ku ngbangbaturũ yo ni basa.” Ko agbia kurapai kuti ni nga: “Gupai si aaida ani naamangaha nga kaa manga ga Gbia sunge kakaka.” Wiriba Macmillan aima fu tiko ka mangasunge. Ko aima du zaaza ti ngba sunge tungusapai. Ko aima du na gu momu nga ga ngarasa badungu awirinako nga aguyo nadu bambukiso yo bambiko i aká ka mangasunge abanzengere. Na ko anaandu tipa adunguratise niruru ko zavura ho ko agbinza ni vurũ. Waigu Wiriba Macmillan agbia undo ti manga ko sunge na gako regbo wenengai wa ko aapido gako mosoro? Ngbutuko mbata fu ko kpi rogo gu garã nangia 1966, ko akepai nga: “Gimi idapase aarungbura nga te.” Nga gi wene kpiapai furani dunduko tipa ka wirikaha—gbe, ka si du nga ani aima digo ni hi aˈasada tipa gbanga regbo susi wai ani aaberãha!—Eb. 13:7.

16. Gini tunguotunguo kpakarapai Herbert Jennings gbiati diako agbiatiyo na ni? (Yakoba 4:14)

¹⁶ Badungu ga Yekova aboro nasota na gu tunguotunguo akpakarapai nga ga akaza kpotose. Ni kpiapai, rogo gu pangbanga du tipa ga Wiriba Herbert Jennings b raka, ko asakipai tipa wai ko gbiati diako agbia ngbarago ti gayo sunge nga ga amokedi Ghana yo. Ono tie, fuo regbo kusa, i abi kere kaza tiko nga ga berã. Wiriba Jennings adipai rogo Yakoba 4:14, na ko ki pe gupai nga, gu vovo ariapai nadu tipa ko angia “ani ainongo gupai nika manga ‘gba’ te.” (Oni gedihe.) Ko akepai nga: “Ani adu na ruru bipai, sidu, ani amangi mbakadapai ka guari Ghana yo na kambu mbembedi abakurearani ka karaga tirani ku Kanada yo [tipa ka  gbia husa].” Yekova aundo Wiriba Jennings gbiati diako tipa i naandu kindi kumbatayo kaa irisoko ni ruruyo wa i avura kaa gbiatiyo na kpakarapai vurũ.

17. Waigu ga Wiriba Jennings kpiapai naundo akurako aidipase?

¹⁷ Gu pangbanga du tipa ga Wiriba Jennings raka ima undo gu kura aboro ni bakerehe. Wirina sa ni dee akepai nga: “Pai aafõnga ngbadure yo mbata ni bakerehe wa ho mi aageda gu kekeapai ni re te. . . . Gedapai tipa wai Wiriba Jennings ambu gako sunge ka ngerafuo tiko na kaza ima undo re mi du na ruru bipai tipa gupai du mi rogoho.” Wakina gure a, kura wirina ni kumba akepai nga: “Mi amangisunge ni bakumba rogo dungurati tipa agarã bawe, ono fuo gure, si aaida mi mbu mangasunge ni bakumba bambiko mi adu na kaza nga ga berãse. Mi aabi tire nga mi aadunga na diabese rogo agu apai yo mi aamangaha te, gipai re asa re mi du na gberãrago tipa kaa geda agu apangbanga du tipa ga boro raka. . . . Ono ga Wiriba Jennings kpatagara kuti pai aima ngarasa re.” Gipai re natingida rani na gupai nga, ho ani ahi tunguotunguo akpakarapai ni, ani ima rengba ka ngarasa kura aboro. Zavura ho apai amanga ni nga gu nasa gaani raka si du kia ti gu ani amaabangirani tipaha, ani ima rengba kindi kadu nga wene kpiapai nga ga idapase na hipai.—1 Pet. 5:9.

18. A wa i nayuguhe rogo asura, ginipai oni awirikaha ti gu kpiapai nga ga gu dekurugbo du Nigeria yo?

¹⁸ Agberãngo wa ngbatunga gu nga guririkaza nga Korona ima du na sangbanaha kurii badungu ga Yekova aboro. Ni kpiapai, dekurugbo du Nigeria yo adu na kina wiri bete riahe gbiati marã nanye beri. Rogo kura wiso sa, wiiri asana ri nga ginihe i nika rihe tingbafuo rã yo gu yangada kopo mapunga nanye. Gu wirinarani re aya fu wiiri wẽ marã beyo watadu riahe berewe te, ono si naida i pekefuo gu kpiapai nangia ga gu dekurugbo nadu Sarefata yo—i pasi gayo yangada riahe na kidu na kido kuti Yekova. (1 Aba. 17:8-16) Mbata fu i  tona kandara berãpa guhe i nika rihe bebere uru rogo gu uru re, i agbia bakere riahe rogo mangu be akurayo aidipase. Gu mangu re adu na ariahe rogoyo i aima rengba ka riahe tipa aposo niima susa ue. Gu wirina re ape gupai nga ri aainongo gupai nga Yekova aadegatuko adega wenengai kuti gupai ri apehe fu wiiri te. Ni rengo, ho ani akido ni kuti Yekova, tunguotunguo akpakarapai nga ga raka ima rengba ka mbedisa rani gbe na ko.—1 Pet. 5:6, 7.

19. Gini rungosiro Aleksey Yershov ahihe?

¹⁹ Rogo agi agarã susi barambeda re, badungu awirinarani ima hi arungosiro nga gu i aaberãnga paha ya. Oni bingo gupai du tipa Wiriba Aleksey Yershov, nga gu ko naraka Russia yo. Ga Yekova aboro rogo gu dagbarago re aima du na bete ranirii ho Wiriba Yershov azi bapatiza ni rogo gu garã nangia 1994. Ono tie, fuo bete agarã kusa, apai aˈariatihe Russia yo. Rogo 2020, i arimi kua Wiriba Yershov yo na ki weteke rago yo, na ki zi badungu gako ahe. Fuo dungu adiwi kusa, irangbii azaki ngbanga kuti ko ki ya ko nga bamangi gbegberẽ apai. Gu nagberesi he agberesa tie gbe nga, agu apai i akitingbanga ko na ni, mburuhe adu rii gu vidio gu boro adihe namangi ti ni nga ni ima kpinyemu wirika Baibiri tipa garã naima susa sa. Nga gu riko bagbegberẽpai gu boro re amangihe!

20. Waigu Wiriba Yershov anyakasi gako pagume na Yekova?

²⁰ Ya mo wenepai ho nayengo mbiko gu rungosiro Wiriba Yershov agbiatiko na ni? Ii. Gako pagume na Yekova ima da ni nyanyakihe gbe. Ko aya, “Ani na diare namanga kparakpee dedede. Mi ima ino gupai nga mi aarengbanga ka hi gipai re zanga ga Yekova undo te.” Ko agbia kurapai kuti ni nga: “Wisigopai nisase ninaaundo re mi naasovura kuti gberãrago. Mi naaberã kurii agu akpiapai nga ga gu ruru amoyambu nadu mbata. Dungu apangbanga du ho ni kekehe rogo Baibiri yo nga gu nayugopa nyakapa du zezeredi na kidu na kido kuti Yekova.”

21. Gini apai ani nawirikihe rogo gi kekeapai re?

²¹ Gini apai ani nawirikihe rogo gi kekeapai re? Ti kura aregbo, ani ima rengba ka gbiatirani na tunguotunguo akpakarapai rogo gi zegino re. Ka si vura du wo, Yekova ti aregbo dũ naundo gako amoyambu aundo ho i akido ni kuti ko. Gaani bangua veresi nga ga gi kekeapai re naya, “gbigbitapai namanga ruru boro ngenge; ono Yekova nabatasa ni be he dunduko.” (Tam. 34:19) Ani naandu nga andu kindi kumbatayo kaa maaberã rani angianga kuti gaani akpakarapai ya, ono kuti ga Yekova ome nga ga songodahe. Sidu tie, wakina gu mokedi nangia Pauro, ani ima rengba ka ya: “Mi rengbe na manga apai dunduko rogo gu ko nanyakasa re.”—Frp. 4:13.