Wirina du rimori nga Sara aya, “Mi ningia boro zee, * na mi naadunga na bakere kido kuti tire te. Mi naadunga wenengai ho du mi ni na agu aboro namangapai gbagaragbagara te. Ono mi nidu wenengai ho du mi ni na gu boro du na zera gbiati umbasitise. Mi ima rengba ka fura na gu boro re tipa wai du mi gbiati gimi akpakarapai. Ngbatunga agu aboro re du nga bawene abakureami.”

Afugo Sara nayugo gupai nga ka ani du na zera, gu kura aboro nika ida kadu ni abakurearani. Gu sino nga ga zera nasa ngbarago asa a ti Yekova. Fugoko nangarasa rani kini ya: “Oni úkadi . . . zera.” (Koro. 3:12) Ginihe nga zera? Wai du Yesu ayugu gu sino nga ga zera? Na wai du rengbe gi sino re ka sarani ani du na bakere ngbarago rogo raka yo?

Zera nga gu sino naye ni sangbana du boro ni boro zereda. Gu boro du na zera namangapai na kura aboro ngba wene zezeredi gene na ni nabanda ti ni kidu zezeredi ho apai amanga ni nga gu naimisa ni.

Du na gu sino nga ga zera ayugongo gupai nga boro anyakanga te te. Gu fugo Giriki nga “zera” i namangisunge na ni rogo Baibiri yo re, i anaamangasunge na ni ka yugo pa gu farasi i naima raba ru. Ome gu farasi re kina rogo gu baha, ono i naraba ru tipa u naamangasunge na gu ome re ngba wene gene. Wakina gure a, ho du ani ni na gu sino nga ga zera, ani nadu na gu sino nga ga zatise na kini banda pa gaani zereda na akuarani.

Ani rengbe ka berã gupai nga, ‘Mi naangianga boro zera te.’ Ani naraka rogo gu zegino badungu aboro amangaapai rogoho na kina imisiringbaduse ki zanga du na zerangbaduse, sidu, si ima rengba kadu ni mbumbuhe furani ani du na gu sino nga ga zera. (Rom. 7:19) Sidu, si naida bakere asadatise tipa ka sonosa gu sino nga ga zera, ono ga Yekova ziazia toro nika undo rani aundo tipa ani naasada kindi kadu na zera. (Gara. 5:22, 23) Tipagine si aida ani mangi bakere asadatise ti ni tipa ka sonosa gu sino nga ga zera?

Zera nga gu sino nasa gupai nga aboro du mbembedi na boro. A wa Sara nga guri i nifura tipa ri kusayo abihe, ani nakpinyemu kadu mbembedi na gu boro du na zera. Yesu nga bawene kpiapai nga ga du na zera gbiati du ni bayee. (2 Kor.10:1) Zavura rukutu agude nga aguyo naainongo ko ya anaaida kadu mbembedi na ko.—Mk. 10:13-16.

Gu sino nga ga zera nabanda rani gbiati agu aboro du pati rani. Ho du ani ni na zera, ani azinganga ni ipo te. (Snz. 16:32) Ani nabanda tirani ti gu gberãrago  naye mbiko imisa ani boro—gbe gu boro ani nakpinyemu ni. Na berewe a, gu kura aboro nika gbia undo bambiko ani nadu na zatise ka ani aimisanga yo ya.

Wa Yesu avura du na badungu asunge beko, ko adu ni zezeredi ko fu aboro dunduko. Badungu agu aboro naadu ti ragoko anaambu kidu na badungu atindiro riyo, na i aaida na wasa. Nairiwo wai i adu na wasa ho Yesu aya ni fuyo wẽ: “Oni yé fuo re, . . . bambiko bayee boro nga mi nga irazerangbaduse”!—Mt. 11:28, 29.

Waigu rengbe ani ka wirika kadu na zera kina wai Yesu adu na ni? Ani nawisigo Fugo Mbori tipa ka wirikapai tipa wai Yesu anaamangapai na aboro gbiati wai ko anaamangapai ti regbo akpakarapai. Fuo gure, ho ani agbiatirani ni na agu apai rengbe ka asada gaani zera, ani namanga asadatise ka mangapai wakina Yesu. (1 Pet. 2:21) Oni bingo apai biata nga gu naaundo Yesu tipa ko du ni boro zera.

Yesu angia boro umbasitise. Yesu aya ko angia ‘bayee boro na ni boro [umbasitise].’ (Mt. 11:29) Ziazia Kekeapai nafura tipa agi asino nga zera na umbasitise re rogo ba sa bambiko si na ngbanya dagba tihe. (Ef. 4:1-3) Tipagine duhe ti ni wo?

Umbasitise naundo rani ani zanga du ni agu aboro nabi tirani nga ani nyaki parani kisusi watadu agu aboro nazinga ni ipo. Waigu Yesu amangipai ho aboro abisirapa ko ni zanga nduhe ki ya ko nga “boro aramana” na “bambiri imekakue”? Ko ayugu gupai nga rengo nangia gupai re te rogo gu gene yo ko aaraka ngbaha na kini mangiapai. Bambiko wa ko angia boro umbasitise, ko akaragapai ni zera ki ya, “I asapa ngbanga fu tatamana mbiko sabehe.”—Mt. 11:19.

Ka boro pe gbegberẽ fugo tipa ngbatunga ro, tipa pa du mo ni kumba watadu dee, watadu tipa wai mo asono, si angba gbe ka mo mangi asadatise ka karagapai ni zera. Peter, nga bakumba sa South Africa yo aya: “Ho ngbadure naaima ni mbiko gupai boro napehe, mi naasana tire nga, ‘Ka si nidu nga Yesu du, waigu ka ko nimangipai?’” Ko agbia kurapai berewe nga: “Mi ima wirika wai ka zanga bi tire nga mi nyaki pare kisusi.”

Yesu aima rugatiko na agu arungbura nga ga aboro. Ga Yesu abawiriki anaaida ka manga gupai du ni ruruhe, ono mbiko gupai nga i angia kpakpa aboro, i anaamanganga gupai du ni ruruhe ti aregbo dunduko te. Ni kpiapai, rogo gu yuru naadu mbata fu kpi Yesu, ko ape gupai fu Petero, Yakoba, gbiati Yoane nga ka i ranga ya, ono i aima ti ni rame. Yesu ayugu gupai nga ko aima rugatiko na ndu gupai i ara ti ni ho ko aya ni wẽ, “Mbisimoroni nakpi nyemu he ni rengo, bororoni anyaka nga ya.” (Mt. 26:40, 41) Mbiko gupai nga Yesu aima rugatiko na gupai nga gako amokedi angia kpakpa aboro, ko aazinganga na yo te.

Kura wirina sa nga Mandy anaabisirapa kura aboro ni kerehe, ono awere ri namanga nyanyaki asadatise ka wirika ga Yesu kpiapai nga ga du na zera. Ri aya, “Mi naasada kaa tingida gupai nga aboro dunduko nga kpakpa aboro na kaa gbeberã re kuti gu wene asino nga ga aboro wakina gu Yekova amangaha.” Ya mo ga Yesu bipai tipa agu arungbura nga ga aboro rengbe ka undo ro mo naamangapai na kura aboro ni zera?

Yesu anaambu apai ku be Mbori. Ho Yesu adu ni auru kpotosende, ko aima hi iraira mangaapai. Aboro anaapeka agu apai tipa ko naangianga rengo ya, kini bisirapa ko na kini rungosi ko. Ono wa si avura duwo, ko anye ni zezeredi ko bambiko ko “afu tiko ku be gu ko nasapa ngbanga nzunzu.” (1 Pet. 2:23) Yesu aima ino gupai nga gu Bako du ngbangbaturũ yo nika ngera angerafuo ko na ki mangipai kuti gu iraira mangaapai re ti gu regbo rẽarẽ.

Ka ani zingi watadu ka asada ka sovura kuti gu iraira mangaapai ani agbiatirani na ni, ngbadurani ima rengba ka ima ni ipo ani ki gberesi apai kina kumbatayo. Si nga ndu gupai Ziazia Kekeapai atingida rani ti ni na gupai nga: “Gu zinga nga ga boro si amanga nga gu rurupai nga ga Mbori te.” (Yak. 1:20) Ka si vura du vurũ nga ndupai kinaho ani nazingi ti ni, gaani zangarengba ima rengba ka sarani ani mangipai ngba iraira gene.

Wirina du rimori nga Cathy Germani yo adu na gu bipai nga, ‘Ka mo anyakasanga pai ku bara ro yo ya, boro ho nika mangaha foro te.’ Ono ho ri aini gupai ni nga si naida ri naakido kuti Yekova, gari bipai kini ariatihe. Ri aya, “Awere, mi naanyakasanga pai ku bara re yo te, mi ima rengba ka mangapai ni zera bambiko mi ima ino gupai nga Yekova nika rugusa gu irairaapai dunduko du rogo zegino.” Ka si du nga mo  gbia tiro na iraira mangaapai, pekafuo ga Yesu kpiapai nga ga kido kuti Mbori nika undo ro aundo a mo nye ni zezeredi ro.

Yesu ayugu gupai nga ka ani aida kadu na ngbarago, si naida ani du ni bayee rani watadu ni aboro zera. Ko aya, “Aboro [ngbarago] nga bayee aboro.” (Mt. 5:5) Mo bingo wai zera aundo rogo agi apai re.

Zera nambakada apai ho du kpakarapai ni rogo rogatise. Kura wirina sa du Austroria yo nga Robert aya, “Mi aima gumba badungu iimi afugo fu diare nga gu naayengo kpotoreyo ya. Ono ho boro ape afugo ni ni ipo rogo imisiringbaduse yo, ka ni ariangaha berewe te. Mi adu na bakere gberãrago ho mi aye ni ka ino bakio wai mi naimisi ri.”

“Ani nakota dunduko” bara dunguhe rogo gaani afugo yo, na agu afugo ani agumbaha ka ani aberãnga aberã mbata ya ima rengba ka ye na akpakarapai ku rogo rogatise. (Yak. 3:2) Ti agu aregbo re, zera rengbe ka undo rani ani nye ni zezeredi rani na kidu na zatise rogo fugorani yo.—Snz. 17:27.

Robert amangi nyanyaki asadatise ka sonosa zera gbiati zatise. Sangbana gako asadatise angia gine? Ko aya, “Awere, ho zangagiatise akura ni dagba re na diare, mi naamanga bakere asadatise ka degature wenengai, ka fura na zera, na ka zanga mbu tire fu zinga. Ani ima ngba awere na diare kisusi gu nidu mbata.”

Zera naundo rani ani du na kura aboro wenengai. Agu aboro nazinga ni ipo ninaadunga na dungu abakure beyo te. Ono tie, gu sino nga ga zera naundo rani ani “ka kuti . . . gu ũkpamiatise nga zereda.” (Ef. 4:2, 3) Cathy nga guri i nifura tipa ri kusayo aya, “Ho du mi ni na zera, mi rengbe ka gbia ngbarago ti kodatise na kura aboro, wa vura duhe vurũ nga kura aboro kinaho si naima du ni mbumbuhe ka mangapai na yo.”

Zera naye na zereda nga ga berãseyo. Ziazia Kekeapai nayugo gupai nga ngbanya kina dagba “gu tatamana naye ari yo” na zera gbiati zereda. (Yak. 3:13, 17) Gu boro du na zera, ni na “zezeredi berã.” (Snz. 14:30) Martin, nga guko namangi bakere asadatise ka sonosa gu sino nga ga zera aya, “Awere, mi naakanga kuti gupai ti aregbo dunduko nga apai naamanga kina wai mi aidaha te, mi na bakere zereda nga ga berãseyo gbiati bakere ngbarago.”

Rengo ngaha nga, si ima rengba kadu nga si naida ani mangi bakere asadatise tipa kadu na zera. Kura wirina sa aya, “Ka pe guhe nga rengo, zavura awere, aregbo kinaho mi nidu na bakere zinga kpotoreyo.” Ono Yekova nga guko nangarasa rani ani du na zera, nika undo rani aundo rogo gi asadatise ani amangaha re. (Yes. 41:10; 1 Tim. 6:11) Ko ima rengba ka ‘sa rani ani du teketeke’; na ko ima rengba ka ‘nyakasa rani.’ (1 Pet. 5:10) Fuo bete regbo kusa, ani ima rengba ka wirika “gu zera na bayee pai nga ga Kristo” wakina gu mokedi nangia Pauro.—2 Kor. 10:1.