1. Gini rugute Yesu afuhe fu gako abawiriki? (Oni bi gu sura duti kpotoho.)

ROGO gu yuru naadu mbata fu kpi Yesu, ko afu rugute fu gako abawiriki. Ko aya fu yo: “A wa mi akpi nyemu roni, oni kpi nyemu akuaroni a wo.” Ko agbia kurapai kutini nga: “Ka oni akpi nyemu akuaroni, si ka aboro ini ti ni dunduko ya gimi abawiriki nga oni.”—Yo. 13:34, 35.

2. Tipagine duhe ti ni ni nyanyakipa pai ka yugo nyemuse fu akuarani?

² Yesu agumba gupai nga nyemuse i nika ino ndikidi gako abawiriki ti ni ka si du nga i nika yugo gu ngbatunga nyemuse ko ayuguhe. Agu afugo re adu ni rengo rogo bambata sa kama agarã na kina wo du he ni rengo areme a. Si du duhe ti ni ni nyanyakipa pai tipa ani yugu nyemuse zavura ho duhe ni ni kpakarakpakaraha ka yugoho!

3. Ginipai ani nika wirikaha rogo gi kekeapai re?

³ Padu ani dunduko ni aboro zangarengba nasaha ni mbumbuhe furani tipa ani yugu kakaka nyemuse fu akuarani. Wa vura duhe wo, si naida ani asadi ka wirika Kristo. Rogo gi kekeapai re, ani nika wirika wai nyemuse aundo rani ani du ni amangi zereda, ni agu aboro akparanga aboro ya na ni agu aboro nadia aboro kugume. Wa ani kaa wisigo gi kekeapai re, mo sananga tiro nga: ‘Ginipai rengbe mi ka wirikaha be agu awirina ninaandu kindi kumbatayo kaa yugo nyemuse fu akurayo akpakarapai ki vura du vurũ?’

4. Ringbisihe kuti Matayo 5:23, 24, tipagine duhe ti ni ni nyanyakipa pai tipa ani mangi zereda na gu wirinarani du pai dagbarani na ni?

⁴ Yesu ayugupai furani tipa wai nyakipa manga zereda na gu wirina du pai dagbarani na ni. (Oni gedi Matayo 5:23, 24.) Ko anyakasi gupai nga, tipa ka fu ngbarago fu Mbori, si naida ani  banda wene pagume na kura aboro. Yekova na ngbarago ho ko abi rani ni ani niˈasadi tirani na omerani dũ ka manga zereda na awirinarani. Ka ani kpipai kuti kura boro na ki ká ka manga zereda na ni, Yekova arengbanga ka ida na gaani irisombori te.—1 Yo. 4:20.

5. Ginipai naasaha ni mbumbuhe fu kura wirina sa tipa ko mangi zereda?

⁵ Si ima rengba kadu ni kpakarakpakaraha furani ka manga zereda. Tipagine? Oni bingo gupai namangi tipa Mark. * Rago aima gberã tiko ho kura wirina afura ni bara ko gbegberẽ na ki peke gbegberẽ apai tipa ko fu kura aboro rogo dungurati. Waigu Mark amangipai kuti gipai re? Ko aya, “Rago agberẽ tire mi ki zingi.” Ono tifuo agi apai re, Mark abiratiko tipa wai ko amangipai, na ko ki asadi ka hõmbupai be gu wirina re tipa ka manga zereda na ko. Ono gu wirina re aká ka manga zereda na Mark. Ti tonatonaha, Mark aberẽ gupai nga, ‘Wa ko aidanga ka manga zereda ya, tipagine si aida mi naasada ti ni kindi kaa manga zereda?’ Ono tie, babi adungurati angarasi ko tipa ka ko mbunga manga ome tipa ka manga zereda ya. Ginipai Mark amangihe?

6. (a) Waigu Mark aˈasadi kaa manga zereda kindi? (b) Waigu Mark amangipai kuti AKorosaio 3:13, 14?

⁶ Mark awisigi gako berãpai na ki bi gupai nga, ko naabi tiko abi ti kura aregbo nga ko ngba ti kura aboro. Ko abi gupai nga si naida ko mangi ariapai ti gako bipai. (Koro. 3:8, 9, 12) Ko aumbasi patiko berewe ki ndu fuo gu wirina re na ki hõmbupai tipa gako mangapai. Mark akeke awaraga a fu gu wirina re, ki gumbapa wai du ko na gberãrago gbiati pa wai du ko na nyemu gupai nga i da berewe ni abakure. Mark afu tooni gamahe a fu gu wirina re nga gu ko aberẽhe nga ko nika ida aida na ni. Si nafu kina gberãrago nga, gu wirina re aambunga pai te na ko adu kindi na zinga kuti Mark. Wa si avura duwo, Mark aandu kindi kumbatayo kaa giasangba gu ga Yesu rugute du tipa kpinyemu akuarani gbiati mbupai fuyo. (Oni gedi AKorosaio 3:13, 14.) Ka si vura du nga  kura aboro amanganga pai kuti gu ome ani amangaha tipa ka manga zereda te, gu ndikidi nyemuse nga ga aKristano nika undo rani ani naambupai fuyo kindi na kini mangi kparakpee tipa padu ani na zereda na yo berewe.—Mt. 18:21, 22; Gara. 6:9.

7. (a) Ginipai Yesu angarasi rani ani mangihe? (b) Gini kpakarapai kura wirina sa adu rogoho?

⁷ Yesu angarasi rani nga, ani naamangapai na kura aboro kina wai ani aida aboro naamangapai na ani. Ko agumba gupai a nga, si aidanga ani naayugo nyemuse fu kina agu aboro sa nakpinyemu rani te. (Rk. 6:31-33) Na ka si du nga kura boro rogo dungurati ká kafu sene foro? Gipai re ninaamanganga dedede te, ono gere nga gupai Lara agbia tiri na ni. Ri aya: “Wirina ni dee aaidanga ka fura na mi te, na mi aainongo ndu gupai ri aaidanga ka fura na mi ti ni ya te. Gipai re anaafuda re ni kerehe na mi anaagbianga ngbarago pati adunguratise te.” Ti tonatonaha, Lara aberẽ gupai nga: ‘Gimi ingahe nga ha te. Na kura aboro rogo dungurati nabihe a nga i aruganga tiyo na wai gu wirina re amangapai te.’

8. Ginipai Lara amangihe tipa ka manga zereda, na ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gari kpiapai?

⁸ Lara amangi apai tipa ka manga zereda. Ri amangi kparakpee fu Yekova na ki diberã ka fura na gu wirina re. I afura tipa gupai re, ki dungo tiyo na ki mangi zereda. Lara aya: Apai aangera wa si ima ngba, ono kusa, gu wirina re atona kaa yugo kina gu bangisa sino ri aayugoho mbata kusayo. Rago agberẽ tire ni kerehe.” Ti tonatonaha, Lara abihe nga ri rengbe kadu na ngbarago kina gu ka gu wirina re aria sinori. Ni yangaraha tie, Lara arugu tiri na gupai nga gu wenepai rengbe ri ka mangaha nga kaa ndu kindi kumbatayo kaa mangapai na gu wirina re rogo nyemuse yo na ki “nivú” ri ti ga ri aingahe. (Ef. 4:32–5:2) Lara atingidi gupai nga gu ndikidi nyemuse nga ga aKristano “aberã nga gbegberẽpai kuti boro te. Si nambu pa apai dunduko, . . . gaha idapase, na gaha maabangirise na gaha hi pa apai anyasa nga te.” (1 Kor. 13:5, 7) Lara aadunga berewe na bakabangirise tipa gu kpakarapai re te. Fuo bete regbo kusa, i aye ka ngba dagbatiyo  berewe kisusi gu naadu mbata. Ho mo amanga zereda ni na awirinamo na kini kpinyemu yo kindi, mo ima rengba kadu na gu kido nga gu ‘Mbori nga ga nyemuse ko na zereda nika du adu na mo.’—2 Kor. 13:11.

9. Ringbisihe kuti Amokedi 10:34, 35, tipagine si aidanga ani naakpara aboro ti ni ya?

⁹ Yekova akparanga aboro te. (Oni gedi Amokedi 10:34, 35.) Ho ani akparanga aboro ni ya, ani nayugo gupai nga ani nga awiri Mbori. Ani nagia sangba gu rugute du tipa kpinyemu akuarani wa gu ani akpinyemu tirani, na ani nabanda zereda na awirinarani.—Rom. 12:9, 10; Yak. 2:8, 9.

10-11. Waigu wirina sa adibe gari gbegberẽ bipai?

¹⁰ Padu zanga kparakaro ti aregbo dunduko ima rengba kadu ni mbumbuhe fu kura aboro. Ni kpiapai, oni bingo gupai namangi tipa gu wirina du rimori nga Ruth. Ho ri adu ni tooni, kura boro naaye rogo kura ringara amangi ri na gbegberẽpai. Gini maapai gipai re adu na ni kurii ri? Ruth aya: “Mi asogo agu apai dunduko du tipa gu ringara re. Mi aberẽ gupai nga agu aboro dunduko du rogo gu ringara re wakina gu boro re, zavura awirina a.” Waigu Ruth adibe gu gbegberẽ bipai ri adu na ni re?

¹¹ Ruth arugu tiri na gupai nga, si naida ri sovura nyanyaki kuti gu gari gbegberẽ bipai re. Ri agedi agu apangbanga gbiati atingidapai du rogo Yearbook tipa gu ringara re. Ri aya: “Mi amangi ome tipa kadu na wene bipai tipa agu aboro du rogo gu ringara re. Mi atona kaa bi gupai nga agu awirina re adu na kakaka nyemuse tipa Yekova. Si aye kadu fere ziazia nga, agi awirina re a nga papara agu awirinarani du rogo zegino dunduko.” Tooni tooni, Ruth arugu tiri na gupai nga, si naida ri yugu nyemuse. Ri aya: “Ai gu regbo mi anaagbia agu awirina du rogo gu ringara re, mi anaamanga ome gbe ka yugo wenesino fuyo. Mi anaafura na yo na kini asadi ka inoyo wenengai gbe.” Sangbanaha angia gine? Ruth aya: “Fuo bete regbo kusa, gimi gbegberẽ bipai ago kusayo.”

12. Gini gbegberẽ bipai gu wirina nga Sarah adu na ni?

¹² Kura aboro kinaho rengbe kadu na gu sino nga ga kparakaro zanga i inihe. Ni kpiapai, Sarah aberẽ gupai nga ri akparanga aboro te mbiko gupai nga ri anaasaranga ngbanga aboro ringbisihe kuti angbatunga yo, bakio gu marã du beyo, watadu bakio wai du asunge beyo rogo ga Yekova riigbu te. Ono ri aya: “Mi aye ka bi gupai nga mi angia boro kparakaro.” Rogo gini gene? Sarah asono rogo gu ngbadimo kporo nangia ga wene abawirikipai na ri anaakpinyemu kaa koda tiri na kina ngbatunga agu aboro naadu wa ri. Kura regbo adu kinaho ri agumba gupai fu bakureari nga: “Mi naakoda tire na kina agu akuare aKristano nga wene awirikipai. Mi naaidanga ka koda tire na agu aboro angianga wene awirikipai ya te.” Si tie ziazia nga, si aaida Sarah aria gari bipai. Ngba gini gene?

13. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti wai Sarah aˈaria gari bipai?

¹³ Babi adungurati aundo Sarah tipa ri wisigi gari bipai. Ri aya: “Ko afu tambuahe fere tipa pa manga mi sunge fu Yekova ni ruru re, tipa gimi wene akaragapai, na tipa gu inohe nga ga Ziazia Kekeapai mi adu na ni. Fuoho, ko ape gupai nga, wa gaani inohe asona, si naida a ani sonosi agu asino nga ga aKristano du wa umbasitise, na inapai.” Sarah amangipai kuti gupai gu babi adungurati re agumbaha fu ri. Ri aya: “Mi arugu tire na gupai nga, gupai du na nyanyakipaha nga padu ani ni wenesino aboro na kidu na nyemuse.” Ni sangbana gipai re, mi aˈaria gimi bipai tipa awirina. Ri aya: “Mi aˈasadi ka rugatire na agu asino nasayo i du na nyanyakipa yo fu Yekova.” Na ani ti gaani? Si  aidanga ani bi tirani nga ani ngba kisusi kura aboro mbikopa gaani wirikapai te! Ka ani du na kakaka nyemuse tipa “awirina,” ani nika ne gu sino nga ga kparakaro.—1 Pet. 2:17.

14. Ringbisihe kuti AEbere 13:16, waigu Yekova nidu ho ani adia aboro ni kugume?

¹⁴ Yekova na ngbarago ho ani adia aboro ni kugume. (Oni gedi AEbere 13:16.) Ko nabihe ni papara gaani irisombori, gbe ho ani aundo agu aboro ni du rogo zingo. (Yak. 1:27; 2:14-17) Sidu tie, Ziazia Kekeapai nangarasa rani nga ani ‘dí agu yo ku gume naye koyo du ani ni.’ (Rom. 12:13) Ho ani adia aboro ni kugume, ani nayugo gupai fuyo nga ani naberã payo aberã na ani ima kpinyemu yo na ani naida kadu ni abakureayo. Yekova na ngbarago ho ani afu wiri riahe watadu mbirimbirihe ni fu boro na ho ani adia regbo ni na ni. (1 Pet. 4:8-10) Ono tie, kura apai kinaho rengbe ka saha ni mbumbuhe furani tipa ani di aboro kugume.

15-16. (a) Tipagine rengbe kura aboro kadu ti ni na ndundu ka dia aboro kugume? (b) Waigu Edit adibe gu ndundu ri adu na ni ka dia aboro kugume?

¹⁵ Ani ima rengba kadu na ndundu ka dia aboro kugume mbiko agu apai du tipa rani. Oni bingo gu kpiapai nga ga gu dekurugbo du rimori nga Edit. Mbata fu ri da ni Dezire Yekova, ri anaaidanga kaa koda tiri na kura aboro te. Edit aabi tiri nga, gene beri ka dia aboro kugume wa kura aboro te.

¹⁶ Tifuo ri da ni Dezire Yekova, Edit aˈaria gari bipai. Ri amangi asadatise tipa ka dia aboro kugume. Ri aya: “Ho i aame gaani vovo Bambu Kindo ni, bakumba agumba pa arogotise fere nga aguyo naaye ka undo na gu sunge re, na ko asana re singia mi rengbe ka dia yo ku kpure yo tipa aposo ue. Mi atingidi pa wai Yekova afu maku fu gu dekurugbo naadu Sarefata yo.” (1 Aba. 17:12-16) Edit aidihe tipa ka dia agu arogotise re ku kpuri yo. Ya mo ri agbia amaku? Ri aya: “I aasungongo na mi tipa kina aposo ue te, ono i asungu tipa adiwi ue. Vuru gu regbo re yo, ani asonosi wene pabakure  na yo.” Edit ima gbia dungu mbembedi abakure a rogo dungurati. Ri awere nga nazakigene na ri nagbia ngbarago ho agu awirina ri akura na yo gene tungusapai yo aye ni ku kpuri yo ka ongoda. Ri aya: “Fu gamahe nasa re mi du na ngbarago! Na gu rengo duho nga badungu amaku duho mi agbiaha ti fu mi gamahe a.”—Eb. 13:1, 2.

17. Ginipai Luke na diako aye ka rugatiko na ni?

¹⁷ Si rengbe kadu nga ani nidu adu na gu sino nga ga dia aboro kugume, ono waigu rengbe ani ka mbakada gu gene ani adia aboro kugume ngbaha? Ni kpiapai, Luke na diako nga agu arogotise ninaadia aboro adia kugume. Sinoyo angia yamba avunguyo, agumeyo, mbembedi abakureayo, gbiati babi adungurati na diako ku kpuyo yo. Ono tie, Luke aya, “Ani aye ka bi gupai nga ani anaayamba kina agu aboro du mbembedi na ani.” Waigu Luke na diako ambakadi gu gene i aadia aboro ngbaha kugume?

18. Waigu Luke na diako ambakadi gu gene i anaadia aboro ngbaha kugume?

¹⁸ Luke na diako aˈaria gayo bipai tifuo i berẽkurii gu ga Yesu afugo nga: “Ka oni kpi nyemu kina gu ni nakpi nyemu roni, gaoni mosoro nga gine?” (Mt. 5:45-47) I abi gupai nga si naida i wiriki Yekova nga guko nagamahe fu aboro dunduko. I adiberã kaa yamba agu awirina ku kpuyo yo i aayambanga yo mbata ya. Luke aya: “Ani dunduko ninaagbia ngbarago ti gu kodatise re na si nasa rani ani du mbembedi koyo du akuarani ni na koyo du Yekova ni a.”

19. Waigu ani ayugoho nga ani nga ga Yesu abawiriki, na ginipai mo nadiberã ka mangaha?

¹⁹ Ani ima wisigopai tipa wai rengbe padu ani na kakaka nyemuse tipa akuarani ka undo rani ani du ni amangi zereda, ni agu aboro akparanga aboro ya, na ni agu aboro nadia aboro kugume. Si naida ani dibe ai gu gbegberẽ bipai kadu tirani na kini kpinyemu awirinarani kakaka kpotoraniyo. Ka ani mangihe wo, ani nika du na ngbarago na ki yugu gupai nga ani nzunzu nga ga Yesu abawiriki.—Yo. 13:17, 35.